OCHRONA WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ

1. OCHRONA WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ ADWOKAT KAROLINA SZOŁTYSEK

2. „WŁASNOŚĆ INTELEKTUALNA” dobra niematerialne • pojęcie o charakterze powszechnym • konwencje międzynarodowe • Światowa Organizacja Własności Intelektualnej (WIPO) • nawiązuje do pojęcia „własności rzeczy” – bezwzględne prawa podmiotowe

3. ŹRÓDŁA PRAWAOCHRONY WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ • krajowe • międzynarodowe

4. W ramach własności intelektualnej poza prawami autorskimi chronione są również: bazy danych wynalazki, wzory użytkowe, wzory przemysłowe, znaki towarowe, oznaczenia geograficzne i topografie układów scalonych odmiany roślin

5. ŹRÓDŁA PRAWA OWI - KRAJOWE • ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych z dnia 4 lutego 1994 roku (Dz. U. z 2000 r., Nr 80, poz. 904) • ustawa prawo własności przemysłowej z dnia 30 czerwca 2000 r. • ustawa o ochronie baz danych z dnia 27 lipca 2011 r. • ustawa o ochronie prawnej odmian roślin z dnia 26 czerwca 2003 r. • orzecznictwo sądów powszechnych (sądy okręgowe i apelacyjne) i Sądu Najwyższego (SN) • orzecznictwo sądów administracyjnych (wojewódzkie sądy administracyjne i Naczelny Sąd Administracyjny)

6. ŹRÓDŁA PRAWA OWI MIĘDZYNARODOWEGO • Konwencja berneńska z 9 września 1886 roku o ochronie dzieł literackich i artystycznych • Powszechna konwencja o prawie autorskim – 1952 r., Polskę obowiązuje paryska redakcja Konwencji z 1971 roku

7. PRAWA AUTORSKIE I PRAWA POKREWNE JAKO FRAGMENT SYSTEMU PRAWA • Samodzielna dziedzina prawa stanowiąca zamkniętą całość • Konieczność odwołania się do innych działów legislacji takich jak: - prawo cywilne - prawo karne - prawo administracyjne

8. PRAWO WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ A PRAWO CYWILNE 1. Pojęcie praw podmiotowych bezwzględnych i względnych • Prawa podmiotowe bezwzględne; podmioty które korzystają z praw podmiotowych bezwzględnych posiadają niejako monopol korzystania ze stanowiących ich przedmiot dóbr, jak również w zakresie rozporządzania nimi. • monopol korzystania i rozporządzania można ograniczyć jedynie na podstawie woli (swobodna decyzja) albo ustawy • ochrona przed naruszeniami • różnica: prawa autorskie są prawami na dobrach niematerialnych (brak materialnego substratu) • prawa autorskie są najbardziej konstrukcyjnie zbliżone do praw rzeczowych (prawo własności) – tytuł I księgi II KC; stąd określenie prawa autorskich i praw pokrewnych prawami własności intelektualnej.

9. PRAWO WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ A PRAWO CYWILNE c.d. 3. Obrót prawami autorskimi - zasady kontraktowania (rozdział V Ustawy) należy interpretować w ścisłym związku z księgą III KC – zobowiązania 4. Subsydiarna rola KC w stosunku do Ustawy (w przypadku gdy określone dobro nie może zostać zakwalifikowane jako przedmiot prawa autorskiego albo ochrona okaże się nieskuteczna, osoba której interes został naruszony może odwoływać się do ogólnie unormowanych zasad odpowiedzialności (art. 23-24 KC)

10. PRAWO WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJA PRAWO KARNE • Kodeks karny i kodeks postępowania karnego • W Ustawie odrębny rozdział został poświęcony karnoprawnej ochronie praw autorskich: - potrzeba zaostrzenia odpowiedzialności za naruszenie praw autorskich (nacisk na piractwo komputerowe i fonograficzne)

11. PRAWO AUTORSKIE APRAWO ADMINISTRACYJNE • kontekst ten słabiej widoczny niż ma to miejsce w przypadku prawa cywilnego i karnego • brak wyodrębnienia zagadnień administracyjnoprawnych w formie np. osobnego rozdziału ustawy • całkowicie poza ustawą kwestie dot. np. opodatkowania praw autorskich

12. PLAGIAT - szczególne znaczenie w sferze ochrony prawa autorskiego - pojęcie to nie występuje w ustawie - powszechnie przyjmuje się następującą definicję plagiatu: - przywłaszczenie sobie autorstwa cudzego dzieła poprzez rozpowszechnianie go pod własnym nazwiskiem (bez zmian lub ze zmianami) - stwierdza się go przy istnieniu winy umyślnej lub nieumyślnej, a także przy jej braku po stronie naruszającego (zawinienie ma znaczenie dla odpowiedzialności karnej oraz przy formułowaniu ocen etycznych)

13. PLAGIAT • Jawny ( wykorzystanie w dziele elementów twórczy z innego dzieła) • Ukryty (brak wkładu własnego)

14. Zasada: oznaczenie autorstwa i źródła cytatu

15. OCHRONA PRZED PLAGIATAMI • Ustawa z dnia 27 lipca 2005 roku prawo o szkolnictwie wyższym • Obejmuje również sytuacje, w których przywłaszczone zostało ustalenie naukowe • Podstawa do unieważnienia tytułu naukowego, tytułu zawodowego lub stopnia naukowego. • Możliwość wszczęcia postępowania dyscyplinarnego względem studenta • W stosunku do studentów: art. 214 ustawy pr. o szkolnictwie wyższym; w razie podejrzenia popełnienia czynu polegającego na przypisaniu sobie autorstwa istotnego fragmentu lub innych elementów cudzego utworu, rektor niezwłocznie poleca przeprowadzenie postępowania wyjaśniającego. Jeżeli zebrany w toku postępowania materiał potwierdza popełnienie tego czynu, rektor wstrzymuje postępowanie o nadanie tytułu zawodowego do czasu wydania orzeczenia przez komisję dyscyplinarną oraz składa zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa do właściwych organów ścigania. • Zgodnie z art. 193 ustawy; organ właściwy, w drodze decyzji, stwierdza nieważność postępowania w sprawie nadania tytułu zawodowego, jeżeli w pracy stanowiącej podstawę nadania tytułu zawodowego osoba ubiegająca się o ten tytuł przypisała sobie autorstwo istotnego fragmentu lub innych elementów cudzego utworu lub ustalenia naukowego.

16. PRZEDMIOT PRAWA AUTORSKIEGO • art. 1 ust. 1 Ustawy • Przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór). • przedmiotem prawa autorskiego jest utwór

17. Warunki jakie powinien spełnić (łącznie) utwór autorski: • stanowi rezultat pracy człowieka • stanowi przejaw działalności twórczej (oryginalność) • posiada indywidualny charakter (indywidualność) przejaw – uzewnętrzniony rezultat działania działalność twórcza – rezultat działalności o charakterze kreacyjnym (oryginalność utworu) oryginalność + indywidualność = twórczość Przesłanka twórczości: dobór, układ lub uporządkowanie składników utworu.

18. Dla uznania danego dzieła za utwór chroniony prawem autorskim, nie mają znaczenia: • okoliczności dotyczące twórcy (wiek, zdolność do czynności prawnych, wykształcenie, przynależność do stowarzyszeń twórców) • zamiar stworzenia utworu czy poddania rezultatu swej pracy autorskoprawnej ochronie, • przeznaczenie utworu (cel naukowy, estetyczny, praktyczny) • sprzeczność powstania lub rozpowszechniania utworu z prawem) • wartość utworu