Бала құқығы Декларациясымен танысу

1. Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университеті Жаратылыстану және География институты Бала құқығы Деклорациясы Орындағандар: География - Тарих, 1 курс, 1- топ студенттері Айтқали Н.Х, Бақтыгереев Ж.Б, Елтай А.С, Әбілқасым Б.М, Бақытжанұлы М. Тексерген: П.ғ.к. ,аға оқытушы Құрсабаев М.К

2. Жоспар • Кіріспе бөлім • Бала құқығы декларациясы туралы қысқаша • Негізгі бөлім • Бала құқығы декларациясының қабылдануы • Жеке адам құқығы • Бала құқықтары қандай? • Бала құқығы туралы заң әлемде қашан қабылданды? • Баланың құқықтарының 10 қағидасы • Қорытынды

3. Бала құқықтары туралы декларация — адамзат баласының туған кезінен 18 жасқа толғанға дейінгі құқықтары мен бостандықтарын бекітетін халықаралық құқықтық акт. Бала құқығы туралы конвенцияда балалардың кім екендігі түсіндіріледі, сондай-ақ олардың барлық құқықтары мен үкіметтің міндеттемелері тізіліп көрсетіледі. Барлық құқықтар өзара байланысты, олардың бәрі бірдей маңызды және оларды балалардан бөлек қарастыру мүмкін емес. Бала құқығы декларациясы дегеніміз не?

4. Бұл заң 1948 жылы 10 - желтоқсанда қабылданған. «Адам құқығының жалпыға бірдей декларациясы», сонымен қатар 1959 жылы қабылданған «Бала құқығы Декларациясы», міне осы декларациядан кейін 61 ел қол қойған 1989 жылы 20 қарашада «Балалар құқығы туралы Конвенция» қабылданды. Қазірде бұған 191 мемлекет кірген. Конвенция деген - арнаулы мәселелер жөніндегі келісім шарт. Осы Конвенция негізінде 2002 жылы тамызда Қазақстанда «Балалар құқығы туралы» заң қабылданды. Бұл заң 9 - тарау, 53 - бап - тан тұрады. Осы ережелерді бұлжытпай орындау - біздің Отанымыз, еліміз, халқымыз алдындағы парызымыз. Бала құқығы декларациясының қабылдануы

5. Жеке адам құқығы Әр мемлекеттің өзіне тән заңы бар. Құқықтары мен заңды мүдделерін қорғау үшін баланың құқығы заңмен бекітіледі. Құқық қорғауды ата - аналар, бағып - қағу және қамқорлыққа алу органдары, сот, прокурор жүзеге асырады. Заң баланы озбырлықтың түрлерінен оның абройын төмендетуден, ата - аналар тарапынан болатын қиянаттан қорғайды. ҚР - да балалардың мүддесі қорғала отырып, ондай ата - аналарды ата - аналық құқықтан және баланы бағып - қағуға беруден айыруға байланысты шараларды қолдану заңдық тұрғыда қарастырылған.

6. Бала құқықтары қандай? • Бала мүліктік құқыққа да ие. Ол көбінесе өз ата - аналарының және отбасының өзге де мүшелерінің күтіп бағуы құқықтарына байланысты болмақ. Алименттер, зейнетақы мен жәрдемақылар ата - ананың атына келіп түседі, алайда, ол қаржы баланы күтіп - бағуға, білім беруге және тәрбиелеуге жұмсалады. Заң балаға сыйға немесе мұраға алған мүлікті меншігіне алу құқығын береді, сондай - ақ еңбекпен айналыса отырып, өзінің жеке еңбегінің кірістерін алуға, жекеленген пәтердің иесі болуға, т. б. мүмкіндік береді. Балаларға қамқорлық жасай отырып, мемлекет бала туған кезде жәрдемақы төлейді. Көп балалы отбасыларын түрлі жағынан қорғауға алынған.

7. Бала құқығы туралы заң әлемде қашан қабылданды? Алғаш рет 1924 жылы бала құқығын мойындау және оны заңнамамен бекітуге халықаралық деңгейде Женевада әдейі шақырылған халықаралық конференцияда талқыланды. Халықаралық бала құқығын мойындау процесіне ерекше импульс берген, құрылғанының ең бірінші күнінен бастап жалпы адам құқығын қорғау контекстінде, бала құқығын қорғау және мойындау сұрақтарын қарауына белсене көңіл бөлген –Біріккен Ұлттар Ұйымы болды. Бала құқығы облысында бірінші маңызды құжат болып 1959 жылғы 20 қарашадағы БҰҰ Бас Ассамблеясының қабылдаған – Бала құқығы декларациясы болды. Осы күндегі декларация қабылдауының мақсаты – барлық балаларға бақытты балалықшақ сыйлау және декларацияда көрсетілген құқықтар мен бостандықтарды өз қалауына және қоғам игілігіне қолдануына бағытталған.

8. Баланың құқықтарының 10 қағидасы 1 қағида Балаға осы декларацияда көрсетілген барлық құқықтар тиесілі болуы керек. Бұл құқықтар барлық балаларға нәсіліне, түсіне, жынысына, тіліне, дініне, саяси немесе өзге де сенімдеріне, ұлттық немесе әлеуметтік тегіне, мүліктік жағдайына, тууына немесе баланың өзіне немесе оның отбасына қатысты өзге де мән-жайына байланысты ерекшеліктерсіз және кемсітусіз танылуға тиіс. 3 қағида Бала туылғаннан бастап оның аты мен азаматтығына ие болуы керек. 4 қағида Бала әлеуметтік қамсыздандырудың артықшылықтарын пайдалануы керек. Ол сау өсу мен даму құқығына ие болуы керек; осы мақсатта оған да, анасына да, босанғанға дейінгі және босанғаннан кейінгі күтімді қоса алғанда, арнайы күтім мен күзет қамтамасыз етілуі керек. Балаға дұрыс тамақтану, тұрғын үй, ойын-сауық және денсаулық сақтау құқығы берілуі керек. 2 қағида Балаға заңмен және басқа құралдармен арнайы қорғаныс қамтамасыз етіліп, оған физикалық, ақыл-ой, моральдық, рухани және әлеуметтік тұрғыдан салауатты және қалыпты жолмен және бостандық пен қадір-қасиет жағдайында дамуға мүмкіндік беретін мүмкіндіктер мен қолайлы жағдайлар берілуі керек.

9. 7 қағида Бала білім алуға құқылы, ол кем дегенде бастапқы кезеңдерінде тегін және міндетті болуы керек. Оған өзінің жалпы мәдени дамуына ықпал ететін және мүмкіндіктердің теңдігі негізінде өзінің қабілеттері мен жеке пайымдауын, сондай-ақ моральдық және әлеуметтік жауапкершілік санасын дамытып, қоғамның пайдалы мүшесі бола алатын білім берілуі керек. Баланың құқықтарының 10 қағидасы 5 қағидасы Физикалық, психикалық немесе әлеуметтік жағынан төмен балаға оның ерекше жағдайына байланысты қажетті арнайы режим, Білім және қамқорлық қамтамасыз етілуі керек. 8 қағидасы Бала барлық жағдайда бірінші болып қорғаныс пен көмек алатындардың қатарында болуы керек. 9 қағидасы Бала немқұрайлылықтың, қатыгездіктің және қанаудың барлық түрлерінен қорғалуы керек. Ол қандай да бір түрде сауда объектісі болмауы керек. 6 қағида Баланың жеке басының толық және үйлесімді дамуы үшін махаббат пен түсіністік қажет. Ол мүмкіндігінше ата-анасының қамқорлығында және жауапкершілігінде және кез келген жағдайда махаббат пен моральдық және материалдық қауіпсіздік жағдайында өсуі керек; 10 қағидасы Бала нәсілдік, діни немесе кемсітушіліктің қандай да бір түрін ынталандыратын тәжірибеден қорғалуы керек. Ол өзара түсіністік, толеранттылық, халықтар арасындағы достық, бейбітшілік пен жалпыға ортақ бауырластық рухында, сондай-ақ оның энергиясы мен қабілеттері басқа адамдардың пайдасына қызмет етуге арналуы керек деген толық санада тәрбиеленуі керек.

10. Қорытынды Жалпы қорытынды ой бала ол өз құқығын ешқашанда жоғалтпау керек.Бала қоғамның негізі, қайнар көзі деуге болады . Бала құқығының деклариясының қабылданып әлемде өзіндік орын алуының себебі де отбасында, қоғамда баланың өзіндік құқықтарын айқындау екенін көрсетеді.