EKONOMIKA PREDUZEĆA

1. EKONOMIKA PREDUZEĆA Nastavnik: doc. dr. Jasmin Halebić E-mail: jasmin.halebic@ef.unze.ba Kabinet: 103, Konsultacije ponedjeljak: 11:00-12:00 Asistentica: dipl. oec. Saliha Čabro-Arnautović E-mail: saliha.cabro@yahoo.com

2. Pojam i predmet izučavanja • Ekonomika preduzeća – engl. Business economics ili Economics of the Firm • EP izučava ekonomiju preduzeća • Predmet izučavanja EP- cjelina procesa poslovanja preduzeća ili stvaranja vrijednosti. • EP proučava način korištenja ljudskih resursa i tehnologije za transformisanje ulaganja u rezultate. • EP poklanja posebnu pažnju profitu • EP proučava k-ke užeg i šireg okruženja Ekonomika preduzeća

3. Pojam i predmet izučavanja • Efektivnost – uspješnost u sticanju i korištenju raspoloživih resursa (energija, materijal, finansije, radna snaga) radi ostvarenja postavljenih ciljeva preduzeća. • Efikasnost - količnik input / output. Stepen uspješnosti transformacije inputa u outpute. • Ograničenost resursa nameće pitanje efektivnosti i efikasnosti. Ekonomika preduzeća

4. Mjesto EP u sistemu poslovne ekonomije • Poslovna ekonomija- skup disciplina ekonomske nauke koja izučavaju poslovanje preduzeća u cilju definisanja upravljačkih pravila koja u primjeni dovodi do efikasnog ostvarivanja ciljeva preduzeća • Pregled disciplina poslovne ekonomije -opšte discipline -funkcionalna područja -pomoćna područja -posebna područja Ekonomika preduzeća

5. Odnos EP i drugih naučnih disciplina • EP i politička ekonomija (uvod u ekonomiju) - Uvod u ekonomiju izučava opšte zakone reprodukcije (proizvodnja, razmjena, raspodjela i potrošnja), a EP te zakone primjenjuje u rješavanju konkretnih problema u poslovanju preduzeća • EP i organizacija preduzeća - Dugo vremena su proučavane zajedno. Obje discipline su usmjerene na ostvarivanje optimalnih rezultata preduzeća ali iz specifičnih uglova. Ekonomika preduzeća

6. Odnos EP i drugih naučnih disciplina • EP i računovodstvo - EP izučava ulaganja, rezultate ulaganja, odnos ulaganja i rezultata a računovodstvo ove pojave kvantitativno iskazuje. Bez računovodst. podataka analiza EP nije moguća • EP i statistika, matematika - statistika koristi svoje specifične (univerzalne) metode, primjenjive i u drugim naukama dok EP ima svoje posebne metode. - EP koristi matematičke funkcije, grafikone i druge matematičke instrumente. Ekonomika preduzeća

7. Odnos EP i drugih naučnih disciplina • EP i ekologija - životna sredina je okvir u kojem postoje i posluju preduzeća. Njene ekonomske funkcije: • Obezbjeđuje određena dobra i usluge za potrošnju • Obezbjeđuje resurse za p-dnju • Prima ostatke proizvodnje i potrošnje • Daje lokaciju za preduzeća Ekonomika preduzeća

8. Odnos EP i drugih naučnih disciplina • Srodne discipline povezane sa životnom sredinom su: • ekonomija prirodnih resursa (izučava prirodno okruženje kao izvor inputa, faktora proizvodnje) • ekološka ekonomija (izučava tokove outputa iz ekonomskog sistema u prirodno okruženje i uticaje na kvalitet životne sredine). Održivi razvoj omogućava zadovoljavanje potreba u sadašnjosti na način kojim se ne ugrožava zadovoljavanje potreba budućih generacija. Ekonomika preduzeća

9. CILJEVI IZUČAVANJA EP • Osnovni cilj izučavanja EP je stjecanje i širenje znanja o svim aspektima poslovanja • Osnovni cilj se dijeli na dva pod-cilja: a)Razumijevanje i objašnjenje suštine preduzeća, zakonitosti njegovog poslovanja, odnosa sa okruženjem b)Stjecanje znanja i vještina za uspješno upravljanje preduzećem • Poseban aspekt izučavanja EP je rješavanje poslovnih problema u preduzeću Ekonomika preduzeća

10. CILJEVI IZUČAVANJA EP • EP kao normativna disciplina: kako preduzeće treba da funkcioniše kako bi ostvarilo željene ciljeve • EP kao pozitivna disciplina: upotrebljivi alati za uspješno upravljanje preduzećem • Dilema: da li je za uspješno poslovanje dovoljno imitirati (oponašati). Ekonomika preduzeća

11. Metode izučavanja EP • EP prilikom izučavanja nema preciznost prirodnih / tehničkih nauka. Izučavanja su bazirana na mikroekonomskim alatima. • Najčešći metod je induktivna analiza (od pojedinačnog ka opštem), od detalja ka opštima zaključcima, vezama, pravilnostima. Cilj je uočiti i ekonomsku uzročno-posljedičnu zavisnost. • Podatke za EP obezbjeđuje knjigovodstvo. • Istraživački postupci su racionalistički i iskustveni Ekonomika preduzeća

12. Metode izučavanja EP • Racionalističke (razumske) metode izučavanja a)Analiza c) Dedukcija b)Indukcija d) Komparacija • Iskustvene (empirijske) metode a)Posmatranje c)Upitnik b)Intervju d)Anketa Ekonomika preduzeća

13. Metode izučavanja EP • Analiza- raščlanjivanje cjeline na dijelove sa ciljem boljeg upoznavanja cjeline i njenih elemenata (faze poslovanja preduzeća) • Indukcija- logičko zaključivanje, od pojedinačnih činjenica ka otkrivanju međusobnih općih povezanosti • Dedukcija- zaključivanje od općeg ka pojedinačnom. • Komparacija- postupak poređenja posmatranih pojava u vremenskom toku sa ciljem procjene unapređenja stanja posmatrane pojave. Ekonomika preduzeća

14. Metode izučavanja EP • Posmatranje- sistematsko praćenje i evidentiranje određene pojave u preduzeću ili na tržištu. • Intervju- usmeni razgovor ispitivača sa ispitanikom sa ciljem dobijana odgovora na postavljeno pitanje. Osnovna k-ka je neposredna komunikacija dvije strane. Ciljevi intervjua su uvijek unaprijed određeni. Intervju se ne koristi za prikupljanje općih podataka. • Upitnik- instrument pismenog ispitivanja. Uz male troškove se može ispitati veća populacija. Otvoreni i zatvoreni. Ekonomika preduzeća

15. Metode izučavanja EP • Anketa- kombinacija metoda usmenog i pismenog ispitivanja većeg broja osoba. Ciljna grupa mogu biti potrošači, zaposlenici. • Ostali izvori podataka- statistički podaci, poslovni izvještaji, računovodstvene informacije. Ekonomika preduzeća

16. Hvala. Ekonomika preduzeća