360 likes | 1.15k Views
สาขาเทคโนโลยีการผลิตสัตว์ มหาวิทยาลัยแม่ โจ้-แพร่ เฉลิมพระเกียรติ. แผนการทดลองแบบพื้นฐาน. แผนการทดลองแบบสุ่มในบล็อกสมบูรณ์ (Randomized Completely blocks design , RCBD) 1. ลักษณะของแผนการทดลอง เนื่องจากหน่วยทดลองที่ใช้มีความแปรปรวน จึงจัดหน่วยที่คล้ายคลึงกันรวมกันเป็นกลุ่ม (Blocks).
E N D
สาขาเทคโนโลยีการผลิตสัตว์ มหาวิทยาลัยแม่โจ้-แพร่ เฉลิมพระเกียรติ แผนการทดลองแบบพื้นฐาน แผนการทดลองแบบสุ่มในบล็อกสมบูรณ์ (Randomized Completely blocks design ,RCBD) 1. ลักษณะของแผนการทดลอง เนื่องจากหน่วยทดลองที่ใช้มีความแปรปรวน จึงจัดหน่วยที่คล้ายคลึงกันรวมกันเป็นกลุ่ม (Blocks)
สาขาเทคโนโลยีการผลิตสัตว์ มหาวิทยาลัยแม่โจ้-แพร่ เฉลิมพระเกียรติ หากกำหนดให้ t =จำนวนทรีทเมนต์ k = ขนาดของ blocks จะแยกแผนการทดลองได้เป็น 2 ประเภท คือ 1.1 สุ่มในบล็อกสมบูรณ์ (Randomized Completely blocks design) เป็นกรณีที่ blocks แต่ละ blocks ใส่ครบทุก ทรีทเมนต์ (t=k)
สาขาเทคโนโลยีการผลิตสัตว์ มหาวิทยาลัยแม่โจ้-แพร่ เฉลิมพระเกียรติ 1.2 สุ่มในบล็อกไม่สมบูรณ์ (Randomized incompletely blocks design) เป็นกรณีที่ blocks แต่ละ blocks ไม่สามารถใส่ครบทุกทรีทเมนต์ ซึ่งเนื่องจากจำนวนทรีทเมนต์มากกว่าบล็อก (t>k) ในที่นี้จะกล่าวถึงเฉพาะแผนการทดลองสุ่มในบล็อกสมบูรณ์ 2. วิธีการสุ่ม เมื่อจัดหน่วยทดลองเป็นบล็อกแล้ว จะให้หมายเลขในแต่ละหน่วยทดลองในบล็อก จากนั้นจึงสุ่มทรีทเมนต์ทั้งหมดให้แก่หน่วยทดลองในบล็อก
สาขาเทคโนโลยีการผลิตสัตว์ มหาวิทยาลัยแม่โจ้-แพร่ เฉลิมพระเกียรติ • ผังการทดลอง • ตัวอย่างผังการทดลอง มีหน่วยทดลอง 12 หน่วย และสามารถจัดบล็อกได้ 3 กลุ่ม ๆ ละ 4 หน่วยทดลอง(โดยให้ A B C และ D เป็นทรีทเมนต์) Block 1 Block 2 Block 3
สาขาเทคโนโลยีการผลิตสัตว์ มหาวิทยาลัยแม่โจ้-แพร่ เฉลิมพระเกียรติ • ผังการทดลอง • ตัวอย่างผังการทดลอง มีหน่วยทดลอง 12 หน่วย และสามารถจัดบล็อกได้ 3 กลุ่ม ๆ ละ4 หน่วยทดลอง(โดยให้ A B C และ D เป็นทรีทเมนต์) Block 1 B D C A Block 2 C A D B Block 3 D A B C
สาขาเทคโนโลยีการผลิตสัตว์ มหาวิทยาลัยแม่โจ้-แพร่ เฉลิมพระเกียรติ 4. แบบหุ่นทางคณิตศาสตร์ ij = + i + j + εij ij= ค่าสังเกตที่ได้จากหน่วยทดลอง =ค่าเฉลี่ยรวม i=อิทธิพลของทรีทเมนต์ที่ i j =อิทธิพลของบล็อกที่ j εij=ความคาดเคลื่อนจากการทดลอง
สาขาเทคโนโลยีการผลิตสัตว์ มหาวิทยาลัยแม่โจ้-แพร่ เฉลิมพระเกียรติ 5. วิธีวิเคราะห์ ในทางปฏิบัติสามารถคำนวณค่า Sum of squares (SS) ได้ดังนี้ ค่า Correction term, CT = (Y…)2 /tr (1) Total SS = (2)Treatment SS = (3) Blocks SS = (4) Error SS = (1) - (2) – (3)
สาขาเทคโนโลยีการผลิตสัตว์ มหาวิทยาลัยแม่โจ้-แพร่ เฉลิมพระเกียรติ 5. วิธีวิเคราะห์ จะได้ตารางวิเคราะห์ ดังนี้ ค่าทดสอบ F ซึ่งมี df = t-1,(r-1)(t-1)
สาขาเทคโนโลยีการผลิตสัตว์ มหาวิทยาลัยแม่โจ้-แพร่ เฉลิมพระเกียรติ 6. วิธีทดสอบสมมุติฐาน รูปแบบที่ 1 เมื่อ ทรีทเมนต์เป็นอิทธิพลกำหนด Ho : j = 0 HA : j 0 รูปแบบที่ 2 เมื่อ ทรีทเมนต์เป็นอิทธิพลสุ่ม Ho : 2i = 0 HA: 2i 0
สาขาเทคโนโลยีการผลิตสัตว์ มหาวิทยาลัยแม่โจ้-แพร่ เฉลิมพระเกียรติ 6. วิธีทดสอบสมมุติฐาน นำค่า F ที่คำนวณได้ เปรียบเทียบกับค่า F ในตาราง ที่ df = t-1,(r-1)(t-1) หาก F ที่คำนวณได้ <ค่า F ในตาราง = ยอมรับ Ho หาก F ที่คำนวณได้ > ค่า F ในตาราง = ยอมรับ HA
สาขาเทคโนโลยีการผลิตสัตว์ มหาวิทยาลัยแม่โจ้-แพร่ เฉลิมพระเกียรติ 7. ตัวอย่างการวิเคราะห์ การศึกษาอัตราปุ๋ยไนโตรเจนต่อการเพิ่มผลผลิตข้าวโพดหวาน โดยการทดลองปลูกข้าวโพดหวานที่แตกต่างกัน 3 พันธุ์ ในสภาพแวดล้อมเดียวกัน จำนวน 12 แปลง ได้ผลผลิตเป็นน้ำหนักฝักดี (กก./ไร่) ดังนี้
สาขาเทคโนโลยีการผลิตสัตว์ มหาวิทยาลัยแม่โจ้-แพร่ เฉลิมพระเกียรติ 7.1 ผังการทดลอง ผังการทดลอง มีบล็อก 3 กลุ่ม ๆ 4 หน่วยทดลอง (โดยให้อัตราปุ๋ยที่ระดับ 0, 15, 30 และ 60 กก./ไร่ เป็นทรีทเมนต์A, B, C และ D ตามลำดับ) Block 1 (B) 18 (A) 14 (D) 22 (C) 20 Block 2 (D) 25 (B) 24 (A) 20 (C) 27 Block 3 (A) 17 (C) 20 (B) 19 (D) 20
สาขาเทคโนโลยีการผลิตสัตว์ มหาวิทยาลัยแม่โจ้-แพร่ เฉลิมพระเกียรติ 7.1 วิธีวิเคราะห์ จะได้ตารางวิเคราะห์ ดังนี้ ค่าทดสอบ F ซึ่งมี df = t-1,(r-1)(t-1)
สาขาเทคโนโลยีการผลิตสัตว์ มหาวิทยาลัยแม่โจ้-แพร่ เฉลิมพระเกียรติ 7.1 วิธีวิเคราะห์ จะได้ตารางวิเคราะห์ ดังนี้ ค่าทดสอบ F ซึ่งมี df = t-1, (r-1)(t-1) เปิดตาราง = F 0.05(3,6) = 4.76 และ = F 0.01(3,6) = 9.78
สาขาเทคโนโลยีการผลิตสัตว์ มหาวิทยาลัยแม่โจ้-แพร่ เฉลิมพระเกียรติ = = • ขั้นตอนการวิเคราะห์ • จัดเรียงค่าเฉลี่ยจากค่าน้อยไปหามาก หรือ มากไปหาน้อย • D C B A • 22.33 22.33 20.33 17.00 • 2. คำนวณหาจำนวนคู่ที่สามารถเปรียบเทียบได้
สาขาเทคโนโลยีการผลิตสัตว์ มหาวิทยาลัยแม่โจ้-แพร่ เฉลิมพระเกียรติ • ขั้นตอนการวิเคราะห์ โดยวิธี lsd • 3. คำนวณหาค่า lsd • โดย เป็นค่า t จากตาราง t ที่ dfเท่ากับ df (error) หรือ (t-1)(r-1) • = = = t0.005,6 = 3.707 แทนค่า
สาขาเทคโนโลยีการผลิตสัตว์ มหาวิทยาลัยแม่โจ้-แพร่ เฉลิมพระเกียรติ 4. คำนวณผลต่างของค่าเฉลี่ยของทรีทเมนต์ทุกคู่ คู่ที่ 1D - A = 22.33- 17.00 = 5.33** > 3.91 คู่ที่ 2D – B = 22.33 – 20.33 = 2.00ns < 3.91 คู่ที่ 3D – C= 22.33 – 22.33 = 0.00ns < 3.91 คู่ที่ 4C – A = 22.33 – 17.00 =5.33**> 3.91 คู่ที่ 5C – B = 22.33 – 20.33 = 2.00ns < 3.91 คู่ที่ 6B – A = 20.33 – 17.00 = 3.33ns< 3.91
สาขาเทคโนโลยีการผลิตสัตว์ มหาวิทยาลัยแม่โจ้ วิทยาเขตแพร่ เฉลิมพระเกียรติ 5. สรุปผล Dก Cก Bกข Aข 22.33 22.33 20.33 17.00
สาขาเทคโนโลยีการผลิตสัตว์ มหาวิทยาลัยแม่โจ้-แพร่ เฉลิมพระเกียรติ ขั้นตอนการวิเคราะห์ โดยวิธี DMRT 3. คำนวณค่า (1) SY (2) SSR และ (3) LSR 3.2 หาค่า SSR จากการเปิดตารางที่ 6 3.3 คำนวณค่า LSR จากสูตร LSR = SSR x SY
สาขาเทคโนโลยีการผลิตสัตว์ มหาวิทยาลัยแม่โจ้-แพร่ เฉลิมพระเกียรติ วิธีวิเคราะห์ 1.3 คำนวณค่า LSR
สาขาเทคโนโลยีการผลิตสัตว์ มหาวิทยาลัยแม่โจ้-แพร่ เฉลิมพระเกียรติ 4. คำนวณผลต่างของค่าเฉลี่ยของทรีทเมนต์ทุกคู่ คู่ที่ 1D - A = 5.33** > 4.24 (เปรียบเทียบกับLSR0.01, p = 4) คู่ที่ 2D – B = 2.00ns < 4.13 (เปรียบเทียบกับLSR0.01, p = 3) คู่ที่ 3D – C= 0.00ns < 3.93 (เปรียบเทียบกับLSR0.01, p = 2) คู่ที่ 4C – A =5.33**> 4.13 (เปรียบเทียบกับLSR0.01, p = 3) คู่ที่ 5C – B = 2.00ns < 3.93 (เปรียบเทียบกับLSR0.01, p = 2) คู่ที่ 6B – A = 3.33ns< 3.93 (เปรียบเทียบกับLSR0.01, p = 2)
สาขาเทคโนโลยีการผลิตสัตว์ มหาวิทยาลัยแม่โจ้-แพร่ เฉลิมพระเกียรติ 5. สรุปผล Dก Cก Bกข Aข 22.33 22.33 20.33 17.00
สาขาเทคโนโลยีการผลิตสัตว์ มหาวิทยาลัยแม่โจ้ วิทยาเขตแพร่ เฉลิมพระเกียรติ การเปรียบเทียบประสิทธิภาพของการทดลอง • เปรียบเทียบระหว่างการใช้แผนการทดลอง CRD กับ RCBD • โดยการคำนวณหาประสิทธิภาพสัมพัทธ์ (Relative Efficiency) • เนื่องจากการใช้ RCBD ทำให้เพิ่มจำนวนหน่วยทดลอง • หากทดสอบแล้ว block ไม่แตกต่าง = ไม่มีอิทธิผลของ block ทำให้เสียdf error และ ใช้แผนการทดลองที่ผิด (ใช้CRD ง่ายกว่า)
สาขาเทคโนโลยีการผลิตสัตว์ มหาวิทยาลัยแม่โจ้-แพร่ เฉลิมพระเกียรติ เปรียบเทียบแผนการทดลอง
สาขาเทคโนโลยีการผลิตสัตว์ มหาวิทยาลัยแม่โจ้-แพร่ เฉลิมพระเกียรติ • Relative Efficiency จะบอกให้ทราบว่าการทดลองแบบ CRD จะใช้จำนวนซ้ำมากกว่า RCBD กี่เท่า ซึ่งคำนวณจากสูตร • R.E. = MSE ของ CRD / MSE ของ RCBD แต่เนื่องจากdf error ของ RCBD จะน้อยกว่า CRD ค่าที่คำนวณได้จะมีค่าสูงเล็กน้อยจึงต้องปรับด้วยค่า Precision Factor โดยที่ df1เป็น df error ของ CRD โดยที่ df2เป็น df error ของ CRD
สาขาเทคโนโลยีการผลิตสัตว์ มหาวิทยาลัยแม่โจ้-แพร่ เฉลิมพระเกียรติ ดังนั้น ค่าประมาณของประสิทธิภาพสัมพัทธ์เปรียบเทียบที่ปรับแล้ว คือ หาก ค่าประมาณที่คำนวณได้ ≤ 1 แสดงว่า RCBD ไม่ดีกว่า CRD หาก ค่าประมาณที่คำนวณได้ > 1 แสดงว่า RCBD ดีกว่า CRD
สาขาเทคโนโลยีการผลิตสัตว์ มหาวิทยาลัยแม่โจ้-แพร่ เฉลิมพระเกียรติ ตัวอย่าง จงประมาณของประสิทธิภาพสัมพัทธ์เปรียบเทียบ จากสูตร โดยที่