شيوه زندگي سالم

1. شيوه زندگي سالم

2. تعريف شيوه زندگي شيوه زندگي از تاثير متقابل بين ويژگيهاي شخصيتي فرد با مداخلات اجتماعي و شرايط اجتماعي اقتصادي حاصل مي شود شيوه زندگي : • دائما در معرض تغييرميباشد • داراي تاثير عميق در مردم است • الگوي يكساني براي همه وجود ندارد

3. شيوه زندگي سالم آن دسته از رفتارها كه فرد را در مقابل بيماريها يا صدمات محافظت مي كند و يا خطر صدمه به ســلامتي فرد را به حداقل ميرساند . هدف اين شيوه حفظ ، حمايت و ارتقاء سلامت است

4. استراتژيهاي توسعه شيوه زندگي سالم • افزايش آگاهي وانگيزه براي رفتار سالم وبهداشتي • تدوين سياستهاي سلامت نگر • ايجاد محيطهاي حمايتي • ارزشيابي وپژوهش در شيوه زندگي سالم

5. فاكتورهاي موثربرسلامتي مصرف دخانيات ورزش مديريت استرس استعمال موادمخدر الكل تغذيه روابط خانوادگي رانندگي تقليدو سازگاري روابط جنسي

6. اجتناب از مصرف دخانيات • ممنوعيت مصرف دخانيات در محيط كار و اماكن عمومي بويژه مكانهاي سرپوشيده • طراحي برنامه ترك سيگار در منشور سلامت جامعه و جلب مشاركت مردم در اين برنامه ها • استفاده از برچسب نيكوتين در صورت تمايل افراد • تشكيل جلسات ترك سيگار • افزايش ماليات بر درآمد دخانيات • مصرف درآمد حاصل از ماليات جهت گسترش فرهنگ ورزش همگاني و رفتارهاي سالم

7. تحرك فيزيكي • ورزش متناسب با سن،جنس،وضـع جسماني ،شغل و تغذيه • ورزش مستمر و متعادل از نظر زمان مكان،كميت و كيفيت • ترويج فرهنگ ورزش از سنين پائين به خصوص در مدارس

8. ورزش براي همگان مفيداست ورزشهاي هوازي ورزشهاي قدرتي انعطاف پذيري پايداري بايد حداقل 60-30دقيقه در روز و براي سه تا چهار بار در هفته ورزش كرد

9. كنترل فشارهاي رواني • شناسائـي عوامل موثـر در ايجـاد فشارهاي رواني و تشخيص علائم مربوط به آنها • فراگيري مهارتهاي ضـروري براي مقابله با فشارهاي رواني • انجام نرمش و ورزشـــهاي ساده

10. پيشگيري از سوء مصرف مواد مخدر و الكل • آموزش به جامـعه در مورد ســوء مصرف مواد مخدر • كنترل افراد از نظر مصرف الكل و مواد مخدر با شيوه هاي موجود • تعيين ضوابط و معيارهايي در خصوص منع مصرف الكل و مواد مخدر حين رانندگي

11. تغذيه مناسب • تغذيه متنوع ومتعادل • مصرف سبزيها،ميوه ها،فيبروحبوبات • كاهش مصرف چربيهاي اشباع شده • مصرف متعادل موادقندي ونمكي • حفظ وزن مناسب • مصرف متعادل نوشيدنيها • مصرف لبنيات به خصوص شيركم چرب

12. تغذيه سالم

13. گروه شير و لبنيات3-2واحد در روز

14. گروه پروتئينها4-2واحد در روز مانند ماهيمرغ، گوشت،تخم مرغ،انواع مغزهامانندبادام،فندق و....

15. گروه سبزيها5-3واحد در روز گروه ميوهها 4-2 واحد در روز كهحداقل يك واحد آن مركبات باشد

16. گروه نان و غلات11-6واحد در روز

17. نوشيدن حداقل 8ليوان آب درروز

18. كنترل وزن • رژيم غذائي متناسبباسن ،جنس،شغل • تحرك فيزيكي متناسب و مستمرهمراه با رژيم غذائي مناسب كنترل فشارهاي رواني • درصورت لزوم بررسي و رفع مشكلات داخلي و غدد و بيماريهاي ژنتيكي

19. اهداف مهم رويكرد شيوه زندگي • افزايش كيفيت و سالهاي زندگي توام با سلامتي • كاهش دادن و محدود نمودن تفاوتها و نا برابريهاي موجود

20. اهداف رويكرد شيوه زندگي سالم هدف نهايي: ارتقاء سلامت و پيشگيري از بيماريها ناتوانيها و مرگهاي زودرس ميباشد. اهداف كلي: الف) افزايش كيــفيت و سالهاي زندگي توام با سلامتي ب) كاهش دادن و محدود كردن تفاوتها و نابرابريهاي موجـود مرتبــط با سلامت در جامعه

21. اهداف اختصاصي: اهداف در برنامه رويكرد شــيوه زندگي سالم در دو گروه كلي طبقه بندي ميگردند:الف)گروه اول اهداف اختصـاصيبر مداخلاتـي تاكـيد دارندكـه به منــظور كاهـش و يا حـذف بيمــاريهانا توانـي ها ومرگهاي زودرس در بين افراد جامعه طراحي شده اند.ب)گروه دوم اهداف اختصاصيبر ابعاد وسيعتري همچون بهبود دسترسي به خدمــات سلامتي باكيفيت مطلوب،تقويت خدمات بهداشت و بهبوددسترســي به اطلاعــات وداده هاي سلامتي تاكيددارند.

22. لايه هاي تغيير در شيوه زندگي

23. لايه هاي تغييردرشيوه زندگي • لايه سطحي: ارتقاء آگاهي هاي عمومي،توانمندسازي فردي،وتغييردررفتارهاي فردي واجتماعي • لايه مياني:مشــاركت دادن ســاير بخشـهاي درگـير توسعه درمورد موضوعات مرتبط با سلامت • لايه زيرين: ايجاد تغييرات بنيادين در جامعه،كاهــش نابرابريها و تامين عدالت اجتماعي

24. اقدام براي تصحيح وتغييرشيوه زندگي • فرد • خانواده • سازمانهاي دولتي • سازمانهاي غيردولتي • محلهاي كار • مدارس

25. عوامل موثربرشيوه زندگي فردي برخورد بامشكلات فرد عادات غذائي مصرف دخانيات كنترل بيماري ورزش سازگاري و تقليد

26. عوامل موثربرسلامت Dahlgren &Whitehead-1991 وضعيت اقتصادي ،اجتماعي ،فرهنگي ومحيطي شرايط كاري وزندگي محيط كار شبكه هاي اجتماعي بيكاري تحصيلات آب وفاضلاب عوامل شيوه زندگي شخصي خدمات بهداشتي درماني سن ، جنس وعوامل ارثي كشاورزي وغذا دخانيات فعاليت فيزيكي مسكن تغذيه وضعيت رواني

27. مثال: مصرف سيگار سن و جنس وضعيت اقتصادي،فرهنگي ومحيطي وضعيت زندگي وكار تبليغات ماليات تاثيرات اجتماعي درآمد شغل رفتار وسبك زندگي شخصي خانواده وضعيت اخلاقي اوقات فراغت بهداشت محيط دوستان خدمات بهداشتي مسكن مذهب استرس

28. خانواده سازماني قدرتمند براي تصحيح شيوه زندگي

29. بيكاري عدم وجودمسكن الگوي غذائي نامناسب فقر بيسوادي ياكم سوادي ..... ارتباطات دوجانبه تماس منظم ومكرر بين اعضاء آزادي ودسترسي به نقطه نظرات هريك ازاعضاء تقسيم مسئوليتها نقش زنان درآموزش ونظارت اوقات فراغت فرصتها وتهديدهاي خانواده براي تغييرشيوه زندگي فرصتها تهديدها

30. تاثير ارتقاء سلامت در كاهش نابرابريهاي اجتماعي

31. بي عدالتي اجتماعي واژه اي است كه به منظور اشاره به ناكــافيبودن يا فـقدان درآمد ، مسكن ، غذا ، خدمات اجتماعي تحصيلات ، امنيت ، تفريح ، توزيع قدرت وغيـره به كار برده مي شــود و سطوح سلامت و رفـاه را معيـن مي سازد .

32. نابرابريها هميشه نشان دهنده بي عدالـتيها و محروميـت هاي شـديد گروههـاي مخـتلف در جامعه نيست . نابرابري گر چه اختلاف است ولي محرومـيت هاي روحي و اخلاقي ناشي از بي عدالتـي را در بر ندارد .

33. رفع بي عدالتـي در بهداشـت يا ديگر بخشــهاي اجتماعي ، به عوامل زير بستگي دارد : • تصويب سياســت هاي شفاف و واضح عمومي از سوي دولتها • قراردادهاي اجتماعي جديد • بهم پيوستگي بيشتر از سوي جامـعه

34. سعي ارتـقــــاء ســلامــت بر آن اســتكه بي عـدالــتي ها را از طرق زير رفع نمايد : • پشتيباني از شبكه هاي اجتماعـي • حمايت همه جانبه از سياسـت هاي مربوط به سلامتي • تقويت ظرفيت جامعه

35. اصلاحات بخش بهداشت و ظرفيت سازي جامعه حركت به سـوي خصـوصي سازي و رقابت جـويي در بازار ، بين ارائه دهنــدگان مراقبت هاي بهداشـتي به منظورتبديل كردن حقوق بهداشتي به قوانين بازاريابي است . در حال حاضر انجام اصـلاحات اجتـماعي براي تحت پوشش قرار دادن محـروم ترين گروههاي اجتماعي از كمترين سطح مراقـبتهاي بهداشتي و رفـع تبعيض با مشكلات عملي جدي روبروست .

36. ظرفيت جامعه و تغيير اجتماعي تعداد گروهها و جوامعي كه براي ادامه بقا خود مبارزه ميكنند در حال افزايش بوده وبه اين ترتيب شــكاف ميان محرومين و افراد ثروتمند جامعه همچنان درحال گسترش است . گزارش جديد بانك جهـاني در سال 2000 اشـاره به فقر رو به تزايد كـشورهاي در حال توسعه و كاهش سرمايه گـذاري در زميــنه آموزش و بهداشــت در كشورهاي تحت بحران دارد .

37. تحول اجتماعي يكي از اهداف تحول اجتماعي ، عبارت است از ايجاد جوامعي كه با حمايت از سوي دولت ها قادر به كنترل بهداشت خويش باشند . جهاني سازي ، تشــويق و تسـهيل ارتباطات در بين افراد ، گروه ها ، جوامع ومللي راكه مشغول به تحقيق جهت يافتن راه حل هاي حذف بي عدالتي ازسناريوي جهاني هستند ، ضروري ميداند .

38. سرمايه اجتماعي به ظرفيـت افراد در تعاون و همــكاري بايكديــگر براي دستيابي به اهداف اختصـاصي و اهداف نهـايي مشترك بســتگي دارد . هر چه سـرمايه اجتمـاعي دريك منطقه فقير نشين بيشـتر شود ، نتايج سـلامت بهتر خواهد بود .

39. محروميت ، بي عدالتي و استضعاف اجتماعي،وحدت اجتماعي را غير ممــكن سـاخته و موجب كاهــش ســرمايه اجتماعي مي شود . همچنين خشـونت در تمام اشكـال آن از جمـله جنگ ، نيـروهاي قدرتمـند و تباه كننده سـرمايه اجتماعي هستند . قراردادهاي اجتماعي بهترين وســـــايل براي ايجـاد وحدت و همبستگي اجتماعي و راه هـاي جديدي براي كاهش خشــونت و حصول مجدد سرمايه اجتــماعي هستند .

40. توانمند سازي فرايندي است كه افراد از طـريق آن ، كنترل بيشــتري بر تصميم گيــري ها و فعاليت هايي كه بر سلامتشــان اثر ميگذارد ، خواهند داشت .

41. مفهوم توانمند سازي با قدرت و سياست رابطه اي نزديك دارد. در اين راستا دو مفهوم وجود دارد كه افتراق بين آنها واضح مي باشد . قدرت برPOWER OVER بيانگر قدرت زورگويانه اي است كه بر گروهي از افراد به منظور در حاشيه نگهداشتن آنها اعمال مي گردد . قدرت باPOWER WITH قدرتي است كه با كمك ديگران موجب تحول مي شود .

42. فرآينـدهاي توانمــند سازي بايد در دو جهت حركت نمايد : • تحكيـــم ارتباطـاتي كه موجب توانا ســاختن مردم وكنتـرل قدرتمـندانه زندگيشــان مي گردد • مبارزه با ساختارهاي استضعاف گر

43. وجه تمايزي بين توانمند سازي فرد و جامعه وجوددارد : توانمـند سازي فردي ابتدا به توانايي افراد در انجام تصميم گيري و كنترل بر زندگي شخصي خودشـان اشاره دارد. توانمند سازي جامعه ، اقدامات جميع افراد به منظور دســتيابي به كنترل و اثر بيشــتر بر عوامل تعيين كننده سلامت و كيفيت زندگـي در جامعه خودشان را مي طلبد و يك هدف نهايي مهم در اقدام جـامعه براي دستيابي به سلامت محسوب مي گردد .

44. جلب حمايت همه بخشهاي توسعه در ارتقاء سلامت

45. 4ـ اقدام 5 ـ ارزشيابي 6 ـ تداوم 1ـ تجزيه وتحليل 2ـ راهكار 3ـ بسيج همگاني ايجاد يك محيط حمايتي و فعاليت هاي جلب حمــايت همه جانبه براي اقدامات ارتقـــاء سلامــت داراي شـش گام اســـاسي است :

46. تجزيه و تحليل به منظور طراحي يك سياست عمــومي موثر بر پايه اطلاعات درست ، فهم عمـيق از مشكل و گروههـاي درگير با آن نياز به يافتن پاســخ هاي مناسـب براي سئوالات كليدي زير ميباشد : • مشكلات چيست و چه تغييري در سياست هاي موجودضروري است؟ • نيروهاي پشــتيبان و حمايت كننده ، افـراد و موسسات ذي نفوذ چه كساني هستند؟ • كانالهاي دسترسي به سياستگذاران كدامند ؟

47. تعيين مشــكلات و نياز هـا بهترين نقطه شروع براي ظرفيت سـازي جامعه بوده و هدف نهايي عبارت است از مشــاركت افرادي كه هرگز فرصتي براي ابراز نظر نداشته اند . مديران ، رهبران و سياســتگزاران بهداشـتي بايد به مشــكلاتي كه به وسيله جامعه و به منظور جلب اطمينان و اعتماد جوامع بيان ميــگردد ترتيب اثـر دهند .

48. اگر مي خواهيـم بهعدالـتبه عنوان نتيجه مطـلوب ارتقــاء سلامت دست يابيم ، بايد اتخاذ راهكارهاي مشاركتي هدف اصلي ما باشد .

49. يافتن شركا ورقبــا تدوين فعاليتها به تناسب بودجه برنامـه ريزي براي استفــاده از كانالهاي متعدد ارتباطي طراحي شاخص هاي ميان مـدت و درازمدت تشكيل گروه كاري تعيين مخاطــبين اوليه و ثانويه تعيين اهداف اختصاصي پيروي از مدل مناســب تغيـير سياست راهكارهر گونه تلاش در جهت جلب حمايت ، به راهكار خاص نياز دارد . مراحل اين گام عبارتند از :

50. شناسايي افراد مهم در اقدامات ارتقاء سلامت و درگيري جامعه در هر مكان و كشـوري ، يك عاملكليدي است . عليـرغم تفـاوت هاي آنها ، بايد از افـراد مهـم و شناخته شده جهت مشـاركت در تمامي ابتـكارات توانمنــد سازي و ظرفـيت جامعه به منظور بهبود كيفيت زندگي و سلامت جوامع،دعوت به عمل آيد .