1 / 13

Узбекистон Республикасида онкологик хизматни ташкил килиш.

Узбекистон Республикасида онкологик хизматни ташкил килиш. Маърузачи: проф. Джураев М.Д.

rasul
Download Presentation

Узбекистон Республикасида онкологик хизматни ташкил килиш.

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript


  1. Узбекистон Республикасида онкологик хизматни ташкил килиш. Маърузачи: проф. Джураев М.Д.

  2. Узбекистон Республикасида хавфли усма касалликларига карши кураш масаласига республика Согликни Саклаш Вазирлиги хамиша катта ахамият бериб келган. Республикада ахолига онкологик хизмат курсатувчи давлат тизими мавжуд булиб, у уз ичига илмий - текшириш ва рентген - радиологик институтларини, махсус диспансерларни, онкологик булимларни, онкологик ва курув кабинетларини, шунингдек, врачлар малакасини ошириш ва тиббий институтлар кошида ташкил килинган онкология кафедралари ва курсларини уз ичига олади. Бизнинг республикамизда онкология сохасида катта куламли комплекс илмий изланишлар олиб борилмокда. Хавфли усма касалликларига карши кураш аник ишлаб чикилган давлат тадбирлари тизимидан иборат булиб, у уз олдига онкологик беморларни аниклаш, даволаш, диспансер кузатув, уларнинг реабилитацияси ва усма касалликларини олдини олишга каратилган умум давлат микёсидаги тадбирлардан иборат.

  3. Онкологик хизматни ташкил килиниш тарихи Шуни айтиб утиш лозимки, ахолига онкологик хизмат курсатиш тизими аввал бошданок давлат томонидан тиббиётниг алохида тармоги сифатида тузила бошлаган. Хавфли усма касалликларига кураш муаммоларини еча бориб, давлат 1- уринда илмий-текшириш институтларини ташкил килишдан бошлади ва уларга онкология сохасида кенг куламда илмий текширишлар олиб боришга имкониятлар яратиб берди. Онкологик хизмат ташкил топишида 3.11.1934- йилдаги «Саратон касалликларига карши курашни ташкиллаштириш тугрисида»ги карор мухим урин тутади. Унинг асосидаги 5.05.1934- йилдаги буйрукка кура Москва ва Ленинградда марказий онкологик поликлиникалар, Воронеж, Новосибирск, Свердловскда махсус онкологик поликлиникалар, 52 воха ва вилоят марказларида онкологик булимлар ва бош онкологик муассасаларда онколгия буйича махсус курслар, марказий онкологик институт ташкил килинди.

  4. 1- марта «онкологик диспансер» ва «онкологик пункт» терминлари 28.05.1940- йилда чиккан 273- буйрукда келтирилган эди. Улуг Ватан уруши арафасида СССРда 15 дан ортик онкологик ва рентгенрадиологик институтлар ва 211 дан ортик онкологик муассасалар, шуларнинг ичида 26 та онкологик диспансерлар фаолият олиб бораётган эди. Шу асосда тулик ишонч билан айтиш мумкинки, бу даврга келиб, онкологик хизматнинг диспансер даволанишга, илмий - текшириш ва даволаш - профилактика муассасалари тадбирларинининг бирдамлигига асосланган асосий принциплари аник белгилаб берилган эди.

  5. 1956- йилда чиккан «Онкологик хизматни ташкиллаштириш, хавфли усма касалликликларини профилактикаси, диагностикаси ва даволаш тугрисидаги масалалар буйича инструкциялар» туплами онкологик хизматни ташкиллаштиришда катта ахамият касб этди. Тупламга онкологик хизмат алохида бугинларининг ишларини узида акс эттириувчи барча хужжатлар, шунингдак ахоли уртасида оммавий профилактик куриклар утказиш, усма олди касалликларини хисобга олиш ва диспансеризация утказиш, клиник гурух ва боскичини аниклаш, онкологик беморларни даволаш усуллари, бирламчи аникланган касалланишни хисобга олиш тугрисидаги услубий кулланмалар киритилган эди. 1985- йилда хавфли усма касалларига карши курашни ташкил килиш, хавфли усма касалликларини аниклаш, даволаш ва олдини олишга каратилган масалалар буйича замонавий дунёкарашга асосланган янги «Онкологик ёрдамни ташкил килиш буйича официал курсатмалар хакида туплам» чикарилди. Бу мухим хужжатда яна хавфли усма касалликлари буйича махсус даволанишни тугатган шахслар учун санатор-курорт, физиотерапевтик даволанишга курсатма ва карши курсатмалар, онкологик беморлар реабилитацияси, болалар онкологияси, кон ва лимфатик тизим усма касалликлари тугрисида хам маълумотлар берилган эди.

  6. Хозирги даврда онкологик хизмат Согликни Саклаш Вазирлиги тиббиёт-профилактика бошкармаси кул остида фаолият олиб боради. Республика онкология илмий маркази онкологик хизмат бошкармасининг бевосита назорати асосида иш олиб боради. УзР ССВ РОИМ хавфли усма касалликларига карши курашни ташкиллаштириш ва фундаментал текширувлар сохасидаги барча ишларни бошкариб туради. Онкологик хизмат тармогининг асосий таркибий кисми булиб онкологик диспансер (вилоят, шахар) хсиобланади. У шахар ёки вилоят согликни саклаш бошкармаси назорати остида булади.

  7. Онкологик диспансер вазифалари • онкологик беморларни тулик хажмдаги малакали, стационар ва амбулатор маслахат ва даволаш билан таъминлаш, • усма олди ва хавфли усма касалликларини эрта диагностикаси масалалари буйича барча онкологик ва тиббий-профилактик муассасалар ишини биргаликда кечишини таъминлаш ва уларнинг ишини тугри олиб бориш тугрисида курсатмалар бериш, • онкологик беморларни даволаш ва диспансер кузатувини олиб бориш, • хавфли усма касалликлари билан касалланиш ва улим курсаткичларини систематик хисобга олиб бориш ва тахлил килиш, • хавфли усма касалликларини диагностикаси ва даволанишини олиб борувчи барча тиббий-профилактик муассасалари фаолиятида замонавий диагностика ва даволаш усулларини узлаштириш ва ишлатилишини таъминлаш, • хавфли усма касалликларини кеч диагностикаси сабабларини тахлил килиш, керакли хулосалар чикариш, хавфли усма касалликларини эрта диагностикасини яхшилаш тугрисида курсатмалар бериш, • умумий амалиёт штфокорлари орасида онкологик эхтиёткорликни ва билимларини ошириш борасида амалий фаолият олиб бориш (маърузалар укиш, семинарлар, конференциялар ташкил килиш ва х.к.) Онкологик диспансер уз таркибида 1- уринда хирургик, гинекологик, радиологик, рентгенологик булимлар ва поликлиника, 300 ва ундан ошик койка - урни булган диспансерлар эса уз таркибида тор мутахассислашган булимларни (бош-буйин, урологик, химиотерапевтик ва бошкалар) тутиши лозим.

  8. Уз иш фаолиятида онкологик диспансер онкологик кабинетлар (булимлар)га суянади. Улар поликлиникалар, шахар ва марказий туман шифохоналари (ёки поликлиник булимлар) таркибида ташкиллаштириладилар. Маъмурий даражада онкологик кабинетлар жойлашган поликлиника бош врачига, ташкилий-методик даражада эса онколоигк димпансерга буйсунади. Онкологик кабинет вазифалари: • тиббий-профилактика муассасасида хавфли усма касалликларига карши утказиладиган тадбирларда ташкилий-услубий бош булищ, • онкологик беморларни хисобга олиш ва диспансер кузатиш, • онкологик беморларни амбулатор кузатиш, • амбулатор текширув ва уз вактида даволанишларини назорат килиш. Онкологик кабинет врачи беморларни бирламчи ва маслахат курикларини олиб боради, махсус даволаниш учун онкологик беморлар госпитализациясини ташкиллаштиради, махсус ёки симптоматик ёткизишга госпитализацияга рухсат берилмаганлик холатлари сабабларини тахлил килади.

  9. Онкологик кабинет тиббиёт хамшираси уз иш вактининг куп кисмида хавфли усма касалликлари билан касалланган беморлар ва уларнинг диспансеризация хисобини олиб бориш билан утказади. Онкологик кабинет тиббиёт хамшираси вазифасига яна барча унинг ёрдами керак булган онкологик беморлар патронажи (турар жой поликлиникаси врачлари ва тиббиёт хамширалари томонида уйида ёрдам курсатилувчи IV клиник гурух беморларидан ташкари). киради Онкологик кабинет тиббиёт хамшираси онкологик беморлар амбулатор химиогормонтерапиясини утказади ва зарурат тугилганда даволаш ёки текширув максадида беморларни стационарга госпитализациясида иштирок этади. Тиббиёт хамшираси иш фаолиятида асосий уринни онкологик беморлар диспансеризацияси ва (ВТЭК билан биргаликда) ногиронлик бериш ва мехнат кобилиятини (тулик ёки нотулик) тикланганлиги саволларини хал килиш тутади. Шуни айтиб утиш мумкинки, онкологик беморларни регуляр кузатиш рецидив ёки метастазни эрта аниклаш имкониятинигина бериб колмай, балки адекват даволаниш утказилганда узок ва тургун ремиссияга олиб келиши ва бемор хаётининг уазйишига сабаб булади. Онкологик кабинет тиббиёт хамшираси фаолиятининг мухим кисми булиб, даволаш-профилактик тармок утказадиган хавфли усмага карши утказиладиган тадбирларда ташкилий-услубий бошкариш вазифасини бажариш хисобланади. Бу тадбирларга куйидагилар киради: ахолини хар йили диспенсеризциясида хавфли усма касалликларига алохида эътибор бериш, санитар-окартув ишларини олиб бориш, диагностик хатоларни систематик тахлил килиб бориш ва поликлиника тармогида уларни куриб чикиш ва х.к.

  10. Онкологикхизматнингбарчабугинларибир-бирибиланчамбарчасбогликдаишлаганлигисабаблиуларнингишинибиртартибдайулгакуйишталабкилинади. ШумаксаддахавфлиусмакасалликлариTNM таснифи ишлаб чикилган. TNM таснифи 1- навбатда асосан 3 таркибий кисм ёки символ ишига таянади: Т – бирламчиусманингтаркалганликдаражаси, N – регионар, баъзиусмалардаюкстарегионар лимфа тугунларинингхолати, М –узоклашганметастазларнингборлигиёкийуклиги. Харбирсимволгакушимчаравишдакелувчиракамлар ( T0, T1, T2, T3, T4, N0, N1, N2, N3, N4, M0, M1 ), куйидагиларнибилдиради: Т учун (1дан то 4гача) – бирламчиусмаулчамлариёкитаркалганликдаражаси, Nучун (1дан то 4гача) регионар лимфа тугунларинингметастазларбилантурличадаражадазарарланиши, М – узоклашганметастазларбелгиларийук (0) ёки бор (1). TNMсистамасибуйичашундайхолатлар хам куздатутилганки, бирламчиусмааникланмайди (Т0), регионар лимфа тугунлариметастатикзарарланишбелгиларйук (N0) вабунингтамоманаксиюкстарегионар лимфа тугунлариметастатикзарарланишбелгиларианикланади (N4). Алохидахолатлардаракамларурнига «Х» белгисикуйиладивабумаълумсабабларга кура бирламчиусманиннгтаркалганликдараждасини (ТХ), регионар лимфа тугунлариметастатикзарарланганлигини (NХ), узоклашганметастазларбор-йуклигини (МХ) аникланмаслигинианглатади. Агардаузоклашганметастазлараникеланса, яъни М1 булса, бухолатдауларнингжойлашганурнигамосхолдазарарлангансохаингинглизчакискартирилганномибилантулдирилишимумкин (масалан: упкалар – PUL, суяк – OSS, жигар – HEPва х.к.).

  11. Хавфлиусмакасалликларинигхарбиржойлашганурниучун 2 та параллелTNMтаснифитаклифкилинади – клиник ( TNM ) вапостхирургик (патогистологик) ёкиpTNM. Уларнинг 1-си даволанишгачаутказилган клиник, рентгенологик, эндоскопик, радионуклид, ультратовушватекширувларнатижаларигаасосланганбулиб, 2-си аввалгитекширувларнатижаларинихисобгаолганхолдахирургикдаволашнатижаларига кура (операцияданкейингипрепаратнигистологиктекширувларнатижаларинихисобгаолганхолда) кушимчаларёкиузгартиришларкиритишникуздатутади. Истиснотарикасида, TNM клиник таснифидаэксплоративхирургикаралашувидатопилганмаълумотлар хам келтирилишилозим, бирок улар даволаштугрисидаохиргикарор кабул килингунчакиритилишилозим. Тданаввалкуйилувчи «У» кушимчасимволи (масалан: yT2N2M0 ёкиypN2N2M0) биланжараёнаниклангунгачабулган специфик консервативдавоаксэттирилади. Клиник TNMтаснифи хам, pTNMтаснифи хам ташхиснинггистологиктасдикланишисизишлатилишимумкинэмс. pTNMпостхирургиктаснификушимчаравишдаянакуйидагиларниаксэттиришимумкин: морфологикнатижаларга кура хавфлиусмахужайралари дифференцировка даражаси, лимфатик ва кон томирларигаусманинг инвазия даражаси, лимфатик тугунларзарарланишитугрисидагимаълумотлар. Буларнингамалийахамиятишунданиборатки, бунатижаларга кура касалликокибатиниолдинданайтибберишимкониятиюзагакелади.

  12. Диспансер кузатувда ишлатилувчи диагностикани уз вактида утказилишини ва адекват махсус давони таъминловчи беморларни клиник гурухларга булиш TNM тснифидан тубдан фарк килади. Iа гурухига хавфли усма касалликларига тахмин килинувчи беморлар киритилади. Бу беморлар чукуррок текширишга йуллантириладилар ва ташхис куйилгач хисобдан чикариладилар ёки бошка гурухга утказиладилар. Iб гурухчаси усма олди касалликлари бор беморлар киради. II гурухга хавфли усма касалликлари аникланган замонавий даволаш усуллари натижасида тулик тузалишга ёки узок ремиссияга имконияти булган беморлар кирадилар. Курсатилган бу гурухдан IIа кичик гурухчаси ажратилади, яъни радикал (усмадан тулик тузалишга каратилган) даволанишга йулланган беморлар киради. III гурухда радикал даволаниш (хирургик, нур терапияси, комбинирлашган, комплекс) натижасида амалда соглом рецидив ва метастазлар йук булган беморлар киради. Рецидивлар (метатазлар) пайдо булиши беморларни радикал даволаниш учун II гурухга ёки усма жараёни таркалиб кетганлиги сабабли радикал даво утказиш имконияти булмаганлиги сабабли IV гурухга утказилади. Сунгги ( IV ) гурух хавфли усма касаллиги таркалганлиги сабабли радикал даво утказиш мумкин булмаган, бирок хирургик комбинирлашган, комплекс, химиогормонал ва бошка паллиатив ёки симптоматик даво утказилиши мумкин булган беморлардан ташкил топади. Юкорида келтирилганлардан шуни айтиш мумкинки, клиник гурух ва жараён даражаси бир хил тушунча эмас. Хозирги замонавий даволаш усуллари имкониятлари сабабли хавфли усма клиник таснифи IV даражаси олдиндан ёмон прогнозни билдирмайди.

  13. Эътиборингиз учун рахмат!

More Related