1 / 30

Monopolde Üretim ve Fiyatlandırma

Monopolde Üretim ve Fiyatlandırma. Monopol (Monopoly). Tek bir firmanın yakın ikamesi bulunmayan bir mal ürettiği-sattığı piyasa türüne, saf monopol (pure monopoly) veya monopol denir. Diğer firmaların piyasaya girmeleri mümkün değil, Fiyat rekabeti yok.

paiva
Download Presentation

Monopolde Üretim ve Fiyatlandırma

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. Monopolde Üretim ve Fiyatlandırma

  2. Monopol (Monopoly) • Tek bir firmanın yakın ikamesi bulunmayan bir mal ürettiği-sattığı piyasa türüne, saf monopol (pure monopoly) veya monopol denir. • Diğer firmaların piyasaya girmeleri mümkün değil, • Fiyat rekabeti yok

  3. Monopolün Kaynakları: Giriş Engelleri • Yakın ikamesi olmayan hammaddelerin kontrolü (2. Dünya Savaşı sırasında Amerikan Alüminyum Şirketi) • Ölçek ekonomileri • Doğal monopol • Teknolojik giriş engelleri • Patentler, hükümet lisansları ve imtiyazları, hukuki giriş engelleri

  4. Fiyat e > 1 D e = 1  e < 1 D=AR Miktar Monopolde Talep ve Ortalama Hasılat Tam rekabette firmanın üretim düzeyinden bağımsız olan piyasa fiyatının, monopolde üretim düzeyine bağlı olarak değişmesi, monopolcünün rekabetçi firmanın tersine fiyat kabul edici değil de, fiyat belirleyici (price maker) konumunda olması demektir.

  5. Monopolde toplam hasılat Fiyat Esnek D Birim Esnek  Katı D Miktar Toplam Gelir (+)TR > (-)TR (+)TR< (-)TR Miktar

  6. Monopolde marjinal hasılat • Monopolcü tam rekabetçi firma gibi veri piyasa fiyatı üzerinden daha fazla mal satamaz. • Negatif eğimli piyasa talep eğrisi ile karşı karşıya olan monopolcü, ancak ürettiği malın fiyatını düşürmek suretiyle daha fazla mal satabilir. • Bu nedenle bu piyasada MR < P durumu gerçekleşir. • Şekil 12.4, s.277

  7. Monopolde kısa dönem denge • Aşırı kâr, şekil 12.5, s. 278 • Normal kâr, şekil 12.6, s.279 • Zarar, şekil 12.7, s.280

  8. Monopolcünün kapatma koşulu • Şekil 12.8, s.281 • Monopolcünün MR = SRMC koşulunun sağlandığı üretim düzeyinde dengede olabilmesi (kârını maksimize edebilmesi) için, fiyatın ortalama değişken maliyetten küçük olmaması gerekir.

  9. Monopolde arz eğrisinin olmaması • Tam rekabetçi firmanın arz eğrisi türetilirken izlenen mantık yürütme monopolde geçerli değildir. • Monopolde MR’yi belirleyen iki unsur vardır. • Fiyat • Talep esnekliği • MR=SRMC koşulunu sağlayan denge üretim düzeyi, fiyata, talep esnekliğine ve marjinal maliyete bağlı olarak veya marjinal maliyet veri iken, hem fiyata hem de talebin fiyat esnekliğine bağlı olarak değişir. • Monopolcünün aynı fiyattan farklı talep koşullarında farklı miktarlarda mal üreteceği ve dolayısıyla da monopolde tam rekabettekinin tersine fiyat ile üretim düzeyi arasında fonksiyonel bir ilişki kurulabileceği bir durum yoktur.

  10. Monopolde uzun dönem dengesi • Şekil 12.11, s.284

  11. Monopolün sosyal maliyeti • Monopolün etkinsizliği, Şekil 12.12, s.285 • Monopolün dara kaybı, Şekil 12.13, s.286 • Monopolün gelir dağılımı üzerindeki etkisi?

  12. Monopolün etkinsizliği, Şekil 12.12, s.285

  13. Monopolün dara kaybı, Şekil 12.13, s.286

  14. Fiyat farklılaştırması • Monopolcü belli koşulların varlığında, ürettiği malın farklı birimlerini farklı fiyatlardan satabilir. • Monopolcünün ürettiği malın farklı birimlerini farklı fiyatlardan satmasına fiyat farklılaştırması (price discrimination) denir. • Amaç; daha fazla kâr arzusudur.

  15. 1., 2. ve 3. derece fiyat farklılaştırması • Monopolcünün her tüketiciye farklı fiyat uygulamasına birinci derece, • Satın alınan mal miktarı değiştikçe farklı fiyat uygulamasına ikinci derece, • Her alt piyasadaki tüketici grubuna farklı fiyat uygulamasına üçüncü derece fiyat farklılaştırması denir. • Geçişli-bölümlü piyasa?

  16. Monopolcü Rekabette Üretim ve Fiyatlandırma

  17. Monopolcü rekabetin koşulları • Çok sayıda alıcının ve satıcının olması, • Piyasaya giriş-çıkışın serbest olması (hukuki engellerin olmaması, patent, lisans gibi), • Karar birimlerinin tam bilgiye sahip olması, • Faktör akışkanlığı • Farklılaştırılmış (çok benzer, yakın ikame) mallar olması

  18. Monopolcü rekabette talep ve hasılat • Şekil 13.1, s.297

  19. Şekil 13.3, s. 299

  20. Monopolcü rekabet piyasasında firma dengesi • Aşırı kapasite? • Optimum tesis büyüklüğü-minimum etkin ölçek?

  21. Şekil 13.5, s. 302

  22. Oligopolde Üretim ve Fiyatlandırma

  23. Oligopolün tanımı ve türleri • Az sayıda firmanın olduğu piyasa yapısıdır. • Endüstriye giriş-çıkış zor • Yüksek giriş engelleri var • Firmaların karşılıklı bağımlılığı söz konusu

  24. Az sayıda firma tarafından homojen bir malın üretildiği-satıldığı piyasa yapısına saf oligopol, • (Alüminyum, bakır, çimento ve ham petrol üretimi gibi) • Farklılaştırılmış bir malın üretildiği-satıldığı piyasa yapısına ise farklılaştırılmış oligopol denir. • (Otomobil, televizyon, diş macunu üretimi gibi)

  25. Anlaşmasız-anlaşmalı oligopol • Bir grup firmanın fiyat-üretim rekabetini önlemek amacıyla işbirliği yapmalarına anlaşma-muvazaa (collusion) denir. • Oligopol piyasasındaki firmaların fiyat-üretim konusunda işbirliği yapmadıkları duruma anlaşmasız oligopol (noncollusiveoligopoly), • firmaların fiyat-üretim konusunda işbirliği yaptıkları duruma anlaşmalı oligopol (collusiveoligopoly) denir.

  26. Anlaşmalı oligopol: Kartel • Bir grup firmanın fiyat-üretim konusunda açık bir biçimde anlaştıkları duruma kartel/tröst denir. • Endüstride tek firma varmış gibi hareket ederler.

  27. Oligopolde potansiyel rekabet • Fiyat, reklam savaşları • Otomotiv piyasası

More Related