Niveli: Master MARKETINGU NDËRKOMBËTAR 2 Moduli: 3 Prof. dr. Ali Jakupi

1. UNIVERSITETI I PRISHTINËS PRISHTINË Niveli: MasterMARKETINGU NDËRKOMBËTAR 2 Moduli: 3Prof. dr. Ali Jakupi

2. Stategjitë e marketingut ndërkombëtar për penetrim në tregjet e huaja KOMPLEKSI I STRATEGJIVE TË MARKETINGUT NDËRKOMBËTAR • Strategjitë në sistemin e marketingut ndërkombëtar paraqesin një kompleks të tërë, me qasje, teknika dhe taktika, të përshtatshme dhe fleksibile, varësisht nga situatat që mbretërojnë në tregjet e huaja. • Strategjitë e marketingut ndërkombëtar përmbajnë elemente komplekse në shkallë të caktuara, deri të zgjidhja e problemeve, mundësisht në mënyrë të volitshme në ndërmarrje.

3. Nga aspekti i shkallëzimit, strategjitë mund të rangohen në këtë mënyrë: • definimi dhe të kuptuarit e mjaftueshëm të strategjive, • diferencimi për t’iu përshtatur situatave dhe veprimtarive të ndërmarrjes, • veprimet deri në afrimin tek qëllimi i parashikuar, • përsëritja e mjaftuar, optimale, sa për t’u realizuar objektivat, • implementimi i pjesërishëm në përfshirjen e tërë procesit të biznesit në mjedise të caktuara, • sublimimi i rezultateve që janë kurorëzim i implementimit të mirëfilltë të strategjive të zgjedhura. • Strategjitë e marketingut ndërkombëtarjanë komplekse edhe kur është fjala për marketingun miks.

4. STRATEGJIA E MARKETINGUT MIKS NDËRKOMBËTAR Strategjia e marketingut miks ndërkombëtar ka kuptim të gjerë • Instrumentet, secili syresh duhet të jenë të afirmuara dhe të përballojnë konkurrencën. • Në portfolion e ndërmarrjes, përfshihen disa etapa, me të cilat vlerësohet programi i prodhimit. • E para, bazohet në studimin e mundësive të rrites dhe të përmirësimit të portfolios aktuale, • E dyta, shqyrton hedhjen e produkteve aktuale, të moentit në treg,

5. E treta, ka të bëjë me lancimin e produkteve të reja në tregjet aktuale, të njohura, • E katërta, merret me shtrirjen e protfolios, duke depërtuar në vende të reja, në segment të njëjtë, ose në segmente të reja, • E pesta, përfshinë studimet e depërtimit të njëkohshëm të tregjeve të huaja, me segmente aktuale dhe potenciale.

6. STRATEGJITË E SEGMENTIMIT TË TREGUT DHE TË DIFERENCIMIT TË PRODUKTEVE • Në marketingun ndërkombëtar ekziston strategjia e segmentimit dhe të diferencimit të produkteve. • Në tregun botëror, përkatësisht në mjedise dhe në tregje të huaja, shkalla e heterogjenitetit, si e ofertës, ashtu edhe e kërkesës, është mjaft e lartë. Për të arritur deri të një shkallë e mundshme e heterogjenitetit të kërkesës, nevojitet të bëhet segmentimi i tregjeve të huaja.

7. Nevojiten të gjenden mundësi për definimin e strategjisë për segmentimin e tregut. Në këtë rast, segmentimi përkufizohet në tri tërësi: • në segmentimin e tregut masiv, • në segmentimin e tregut të koncentruar, • në segentimin e shumëfishtë. • Në segmentimine tregut masiv zbatohet marketingu i padiferencuar, që e ka domethënien e përpjekjeve të ndërmarrjeve për të ndërtuar segmente me kërkesa homogjene. • Marketingu i koncentruar aktivitetin e vet e përqendron në disa segmente të zgjedhura, në të cilat ndërmarrja ekskluzivisht i forcon aktivitetet e veta.

8. Strategjia e shumëfishtë është pjesë përbërëse e marketingut të shumëfishuar. Përfshihet një numër i segmenteve të tregut ku plasohen lloje të ndryshme të produkteve. • Matja e dallimeve në mes të segmenteve të tregjeve të huaja paraqet një prej çështjeve të koklavitura.

9. KONKURRENCA NDËRKOMBËTARE DHE MARKETINGU NDËRKOMBËTAR • Strategjitë e konkurrencës në marketingun ndërkombëtar janë të karakterit të koordinimit dhe të sinkronizimit të instrumenteve të marketingut miks. • Njëkohësisht, ekziston strategjia e mobilizimit dhe e thellimit të motiveve për punë, si dhe strategjia e aftësimit për manaxhim dhe shtim të interesimit për mësimin e lojërave të konkurrencës. • Produkti duhet të këtë variable të cilësisë konkurruese.

10. Çmimi duhet të jetë në harmoni me cilësinë e atributeve të instrumenteve tjerë. • Distribucioni dhe logjistika e marketingut duhet t’iu përgjigjet specifikave të shumta. • Promocioni transmeton informacione dhe porosi për konsumatorin.

11. STRATEGJIA E STANDARDIZIMIT, E AGREGIMIT, E DIVERSIFIKIMIT DHE E ADAPTIMIT • Zgjedhja e standardizimit të një ndërmarrje mbështetet në hipoteza të ndryshme: • homogjeniteti i nevojave të ndryshme botërore, • ekzistenca e segmenteve në tregjet globale, • një parapëlqim i përgjithshëm për produktet me çmim të ulët dhe me cilësi të pranueshme, • ekonomi e shkallës në prodhim dhe marketingu në vende të ndryshme, • një sinergji e planit botëror (transferi i ideve, strategji e biznesit e tjerë).

12. STRATEGJIA E AGREGIMIT • Me strategjinë e agregimit nënkuptohet shtresimi i pjesëve strategjike dhe të taktikave, ku produktet e standardizuara kumulohen në madhësi më të mëdha, për të zënë vend, pozicionim më të qëndrueshëm në pozitat e ndryshme të tregut. • Strategjia e agregimit mund të kundrohet në raport me strategjinë e segmentimit.

13. STRATEGJIA E DIFERENCIMIT • Strategjia e sgmentimit përfshinë qasje dhe metoda, ku qëllimi është që me më shumë produkte të penetrohet në segmente të tregut. • Strategjia e diferencuar jo e centralizuar mundëson penetrim relativisht të shpejtë në tregjet ndërkombëtare. • Strategjia e diferencuar e decentralizuar ka të bëjë me plasimin e produkteve nëpër grupe të shumta e të ndryshme të blerësve, por që gjenden në makrosegment të ngushtë.

14. STRATEGJIA E ADAPTIMIT • Me strategjinë e adaptimit nënkuptohet qasja për përshtatje të produkteve me kërkesat e tregjeve të huaja të caktuara. • Implementimi i strategjive të adaptimit imponon premisa të shumta, që paraqesin problem në fushën e përshtatshmërisë.

15. STRATEGJITË E KOMBINUARA TË MARKETINGUT NDËRKOMBËTAR • Strategjitë e marketingut ndërkombëtar kombinohen për shkak të nevojave për përputhje dhe përshtatje me elementet e mjedisit ndërkombëtar. • Elementet e mjedisit ndërkombëtar i përkasin kulturës,situatës makroekonomike, mjedisit politik, juridik, sociokulturor e tjerë. • Në mjediset dhe tregjet ndërkombëtare ekzistojnë rreziqe të ndryshme, të cilat i kanë shkaqet dhe pasojat e veta. Rreziqet kanë të bëjnë me shpronësim me kompensim apo pa kompensim.

16. Strategjitë në programin e marketingut ndërkombëtar iu referohen veprimtarive kërkimore, të gjetjes së metodave dhe të strategjive të programit të prodhimti, ku përfshihen instrumentet e marketingut miks ndërkombëtar. • Strategji prioritare në këtë drejtim është ajo që bënë homogjenizimin e mundshëm të segmeneteve të diferencuara të tregjeve.

17. STRATEGJITË E SHTIMIT TË VËLLIMIT TË EKSPORTIT • Orientimi themelor i strategjisë së zhvillimit të ndërmarrjes, nëse nuk ka pretendime tjera në kyçjen e rrjedhave të marketingut ndërkombëtar, posaçërisht bëhet me forcimin e aktiviteteve për eksport. • Çështje fundamentale është zgjedhja e problemeve të brendshme, të cilat do të reflektohen në sendërtimin e eksportit. • Në marketingun eksportues përfshihet edhe roli i bankave dhe e institucioneve tjera financiare, të cilat i ndjekin transakcionet përkatëse me pjesëmarrjen dhe financimin e proceseve të ndryshme, me kushte të favorshme.

18. Strategjitë e shtimit të vëllimit të eksportit janë të suksesshme nëse ndërmarrja paraprakisht ka oferta atraktive për tregun vendor. • Strategjitë për ekaport, si dhe për shtimin e vëllimit të eksportit të ndërmarrjeve, janë më të përhapura, kundrejt formave tjera të aktiviteteve të bashkëpunimit në saje të marketingut ndërkombëtar.

19. STRATEGJITË E MARKETINGUT EKSPORTUES • Ndërmarrjet e orientuara për në tregjet e huaja, fillimisht i ushtrojnë aktivitetet e eksportit. • Ekzistojnë forma të shumta të bashkëpunimit të marketingut ndërkombëtar. • Forma më e përhapur gjendet të transakcionet tregtare: eksportet dhe importet.

20. MOTIVET PËR EKSPORT • Eksporti mundëson shtimin e shitjes nëpër tregje të ndryshme të huaja • Ndërmarrja i shfrytëzon më mirë kapacitetet e instaluara • Mundëson degresionin e shpenzimeve • Mund të zgjatet cikli jetësor i produktit në treg • Mundësohet transferi i teknologjive, si dhe prodhimi i produkteve cilësore

21. MOTIVET SELEKSIONOHEN SIPAS PRIORITETEVE: • së pari, ndërmarrja verifikon motivet dhe mundësitë vetjake për eksport, • verifikohet çmuarja e motiveve dhe e mundësive për eksport, • verifikohet çmuarja e rëndësisë e secilit motiv sipas rëndësisë së vet, • poentimi bëhet për secilin motiv veç e veç, • përfundimisht, ndërmarrja zgjedh motivet që kanë rëndësi prioritare.

22. Nga motivet e shumëllojshme për marketingun eksportues, mund të bëhet klasifikimi i varianteve të strategjive, të cilat veprojnë në tri grupe: • në formën bazike të marketingut eksportues (eksporti i drejtpërdrejt dhe i tërthortë), • në aranzhmanet e eksporteve partneruese, • në punët e lidhura në marketingun ndërkombëtar.

23. KLASIFIKIMI I EKSPORTEVE • Eksportet dhe importet janë pjesë të këmbimit ndërkombëtar, që kanë kahe të kundërta. • Në aspektin e zhvillimit eksportet klasifikohen në: • eksporte klasike, ose tradicionale dhe, • eksporte të avancuara, ose marketingu eksportues. • Klasifikimi sipas mënyrës së angazhimit përfshinë: • eksportin e tërthortë dhe, • eksportin e drejtpërdrejt. • Eksporti klasik tradicional gjenezën e ka në epokat e hershme.

24. Karakterizohet me: • spontanitet, • diskontinuitet, • pa aktivitete paraprake kërkimore, • në masë të madhe me ndërmjetësues, • pa ekspertë të shquar nga vet ndërmarrja.

25. HYRJA NË TREGJET E HUAJA NËPËRMJET MARKETINGUT EKSPORTUES • Marketingu eksportues është shkallë më e lartë dhe më e përsosur e eksporteve. • Të marketingu eksportues, politikat, konceptet, kanë mbështetje në parimin policentrik. • Marketingu eksportues i ka format e veta strategjike. • Në variantet strategjike të marketingut eksportues janë të njohura format bazike. • Format bazike të marketingut eksportues degëzohen në: eksportin indirekt (të tërthortë) dhe në eksportin direkt (të drejtpërdrejt).

26. EKSPORTI I TËRTHORTË (INDIREKT) • Eksporti indirekt realizohet nëpërmjet ndërmjetësuesve, d.m.th. ndërmarrja realizon eksportin, por jo me aktivitetet e veta eksportuese. Ndërmjetësues janë ndërmarrje, shoqata, asociacione, konzorciume, që e kanë mbështetjen ligjore dhe janë të specializuara. • Hyrja në tregjet e huaja nëpërmjet eksportit të tërthortë është një formë e penetrimit në tregje të synuara me produkte të prodhuara në vend dhe jashtë tij.

27. Eksporti i tërthortë përfshinë tregtinë eksportuese dhe ndërmarrjet eksportuese.. Sipas konceptit të marketingut, eksporti i tërthortë nuk ka ndonjë domethënie të veçantë, pasi që mungojnë kontaktet e drejtpërdrejta me partnerin biznesor të jashtëm. • Eksporti i tërthortë gjen vend posaçërisht të ndërmarrjet që nuk kanë krijuar përvojë për kyçje në tregjet ndërkombëtare.

28. EKSPORTI I DREJTPËRDREJTË • Është formë e shitjes së produkteve dhe të shërbimeve jashtë vendit, pa ndërmjetësues. • Ndërmarrjet që eksportojnë me strategji të drejtpërdrejtë, zhvillojnë aktivitetet e shkallëzuara. • Fillimisht janë të interesuara produktet dhe shërbimet t’iu shesin drejtpërdrejt importuesve të vendeve të ndryshme, tregtisë me shumicë, hipermarketeve, shtëpive të mallrave e tjerë. • Eksporti i drejtpërdrejt është një koncept më i lartë për internacionalizimin e biznesit.

29. Zhvillimi i eksportit direkt ka të bëjë me formimin dhe organizimin e qendrave vetjake, ku kryhen shitjet në botën e jashtme. • Këto forma janë: • shitja nëpër përfaqësitë, të cilat nuk e kanë statusin e personit juridik dhe nuk janë të regjistruara, • shitja në përfaqësitë e regjistruara, pa cilësinë e personit juridik, • shitja në ndërmarrjet që kanë status të personit juridik.

30. ZHVILLIMI I MARKETINGUT EKSPORTUES • Marketingu eksportues është kontribut i implementimit të marketingut ndërkombëtar. • Në fazën e parë të procesit të marketingut eksportues përfshihen vet mundësitë e ndërmarrjes • Në vijim valorizohen shkaqet dhe motivet për eksport • Plani duhet të harmonizohet me kërkesat e tregut të zgjedhur, me konkurrencën që mbizotëron në mjediset përkatëse • Përfshihen rreziqet e mundshme që mund të paraqiten në të ardhën për ndërmarrjen. • Eksportet mundësojnë realizimin e profitit të ndërmarrjes, si dhe krijojnë edhe përparësi tjera për ndërmarrjen.

31. PROCESI I MARKETINGUT EKSPORTUES • Fazat që e përbëjnë procesin e marketingut eksportues radhiten në pesë nivele: • revizioni (auditimi) i kapaciteteve eksportuese, • identifikimi dhe zgjedhja e tregut të synuar, • definicioni dhe ndërtimi i strategjisë së marketingut, • përgatitjet për eksport, • implementimi.

32. VEÇORITË E MARKETINGUT EKSPORTUES • Eksporti, qoftë klasik apo sipas konceptit të marketingut eksportues, është forma më e përhapur e bashkëpunimit ekonomik në mes vendeve • Marketingu eksportues është formë më moderne se sa eksporti klasik.

33. Veçoritë e marketingut eksportues janë të shumta: • e shtojnë vëllimin e këmbimit tregtar, • e fisnikërojnë degën e tregtisë dhe e bëjnë më të sigurt, • është fundamenti më bazik i bashkëpunimit ekonomik në mes vendeve, • është modeli më i mundshëm që hap porta të bashkëpunimit, • e tjerë.

34. ARANZHMANET E EKSPORTEVE PARTNERUESE • Ekzistojnë: • aranzhmanet e eskporteve partneruese dhe, • punët e lidhura në marketingun ndërkombëtar • Në aranzhmanet e eksporteve partneruese, format më të njohura janë: • Eksporti konzorcional, • Eksporti kooperues, • Piggy back, • Punët lohn (lon), • Punët e lizingut.

35. EKSPORTI KONZORCIONAL • Ndërmarrjet që janë të vogla bashkohen në konzorciume për të realizuar eksport të suksesshëm. • Konzorciumet për eksport paraqesin një forcë konkurruese

36. Nga eksporti konzorcional arrihen efekte, si për shembull: • grupet kanë ndikim më të theksuar të marketingut, • konzorciumet janë më atraktive, • kanë mbështetje në organet qeveritare të vendit, • bëjnë mobilizimin dhe sensibilizimin e anëtarëve, • ndikojnë në zhvillimin ekonomik të vendit dhe jashtë tij, • mundësojnë përballimin e shpenzimeve dhe të rreziqeve, • I begatojnë resurset dhe mjetet financiare të ndërmarrjeve anëtare të konzorciumit.

37. EKSPORTI KOOPERUES • Është një formë e aranzhmaneve partneruese • Kooperimi është formë e mundshme dhe mjaft e përhapur e bashkëpunimit. • Në këtë formë përgjegjësinë e mbanë firma që ka shkallë më të lartë afirmative, prandaj ofertën e eksporton të përbashkët me kooperuesit, si të veten. • Industria kompjuterike në veçanti i ka tiparet e eksportit kooperues. • Rëndësia e eksportit koperues është e lidhur me racionalizimin e shpenzimeve, me çmime, me distribucion e tjerë

38. PIGGY BACK (MARKETINGU EKSPORTUES KOMPLEMENTAR • Me piggy back, përkatësisht me marketingun eksportues komplementar nënkuptohet forma kontraktuese e realizimit të përbashkët të produkteve dhe të shërbimeve në tregjet e huaja. • Në këtë lloj aranzhmani janë të kyçur dy partnerë: bartësi i punëve eksportuese dhe anëtari shoqërues. Në anëtarin shoqërues mund të inkorporohen numër më i madh i prodhuesve.

39. Piggy Back nuk është i njëjtë me eksportin konzorcional. Roli i tij ka të bëjë me zgjedhjen e çështjeve në tregjet e zhvilluara, ndërsa anëtari, komplementi, nuk posedon ndonjë afirmim në ato tregje. • Anëtari e gjen interesin e vet dhe duke e ndjekur partnerin kryesor, ka mundësi që të afirmohet.

40. PUNËT LOHN • Është formë specifike e eksporteve. • Punët e tilla janë të karakterit përpunues, prodhues, manipulues e tjerë. • Me këtë formë të aranzhmanit në marketingun eksportues është fjala për eksport specifik, të pjesshëm.

41. PUNËT E LIZINGUT NË MARKETINGUN EKSPORTUES • Punët e lizingut e kanë domethënien e dhënies me qera (në qesim) të mjeteve të ndryshme, mjetet transportuese, mjetet e paluajtshme, mjetet investuese e tjerë • Punët e lizingut realizohen në bazë të kontratave në mes marrësit dhe dhënësit të mjeteve. • Nëpërmjet shfrytëzimit të formës së lizingut mundësohet shfrytëzimi i mjeteve moderne, metodat e reja, teknologjitë e avancuara.

42. FORMAT E PUNËVE TË LIDHURA NË MARKETINGUN EKSPORTUES • Format më të rëndësushme janë: • punët kompenzuese, • barteri, • tregtia paralele, • punët switch • faktoringu eksportues. • Punët kompenzuese e kanë domethënien e realizimit të këmbimeve mall me mall. • Mund të vjen në shprehje: kompenzimi i plotë, kompenzimi i pjesërishëm dhe kompenzimi tringular. • Punët e barterit janë formë e këmbimit natyral në formë të trampit. Këto punë janë të përhapura nëpër vendet që kanë borxhe të shumta.

43. Punët e kontarblerjes janë të lidhura, që do të thotë se transakcionet tregtare janë të kushtëzuara me shitje dhe me kontrablerje. Kjo përmban tregtinë paralele. • Punët switch janë formë specifike në marketingun eksportues, ku punët janë të karakterit intervenues. Punët switch janë lloj arbitrazhe ndërkombëtare. • Faktoringu eksportues është mekanizëm i veçantë, që e ka domethënien e ndërmjetësimit me mjete financiare.

44. KomentePyetjePërgjigje