ΜΑΛΕΒΙΤΣ

ΜΑΛΕΒΙΤΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥΠ.Μ.Σ. ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΑΓΩΓΗΣΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΝΕΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΜΑΛΕΒΙΤΣ Εργασία στο μάθημα «ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ » ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΦΙΟΡΑΒΑΝΤΕΣΣΠΥΡΟΒΑΣΙΛΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΦΟΙΤΗΤΡΙΑ: ΓΕΩΡΓΙΑΔΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΑΜ: 413/2010017

Μέσα από τα έργα του Μάλεβιτς η ιδέα για την • τέχνη σαν πνευματική δραστηριότητα αντιπαρατέθηκε στην τέχνη-προπαγάνδα, • ο καλλιτέχνης – ιερουργός στον καλλιτέχνη – μηχανικό, • η τέχνη για το αύριο και τις ελίτ στην τέχνη για το σήμερα και τις μάζες.

Εισαγωγή • Ρωσική Πρωτοπορία – Σουπρεματισμός • Μάλεβιτς – Βιογραφικά στοιχεία • Μάλεβιτς – Έργα • Σχόλια πάνω σε ορισμένα έργα

Σουπρεματισμός • Ρώσικος σουπρεματισμός: το πρώτο κίνημα της καθαρής γεωμετρικής αφαίρεσης στη ζωγραφική (Θεμελιωτής: Καζιμίρ Μάλεβιτς στη Ρωσία γύρω στο 1913). • Δεν ενδιαφέρεται για τις μορφικές απεικονίσεις των αντικειμένων. Όλα τα οπτικά φαινόμενα του κόσμου, τα αντικείμενα, είναι χωρίς σημασία. Αξίζει μονάχα το αίσθημα, αποκομμένο από το περιβάλλον. Οποιαδήποτε αντικειμενικότητα είναι αντίθετη με την τέχνη.

Σουπρεματισμός • Η λέξη «σουπρεματισμός» προέρχεται από τη λατινική ρίζα «suprem» (υπεροχή, κυριαρχία) και δηλώνει, σύμφωνα με τον Μαλέβιτς, την υπεροχή του χρώματος πάνω σε όλα τα άλλα τεχνικά μέρη του πίνακα. • Από τη λατινική λέξη supremus: εξαιρετικό, ύψιστο, απόλυτο Μενού

Βιογραφικά στοιχεία 1 • Γεννήθηκε το 1878 στην Ουκρανία από γονείς πολωνικής καταγωγής. • 1902 – 1904: σπουδάζει πλαστικές τέχνες, γλυπτική και αρχιτεκτονική στη Μόσχα. • 1905: Ρωσική επανάσταση – συμμετέχει ενεργά • 1908: ζωγραφίζει συμβολιστικά • 1910: αρχίζει να ζωγραφίζει φουτουριστικά • 1912: γνωριμία με τον κυβισμό στο Παρίσι • 1913: Επινοεί τον Σουπρεματισμό ως καθαρότερη μορφή κυβισμού

Βιογραφικά στοιχεία 2 • 1915: 1η έκθεση μη – αντικειμενικών έργων • 1917: Ρώσικη επανάσταση – συμμετέχει ενεργά • 1918: Παρουσιάζει το “λευκό σουπρεματισμό” • 1920: στρέφεται στην πολεοδομία και την αρχιτεκτονική • 1929: ο Σουπρεματισμός χαρακτηρίζεται “αριστερίστικη παρέκκλιση” και καταδικάζεται επίσημα • 1930: συλλαμβάνεται και ανακρίνεται, αλλά αφήνεται ελεύθερος έπειτα από 15 μέρες. • 1935: πεθαίνει από καρκίνο – κηδεύεται στο Λένινγκραντ Μενού

Έργα - έτος1903 • On the boulevard • Ανθοπώλις,κάποιοι λένε ότι δημιουργήθηκε το 1904-5 • Boulevard

Έργα – έτη 1904 -5 • Άνεργο Κορίτσι, 1904 • Άνοιξη – Ανθισμένος κήπος, 1904 • Άνοιξη, 1905

Έργα – έτος 1906 • Landscape with Yellow House • Πορτραίτο ενός μέλους της οικογένειας του καλλιτέχνη • Τοπίο (1906-8)

Έτος 1907 • Το 1907 ο Μάλεβιτς είχε επηρεαστεί άμεσα από την ομάδα ρώσων συμβολιστών "Γαλάζιο Ρόδο". • Ταυτόχρονα την ίδια περίοδο το ενδιαφέρον του μεγιστοποιείται για τις ρωσικές θρησκευτικές εικόνες, ανακαλύπτοντας σ' αυτές μια "νέα ιδεολογία του χρώματος". • Η αγιογραφία θα αποτελέσει καθοριστικό παράγοντα στην πορεία του Μάλεβιτς προς τη μη παραστατικότητα. • Γοητεύτηκε ιδιαίτερα από τη διαπίστωση ότι οι ζωγράφοι αυτών των εικόνων μετέδιδαν το περιεχόμενο με αιθέριο και γραμμικό τρόπο, χωρίς να ενδιαφέρονται για την ανατομική αλήθεια και την προοπτική και δημιουργούσαν χρώμα και μορφή βασιζόμενοι στην καθαρά συγκινησιακή αντίληψη του θέματος.

Έργα – έτος 1907 • Προσευχή • Αυτοπροσωπογραφία (?) • Ο θρίαμβος του ουρανού • Σχέδιο για τοιχογραφία

Γυναίκα στη Γέννα– έτος 1908 • Εντοπίζονται επιρροές από το συμβολισμό και τη ρωσική αγιογραφία τόσο μορφικά όσο και θεματικά, αφού το θέμα της γέννησης κατέχει ιδιαίτερη θέση στη θρησκευτική ζωγραφική αλλά και στη δημιουργία των συμβολιστών ζωγράφων. • Η μετωπικότητα της γυναίκας και η ιερατική της στάση με το υψωμένο χέρι, η χρωματική κλίμακα, βασισμένη στις αποχρώσεις του κόκκινου και της ώχρας, παραπέμπουν στην αγιογραφία, ενώ η σχηματοποίηση, οι παραμορφώσεις και η κατάργηση της προοπτικής, στις αναζητήσεις της σύγχρονης ζωγραφικής και αποτυπώνουν την πρόθεση του Μαλέβιτς να προχωρήσει πέρα από τη ρεαλιστική αναπαράσταση της φύσης.

Γυναίκα στη Γέννα – έτος 1908

Γυναίκα στη Γέννα (με ακτινοβολία) Εξέταση με υπεριώδη ακτινοβολία του συμβολιστικού έργου που απεικονίζει γυναίκα περιβαλλόμενη από μια «ταπετσαρία» εμβρύων αποκάλυψε το λεπτομερές προσχέδιο του ζωγράφου, καθώς και πλήθος αλλαγών στη σύνθεση κατά τη διάρκεια της ζωγραφιστικής πορείας. Ένα φωτοστέφανο που περιβάλλει το κεφάλι της γυναίκας δεν είναι πλέον ορατό, καθώς και έμβρυα ζωγραφισμένα στο κάτω μέρος της σύνθεσης, τα οποία στην πορεία της δημιουργίας και μεταλλαγής του έργου καλύφθηκαν με χρώμα από τον Μάλεβιτς

Έργα – έτος 1908 • Αυτοπροσωπογραφία • Λουόμενοι • Αυτοπροσωπογραφία (ή 1910 – 11)

Πορτρταίο (περ. 1910) Απεικονίζεται πιθανόν η δεύτερη γυναίκα του Μαλέβιτς, η Σοφία Μιχαήλοβνα Ραφαλόβιτς, με την οποία γνωρίστηκε και παντρεύτηκε το 1909. Την εποχή αυτή ο Μαλέβιτς εμφανίζεται ως δάσκαλος που αναζητεί και δημιουργεί το δικό του ύφος και τη δική του μέθοδο, με βάση την αντίληψη και ερμηνεία των νεότερων τάσεων στη ζωγραφική. Ο συμβολισμός υποχωρεί και στη θέση του πολλαπλασιάζονται τα γνωρίσματα φωβισμού. Στο έργο αυτό ο φωβισμός του Μαλέβιτς περνά μέσα από την αντίληψη της φύσης, αφήνοντας εντελώς πραγματικά και χωρίς παραμορφώσεις τα περιγράμματα της κεφαλής και τη φιγούρα. Στο εσωτερικό αυτού του περιγράμματος ο καλλιτέχνης αντιπαραθέτει νησίδες φωτός και σκιάς, κατασκευάζοντας μια εκφραστικότατη αντίθεση, και μάλιστα το φως και η σκιά υποδηλώνονται με χρωματισμό.

Έργα - έτος 1911 • Γυναίκες στην εκκλησία • Λουόμενος • On the boulevard

Έργα – έτος 1912 • Χωρική με κουβάδες και παιδί • Η συγκομιδή • Ξυλοκόπος: Είναι το πρώτο ώριμο κυβοφουτουριστικό έργο του Μάλεβιτς.

Έργα – έτος 1912 • Γυναίκα με κουβάδες, 1912 • Πρωινό στο χωριό μετά τη βροχή, 1912-3 • Ακονιστής, 1912

Έργα – έτος 1913 • Αγελάδα και βιολί: μια αγελάδαζωγραφισμένη με ρεαλιστικό στυλ σαν αυτές που βλέπουμε σε παιδικά αναγνωστικά,είναι τοποθετημένη πάνω σεεπάλληλα χρωματικά επίπεδα • Κεφάλι χωριατοπούλας

Έργα – έτος 1913 • Πορτραίτο του I.V.Klyun (Klyunkov) • Πορτραίτο M.V.Matyushin

Έργα – έτος 1914 • Στρατιώτης 1ης γραμμής

Έργα – έτος 1914 • Ένας Εγγλέζος στη Μόσχα • Aviator

Πατριωτικά έργα – έτος 1914 • The Austrian Was Going to Radzivill … • Look, Vistula is Near! • French Allies • What a Crash!

Μαύρο Τετράγωνο, 1914 - 15 Έμβλημα του σουπρεματισμού έγινε το Μαύρο Τετράγωνο, το οποίο εξέφραζε το τέλος της παλιάς τέχνης και ταυτόχρονα την αρχή της καινούργιας. “Έχω φτιάξειτη μόνη γυμνή δίχως πλαίσιο εικόνα της εποχής μου και αυτό δύσκολα μπορώ να το πολεμήσω.” Η πρώτη μορφή της έκφρασης της μη-αντικειμενικής αίσθησης: τετράγωνο = συναίσθημα, άσπρο φόντο = το «Τίποτα», αυτό που είναι έξω από την αίσθηση.

Μαύρο Τετράγωνο -2 Κριτικοί και κοινό: «Ό,τι αγαπούσαμε χάθηκε. Είμαστε σε μιαν έρημο… Μπροστά μας δεν υπάρχει τίποτε εκτός από ένα μαύρο τετράγωνο σε λευκό φόντο!» “Το τετράγωνο φάνηκε ακατανόητο και επικίνδυνο στους κριτικούς και το κοινό… πράγμα που ήταν, βέβαια, αναμενόμενο. Το ευρύ κοινό είδε στη μη - αντικειμενικότητα της αναπαράστασης το θάνατο της τέχνης και δεν έπιασε το πρόδηλο γεγονός ότι το συναίσθημα είχε αποκτήσει εδώ εξωτερική μορφή.”

Μαύρο Τετράγωνο – Σημασία Η σημασία που απέκτησε το μαύρο τετράγωνο φαίνεται να είχε τριπλή αιτία: • Ήταν το σφράγισμα του εικαστικού παρελθόντος. • Κατέστη το σύμβολο για εκείνους που πίστεψαν ότι ο πίνακας είναι αποτέλεσμα μιας έρευνας πάνω στην κατασκευαστική δομή. • Είναι η εσχατολογική εικόνα του εικοστού αιώνα. Είναι μια εσχατολογική εικόνα γιατί θεωρήθηκε τόσο από τον Μάλεβιτς όσο και από τους επιγόνους του ότι απεικονίζει το Μηδέν, το Τίποτα, δηλαδή αυτή την ίδια την εσχατιά.

Σουπρεματ. Έργα – έτος 1915 • Αεροπλάνο σε πτήση • Αυτοπροσωπογραφία 2 διαστάσεων • Οκτώ κόκκινα ορθογώνια • Μαύρο ορθογώνιο, μπλε τρίγωνο • Μαύρο τετράγωνο, κόκκινο τετράγωνο • Κόκκινο τετράγωνο: Οπτικός ρεαλισμός χωριατοπούλας σε δύο διαστάσεις

Σουπρεματ. Έργα – έτος 1915 • Τέσσερα τετράγωνα • Ποδοσφαιριστής στην 4η διάσταση • Σουπρεματιστική σύνθεση • Σουπρεματιστική σύνθεση - Supremus #56

Σουπρεμ. Έργα – 1916-8 • Σουπρεματιστική σύνθεση, 1916 -17 • Σουπρεματιστική σύνθεση, 1917 -18

Λευκό πάνω σε λευκό - 1918 Σε αναζήτηση του υπέρτατου χρώματος, ο Μάλεβιτς παρήγαγε το Λευκό πάνω σε Λευκό, μια μονόχρωμη αφαίρεση, κατά την οποία ένα λευκό τετράγωνο ήταν υπό γωνία μέσα σε ένα μεγαλύτερο λευκό τετράγωνο. "Έχω σπάσει τους συνδέσμους και τους περιορισμούς του χρώματος», δήλωσε ο Μαλέβιτς στην δέκατη κρατική Έκθεση το 1918.

Λευκός σταυρός πάνω σε γκρι Λευκός σταυρός πάνω σε γκρι, 1921

Έργα- δεκαετία του ’20 • Μαύρος κύκλος • Μαύρος σταυρός • Σουπρεματισμός, 1921 -27 • Μαύρος σταυρός σε κόκκινο οβάλ, 1921 – 1927 • Κόκκινος σταυρός σε μαύρο κύκλο, 1920-1922

Έργα – δεκαετία του ’30 • Από τα τέλη της δεκαετίας του ‘20 και τη δεκαετία του ‘30 η τεχνοτροπία του είναι μετασουπρεματιστική και ρεαλιστική. • Αγόρι, 1928 -1932 • Κορίτσι (μορφή σε λευκό φόντο), 1928 -1932 • Κορίτσια στο λιβάδι, 1928-1932 • Κορμός (torso), 1928-1932 • Χωρικός στο λιβάδι, 1928 - 1932

Έργα – δεκαετία του ’30 • Λουόμενοι, 1928 – 1932 • Κόκκινο σπίτι, 1932 • Κεφάλι χωρικού, 1928 – 1932

Έργα – δεκαετία του ’30 • Κορίτσι, 1932 • Κορίτσι με κόκκινο κοντάρι σημαίας, 1932 – 33 • Κορίτσι με χτένα στα μαλλιά, 1932- 1933

Έργα – δεκαετία του ’30 • Πορτραίτο του V.A. Pavlov, 1933 • Πορτραίτο γυναίκας • Πορτραίτο άνδρα • Μπλε πορτραίτο • Πορτραίτο νέου, 1933

Έργα – δεκαετία του ’30 • Αυτοπροσωπογραφία, 1933 • Πορτραίτο της κόρης του καλλιτέχνη, 1934 • Πορτραίτο γυναίκας με κίτρινο καπέλο • Πορτραίτο ενός άνδρα (πιθανώς του N.N.Punin), 1933

Έργα – δεκαετία του ’30 • Πορτραίτο της γυναίκας του καλλιτέχνη N.A. Malevich, 1933 • Πορτραίτο της γυναίκας του καλλιτέχνη N.A. Malevich, 1934 • Εργάτρια, 1933 Ενώ αρχικά η ρωσική πρωτοπορία συμπορεύτηκε με το κίνημα των μπολσεβίκων, σταδιακά σπρώχτηκε στο περιθώριο και στα 1934, με την διά νόμου επικράτηση του σοσιαλιστικού ρεαλισμού, τέθηκε υπό διωγμόν, με την κατηγορία του «φορμαλισμού». (Μαρία Τσαντσανόγλου, Τέχνη στο όνομα της Επανάστασης, Καθημερινή, 09-01-05) Στη ζωγραφική φορμαλισμός είναι η ιδιαίτερη έξαρση στο σχήμα και στο χρώμα και όχι τόσο στα θέματα και τα νοήματά τους.

Αυτοπροσωπογραφίες • Αυτοπροσωπογραφία,1908 • Αυτοπροσωπογραφία, 1908 • Αυτοπροσωπογραφία 2 διαστάσεων, 1915 • Αυτοπροσωπογραφία, 1933

Κοστούμια για την όπερα «Νίκη επί του Ήλιου» του M. Matyushin 1913 • Ο χοντρός • Ο αθλητής του μέλλοντος • Ο τραγουδιστής • Ο δειλός • Ο εχθρός

Αρχιτεκτονική Ίδρυσε τη σχολή Γιούνοβιτς και σ’ αυτή τη σχολή άρχισε ο Μάλεβιτς με τους μαθητές του να αναπτύσσει τη δική του αντίληψη για την αρχιτεκτονική • Ποιό θα ήταν το μηδέν στην αρχιτεκτονική", "Τι θα γινόταν αν η αρχιτεκτονική στερούνταν λειτουργίας". • Παρακάτω φαίνονται κούπες με σουπρεματιστικά σχέδια Μενού

Απαλοιφή επιπέδων Από το 1913 και μετά, ο Μάλεβιτς άρχισε να αναιρεί κάποια από τα επίπεδα έτσι όπως τα είχε προσδιορίσει σε προηγούμενα έργα του, διατηρώντας κάθε φορά ορισμένα από τα δομικά, ορισμένα από τα εικονογραφικά και κάποια γράμματα. Αναφερόμαστε σε «ΑΝΑΙΡΕΣΗ» και όχι σε «αφαίρεση». • Αναίρεση: υποδηλώνει την ίσως και προσωρινή παρακράτηση κάποιων επιπέδων με πιθανότητα μελλοντικής χρήσης. • Αφαίρεση: υπονοεί την επικάλυψη ή την οριστική απαλοιφή στοιχείων. Ο Μάλεβιτς συνειδητοποιώντας αυτό το πολύ σημαντικό γεγονός, μπορεί πλέον να προτείνει αναιρώντας.

Ο σταυρός στα έργα «Όλοι θα σταυρωθούμε. Τον δικό μου σταυρό τον έχω ήδη ετοιμάσει. Θα τον έχεις σίγουρα παρατηρήσει μέσα στους πίνακές μου». Πράγματι, μέσα σε πίνακες του έχει ήδη εμφανιστεί ο σταυρός, μαύρος πάνω σε λευκό φόντο, που μας ξαναγυρίζει μεσα από το Supremum, το Υπέρτατον, την αγαπημένη του θεωρία, στα ενδύματα των ψηλόλιγνων ρώσων αγίων, σε μια αναζήτηση της τελετουργίας με διαφοροποιημένη μορφή και περιεχόμενο.

Μαύρο παραλληλόγραμμο • Αχρονολόγητο • Μέρος της Συλλογής Κωστάκη του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης στη Θεσσαλονίκη • Ακτινογραφία, με υπέρυθρη και υπεριώδη ακτινοβολία στον πίνακα έδωσε ενδείξεις κι άλλων χρωμάτων πίσω από το μαύρο, δίνοντας και σαφή στοιχεία για την ύπαρξη άλλου πίνακα κάτω από το «Παραλληλόγραμμο». O Μάλεβιτς χρησιμοποιούσε συχνά ζωγραφισμένους καμβάδες για νέα έργα, όπως έχει επιβεβαιωθεί από ακτινογραφίες.

Μαύρο παραλληλόγραμμο – Κρυμμένος θυσαυρός • O κρυμμένος πίνακας εικονίζει ένα άλογο, ένα πιρούνι στη θέση του αναβάτη, ένα βέλος που σημαδεύει τη λέξη «Μπερλίν» και λέξεις όπως «Zabluzhdenie» («σφάλμα») και «zuby» («δόντια»). Κάτω από τη σύνθεση υπάρχει η επιγραφή «Voina» («πόλεμος») 1914 – προφανώς αναφορά στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Το άλογο ήταν κόκκινο, το φόντο κίτρινο, τα γράμματα μοβ. Δεν φαίνεται να υπάρχει στρώμα σκόνης ή σημαντικός διαχωρισμός μεταξύ των δύο έργων – ένδειξη για τη σχεδόν ταυτόσημη χρονικά δημιουργία τους. Μένει να διευκρινιστεί αν ο Μάλεβιτς κάλυψε το πρώτο έργο του λόγω ιδεολογίας,αλλαγής τεχνοτροπίας, ακόμη και θυμού για το αποτέλεσμα ή για λόγους οικονομίας.

Πηγές • Γκραίη Καμίλα, Η Ρωσική Πρωτοπορία, εκδ. Υποδομή, 1987. • Κάζιμιρ Μάλεβιτς, Η τεμπελιά, πραγματική αλήθεια του ανθρώπου, εκδ. Νησίδες, 1997. • Ζιώγας Γιάννης, Ο βυζαντινός Μάλεβιτς, εκδ. Στάχυ 2000 • Αργκάν, Τζούλιο Κάρλο, Η μοντέρνα τέχνη, Παν. Κρήτης, Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών Αθηνών, Ηράκλειο 1998 • Ιστοσελίδα Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης στη Θεσσαλονίκη: http://www.greekstatemuseum.com/kmst/index.html • Ιστοσελίδα με έργα του Μάλεβιτς Olga's Gallery: http://www.abcgallery.com/M/malevich/malevich.html • Ορίζοντες, Τα Νέα, 4 Οκτωβρίου 2006 • Μαρία Τσαντσανόγλου, Τέχνη στο όνομα της Επανάστασης, Καθημερινή, 09-01-05

ΜΑΛΕΒΙΤΣ

ΜΑΛΕΒΙΤΣ

Presentation Transcript