180 likes | 925 Views
СИЛ - ТУБЕРКУЛЕЗ. Сил, бу – одам организмининг барча аъзолари , к ўпинча ўпка касалланадиган сурункали инфекция ҳисобланади. Ҳар йили 3,5 млн. одам силдан нобуд бўлади ва 3-3,5 млн киши янгидан касалланади. Ер юзи барча аҳолисининг 0,5-1 %да силнинг фаол формаси мавжуд.
E N D
СИЛ - ТУБЕРКУЛЕЗ • Сил, бу – одам организминингбарчааъзолари, кўпинча ўпка касалланадиган сурункали инфекция ҳисобланади. • Ҳар йили 3,5 млн. одам силдан нобуд бўлади ва 3-3,5 млн киши янгидан касалланади. • Ер юзи барча аҳолисининг 0,5-1 %да силнинг фаол формаси мавжуд. • Сил таёқчаси кислотага чидамли, биринчи бўлиб, 1882 йили немец бактериологи Кох аниқлаган. Унинг 4 та типи мавжуд: одам, қора мол, парранда ва совуққонлилар микробактерияси. • Сил патогенези – одам организми иммун ҳолатига, айниқса макрофаглар ферментларининг фаоллигига боғлиқ.
СИЛНИНГ КЛИНИК-МОРФОЛОГИК ФОРМАЛАРИ - 3 ТА1) Бирламчи сил;2) Гематоген сил; 3) Иккиламчи сил • БИРЛАМЧИ СИЛ • 95% ўпка, 4% меъда-ичак, 1% тери орқали тушганда бошланади. • Бирламчи сил билан аксарият ҳолларда болалар касалланади. • МОРФОЛОГИЯСИ: • “Бирламчи сил комплекси” билан номоён бўлади • 1) Бирламчи аффект; 2) Лимфангит; 3) Лимфаденит • Бирламчи аффект – кўпинча ўнг ўпканинг III, VIII, IX, X –сегментларида, ўлчамлари бўйича альвеола, ацинус, сегмент шикастланади ва экссудатив-некротик яллиғланиш ривожл-ди. • ОҚИБАТЛАРИ: • 1) Охакланган ва суякланган Гон ўчоғи пайдо бўлиши (95%); • 2) Бирламчи сил ўчоғининг генерализацияланиши (3%); • 3) Бирламчи силнинг сурункали кечиши (2%)
БИРЛАМЧИ СИЛ КОМПЛЕКСИ • 1. Бирламчи аффект • 2. Лимфангит • 3. Лимфаденитлар 1 2 3
ГЕМАТОГЕН СИЛ 3 та формаси фарқланади: • 1) Генерализацияланган гематоген сил. • 2) Ўпканинг касалланиши билан кечадиган гематоген сил. • 3) Ўпкадан ташқари бошқа аъзолар гематоген сили. • Гематоген силда – ўзига хос сил тугунчаси пайдо бўлади (расм)
ГЕМАТОГЕН СИЛ • Жигарнинг милиар тугунчали сили • Ўпканинг милиар тугунчали гематоген сили
ИККИЛАМЧИ СИЛ – Асосан ўпка касалланади Иккиламчи сил – бирламчи силдан кейин ёки реинфекция оқибатида ривожланади. • Абрикосовнинг реинфект ўчоғи – ўнг ўпканинг I, II – сегментларида пайдо бўлади. Эндобронхит, мезобронхит ва панбронхит кўринишида юз беради. • Симон ўчоғи – бирламчи сил ўчоғидан тарқалган иккиламчи сил ўчоғи. • Ашофф-Пуль ўчоғи – Иккиламчи сил бошланғич ўчоғининг фиброз парда билан ўралиши. Бу ўчоғдан иккиламчи силнинг кейинги формалари ривожланади.
ИККИЛАМЧИ СИЛ – 8 та формаси мавжуд • 1) Ўткир ўчоқли иккиламчи сил (Абрикосов ва Симон ўчоқлари) • 2) Фиброз ўчоқли иккиламчи сил ( Ашоф-Пуль ўчоғи) • 3) Инфильтратив иккиламчи сил (Ассманн – Редекер ўчоғи) • 4) Туберкулема – казеоз некрознинг фиброз парда билан ўралиши. • 5) Казеоз пневмония – яллиғланиш ўчоқларида казеоз некроз устун туради ва ўпка бўлагини қоплаб олиши мумкин – Лобар пневмония. • 6) Ўткир каверноз сил – казеоз некрознинг кўчишидан ўткир бўшлиқ ва каверналар пайдо бўлади. • 7) Фиброз – каверноз сил – бўшлиқлар девори фиброз тўқима ўсишидан қаттиқлашиб, қалинлашади, ичидан пиоген парда пайдо бўлади. • 8) Циррозли иккиламчи сил – склероз, деформация, бронхоэктазлар ва қайта тузилиш юз беради.
ИККИЛАМЧИ СИЛ формалари • Фиброз ўчоқли иккиламчи сил ( Ашоф-Пуль ўчоғи). • Ўнг ўпканинг юқори сегментида фиброз парда билан ўралган лекин охакланиш юз бермайди. • Шу билан ГОН ўчоғидан фарқ қилади
ИККИЛАМЧИ СИЛ формалари • Туберкулема – казеоз некрознинг фиброз парда билан ўралиши. • Туберкулема ўлчами – диаметри 2-5 см. • Ўнг ўпка I II – сегментида жойлашади.
ИККИЛАМЧИ СИЛ формалари • Казеоз пневмония – яллиғланиш ўчоқларида казеоз некроз устун туради ва ўпка бўлагини қоплаб олиши мумкин – Лобар пневмония. • Бу иккиламчи сил формаларининг терминал даврида, организм ҳимоя реакциялари пасайганда ривожланади