بسم الله الرحمن الرحيم

1. بسم الله الرحمن الرحيم

2. مجلات علمي علوم پزشكيScientific Medical Journals ارايه: دكتر فروزان كريمي، عضو هيأت علمي دانشكده پزشكي، دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي

3. اهداف آموزشي اين كارگاه در اين جلسه، با موارد زير آشنا خواهيد شد: • مفهوم مجله علمي و انواع مجلات علمي • انواع مجله بر اساس تسلسل انتشار • استانداردهاي مجلات معتبر علمي داخلي و خارجي • انواع مقاله • ساختار مقالات پژوهشي • پيداكردن كليدواژه (MeSH) • انواع روش‌هاي تسليم مقالات به صورت پستي (عادي و الكترونيكي) و آن‌لاين

4. اهداف آموزشي اين كارگاه (ادامه) • همترازداوري • گروه ونكوور • اعتباربخشي به مجلات و روش هاي تعيين اعتبار • ايندكس هاي معتبر داخلي و خارجي (كميسيون نشريات، Pubmed، ISI و ...) • Impact Factor • Google Scholar

5. اهداف آموزشي اين كارگاه (ادامه) • پذيرش مقاله در مجلات علمي • پذيرش مقاله در كنگره هاي علمي • موانع ارايه مقاله به مجلات علمي و كنگره هاي علمي • ترتيب اسامي نويسندگان • تدوين استراتژي براي نگارش و چاپ مقاله در مجلات علمي- پژوهشي • اصول اخلاقي

6. مجله علميScientific Journal مجلات يا ژورنال‌هاي علمي، حاصل پژوهش‌ها و مطالعات علمي محققين را به چاپ مي‌رسانند. انواع: • مجلات علمي آموزشي • مجلات علمي پژوهشي • هر دو نوع مجلات فوق مي‌توانند بخش‌هاي پژوهشي، آموزشي، اطلاع‌رساني و تبليغاتي داشته باشند.

7. مجلات علمي پژوهشي • مجلات علمي پژوهشي، حاصل مطالعات محققين را بصورت گزارش به چاپ مي‌رسانند. • به اين گزارش‌ها، مقاله پژوهشي مي‌گويند. • بخش عمده حجم مطالب چاپ شده در هر شماره از اين مجلات را مقالات پژوهشي تشكيل مي دهد (در ايران: حداقل 60% تعداد كل مقالات كه نبايد از 6 عدد كمتر باشد). • اين گزارش‌ها بايد از ساختار خاص و مشخصي تبعيت نمايند.

8. انواع مجله بر اساس تسلسل انتشار • هفته نامه • دوهفته نامه • ماهنامه • دوماهنامه • فصلنامه • دوفصلنامه • سالنامه

9. ساختار معمول يك مجله علمي پژوهشي چاپي • جلد (پشت و رو) • لوگوي مجله يا سازمان مربوطه • نام مجله • نام مراكز يا سازمان (هاي) مسئول يا همكار در انتشار مجله • اعلام نوع مجله (علمي- پژوهشي) • تاريخ انتشار مجله (سال، Vol.، No.، فصل، ماه، ...) • شماره شاپاي چاپي (pISSN) • فهرست مندرجات مجله • تبليغات

10. ساختار معمول يك مجله علمي پژوهشي چاپي (ادامه) • صفحه شناسنامه مجله • لوگوي مجله يا سازمان مربوطه • نام مجله • نام مراكز يا سازمان (هاي) مسئول يا همكار در انتشار مجله • نوع مجله (علمي- پژوهشي) • نام صاحب امتياز، مديرمسئول، سردبير، هيأت تحريريه، هيأت مشاوران و داوران مجله، مديرداخلي يا اجرايي، ويراستاران فني و علمي • اعلام شمارگان (تيراژ) • ناشر • محل چاپ • آدرس كامل دفتر مجله (پستي و پست الكترونيك) • شماره تلفن، نمابر • آدرس وب سايت

11. ساختار معمول يك مجله علمي پژوهشي چاپي (ادامه) • راهنماي تدوين مقاله براي نويسندگان (Instructions for Authors) • نحوه نگارش مقاله (ساختار مورد تأييد مجله) • رعايت اصول اخلاقي و بيانيه هاي مد نظر نشريه • نحوه رفرانس نويسي • نحوه ارايه مقاله به دفتر مجله

12. ارايه مقاله به دفتر مجله علمي- پژوهشي • حضوري • پستي • پست الكترونيكي • ارايه آن لاين (برخط)

13. شرايط ارايه مقاله به دفتر نشريه • رعايت كليه اصول قيدشده در بخش ”راهنماي نويسندگان“ • امضاي تعهد تفويض حق كپي رايت به ناشر مجله • عدم امكان چاپ مجدد يك مقاله به يك زبان در دو مجله علمي پژوهشي مختلف • امكان چاپ مجدد يك مقاله به دو زبان در دو مجله با اجازه ناشر اول

14. ارايه مقاله • ارايه مقاله به مجلات علمي- پژوهشي: مدت زمان لازم براي پذيرش، اصلاح و چاپ مقاله • ارايه مقاله به كنگره هاي علمي داخلي و خارجي • موانع ارايه مقاله به مجلات و كنگره ها

15. انواع مقاله

16. انواع مقاله • سرمقاله، سخن ويژه (Editorial) • نامه به سردبير • مقاله پژوهشي، اصلي، اصيل پژوهشي (Research Article, Original Article) • مقاله كوتاه (Brief article) • مقاله مروري (Review article) • گزارش مورد/موارد نادر (Case report/case series)

17. ساختار معمول يك مقاله پژوهشي • عنوان مقاله • نام نويسندگان به همراه وابستگي سازماني آنها • نام نويسنده مسئول مكاتبات به همراه آدرس و يا تلفن • چكيده ساختاريافته (سابقه و هدف، روش كار، نتايج، نتيجه‌گيري): زبان چكيده • كليدواژه ها (Keywords): MeSH • مقدمه (شامل سابقه و هدف) (Introduction) • روش كار (Materials/Patients & Methods) • نتايج (Results) • بحث، نتيجه گيري و پيشنهادات (Discussion) • تشكر و قدرداني (Acknowledgments) • منابع (References)

18. وابستگي سازماني نويسندگانAffiliations • وابستگي نويسندگان مقاله: وابستگي سازماني در زماني كه مطالعه انجام شده است. اين موضوع به خوانندگان مطالعه كمك مي كند دريابند كه مطالعه در كجا انجام شده است. همچنين به اعتبار محل انجام مطالعه مي افزايد. اگر شغل و محل كار نويسنده اي از زمان انجام مطالعه تغيير يافته است، بايد وابستگي سازماني فعلي آنان نيز قيد شود. • در هنگامي كه پيش نويس اوليه مقاله تهيه مي شود بايد از كليه نويسندگان مقاله خواسته شود تا در متن پيش نويس، جزئيات نام، مشخصات و وابستگي سازماني خود را كنترل و تصحيح كنند. • نام صحيح سازمان هاي مربوطه بايد بررسي و درج شود. به عنوان مثال: • Shahid Beheshti University, M.C.

19. اسامي نويسندگان و ترتيب اسامي آنها دو اصل مهم: • تبعيت از شاخص هاي به رسميت شناخته شده موجود. مثال: شاخص هاي مورد تأييد گروه ونكوور • صحبت با دست اندركاران مطالعه در ابتداي پروسه تحقيق و تعيين گروه نويسندگان مقاله (با اين كار، نقش نهايي هر يك از دست اندركاران مطالعه نيز مشخص مي شود.)

20. مسئوليت هاي نويسندگان • نويسندگان بايد قادر باشند مسئوليت عمومي در مورد تحقيق و مقاله را به عهده بگيرند. • نويسنده كسي است كه 1) در طراحي مطالعه، تحصيل داده ها، تحليل و تفسير داده ها نقش داشته است. 2) همچنين در نگارش مقاله و تأييد نسخه نهايي آن نقشي فعال ايفا نموده است. 3) بتواند مسئوليت عمومي در مورد تحقيق و مقاله را به عهده بگيرد.

21. با توجه به بخش اول تعريف فوق مي توان نتيجه گرفت كه در بسياري از مطالعات منجمله كارآزمايي هاي باليني بزرگ، تعداد خيلي بيشتري از دست اندركاران مطالعه،‌ حائز شرايط فوق هستند (بيش از آن تعداد كه عملاً نامشان به عنوان نويسنده مقاله ذكر مي‌شود.). ولي با توجه به بخش‌هاي دوم و سوم، تفاوت بين نويسنده واقعي با نويسنده بالقوه مشخص مي شود. • سخت كاركردن به تنهايي نمي‌تواند تعيين كننده نويسنده مقاله باشد و زماني كه فرد بتواند در جلوي جمع به سؤالات در مورد اساس و توجيه طراحي مطالعه، و مفهوم نتايج صحبت كند، مي‌تواند جزو نويسندگان مقاله محسوب شود.

22. در گروهي كه مشغول نوشتن يك مقاله هستند، افرادي وجود دارند كه آنان نيز نمي توانند بعنوان نويسنده مقاله معرفي شوند: نويسنده حرفه اي مقاله، نويسنده‌اي كه در اواخر كار تهيه و آماده‌سازي مقاله براي چاپ به گروه دعوت شده است، ... • هر كسي كه شرايط نويسنده بودن را كسب نمايد (مشاركت‌كننده واقعي)، بايد حتماً به عنوان نويسنده مقاله معرفي شود. زيادشدن تعداد نويسندگان، دليل موجهي براي كاستن از تعداد نويسندگان واقعي مقاله نيست.

23. برخي از مجلات، به جاي درج اسامي نويسندگان مقاله (authorship)، نام مشاركت كنندگان و دست‌اندركاران مطالعه را قيد مي‌نمايند (Contributorship). • براي short reports يا case studies، نوشتن ليستي طولاني از نويسندگان، ممكن است براي داوران و خوانندگان مقاله اين ظن را پيش آورد كه تعدادي از اين نويسندگان، نويسنده ميهمان guest author‌ هستند.

24. تعداد نويسندگان مقالات • قاعده نوشته شده خاصي در مورد تعداد نويسندگان وجود وجود ندارد. • به وسعت مطالعه و تعداد افراد مشاركت كننده در آن بستگي دارد: ولي اگر امكان‌پذير باشد، تعداد نويسندگان مقاله را در حد معقول و متعارف (3 الي 6 نفر) تعيين كنيد.

25. نويسندگان • نويسنده اول، دوم، ... • نويسنده آخر • نويسنده مسئول مكاتبات

26. نحوه انتخاب كليدواژهMeSH Headings • Medical Subject Headings • اين سيستم، براي طبقه بندي واژه هاي مصطلح در علوم پزشكي مورد استفاده قرار مي گيرد. • توسط بخش مدلاين كتابخانه ملي پزشكي امريكا • بوسيله تعدادي از مجلات، به عنوان منبع جستجوي كليدواژه مورد استفاده قرار مي گيرد. • حتي اگر مجله اي به ضرورت استفاده از اين سيستم براي يافتن كليدواژه اشاره نكرده باشد، بهتر است از MeSH‌ استفاده كنيد.

27. مجله اي كه كليدواژه هاي مقالات آن از MeSH‌ انتخاب شده باشد، در هنگام فهرست شدن در ايندكس مديكوس (مدلاين)، بطور مناسب و صحيحي كدبندي شده و مقالات آن آسان‌تر جستجو مي شوند. زيرا اساس سيستم جستجوي اين نمايه نامه نيز بر اساس MeSH است.

28. براي يافتن كليدواژه ها، بهتر است به وب سايت PubMed مراجعه شود: • http://www.ncbi.nlm.nih.gov/sites/entrez/

29. تفاوت مقاله پژوهشي در علوم پايه و پزشكي با مقاله پژوهشي در علوم انساني

30. همترازداوريPeer Reviewing • تعريف • شرايط • داوران داخلي، خارجي، بين بخشي، داور غيرهم‌رشته • انواع داوري (Blinded or Masked و Open)

31. چه گروه يا سازماني مسئوليت تدوين مقررات بين المللي نشريات علوم پزشكي را به عهده دارد؟ • گروه ونكوور • تعريف • جايگاه و تركيب • مسئوليت ها و اقدامات

32. International Committee of Medical Journal Editors (ICMJE)OR:Vancouver Group

33. كميته بين المللي سردبيران مجلات علوم پزشكي • گروه ونكوور: اولين جلسه اين كميته در ونكوور برگزار شد. • تدوين اصول و مقررات مربوط به مجلات علوم پزشكي • www.icmje.org/

34. اعتباربخشي به مجلات و نمايه‌كردن آنها

35. نمايه نامهIndex • تعريف نمايه نامه • نمايه نامه هاي معتبر داخلي: كميسيون نشريات علوم پزشكي كشور كميسيون نشريات علمي كشور نمايه نامه هاي معتبر خارجي

36. تعريف نمايه نامه • مزاياي ايندكس شدن مجله در نمايه نامه • مزاياي چاپ مقاله در مجله اي كه در ايندكس هاي معتبر نمايه شده است. افزايش شانس دسترسي ساير محققين به مقاله در هنگام جستجوي منابع

37. نمايه نامه هاي معتبر داخلي • كميسيون نشريات علوم پزشكي كشور: • تركيب: • رئيس: وزير بهداشت، درمان و آموزش پزشكي • قائم مقام رئيس: معاون تحقيقات و فناوري وزارت بهداشت • دبير: يك نفر عضو هيأت علمي دانشگاه • اعضاي كميسيون: اعضاي هيأت علمي دانشگاه ها كه با پيشنهاد معاون تحقيقات و فناوري وزارت بهداشت و با حكم وزير بهداشت انتخاب مي شوند. • يك نفر نماينده هيأت مميزه مركزي وزارت بهداشت، يك نفر نماينده معاون آموزشي وزارت بهداشت • آدرس وب سايت: • http://www.hbi.ir

38. نمايه نامه هاي معتبر داخلي (ادامه) • كميسيون نشريات علمي كشور تركيب: • رئيس: وزير علوم،‌ تحقيقات و فناوري • قائم مقام رئيس: معاون تحقيقات و فناوري وزارت • دبير: يك نفر عضو هيأت علمي دانشگاه • اعضاي كميسيون: اعضاي هيأت علمي دانشگاه ها كه با پيشنهاد معاون تحقيقات و فناوري وزارت و با حكم وزير انتخاب مي شوند. • آدرس وب سايت: • http://research.gov.ir/portal/Home/

39. روش هاي تعيين اعتبار به مجلات • ارسال حداقل سه نسخه از نشريه كه به موقع منتشرشده و سريعاً به دبيرخانه نمايه نامه مربوطه رسيده باشد. • رعايت كليه اصول نگارش علمي در مقالات مجله • دارابودن اعتبار ظاهري در مجله (ترتيب عناصر مجله، صفحه بندي، ظاهر مجله، نوع كاغذ، ...) • برخورداربودن از روند همترازداوري در مجله • اعتبار علمي اعضاي هيأت تحريريه نشريه • رعايت حداقل تعداد مقالات پژوهشي در هر شماره • دارابودن وب سايت استاندارد، فعال و به روز براي نشريه

40. چند نمايه نامه ديگر • وب سايت هاي زير، سعي در فهرست كردن مجلات، مقالات آنها بصورت چكيده يا متن كامل دارند ولي از آنجا كه روند اعتباربخشي ندارند، جزو نمايه نامه ها محسوب نمي شوند: • www.sid.ir • www.magiran.com • www.iranmedex.com • كتابخانه منطقه اي علوم و تكنولوژي شيراز

41. چند نمايه نامه معتبر خارجي • Index Medicus (Medline) • Pubmed Central • Institute of Scientific Information (ISI) • Chemical Abstracts • BIOSIS • Scopus • EMBASE

42. Index Medicus (Medline) • يك پايگاه داده بيبليوگرافيك است كه بوسيله كتابخانه ملي پزشكي امريكا راه اندازي شده است. • بيش از 4500 مجله علوم پزشكي را از سال 1966 پوشش مي دهد. • احتمالاً بيشترين ميزان مراجعه را در بين نمايه نامه ها دارد؛ هر چند كه ميزان پوشش دهي آن نسبت به تعداد ديگري از ايندكس ها، كمتر است. • مجلات غير انگليسي زبان، كمتر پوشش داده مي شوند؛ مگر آنكه داراي چكيده انگليسي باشند. • جستجو در آن رايگان است. • امكان دسترسي به چكيده بسياري از مقالات و همچنين متن كامل نشريات رايگان را فراهم كرده است.

43. به دلايل ذكرشده، مقالات چاپ شده در مجلاتي كه در مدلاين ايندكس شده اند، بسيار بيشتر از ساير مقالات مورد بازديد پژوهشگران قرار مي گيرند. • مدلاين، عنوان مقاله، مشخصات نويسندگان، و معمولاً چكيده مقاله را در اختيار كاربران قرار مي دهد. • لينك مربوط به متن كامل مقالات چاپ شده در مجلات رايگان نيز وجود دارد.

44. ساير ايندكس هاي معتبر بين‌المللي • براي جستجو در آنها بايد وجه پرداخت شود. بنابراين، عمدتاً در كتابخانه ها و مؤسسات آموزشي و آكادميك قابل دسترسي هستند و فقط محققين فعال مرتبط با چنين مراكزي به آنها دسترسي پيدا مي كنند.

45. Institute of Scientific Information (ISI) • يك سازمان تجاري است. • بخشي از شركت تامسون محسوب مي شود: • Thomson Corporation • ساير محصولات اين شركت، ايندكس هاي: • Current Contents • Science Citation Index

46. از ناشرين، مبالغ هنگفتي را براي انتشار ساليانه ليست IF دريافت مي نمايد. • براي كسب اطلاعات در مورد IFs: • http://scientific.thomsonreuters.com/free/essays/journalcitationreports/

47. فاكتور تأثيرImpact Factor (IF) • وسيله اي است براي سنجش اين موضوع كه مقالات يك مجله، چند بار مورد استناد قرار گرفته اند (در طول يك دوره زماني مشخص: دو سال). • ايده خوبي است ولي دانشگاه ها، بيش از حد به اين ابزار تكيه مي‌كنند و از آن براي سنجش اهميت انتشارات يا تحقيقات افراد بهره مي گيرند. • سؤال: اگر مطالعه اي فاقد نمونه مشابه باشد و ساير نويسندگان به آن استناد نكنند، آيا اين مطالعه، بي ارزش يا كم ارزش است؟

48. نحوه محاسبه IF • تعداد دفعاتي كه يك مجله مورد استناد قرار گرفته است تقسيم بر تعداد مقالاتي كه آن مجله در طول دو سال اخير منتشر نموده است. • در محاسبه فوق، letters‌ و abstracts در مخرج كسر وارد نمي شوند. هر چند كه ممكن است بوسيله ساير مقالات مورد استناد قرار داده شوند. بنابراين مجلاتي كه تعداد زيادي از چنين مطالبي را به چاپ مي رسانند، مقدار IF آنها افزايش مي يابد.

49. مجلات معروفي چون NEJM و The Lancet، داراي IF بالاتري از مجلات تخصصي مي باشند. • هر چند كه IF مي تواند به نوعي تعيين كننده رتبه يك مجله باشد ولي عملاً ارتباط دقيقي بين IF يك مجله و تأثير يك مقاله نمي تواند وجود داشته باشد. ممكن است مقالاتي در مجلات با IF بالا به چاپ برسند كه هيچگاه مورد استناد قرار نگيرند و مقالاتي در مجلات با IF پايين چاپ شوند كه مكرراً مورد استناد واقع شوند.

50. توجه بيش از حد مؤسسات دانشگاهي به IF‌ در ارزيابي فعاليت‌هاي تحقيقاتي محققين خود منجر به گسترش پديده‌اي به نام Guest Authors شده است. • استناد به مقالات مشابه چاپ شده در مجله مورد نظر