การนำนโยบาย การควบคุมคุณภาพน้ำสู่การปฏิบัติ

1. การนำนโยบายการควบคุมคุณภาพน้ำสู่การปฏิบัติการนำนโยบายการควบคุมคุณภาพน้ำสู่การปฏิบัติ โดย นางจิตสุภา ไตรธรรม ผู้อำนวยการฝ่ายทรัพยากรน้ำ วันที่ 22 มิถุนายน 2552 การประปาส่วนภูมิภาค

2. ภาพรวมการมีน้ำประปาใช้ทั้งประเทศภาพรวมการมีน้ำประปาใช้ทั้งประเทศ

3. วิสัยทัศน์ของ กปภ. “เป็นองค์กรชั้นดี เพื่อปวงชนที่ให้บริการน้ำประปาอย่างมีคุณภาพทั่วถึง และได้มาตรฐาน”

4. นโยบายด้านการควบคุมคุณภาพน้ำของ กปภ. “ผลิตน้ำประปาที่ได้ตามเกณฑ์มาตรฐานกปภ. อย่างต่อเนื่องตลอดเวลา” • คุณภาพของน้ำประปาแบ่งได้เป็น 4 ด้าน 1. ด้านกายภาพ (Physical Characteristics) 2. ด้านเคมี (Chemical Characteristics) 3. ด้านสารพิษโลหะหนัก (Heavy Metal Characteristics) 4. ด้านแบคทีเรีย (Microbiological Characteristics)

8. หมายเหตุ : ผวก.ให้ความเห็นชอบ เมื่อวันที่ 16 กรกฎาคม 2550 ต่อท้ายบันทึกข้อความของ กคน.ที่มท 55702-2/258 ลงวันที่ 11 กรกฎาคม 2550

9. พ.ร.บ.คุ้มครองสิทธิผู้บริโภค พ.ศ. 2551 เนื่องจาก น้ำประปา เป็นสินค้าประเภทหนึ่งที่ได้รับการคุ้มครองจากสำนักงานคณะกรรมการคุ้มครองผู้บริโภค (สคบ.) ทุกหน่วยงานต้องเฝ้าระวัง และควบคุมคุณภาพน้ำประปาให้อยู่ในเกณฑ์มาตรฐานน้ำประปาของ กปภ. เพื่อสร้างความพึงพอใจแก่ลูกค้าอย่างต่อเนื่องสม่ำเสมอ ดังนี้ ;

10. 1. ให้สำนักงานประปาเขตและสำนักงานประปาในสังกัด ตรวจคุณภาพน้ำเป็นประจำ และเก็บใบตรวจคุณภาพน้ำไว้เป็นหลักฐานเพื่อแสดงต่อผู้ร้องเรียน ในกรณีถูกร้องเรียนว่าผลิตน้ำไม่สะอาด 2. ผู้จัดการประปาต้องควบคุมคุณภาพน้ำให้อยู่ในเกณฑ์มาตรฐาน และต้องปฏิบัติตามวิธีการควบคุมภายในเกี่ยวกับการควบคุมเฝ้าระวังคุณภาพน้ำของ กปภ. และความสะอาดในบริเวณโรงกรองน้ำทุกวัน รวมถึงการระบายน้ำล้างท่อ (Blow Off) หลังจากการซ่อมท่อ 3. สำนักงานประปาเขต สำนักงานประปา และทุกหน่วยงานในสังกัด กปภ. ต้องร่วมกันวางกฎ ระเบียบ และวิธีปฏิบัติเกี่ยวกับการควบคุมคุณภาพน้ำ และบทลงโทษสำหรับผู้ที่ละเลยขั้นตอนการปฏิบัติงาน ซึ่ง กปภ.มีคู่มือระบบการควบคุมคุณภาพน้ำและแหล่งน้ำ (น้ำดิบ) ฉบับปรับปรุง ปี 2551 แจ้งทุกสายงานถือปฏิบัติแล้ว ทั้งนี้ ให้สำนักตรวจสอบทำการตรวจในเรื่องของความเสี่ยงที่บางสำนักงานประปาอาจละเลยการควบคุมระบบผลิตด้วย

11. การควบคุมคุณภาพน้ำของ กปภ. มี 3 ระดับ สำนักงานประปา งานผลิต/ป.ศักยภาพมี นว.ประจำ จาร์เทสต์ ความขุ่น pH Res.Cl2แบคทีเรีย(อย่างง่าย) และรายการที่คุณภาพน้ำมีปัญหาเช่น Mnความกระด้าง และสาหร่าย เป็นต้น สำนักงานประปาเขต งานพัฒนาคุณภาพน้ำประปา ปฏิบัติตามวิธีการมาตรฐาน และปี 2552 จะนำการระบบ LIMS มาใช้ (กำลังจัดหาผู้รับจ้าง) สำนักงานใหญ่ กองควบคุมคุณภาพน้ำ ปฏิบัติตามวิธีการมาตรฐาน และปี 2552 จะนำระบบ LIMS มาใช้ รวมถึงการจัดซื้อเครื่อง GC ใหม่ ทำให้เริ่มทำรายการใหม่ๆ เพิ่มขึ้น

12. ปัจจุบัน ได้จัดทำ “การควบคุมภายในด้านคุณภาพน้ำ” ตามแนวทางบริหารความเสี่ยงของ กปภ. ที่สำคัญทุกกระบวนการทำงานต้องมีการทำคู่มือปฏิบัติงาน คือ เขียนในสิ่งที่ทำ แล้ว ทำในสิ่งที่เขียน

13. นักวิทยาศาสตร์ประจำสำนักงานประปาศักยภาพนักวิทยาศาสตร์ประจำสำนักงานประปาศักยภาพ  เป็นผู้นำร่องการควบคุมคุณภาพน้ำในระดับปฏิบัติการให้มีประสิทธิผลแก่ กปภ. มีหน้าที่หลัก - เฝ้าระวังคุณภาพน้ำดิบ สังเกตเหนือจุดสูบ จุดสูบ รวมถึงแหล่งกำเนิดมลพิษในบริเวณใกล้เคียง - ทำจาร์เทสต์หาปริมาณสารเคมีที่เหมาะสม เพื่อให้การใช้สารเคมีมีประสิทธิภาพสูงสุด ออกสู่ สิ่งแวดล้อมน้อยที่สุด - เก็บตัวอย่างน้ำอย่างถูกวิธี เพื่อส่งให้ ปปข. และ กคน. ตรวจวิเคราะห์ - วิเคราะห์คุณภาพน้ำดิบ น้ำในระบบผลิต และน้ำในระบบจำหน่าย - การรายงานผลการวิเคราะห์ตามความเป็นจริง / ประชาสัมพันธ์ด้านคุณภาพน้ำ (แม้จะทำงานที่สำนักงานประปาซึ่งมี นว.คนเดียว แต่ก็ยังมีพี่เลี้ยงและเพื่อนร่วมงานซึ่งได้แก่ พี่ ๆ เพื่อน ๆ จาก ปปข. และ กคน. รวมถึง ฝทน. ที่พร้อมจะให้คำปรึกษา)

14. นักวิทยาศาสตร์ประจำ ปปข. จัดเป็นทีมงานที่สำคัญในการควบคุมคุณภาพน้ำซึ่งมีความใกล้ชิดกับระดับปฏิบัติการ คือสำนักงานประปาในสังกัด สามารถรู้ปัญหาและแก้ไขได้รวดเร็ว มีหน้าที่หลัก (ฝทน. มีความยินดี และพร้อมจะให้การสนับสนุนแก่ น้อง ๆ ทุกคนหากต้องการความช่วยเหลือ) • เป็นพี่เลี้ยงให้สำนักงานประปาในสังกัด • ตรวจวิเคราะห์คุณภาพน้ำตามวิธีมาตรฐาน / ความถี่ที่กำหนด • การรายงานผลการวิเคราะห์ตามความเป็นจริง โดยเฉพาะในช่วงที่มีปัญหา ต้องเก็บรวบรวมข้อมูลผลการวิเคราะห์ส่งให้ส่วนกลางเพื่อนำเสนอให้ผู้บริหาร รับทราบหาแนวทางแก้ไขอย่างถาวรต่อไป • หากต้องการเครื่องมือ / แนวทางแก้ไขปัญหา / ข้อมูลอื่นใด ให้ประสาน กคน. • ขอให้นำวิธีการแก้ไขปัญหาที่ทำสำเร็จมาเผยแพร่ให้ได้รับรู้กันมากขึ้น / ส่งให้ กคน. นำลงเว็บไซต์ (เนื่องจาก กปภ. กำลังจัดทำ KM/LO ทั้งองค์กร)

15. นักวิทยาศาสตร์ประจำ กคน. • ต้องทันต่อวิทยาการต่างๆที่ก้าวหน้าอยู่เสมอ และดำเนินการในโครงการวิเคราะห์แบคทีเรียอย่างง่ายให้แล้วเสร็จ พร้อมสรุปผลการดำเนินงาน • งานส่งเสริมวิชาการ ความรับผิดชอบหลักคือ การออกสเป็คเครื่องมือ • ต้องมีความรอบคอบ และดำเนินการให้แล้วเสร็จตามความต้องการใช้งาน ของผู้ขอเมื่อได้รับการอนุมัติแล้วต้องลงใน เว็บไซต์เผยแพร่ทันที • งานพัฒนาคุณภาพน้ำความรับผิดชอบหลักคือการตรวจวิเคราะห์ด้านกายภาพ เคมีและแบคทีเรีย รวมถึงหาวิธีการตรวจวิเคราะห์ที่มีประสิทธิภาพสูงขึ้น

16. นักวิทยาศาสตร์ประจำ กคน.(ต่อ) • งานมลภาวะน้ำความรับผิดชอบหลักคือ การตรวจวิเคราะห์ด้านสารเป็นพิษ • และดัชนีมลภาวะ • ต้องแม่นเรื่องข้อมูล มีความถูกต้อง/รวดเร็ว และประสานทุกหน่วยให้ได้ข้อมูลที่ทันเหตุการณ์อยู่เสมอ และร่วมจัดทำโครงการ LIMS ให้สำเร็จ • ต้องวางแผนการเก็บตัวอย่างให้ชัดเจนและตรวจวิเคราะห์อย่างรวดเร็ว (กรณีที่ผล การตรวจเกินเกณฑ์มาตรฐานต้องรีบรายงานทันที) และเร่งดำเนินการตรวจ วิเคราะห์รายการใหม่ๆให้มากขึ้น • งานสารสนเทศคุณภาพน้ำความรับผิดชอบหลักคือ การรายงานผลข้อมูล คุณภาพน้ำให้ผู้บริหารทราบ และตรวจติดตามคุณภาพน้ำของ กปภ. รวมถึงเผยแพร่ข้อมูลทางเว็บไซต์

17. นักวิทยาศาสตร์ประจำสำนักงานประปาเขตนักวิทยาศาสตร์ประจำสำนักงานประปาเขต  เป็นทีมงานที่สำคัญในการควบคุมคุณภาพน้ำซึ่งมีความใกล้ชิดกับระดับปฏิบัติการคือสำนักงานประปาในสังกัด สามารถรู้ปัญหาและแก้ไขได้รวดเร็ว หน้าที่หลัก - เป็นพี่เลี้ยงให้สำนักงานประปาในสังกัด - ตรวจวิเคราะห์คุณภาพน้ำตามวิธีมาตรฐาน / ความถี่ที่กำหนด - การรายงานผลการวิเคราะห์ตามความเป็นจริง โดยเฉพาะในช่วงที่มีปัญหาต้องเก็บรวบรวมข้อมูลผลการวิเคราะห์ส่งให้ส่วนกลางเพื่อนำเสนอให้ผู้บริหารรับทราบ หาแนวทางแก้ไขอย่างถาวรต่อไป - หากต้องการเครื่องมือ / แนวทางแก้ไขปัญหา / ข้อมูลอื่นใด ให้ประสาน กคน. - ขอให้นำวิธีการแก้ไขปัญหาที่ทำสำเร็จมาเผยแพร่โดยส่งให้ กคน. นำลงเว็บไซต์ (ฝทน. มีความยินดี และพร้อมจะให้การสนับสนุนแก่ น้อง ๆ ทุกคนหากต้องการความช่วยเหลือ)

18. นักวิทยาศาสตร์ประจำกองควบคุมคุณภาพน้ำนักวิทยาศาสตร์ประจำกองควบคุมคุณภาพน้ำ งานส่งเสริมวิชาการ ความรับผิดชอบหลัก คือ การออกสเป็คเครื่องมือ ต้องมีความรอบครอบ และดำเนินการให้แล้วเสร็จตามความต้องการใช้งานของผู้ขอเมื่อได้รับการอนุมัติแล้วต้องลงใน เว็บไซต์เผยแพร่ทันที งานพัฒนาคุณภาพน้ำ ความรับผิดชอบหลักคือ การตรวจวิเคราะห์ด้านกายภาพ เคมี และแบคทีเรีย รวมถึงหาวิธีการตรวจวิเคราะห์ที่มีประสิทธิภาพสูงขึ้น ต้องทันต่อวิทยาการต่างๆที่ก้าวหน้าอยู่เสมอ และดำเนินการในโครงการวิเคราะห์แบคทีเรียอย่างง่ายให้แล้วเสร็จ พร้อมสรุปผลการดำเนินงาน

19. นักวิทยาศาสตร์ประจำกองควบคุมคุณภาพน้ำ (ต่อ) งานมลภาวะน้ำ ความรับผิดชอบหลัก คือ การตรวจวิเคราะห์ด้านสารเป็นพิษและดัชนีมลภาวะ ต้องวางแผนการเก็บตัวอย่างให้ชัดเจนและตรวจวิเคราะห์อย่างรวดเร็ว (กรณีที่ผลการตรวจเกินเกณฑ์มาตรฐานต้องรีบรายงานทันที) และเร่งดำเนินการตรวจวิเคราะห์รายการใหม่ๆ ให้มากขึ้น งานสารสนเทศคุณภาพน้ำ ความรับผิดชอบหลัก คือ การรายงานผลข้อมูลคุณภาพน้ำให้ผู้บริหารทราบ และตรวจติดตามคุณภาพน้ำของ กปภ. รวมถึงเผยแพร่ข้อมูลทางเว็บไซต์ ข้อมูลต้องมีความถูกต้อง-จัดทำรายงานรวดเร็ว และประสานทุกหน่วยให้ได้ข้อมูลที่ทันเหตุการณ์อยู่เสมอ และร่วมจัดทำโครงการ LIMS ให้สำเร็จ

20. กล่าวโดยสรุป • การจัดการเรื่องคุณภาพน้ำ • ต้องมีเครื่องมือการตรวจวิเคราะห์ที่ได้มาตรฐาน และเพียงพอ • มีงบประมาณสนับสนุนการเฝ้าระวังคุณภาพน้ำ • สามารถวิเคราะห์ถึงสาเหตุของความผิดปกติได้อย่างรวดเร็ว • สามารถที่จะดำเนินการแก้ไขได้ทันท่วงที • การติดตั้งเครื่องมือตรวจวัดคุณภาพน้ำแบบอัตโนมัติ • ความร่วมมือ-ร่วมใจในการทำงานร่วมกัน

21. Q & A ขอบคุณที่ตั้งใจรับฟัง ...... โทรศัพท์ : 0-2551-8600 e-mail : chitsuphat@pwa.co.th ......จบการนำเสนอ