SEL ve SU TAŞKINLARINDA SALGIN YÖNETİMİ

1. SEL ve SU TAŞKINLARINDA SALGIN YÖNETİMİ Bulaşıcı Hastalıklar Kontrol Programları Şubesi Dr. Ayşe ÇAKIR ÇELİK Ocak 2013

2. 13.01.2013 SERİK / BELEK

3. Dünyada: Doğal nedenli olağan dışı durumlara bağlı -Ekonomik kayıpların %40’ı -Ölümlerin yarısından fazlası sel nedeniyledir. -Sele bağlı ölümlerin %93 nedeni boğulmadır. EN SIK GÖRÜLEN DOĞAL AFETSELDİR

4. Sel; bulunduğu bölgede endüstriyel süreçleri de tehdit ederek farklı sağlık sorunlarına yol açar. • Travma • Elektrik çarpmalarına bağlı ölüm • Doğalgaz hattı, yer altı ve üstü benzin ve toksik madde depolarının hasarı • Radyoaktif madde sızıntısı • Boğulma • Emasyonel, fiziksel stres sonucu miyokart enfaktüsü, • Bulaşıcı hastalıklara yol açar

5. SEL- SALGIN HASTALIK İLİŞKİSİ • 1. Dönem: İlk üç gün bulaşıcı-salgın hastalıklar pek görülmez • 2.Dönem : 4. gün -4 hafta arasıdır.Bulaşıcı hastalıkların sık görüldüğü dönemdir.Sel öncesi nadir görülen hastalıklar salgın şeklinde görülür. • 3. Dönem : 4. haftadan sonrasıdır.Kuluçka süresi uzun olan hastalıklar bu dönemde görülür.

6. SALGIN NEDENLERİ 1- Su ve kanalizasyon alt yapılarının zarar görmesi sonucu kişilerin temiz ve sağlıklı suya ulaşamaması en temel problemdir. Su ve gıda ile bulaşan hastalıklar artar. (EHEC,Şigellozis,Hepatit A, Leptosipirozis, Giardiazis)

7. 2- Geçici yerleşim yerleri, kalabalık ve kapalı ortamlarda konaklama sonucu hava yolu İle bulaşan hastalıklar hızla yayılır.(ÜSYE, ASYE, TBC, İnfluenza vb.)

8. 3- Doğal ortamdaki vektör ve kemiricilerin yaşam alanlarının zarar görmesi sonucu insan vektör ilişkisinde artış ve buna bağlı olarak da vektörlerle bulaşan hastalıkların sayısında artış beklenir.(Sıtma, Hanta, Tularemi vb.) Kemirici idrarı ile kontamine olmuş suların bütünlüğü bozulmuş ciltlere temas sonrası Leptospirozis görülebilir (1995 Kasım ayı İzmir seli )

9. 4- Suların içindeki sıvı ve katı atıkların cilde teması sonucu yüzeyyel deri enfeksiyonlarında artış beklenir. • 5- Sulardaki tosik kirlilikler nedeni ile tarım anlarında tahrifat,hayvan ve balık popülasyonlarında önemli etkiler gözlenmektedir.

10. 6- Ev ve ev eşyalarının etkilenmesi, sel sonrası süreçte sağlık sorunlarını uzun döneme yayar.Bu dönemde yaşanan sağlık sorunlarının zamanında tedavi edilmemesi sorunları ağırlaştırır,tedaviyi zorlaştırır ve komplikasyonlara yol açar.

11. Kısaca etkilenen alanlara yönelik her türlü sağlık sorunu ile karşı karşıya kalabiliriz.

12. Sel Durumunda Hastanelerin Rolü • Düzenli bir bilgi toplama sistemine sahip olmak kritiktir. • Bilgi toplama sistemleri salt bürokratik bir işlem olarak kabul edilmemelidir;bununla,muhtemel hastalıkların/sağlık sorunlarının erken belirlenmesi ve zamanında müdahalesi mümkün hale gelir.

13. Acillerde ve kliniklerde karşımıza çıkacak olan her türlü problemin epidemiyolojik sorgulaması güncel olaylarla ilişkilendirmemizi sağlayacak bakış açımızı genişleterek bilgi veri sistemlerine iletmemizi kolaylaştıracaktır.

14. Sel durumlarında aşılama hizmetleri daha da önemli hale geldiği için aksatılmadan sürdürülmelidir.(gebe-çocuk-yakalanmış fırsat) • Sel sırasında toprak,çamur vb. ile kirlenmiş derin yarası olanların tetanoz bağışıklaması yapılmalıdır.

15. Dünyada ve ülkemizde yeni kurulan Erken Uyarı Cevap Sistemi ( EUYC) çerçevesinde kurumlar arası işbirliği bir kez daha önem kazanmış ve kurumların sorumluluklarını arttırmıştır.

16. Bulaşıcı Hastalıklar Şubesi İletişim İrtibat Tel:2289035 Fax :2379694 E-Posta : antalya.bhs@saglik.gov.tr Mehmet S.SÜLEMİŞ :0 533 337 91 56 Ali HAMARAT :0 544 888 14 15 Nagihan M. YILMAZ :0 505 668 38 60 Şükran Y.AKLAN :0 532 351 67 35

17. Sel bir doğal afettir. En az hasarla atlatmak bizim işimizdir. Başarı iyi bir ekip çalışması ile mümkündür.