270 likes | 456 Views
اپيدميولوژي تجربي. دکتر حسین صافی زاده فروردین 1390 منبع: کتاب پارک، جلد اول – فصل دوم. اهداف درس. انتظار می رود شما با مطالعه این درس: 1-انواع مطالعات تجربی را نام ببرید. 2-ویژگیهای مطالعات تجربی روی حیوانات را توضیح دهید. 3-ویژگیهای RCT را توضیح دهید.
E N D
اپيدميولوژي تجربي دکتر حسین صافی زاده فروردین 1390 منبع: کتاب پارک، جلد اول – فصل دوم
اهداف درس انتظار می رود شما با مطالعه این درس: 1-انواع مطالعات تجربی را نام ببرید. 2-ویژگیهای مطالعات تجربی روی حیوانات را توضیح دهید. 3-ویژگیهای RCT را توضیح دهید. 4-مراحل انجام RCT را توضیح دهید. 5-انواع تورش در RCT را شرح دهید. 6-هر یک از انواع RCT را توضیح دهید. 7-کارآزمایی غیرتصادفی را توضیح دهید.
اپيدميولوژي تجربي انواع: 1- مطالعات بر روي حيوانات 2- مطالعات بر روي انسان
مطالعات بر روی حیوانات کاربردها: • ایجاد بیماری های انسانی در حیوانات به منظور اثبات فرضیات مربوط به علت بیماری، مطالعه پدیده، مکانیزم بیماریزایی • آزمون کارائی روش های پیشگیری و درمانی • کامل نمودن سیر طبیعی بیماری ها
مطالعات بر روی حیوانات فواید: • به راحتی قابل دستکاری هستند • به راحتی در آزمایشگاه زاد و ولد می کنند • معایب: • همه بیماری های انسان را نمی توان در حیوانات بوجود آورد.
مطالعات بر روی انسان • James Lind 1747 • Edward Jenner’s 1796 • Finaly & Reed’s • Goldberger’s 1915 • قاطعانه ترین رویکرد به مشکلات علمی • بررسی علل بیماری ها • آزمون اقدامات پیشگیرانه و درمانی • ملاحظات اخلاقی • امور پشتیبانی
مطالعات تجربي انواع: 1- كارآزمايي هاي شاهد دار تصادفي شده 2- كارآزمايي هاي غير تصادفي يا شبه تجربي
درمان A درمان B RCT پيگيري
كارآزمايي هاي شاهد دار تصادفي شدهRandomized Controlled Trials RCT مراحل اجرا: 1- طراحي دستورالعمل اجرا 2- انتخاب جمعيت مرجع و جمعيت مورد آزمايش 3- تصادفي كردن 4- دستكاري يا مداخله 5- پيگيري 6- بررسي پيامد
درمان A درمان B خروج از مطالعه RCT تصادفي كردن پيگيري
RCT گروه تجربه درمان A مداخله پيگيري درمان B گروه شاهد
دستورالعمل اجرا مطالعه بايد براساس يك پروتكل واضح و مشخص اجرا شود: • اهداف و مقاصد مطالعه • سئوالات • معيارهاي انتخاب گروه هاي مورد مطالعه و شاهد • حجم نمونه • شيوه هاي تخصيص افراد به گروه هاي شاهد و مطالعه • درمان مد نظر و مسائل مربوط به آن • استاندارد سازي روش هاي كار • برنامه زمان بندي • تقسيم وظايف
انتخاب جمعيت مرجع و جمعيت مورد بررسي 1- جمعيت مرجع يا هدف: جمعيتي كه قرار است نتايج كارآزمايي در صورت موفقيت آميز بودن براي آنها بكار رود. 2- جمعيت مورد بررسي يا مورد تجربه: جمعيت واقعي كه در مطالعه شركت مي كنند. - امضاء رضایت نامه آگاهانه - نمونه خوبی از جمعیتی باشند که از آن انتخاب شده اند - واجد شرایط یا مناسب شرکت در کارآزمایی باشند
تصادفي كردن • ازبين بردن تورش • امكان مقايسه • بیشترین اطمینان را از قابل مقایسه بودن دو گروه ایجاد می کند. • اطمینان می دهد که محقق هیچ کنترلی بر روی تخصیص دادن شرکت کنندگان ندارد. (حذف تورش انتخاب) • بعد از ورود شركت كنندگان به مطالعه انجام مي شود.
دستکاری: • بوسیله به کارگیری، حذف یا کاهش عامل سببی مفروض و براساس دستورالعمل اجرا، انجام می شود. • متغیر مستقل (دارو، واکسن، ... ) • متغیر وابسته (بروز بیماری، مدت زنده ماندن، ... ) پیگیری: • معاینات گروه تحت مطالعه و گروه شاهد در فواصل تعریف شده، با روشی استاندارد، به یک نسبت و تحت شرایط برابر
ارزيابي • نتايج مثبت: فوايد بدست آمده از تجربه نظير كاهش بروز يا شدت بيماري, هزينه خدمات بهداشتي • نتايج منفي: شدت و فراواني عوارض جانبي احتمالي ازجمله مرگ • مقايسه نتايج مثبت و منفي در دو گروه مطالعه و شاهد
انواع تورش در ارزيابي پيامد • تورش ” تغييرات مربوط به فرد“: به علت شركت كننده ها • تورش مشاهده گر • تورش در ارزيابي: محقق ناخودآگاه گزارش مثبتي از كارآزمايي ارائه دهد.
كور كردن • كارآزمايي يك سويه كور: شركت كننده نمي داند جزو كدام گروه است • كارآزمايي دو سويه كور: نه پزشكان و نه شركت كنندگان از چگونگي تخصيص گروهها و داروي مورد استفاده اطلاعي ندارند. • كارآزمايي سه سويه كور: محقق, شركت كنندگان و كسي كه داده ها را تجزيه و تحليل مي نمايد, همه كور هستند.
زمان انواع طرح هاي كارآزمايي شاهد دار 1- نوع موازي همزمان مشاهده مواجهه يافته با درماني خاص مقايسه پيامدها بيماران بدون مواجهه با درماني خاص
زمان انواع طرح هاي كارآزمايي شاهد دار 2- نوع متقاطع مشاهده مواجهه يافته با درماني خاص مقايسه پيامد بين دو گروه بيماران بدون مواجهه با درماني خاص
انواع RCT 1- كارآزمايي باليني 2- كارآزمايي هاي پيش گيرانه 3- كارآزمايي هاي عوامل خطر 4- كارآزمايي هاي ترك كردن 5- كارآزمايي عوامل سببي 6- ارزيابي خدمات بهداشتي
كارآزمايي غير تصادفي • اگرچه روش تجربی تقریباً همیشه ترجیح دارد، اما همیشه مقدور نیست: • دلایل اخلاقی، اجرایی • بعضی اقدامات پیشگیرانه فقط در یک گروه یا بر روی کل جامعه قابل انجام است. • زمانی فراوانی بیماری پایین و سیر طبیعی آن طولانی باشد. • روش کار در کارآزمایی شاهددار تصادفی شده پیچیده باشد.
كارآزمايي غير تصادفي 1- كارآزمايي هاي بدون شاهد 2- تجربيات طبيعي 3- مطالعات مقايسه اي قبل و بعد A - مطالعات مقايسه اي قبل و بعد و بدون شاهد B- مطالعات مقايسه اي قبل و بعد و شاهدار