რამდენად საშიშია ოზონი?

1. რამდენად საშიშია ოზონი? • ელიზბარ ელიზბარაშვილი, პროფესორი,elizbarashvili@gtu.ge • 577 64 01-71 მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ცენტრი@2011, პროფ. ელიზბარ ელიზბარაშვილი

2. რას წარმოადგენს ოზონი? • ოზონის მოლეკულური ფორმულაა O3

3. ატმოსფეროს ფორმირება პირველი მცენარეები – ციანობაქტერიები– გაჩნდნენ 3000 მლნ წლის წინ ოკეანეების ზედაპირზე CH4 CH4 CO2 CO2 NH3 NH3 O2 Fe Fe Fe+O2FeO, Fe2O3, Fe3O4 Si+O2 SiO2 S+O2SO2 . . . Si Si S S CH4 CO2 NH3 N2 78% CO2 O2 (21%) O2 O2 O2 (10%) Fe3O4 SiO4

4. ატმოსფეროს შედგენილობა

5. ოზონი – ატმოსფეროს “ჟანდარმი” ოზონის შრე იმდენად მცირე ზომისაა, რომ დედამიწის ზედაპირზე რომ მოვათავსოთ, მხოლოდ 3 მმ ფენის სახით შემოერტყმოდა მას. ოზონის შრე შთანთქავს ულტრაიისფერ გამოსხივებას.

6. როგორ წარმოიქმნება ოზონი ატმოსფეროში? • ოზონი მიიღება ჟანგბადის მოლეკულის ურთიერთქმედებით ჟანგბადის რადიკალთან: O2 + O  O3 • ჟანგბადის რადიკალი მიიღება ჟანგბადის მოლეკულაზე დიდი ენერგიის ზემოქმედებით:

7. როგორ წარმოიქმნება ოზონი ატმოსფეროში? • აქედან დასკვნა:ოზონი მიიღება ჟანგბადის მოლეკულაზე დიდი ენერგიის ზემოქმედებით: 3 2 მაღალი ტემპერატურა, გამოსხივება, ელექტრული რკალი, ... 3O2 2O3

8. ოზონის მიღების ქიმიზმი 101014 – 14 014 ჰერცი ენერგიის გამოსათვლელად გამოიყენეთ ფორმულა E=h ამ რეაქციის წყალობით ულტრაიისფერი სხივები არ აღწევენ ჩვენამდე!!!

9. რამდენ ხანს გვექნება ოზონი? • ოზონის წარმოქმნა დაშლის რეაქცია წონასწორულია: O2O3 • ანუ ოზონის წარმოქმნისა და დაშლის რეაქციების სიჩქარეები ტოლია. ასეთ მდგომარეობას ეწოდება სტაციონარული. სტაციონარული მდგომარეობა კითხვა: შესაძლებელია თუ არა სტაციონარული მდგომარეობის დარღვევა? პასუხი: დიახ! ?

10. ოზონი – საშიში აგენტი! მზეზე გარუჯვა ულტრაიისფერი სხივების დამსახურებაა.

11. ოზონი – საშიში აგენტი! გარუჯვა ხელოვნურად მოწყობილ სოლარიუმებშიც არის შესაძლებელი

12. იცით თუ არა რომ? გარუჯვა “მოდაში” 1920–იანი წლებიდან შემოვიდა. მას დასაბამი დაუდო ცნობილმა დიზაინერმა კოკო შანელმა გასული საუკუნის დასაწყისამდე ადამიანები მზესა და შესაბამისად მასზე გარუჯვას გაურბოდნენ.

13. რამდენად სწორი იყო ამ მოდას აყოლა? სულ უფრო და უფრო მეტი მედიკოსი ამტკიცებს, რომ კანის სიმსივნის – მელანომის – გამომწვევი მიზეზი არის მომატებული მზის რადიაცია!

14. როგორია სტატისტიკა? მელანომითა და სხვა კანის სიმსივნეებით გარდაცვლილი ადამიანების რაოდენობა ყოველ 100,000 მოსახლეზე.

15. ოზონის შრის განაწილება დედამიწის გარშემო ოზონის შრის გათხელება პირველად შენიშნული იქნა ინგლისელი მეცნიერების მიერ 1970–იანი წლების ბოლოს.

16. რა იწვევს ოზონის შრის გაქრობას? CH3Cl

17. რა იწვევს ოზონის შრის გაქრობას? CH3Cl

18. რა იწვევს ოზონის შრის გაქრობას? ფრეონები – ფთორორგანული ნაერთები ცნობისათვის! თანამედროვე დეოდორანტებში ფრეონის გამოიყენება აკრძალულია. მის ნაცვლად გამოიყენება ბუტანი!

19. რა იწვევს ოზონის შრის გაქრობას? ფრეონები – ფთორორგანული ნაერთები

20. ქლორისა და ფთორის ატომების როლი • Cl + O3 ClO + O2 • ClO + O  Cl + O2 • O + O3  O2 + O2 • Cl + O3  ClO + O2 იცით თუ არა რომ... ქლორის 1 მოლეკულა შლის ერთ მილიონამდეაზონის მოლეკულას! ანალოგურად მოქმედებს ფთორის ატომებიც.

21. ჰიდროქსილ–რადიკალების როლი HO + O3 H2O + O2 H2O + O  HO + O2 ხელახლა წარმოქმნილი OH რადიკალები თავიდან შედიან ოზონის მოლეკულასთან რეაქციაში!

22. როგორ მივიღოთ ოზონი? დიელექტრიკის მილი ელექტროდები ელექტრული რკალი

23. როგორ მივიღოთ ოზონი? ოზონის გენერატორი

24. როგორ მივიღოთ ოზონი?

25. როგორ მივიღოთ ოზონი?

26. ოზონი და მედიცინა – ოზონოთერაპია O3 ქოლესტერინის დაშლა არის ანტინეოპლასტიური – ხელს უშლის სიმსივნის უჯრედების განვითარებას ლეიკოციტებისგამომუშავება ინტერფერონის გამომუშავება ძლიერი ანტივირუსული მოქმედება სპობს ბაქტერიებს

27. ოზონი და მედიცინა – ოზონოთერაპია • ოზონი ააქტიურებს სისხლის წითელი ბურთულაკების მობილობას O2 O2 O2

28. ოზონი და ჯანმრთელობა – კრების ციკლი ოზონი აჩქარებს ლიმონმჟავა ციკლს – კრების ციკლი http://z.about.com/d/chemistry/1/0/F/m/citricacidcycle.jpg

29. ოზონი და ტექნიკა, ყოფაცხოვრება... O3 მედიკამენტების სინთეზი პარფიუმერული პროდუქტების სინთეზი ოზონოლიზის რეაქცია მრავალი ნაერთის მისაღებად გამოიყენება

30. ოზონი და ტექნიკა, ყოფაცხოვრება... O3 საავადმყოფოების სამრეცხაოების დეზინფექცია ოზონის მიკრო სარეცხი მანქანა

31. ოზონი და ტექნიკა, ყოფაცხოვრება... O3 კვების პროდუტქების საწარმოები ორანჟერიები

32. ოზონი და ტექნიკა, ყოფაცხოვრება... O3 სასმელი წყლის დეზინფექცია Cl

33. ოზონი და ტექნიკა, ყოფაცხოვრება... O3 საცურაო აუზების წყლის დეზინფექცია Cl დეზინფექცია

34. ოზონი და ტექნიკა, ყოფაცხოვრება... O3 ოთახის დეოდორიზება – სისუფთავის სურნელი Cl

35. ოზონი და ტექნიკა, ყოფაცხოვრება... O3 საწარმოო ჩამდინარე წყლების გაწმენდა Cl

36. ოზონი და ტექნიკა, ყოფაცხოვრება... O3 გაუფერულება და ქიმწმენდა ოზონის ზემოქმედების კვალი

37. დასასრულს... კარგი კარგი ცუდი საზიზღარი ცუდი საჭირო

38. საინტერესო ინტერნეტ რესურსები • http://www.ozonedepletion.co.uk • http://www.io3a.org/ • http://www.ozone-association.com/ • http://www.theozonecompany.co.za/about-ozone • http://www.informaworld.com/smpp/title~content=t713610645 • http://www.ozone-db.org/frames/home/what.html • http://www.epa.gov/ozone/

39. მადლობთ ყურადღებისათვის