210 likes | 366 Views
Φυσικές διεργασίες παραγωγής λεπτών υμενίων και στρωματικών υλικών. Όνομα φοιτητή : Πάσχος Θεόδωρος Υπεύθυνη καθηγήτρια : κ.Παπαδημητρίου. Λεπτά υμένια (γενικά). Η τεχνολογία λεπτών υμενίων δημιουργήθηκε από την ανάγκη για νέα,προηγμένα υλικά και συστήματα με νέες ιδιότητες και συμπεριφορά
E N D
Φυσικές διεργασίες παραγωγής λεπτών υμενίων και στρωματικών υλικών Όνομα φοιτητή : Πάσχος Θεόδωρος Υπεύθυνηκαθηγήτρια:κ.Παπαδημητρίου
Λεπτά υμένια (γενικά) Η τεχνολογία λεπτών υμενίων δημιουργήθηκε από την ανάγκη για νέα,προηγμένα υλικά και συστήματα με νέες ιδιότητες και συμπεριφορά Διαφορετικές ιδιότητες από τα στερεά Η ποιότητα γενικά των υμενίων εξαρτάται κυρίως από τους εξής παράγοντες: 1.Φυσική κατάσταση της επιφάνειας 2.Eλαχιστοποίηση της ενέργειας της επιφάνειας 3.Ενέργεια σύνδεσης ατόμου και υποστρώματος
Εφαρμογές λεπτών υμενίων • Μεταλλουργία (προστασία από φαινόμενα διάβρωσης) • Μικροηλεκτρονική • Βιοϊατρική (βιοσυμβατές, αντι-μικροβιακές επικαλύψεις) • Οπτική (ανακλαστικές και αντι-ανακλαστικές επικαλύψεις, απορροφητικές επικαλύψεις κτλ.) • Φωτοβολταϊκά • Βιομηχανία τροφίμων (συσκευασία) • Διακοσμητική
Σύγχρονες συσκευές παραγωγής λεπτών υμενίων
Μέθοδοι παρασκευής λεπτών υμενίων Συμβατικές τεχνικές εναπόθεσης: • Εξάχνωση (PVD,CVD,EBE,IBE,LPD) • Ηλεκτροεναπόθεση (ECD) • Ψεκασμός πλάσματος(plasma spraying) Επιταξιακές τεχνικές εναπόθεσης: • Επιταξία μοριακής δέσμης (ΜΒΕ) • Επιταξία μεταλλοργανικών ατμών (MOVPE)
Συμβατικές τεχνικέςPVD Υπάρχουν τρεις φυσικές διαδικασίες εναπόθεσης ατμού: • Θερμική εξάχνωση • Ιοντική εναπόθεση • Επιμετάλλωση Κοινά χαρακτηριστικά των τριών μεθόδων: • Το υλικό από το οποίο θα προκύψει το λεπτό υμένιο βρίσκεται σε στερεά κατάσταση στο κενό • Εξάχνωση του υλικού • Χαμηλή πίεση ατμών κατά την εναπόθεση
Συμβατικές τεχνικέςΠαραλλαγές της βασικής τεχνολογίας απόθεσης ατμού • Επιλογή ενός στόχου(thin films,coatings) • Επιλογή διαφορετικών στόχων(multilayered structures) • Επιλογή φέροντος αερίου(carrier gas)
Συμβατικές τεχνικές θερμική εξάχνωση • Κατευθυντήρια δύναμη είναι η θερμότητα • Εξάχνωση ινών
Συμβατικές τεχνικές Ιοντική εναπόθεση
Συμβατικές τεχνικές Επιμετάλλωση (ion plating) • Πηγή ιόντων • Κινητική ενέργεια των ιόντων
Επιταξιακές τεχνικές • Παράδειγμα EΒΕ • Work-accelerated gun • Self-accelerated gun • Συμπέρασμα: Οι επιταξιακές είναι ελεγχόμενες διαδικασίες
Επιταξιακές τεχνικές Τρόποι ανάπτυξης(Growth modes) • Growth process • Growth parameters • Layer thickness • Strained layers
Εξαρτάται από θερμοδυναμικούς παράγοντες Φυσική Επιφανειών δ=-σβ + σα+ σι Όπου: σβ=ενέργεια επιφάνειας υποστρώματος σα =ενέργεια επιφάνειας επιστρώματος σι=ενέργεια διεπιφάνειας Για δ<0 2-D ανάπτυξη Για δ>=0 3-D ανάπτυξη σα>σβ Volmer-Weber σα<σβ Frank van der Merve Stranski - Krastanov Επιταξιακές τεχνικές Ποια μέθοδος επιλέγεται;
Επιταξιακές τεχνικές Παραδείγματα • Ανάπτυξη σε υπόστρωμα πυριτίου • Ανάπτυξη VW (κατά νησίδες) • Ανάπτυξη με διακλάδωση • Συμπαγής ανάπτυξη
Επιταξιακές τεχνικές • ZnSe /(Zn,Cd)Se Βέλτιστη επίστρωση με επιλογή κατάλληλου υποστρώματος • Συμβατότητα υποστρώματος-επιστρώματος: ίδια κρυσταλλική δομή, ίδια σταθερά πλέγματος, ίδιες ηλεκτρονικές, θερμικές και μηχανικές ιδιότητες Εναλλακτική λύση είναι το GaAs ως υπόστρωμα
Επιταξιακές τεχνικές Ιδιότητες των ZeSe και GaAs
Επιταξιακές τεχνικές • ZnSe /(Zn,Cd)Se Βέλτιστη επίστρωση με επιλογή κατάλληλων συνθηκών ανάπτυξης • Αρχικό κενό (10^-12 mbar) • Θερμοκρασία υποστρώματος / επιστρώματος(310 °C) • Γωνία πρόσπτωσης των ατόμων
Μέθοδοι ελέγχου ποιότητας λεπτών υμενίων • Δομικός χαρακτηρισμός (ΧRD,SEM) • Οπτικός χαρακτηρισμός (Raman/IR, PR/PL, Ellipsometry) • Ηλεκτρικός χαρακτηρισμός (I-V,C-V,Hall condactivity) • Μέτρηση πάχους (crystal monitor detector,ellipsometry)
ΕΒΕΕργαστήριο Παρασκευής ΥλικώνΤομέα Φυσικής ΕΜΠ
Βιβλιογραφία • Handbook of deposition technologies for films and coatings(Rointan F. Bunshah) • Handbook of chemical vapor depositon(Hugh O. Pierson) • Thermal analysis of materials(Robert F.Speyer) • Science and engineering of materials (Donald R. Askeland) • The dynamics of thin film growth:A modeling study (M.A. Gallivan, R.M. Murray, D.G. Goodwin) • Internet(Wikipedia)