مراقبت Surveillance

مراقبتSurveillance

تعریف • جمع آوری، تجزیه و تحلیل، تعبیر و تفسیر و انتشار اطلاعات مربوط به یک رویداد بهداشتی. • مراقبت اپیدمیولوژیک CDC : جمع آوری، تجزیه و تحلیل و تعبیر و تفسیر و ارزیابی اطلاعات که بطور مستمر و سیستماتیک جمع آوری شود. این اطلاعات برای طراحی ،اجرا و ارزیابی مداخلات بهداشتی و برنامه ریزیهای آن مورد استفاده قرار می گیرد.

پس اطلاعات مراقبتی به 2 کار می آید: • تعیین نیاز به عملیات بهداشتی • ارزیابی تأثیر برنامه ها

پس مراقبت 3 جزء اصلی دارد: • جمع آوری اطلاعات • تجزیه و تحلیل اطلاعات • اقدامات مداخله ای

مراقبت • اطلاعات برای عمل (درتمام سطوح محلی، منطقه ای، مرکزی) • سادگی در برابر پیچیدگی، لزومی ندارد مراقبت پیچیده باشد تا موثر واقع شود. • یکی از مشکلات شایع سیستمهای مراقبتی، پیچیدگی وگستردگی بیش از حد آنهاست. اگر ما اطلاعات جامع در مورد تمام بیماریها جمع آوری کنیم وقت چندانی برای تجزیه و تحلیل و اقدام برای کاهش موارد نداريم.

اهداف مراقبت • پایش سیر بیماری .اگر اتفاق جدیدی افتاد برنامه را متناسب با آن تنظیم نمود. • کنترل اپیدمی ها • تعیین گروههای خاصی از جامعه که در معرض خطر زیاد و یا مرگ بعلت بیماریهای شایع و مهم هستند. • ارزیابی تأثیر فعالیتهای پیشگیری و درمان • تعیین اولویتهای موجود در بین فعالیتهای کنترل بیماریها.

انواع اطلاعات مورد استفاده در مراقبت • موارد مرگ و میر و بیماری (تاریخ و محل وقوع، سن، جنس، شغل) • نتایج آزمایشگاهی • اطلاعات برنامه های کنترل و پیشگیری (تعداد بیماران درمان شده، واکسنهای مصرف شده، اماکن سمپاشی شده) • شرایط محیطی (نسبتی از جمعیت که دسترسی به آب سالم دارند، کیفیت آب، پوشش سرویسهای دفع زباله) • پراکندگی و عادات و میزان حساسیت و مقاومت ناقلین منطقه • انواع و پراکندگی مخازن انسانی و حیوانی • تعداد جمعیت و توزیع سنی و جنسی آن

محدودیت های مراقبت • تشدید کار و زحمت (نیروی انسانی بیشتر) • زمان: مدت زمان زیادی باید صرف شود (سالها ) تا خط سیر بیماری مشخص شود • نارسائی گزارشها

1) جمع آوری اطلاعات • چه بیماریهایی باید در لیست مراقبت قرار گیرند. کدام بیماریها اولویت دارند. لیست باید تا حد امکان کوتاه باشد. • الف) اهمیت نسبی بیماری (بار بیماری) ، MR ، MB ، معلولیت. • ب) عملی بودن بکارگیری تدابیر کنترلی (از نظر فنی و اقتصادی و واکنش مردم در برابر مداخلات (میزان مقاومت مردمی). هر کدام +1 تا + 3

الف) اهمیت نسبی بیماری (بار بیماری) ، MR ، MB ، معلولیت. • 1- بیماریی که تعداد زیادی از افراد را مبتلا سازد (میزان بروز بالا) • مرگ و میر یا معلولیت قابل توجهی بدهد (سل، پولیو) • 2- بیماری هدف ملی، منطقه ای یا بین المللی باشد. مثلا در برنامه WHOیا EMROباشد. (پولیو، سرخک، کزاز نوزادی) • 3- قابلیت تبدیل به اپیدمی داشته باشد (وبا، سرخک، مننژیت مننگوکوکی) • یعنی اگر چه تعداد کمی را الان مبتلا می کند ولی در مواقع و مکانهایی توسعه یابد. • اگر چه الان بعلت تدابیر موفقیت آمیز کنترل شده است اما احتمال ظهور مجدد آن وجود دارد.(دیفتری)

ب) آیا اقدامات کنترلی موثر است. • آیا تجهیزات مورد نیاز وجود دارد. • آیا پرسنل آموزش دیده برای اجرای برنامه داریم • هر چقدر هزینهافزایش یابد امکان اجرا ضعیفتر است. • آیا جامعه فکر می کند مسئله بهداشت مهم است، تدابیر کنترلی لازم است؟

مجموع هر دو را محاسبه کرده : بیماریی که امتیاز بیشتری بیاورد انتخاب می شود. • حال که بیماریها انتخاب شد :مدت مراقبت و تواتر آن باید چگونه باشد؟ • معمولا اطلاعات را هر 3 – 1 ماه مورد بررسی قرار می دهیم. بیماری باید چندین سال تحت نظر باشد.

2) نحوه جمع آوری • معمولی: از بیمارستانها، مراکز بهداشتی، زندان • فوری: به 3 دلیل • قابلیت تبدیل به اپیدمی: سرخک • کشندگی بالا: مننژیت، CCHF • در مرحله خاصی از کنترل باشد: پولیو، سرخک

فوری شامل: AFPمظنون به CCHF • مظنون به سرخک مننژیت (انواع) • تشخیصی قطعی وبای التور دیفتری • کزاز نوزادی • طاعون- تیفوس- تب زرد- تب راجعه • هر نوع حیوان گزیدگی • سایر بیماریها در صورت افزایش تعداد

3) تعریف مورد: از اجزاء مهم مراقبت است. • یعنی توصیف استاندارد یک بیماری. اگر همه رعایت کنند پیوستگی و هماهنگی در گزارشها بوجود می آید و لذا تعقیب خط سیر و تشخیص اپیدمی راحتتر خواهد بود. باید مطمئن بودتمام کارمندان از معیارهای یکسان استفاده می کنند. • به یاد داشته باشیمهدف از تعاریف استاندارد الزاما تصمیم گیری جهت بیماران نیست بلکه تعاریف موارد برای مقاصد مراقبت طراحی می شوند.

WHO تعاریفی دارد - استفاده می کنیم و بر حسب شرایط محلی تغییرات. • مشکوک (مظنون) فقط بر اساس بالینی • محتمل: بالینی + تستهای آزمایشگاهی(Suggestive not Confirmative) • قطعی: با آزمایشگاه تأیید • در مورد همه بیماریها لزوما هر 3 تعریف را نداریم.

سیستم مرا قبت زمانی می تواند کامل باشد که حتما بخشهای خصوصی درگیر شوند.(STD) • بیماریهای مزمن (غیر واگیر) تحت مراقبت: • بیماریهای روانی(سایکوز، نوروز، صرع، عقب ماندگی ذهنی) • سوانح و حوادث (خانگی) • دیابت • فشارخون، بیماریهای قلب و عروق • تالاسمی • سرطانها، گواتر، تب روماتیسمی

مراقبت Surveillance