ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΤΜΗΜΑ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ & ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ

1. ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣΤΜΗΜΑ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ & ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ «Η ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ» Δεκέμβριος 2006

2. ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ

3. ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ & ΑΣΦΑΛΙΣΗ • Ασφαλιστική επιχείρηση είναι η επιχείρηση που έχει ως αποκλειστικό αντικείμενο τις ασφαλιστικές εργασίες • Δικαιολογητικός λόγος της αποκλειστικότητας: η μη διακινδύνευση της εκπλήρωσης των υποχρεώσεων της ασφαλιστικής επιχείρησης από κινδύνους που συνεπάγεται η δραστηριοποίηση σε άλλες επιχειρηματικές δραστηριότητες • Εξαίρεση της αποκλειστικότητας: Ασφαλιστικές επιχειρήσεις μπορούν, προς εκπλήρωση του σκοπού τους, να ιδρύουν ανώνυμες εταιρίες και να συμμετέχουν σε όμοιες εταιρίες, έστω και αν δεν έχουν ως αντικείμενο τις ασφαλιστικές εργασίες • Κύρια ασφαλιστική εργασία: η σύναψη ασφαλιστικών συμβάσεων με σκοπό την ασφαλιστική κάλυψη κινδύνων – Επιτρεπόμενη εργασία: η αντιπροσώπευση ανωνύμων εταιριών διαχείρισης αμοιβαίων κεφαλαίων (ΑΕΔΑΚ)

4. ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ & ΚΡΑΤΙΚΗ ΕΠΟΠΤΕΙΑ Κριτήρια καθορισμού μιας ασφαλιστικής εργασίας ως εποπτευόμενης ασφαλιστικής εργασίας: • στατιστικός υπολογισμός του αριθμού των αναμενόμενων κινδύνων με βάση το νόμο του μεγάλου αριθμού • προϋποθέτει μεγάλη κοινωνία κινδύνων (διάχυση) • ετοιμότητα φορέα ασφάλισης προς παροχή χωρίς να προβαίνει σε τεχνικές, νομικές ή οργανωτικές αλλαγές

5. ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΚΡΑΤΙΚΗΣ ΕΠΟΠΤΕΙΑΣ • Άρθρο 1 παρ.1 ν.δ. 400/1970: «Όλες οι ημεδαπές και αλλοδαπές επιχειρήσεις που λειτουργούν στην Ελλάδα και έχουν ως αντικείμενο την άσκηση ασφαλίσεως, είτε υπό καθεστώς εγκατάστασης είτε υπό καθεστώς ελεύθερης παροχής υπηρεσιών, διέπονται από τις διατάξεις του παρόντος» • Άρθρο 4 παρ.1 ν.δ. 400/1970: «Υπό του παρόντος ν.δ. διέπεται κάθε ασφάλιση της οποίας το ασφαλιστήριο εκδίδεται στην Ελλάδα ή εκδιδόμενο στην αλλοδαπή είτε προσυπογράφεται από τον αντιπρόσωπο στην Ελλάδα της εκδότριας ασφαλιστικής επιχείρησης, είτε συνάπτεται σύμφωνα με τις διατάξεις του 7ου Κεφαλαίου του παρόντος «Ιδιαίτερες διατάξεις για την Ελευθερία Εγκατάστασης και την Ελεύθερη Παροχή Υπηρεσιών»»

6. ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΚΡΑΤΙΚΗΣ ΕΠΟΠΤΕΙΑΣ • Η προστασία και εξασφάλιση των συμφερόντων των ασφαλισμένων και των δικαιούχων αποζημίωσης από ασφαλιστική σύμβαση

7. ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ & ΚΡΑΤΙΚΗ ΕΠΟΠΤΕΙΑ

8. Λειτουργία ασφαλιστικής επιχείρησης: (α) περιορισμοί ως προς τη μορφή της ασφαλιστικής επιχείρησης, (β) προϋποθέσεις ως προς τη χορήγηση άδειας λειτουργίας, (γ) περιορισμοί ως προς την τρέχουσα λειτουργία της ασφαλιστικής επιχείρησης, (δ) παρεκκλίσεις από τη νομοθεσία σε θέματα που αφορούν κυρίως σε οικονομικές εγγυήσεις και θέση διοικητών και διευθυντών Παροχή υπηρεσιών (ασφαλιστικές συμβάσεις): εποπτεία σχετικά με τους ασφαλιστικούς όρους, την καταβολή του ασφαλίσματος, κλπ. (βλ. ασφαλιστική σύμβαση) – τάση περιορισμού των εποπτικών ρυθμίσεων ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΚΡΑΤΙΚΗΣ ΕΠΟΠΤΕΙΑΣ

9. ΝΕΩΤΕΡΕΣ ΤΑΣΕΙΣ • Προσέγγιση εποπτείας ασφαλιστικών επιχειρήσεων με αυτήν των άλλων χρηματοπιστωτικών οργανισμών • Ενοποιημένες εποπτικές αρχές σε δεκατρείς (13) κοινοτικές χώρες • Περιορισμός του κρατικού ελέγχου στον έλεγχο νομιμότητας • Περιορισμός του κρατικού ελέγχου σε επίπεδο «προϊόντος» • Ενίσχυση του χρηματοοικονομικού ελέγχου • Εισαγωγή νέων θεσμών (π.χ. υπεύθυνος αναλογιστής)

10. ΜΟΡΦΕΣ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

11. ΚΕΦΑΛΑΙΟΥΧΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ Δικαιολογητικός λόγος: η λειτουργία των κεφαλαιουχικών εταιριών δεν βασίζεται στην προσωπική συμβολή των ιδιοκτητών – εταίρων – μετόχων, αλλά στην οργάνωση και τη διοίκηση της εταιρίας (που ανατίθεται σε τρίτα όργανα) και στο κεφάλαιο που εισφέρεται από τους μετόχους Αντιστάθμισμα: η υποχρέωση ύπαρξης και διατήρησης εταιρικού κεφαλαίου και η υποχρέωση εκτεταμένης δημοσιότητας (υποχρέωση τήρησης διαφόρων ειδικών βιβλίων και στοιχείων κ.λπ.) με την οποία επιδιώκεται η διαφάνεια των συναλλαγών

12. ΤΑ ΕΙΔΗ ΤΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΙΩΝ • Ειδική ανώνυμη ασφαλιστική εταιρία • Αλληλασφαλιστικός συνεταιρισμός • Γραφεία αντιπροσωπειών μεσιτών Lloyd’s Λονδίνου (για θαλάσσιες ασφαλίσεις) • Επιχειρήσεις δημοσίου δικαίου (δεν έχει συσταθεί καμία παρόμοια επιχείρηση μέχρι σήμερα) • Αλλοδαπή ανώνυμη ασφαλιστική εταιρία με εγκατάσταση ή πρακτορείο • Ασφαλιστική εταιρία χαρτοφυλακίου • Ασφαλιστική εταιρία χαρτοφυλακίου μικτής δραστηριότητας

13. ΕΚΤΑΣΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΕΙΔΙΚΗΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ • Απαγορεύεται και είναι άκυρη η σύναψη ασφαλιστικών συμβάσεων προσώπων ή ζημιών κατά κινδύνων που πραγματοποιούνται στην Ελλάδα από επιχείρηση που δεν πληροί τις προϋποθέσεις του νόμου, δηλ.: (α) από ημεδαπή επιχείρηση που δεν έχει λάβει άδεια λειτουργίας, (β) από αλλοδαπή (μη κοινοτική) ασφαλιστική ανώνυμη εταιρία που δεν έχει εγκατασταθεί νομίμως στην Ελλάδα • Εξαίρεση: η ασφάλιση κινδύνων ή/και προσώπων που βρίσκονται στην Ελλάδα από ασφαλιστική επιχείρηση (μη κοινοτική) η οποία παρείχε την κάλυψη κατόπιν πρωτοβουλίας του λήπτη της ασφάλισης

14. Η ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ

15. ΑΔΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ • Θεμελιωδέστερη πράξη της εποπτικής Αρχής Τρόπος χορήγησης • Χορηγείται από το Υπουργείο Ανάπτυξης • Χορηγείται κατά κλάδο ασφάλισης, εκτός αν η επιχείρηση επιθυμεί να καλύπτει μόνο μέρος από τους κινδύνους του κλάδου που πρόκειται να ασκήσει • Χορηγείται επίσης για περισσότερους κλάδους (με όλους ή μέρος των κινδύνων που περιέχονται σε αυτούς) • Χορηγείται για ομάδα κλάδων

16. ΟΜΑΔΕΣ ΚΛΑΔΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ ΖΗΜΙΩΝ • «Ατυχήματα και ασθένειες»: κλάδοι 1 και 2 • «Ασφάλιση αυτοκινήτων»: κλάδοι 1.4, 3, 7 • «Ασφάλιση θαλάσσης και μεταφορών»: κλάδοι 1.4, 4, 6, 7 και 12 • «Ασφάλιση αεροσκαφών»: 1.4, 5, 7 και 11 • «Πυρκαγιές και λοιπές ζημίες σε αγαθά»: κλάδοι 8 και 9 • «Ασφάλιση αστικής ευθύνης»: κλάδοι 10, 11, 12 και 13 • «Ασφάλιση πιστώσεων και εγγυήσεων»: κλάδοι 14 και 15 • «Γενικές ασφαλίσεις ζημιών»: για όλους τους κλάδους

17. ΠΑΡΕΠΟΜΕΝΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ • Ασφαλιστική επιχείρηση, που έλαβε άδεια για ένα κλάδο ή ομάδα κλάδων κατά ζημιών, μπορεί να ασκεί κινδύνους που υπάγονται σε άλλους κλάδους, χωρίς να έχει άδεια για τους κλάδους αυτούς, εφόσον οι κίνδυνοι αυτοί είναι παρεπόμενοι του κυρίως κινδύνου Προϋποθέσεις: • α) οι παρεπόμενοι κίνδυνοι συνδέονται με τους κυρίως κινδύνους, β) αφορούν το ίδιο αντικείμενο με αυτό του κυρίως κινδύνου, και γ) ασφαλίζονται με το ίδιο ασφαλιστήριο (άρθρο 3, παρ. 1, πρόταση 3 ν.δ. 400/70) • Ειδική άδεια απαιτείται για τον κλάδο ασφαλίσεων πιστώσεων και εγγυήσεων, τον κλάδο νομικής προστασίας (εκτός αν αφορά ασφάλιση θαλάσσιων πλοίων) και για τις ασφαλίσεις ζωής

18. ΜΗ ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΑΔΕΙΑΣ • Η άδεια δεν χορηγείται μόνο στην περίπτωση που δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις του νόμου για τη χορήγησή της ή αν προσκρούει στα συμφέροντα των ασφαλισμένων ή στα χρηστά ήθη ή στη δημόσια τάξη (άρθρο 3 παρ. 2 ν.δ. 400/70) Άλλοι λόγοι: • Μη ανακοίνωση της ταυτότητας των μετόχων ή εταίρων, αμέσων ή εμμέσων, φυσικών ή νομικών προσώπων που κατέχουν ειδική συμμετοχή (άνω του 10%) σε ασφαλιστική επιχείρηση • Μη καταλληλότητα των εν λόγω μετόχων ή εταίρων • Ύπαρξη στενών δεσμών μεταξύ ασφαλιστικής επιχείρησης και άλλων φυσικών ή νομικών προσώπων που παρεμποδίζουν την αποτελεσματική άσκηση εποπτείας Ένδικα μέσα κατά απορριπτικής απόφασης: • Προσφυγή στο Συμβούλιο της Επικρατείας εντός εξήντα (60) ημερών από την κοινοποίηση της άρνησης χορήγησης αδείας λειτουργίας ή αν δεν γίνει κοινοποίηση εντός τριών (3) μηνών από την υποβολή της αίτησης

19. ΑΔΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΚΑΙ ΑΔΕΙΑ ΣΥΣΤΑΣΗΣ • Με την αίτηση για την χορήγηση άδειας λειτουργίας επιδιώκεται συγχρόνως και η έγκριση του καταστατικού της ασφαλιστικής ανώνυμης εταιρίας (άδεια σύστασης) • Άδεια σύστασης και λειτουργίας δεν μπορούν να αποχωριστούν. Εξαίρεση: αλληλασφαλιστικοί συνεταιρισμοί • Η οριστική ανάκληση της άδειας λειτουργίας επιφέρει και ανάκληση της άδειας σύστασης και συνεπώς λύση της εταιρίας – Εξαίρεση: υπό προϋποθέσεις και με απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης μπορεί να μετατραπεί σε άλλου είδους ανώνυμη εταιρία

20. ΑΝΑΚΛΗΣΗ ΑΔΕΙΑΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ Γενικές περιπτώσεις ανάκλησης για όλες τις ασφαλιστικές επιχειρήσεις: • Έπαυσαν να ισχύουν οι προϋποθέσεις με τις οποίες εκδόθηκε • Σε περίπτωση που απειλούνται τα συμφέροντα των ασφαλισμένων • Σε περίπτωση που απειλείται η δημόσια τάξη • Σε περίπτωση που απειλούνται τα χρηστά ήθη • Σε περίπτωση ποινικής καταδίκης, σύμφωνα με τις ειδικές ποινικές διατάξεις των άρθρων 43 μέχρι 49 του ν.δ. 400/70 • Αν παραβιάζονται σοβαρά οι υποχρεώσεις που επιβάλλονται από την νομοθεσία για τις ασφαλιστικές επιχειρήσεις.

21. ΑΝΑΚΛΗΣΗ ΑΔΕΙΑΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ Ειδικότερες προϋποθέσεις για όλες τις ασφαλιστικές επιχειρήσεις: • Μη συμμόρφωση με τα μέτρα οικονομικής ανασυγκρότησης ή βραχυπρόθεσμης χρηματοδότησης που επιβλήθηκαν εξαιτίας αδυναμίας συγκρότησης περιθωρίου φερεγγυότητας και εγγυητικού κεφαλαίου • Μη συμμόρφωση στις διατάξεις για τη δημιουργία τεχνικών (μαθηματικών) αποθεμάτων, καθώς και των ασφαλιστικών τοποθετήσεων • Μη καταβολή τελεσίδικα επιδικασθέντος ασφαλίσματος • Σε περίπτωση ανάκλησης της άδειας ή δέσμευσης των περιουσιακών στοιχείων από την εποπτική Αρχή της έδρας κοινοτικής ασφαλιστικής επιχείρησης που είναι εγκατεστημένη στην Ελλάδα • Μη πλήρωση της θέσης του νομίμου αντιπροσώπου αλλοδαπής ασφαλιστικής επιχείρησης εγκατεστημένης στην Ελλάδα μέσα σε δύο μήνες από τότε που κενώθηκε • Σε περίπτωση που η επιχείρηση δεν κάνει έναρξη εργασιών επί δώδεκα μήνες από τη χορήγηση της άδειας (ένα χρόνο για τον κλάδο κεφαλαιοποίησης) ή αναστείλει αντίστοιχα για έξι μήνες τις εργασίες της • Μη καταβολή του ασφαλίσματος που προσδιορίστηκε από πραγματογνώμονα και έγινε δεκτό από την ασφαλιστική επιχείρηση και τον δικαιούχο

22. ΑΝΑΚΛΗΣΗ ΑΔΕΙΑΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ Ειδικές περιπτώσεις ανάκλησης του κλάδου αυτοκινήτων: • Μη συμμόρφωση προς τις διατάξεις του κ.ν.489/1976 και των εκτελεστικών του διαταγμάτων • Αν η ασφαλιστική επιχείρηση δεν ολοκλήρωσε εντός 30 ημερών τη διαδικασία διακανονισμού της ζημιάς από την υποβολή σ’ αυτήν της δήλωσης (με τα σχετικά δικαιολογητικά) αυτοκινητικού ατυχήματος • Αν η ασφαλιστική επιχείρηση δεν υποβάλλει, εντός τριών μηνών από την κοινοποίηση της αίτησης αποζημίωσης ζημιωθέντος (μόνιμου κατοίκου άλλου κοινοτικού Κράτους που ζημιώθηκε από αυτοκίνητο με τόπο συνήθους στάθμευσης την Ελλάδα και το ατύχημα έγινε στην Ελλάδα ή σε άλλο κοινοτικό Κράτος) σε αυτήν ή στον ειδικό αντιπρόσωπό της (για τον διακανονισμό ζημιών), αιτιολογημένη προσφορά αποζημίωσης, με την προϋπόθεση η ευθύνη να μην αμφισβητείται και η ζημιά να έχει αποτιμηθεί • Όταν δεν υποβάλλει αιτιολογημένη απάντηση επί των σημείων που περιέχονται στην αίτηση αποζημίωσης, στην περίπτωση που η ευθύνη αμφισβητείται ή δεν έχει ακόμα διατυπωθεί σαφώς ή σε περίπτωση που η ζημιά δεν έχει αποτιμηθεί πλήρως • Σε περίπτωση μη παροχής στοιχείων και πληροφοριών στο Κέντρο πληροφοριών

23. ΑΝΑΚΛΗΣΗ ΑΔΕΙΑΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ Η ειδική περίπτωση των κοινοτικών ασφαλιστικών επιχειρήσεων • Δεν επιβάλλεται ανάκληση της άδειας λειτουργίας τους παρά μόνο από την εποπτική αρχή της χώρας καταγωγής τους • Μπορεί όμως να επιβληθεί, με τις προϋποθέσεις του νόμου, απαγόρευση σύναψης νέων ασφαλιστικών συμβάσεων στην Ελλάδα, αν δεν τηρούν τη ισχύουσα νομοθεσία και την «κατά τις ασφαλιστικές αρχές» τάξη.

24. ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΑΝΑΚΛΗΣΗΣ ΑΔΕΙΑΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ • Τριάντα (30) ημέρες μετά την οριστική ανάκληση της άδειας λειτουργίας θεωρούνται αυτοδίκαια λυμένες όλες οι ασφαλιστικές συμβάσεις, εκτός από αυτές των ασφαλίσεων ζωής • Εξαίρεση: αν εγκριθεί μέσα στην πιο πάνω προθεσμία αίτηση άλλης ασφαλιστικής επιχείρησης περί αναδοχής του ασφαλιστικού της χαρτοφυλακίου • Καταβληθέντα μη δεδουλευμένα ασφάλιστρα επιστρέφονται • Ειδικά για τα αυτοκίνητα: το Επικουρικό Κεφάλαιο υπεισέρχεται αυτομάτως σε όλα τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις της επιχείρησης

25. ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΣΕ ΑΛΛΟΥ ΕΙΔΟΥΣ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ • Μόνο αν με απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης εγκριθεί η μετατροπή της σε άλλου είδους εμπορική ανώνυμη εταιρία Προϋποθέσεις: • αν έχουν λήξει όλα τα ασφαλιστήριά της και δεν υπάρχουν εκκρεμείς δίκες και απαιτήσεις κατ’ αυτής που απορρέουν από υποχρεώσεις από ασφαλιστικές συμβάσεις ή • αν έχει προηγούμενα εγκριθεί η μεταφορά του συνόλου του χαρτοφυλακίου ασφαλιστηρίων της ή • αν άλλη ασφαλιστική επιχείρηση που λειτουργεί νόμιμα στην Ελλάδα αναλάβει τις υποχρεώσεις της

26. ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΧΩΡΙΣ ΑΔΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ • Φυλάκιση και χρηματική ποινή • Ακυρότητα ασφαλιστικής σύμβασης • Προσοχή: η ακυρότητα δεν προτάσσεται έναντι του καλόπιστου ασφαλισμένου

27. ΥΠΟΒΟΛΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΠΟΠΤΙΚΗ ΑΡΧΗ (1) • Γνωστοποίηση κάθε συμμετοχής σε άλλες ανώνυμες εταιρίες, προκειμένου να της χορηγηθεί άδεια για τη συμμετοχή, όταν η συμμετοχή φθάσει το 10% του μετοχικού κεφαλαίου της εταιρίας που θα συμμετάσχει ή το 3% αυτού επιπλέον της τελευταίας συμμετοχής στην ίδια επιχείρηση, για την οποία χορηγήθηκε άδεια, καθώς και όταν η όποια συμμετοχή της φθάνει ή υπερβαίνει το 10% των ιδίων κεφαλαίων της ασφαλιστικής επιχείρησης • Ενημέρωση της εποπτικής Αρχής από την ασφαλιστική επιχείρηση και κάθε πρόσωπο που θέλει να κατέχει ή να μειώσει ποσοστό ειδικής συμμετοχής στο κεφάλαιό της (άνω του 10%)

28. ΥΠΟΒΟΛΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΠΟΠΤΙΚΗ ΑΡΧΗ (2) • Υποβολή ετησίως καταστάσεων σχηματισμού των τεχνικών αποθεμάτων (ασφαλιστικών προβλέψεων) και των περιουσιακών στοιχείων που απαρτίζουν την ασφαλιστική τοποθέτηση • Υποβολή ετησίως έκθεσης περιθωρίου φερεγγυότητας • Υποβολή ετησίως στατιστικών στοιχείων και άλλων πληροφοριών (ειδικότερα στατιστικά στοιχεία κατά κλάδο προς υπολογισμό του κόστους ασφάλισης) • Υποβολή ετησίως των ετήσιων ισολογισμών των αντασφαλιστών τους • Υποβολή ετήσιων οικονομικών καταστάσεων

29. ΤΕΧΝΙΚΑ ΚΑΙ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΑΠΟΘΕΜΑΤΑ

30. ΕΝΝΟΙΕΣ • Κάθε ασφαλιστική επιχείρηση που λειτουργεί στην Ελλάδα σχηματίζει υποχρεωτικά τεχνικά αποθέματαγια το σύνολο των ασφαλίσεων που συνάπτει στην Ελλάδα και στα άλλα κράτη μέλη της Ε.Ε.. Για ασφαλίσεις που συνάπτονται σε τρίτες χώρες, σχηματίζει τεχνικά αποθέματα μόνο αν δεν υπόκειται σε αντίστοιχη υποχρέωση σχηματισμού σε αυτές τις τρίτες χώρες • Ονομάζονται μαθηματικά αποθέματα για τις ασφαλίσεις ζωής • Για λόγους λογιστικών χειρισμών ονομάζονται τεχνικές προβλέψεις για τις ασφαλίσεις κατά ζημιών και μαθηματικές προβλέψεις για τις ασφαλίσεις ζωής ή • Απλώς ασφαλιστικές προβλέψεις για όλες τις ασφαλίσεις σύμφωνα με τη διαδικασία του νόμου • Η έννοια τεχνικό απόθεμα είναι λογιστική, που αποτυπώνεται στις ετήσιες οικονομικές καταστάσεις

31. ΥΨΟΣ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΑΠΟΘΕΜΑΤΩΝ • Εξαρτάται από την έκταση των ανειλημμένων κινδύνων • Σκοπός: η προστασία και διασφάλιση των συμφερόντων των ασφαλισμένων • Σχηματισμός «επαρκών» τεχνικών αποθεμάτων • Η επάρκεια καθορίζεται με λεπτομέρεια από το ν.δ. 400/70 και τις υπουργικές αποφάσεις Κ3-4382 (ασφαλίσεις ζωής) και Κ3-4383 (ασφαλίσεις ζημιών)

32. ΒΑΣΙΚΑ ΕΙΔΗ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΩΝ ΑΠΟΘΕΜΑΤΩΝ • Για τους κλάδους ζημιών: α) το απόθεμα μη δεδουλευμένων ασφαλίστρων, β) το απόθεμα κινδύνων σε ισχύ, γ) το απόθεμα εκκρεμών ζημιών, δ) το απόθεμα εξισορρόπησης (κλάδος 14: πιστώσεις), και ε) Μαθηματικό απόθεμα γήρατος (κλάδοι 1 και 2: ατυχήματα και ασθένειες) το απόθεμα για συμμετοχή στα τεχνικά κέρδη ή στις αποδόσεις • Για τους κλάδους ασφαλίσεων ζωής: α) το απόθεμα μη δεδουλευμένων ασφαλίστρων, β) το απόθεμα κινδύνων σε ισχύ (πρόβλεψη προς κάλυψη ανειλημμένων κινδύνων), γ) το απόθεμα εκκρεμών ζημιών (αφορά «ζημιές» που δεν εξοφλήθηκαν), δ) το μαθηματικό απόθεμα που υποδιαιρείται σε τρεις κατηγορίες, ε) το απόθεμα για συμμετοχή στα τεχνικά κέρδη ή στις αποδόσεις και για επιστροφές

33. ΠΡΟΣΘΕΤΕΣ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ • Εισαγωγή υποχρέωσης σχηματισμού επιπλέον τεχνικών αποθεμάτων με αποφάσεις Υπουργών Οικονομικών και Ανάπτυξης • Ανάληψη υποχρέωσης σχηματισμού επιπλέον τεχνικού αποθέματος με αίτηση ασφαλιστικής επιχείρησης και κοινή απόφαση Υπουργών Οικονομικών και Ανάπτυξης

34. ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΕΣ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΕΙΣ

35. ΕΝΝΟΙΑ • Τα περιουσιακά στοιχεία τα οποία πρέπει να διαθέτει στην Ελλάδα ή σε άλλη χώρα του ΕΟΧ η ασφαλιστική επιχείρηση που εργάζεται στην Ελλάδα για τη διασφάλιση των συμφερόντων των ασφαλισμένων της • Για τη δημιουργία της ασφαλιστικής τοποθέτησης διατίθενται (επενδύονται) υποχρεωτικά τα περιουσιακά στοιχεία που απαρτίζουν (ποσοτικά) τα τεχνικά και μαθηματικά αποθέματα • Η διάθεση των στοιχείων γίνεται ελεύθερα μεταξύ των τρόπων που προβλέπει ειδικά ο νόμος (ως προς το είδος και το ποσοστό που μπορούν να επενδυθούν)

36. ΣΚΟΠΟΣ ΤΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΕΩΝ • Τα περιουσιακά στοιχεία που απαρτίζουν τις ασφαλιστικές τοποθετήσεις αποτελούν από μη νομική άποψη «περιουσία» των ασφαλισμένων που έχουν προνόμιο πάνω σ’ αυτά, ενώ ο νόμος τα αντιμετωπίζει ως διακεκριμένη περιουσία που προορίζεται για την προνομιακή ικανοποίηση των ασφαλισμένων • Σε περίπτωση αναγκαστικής εκτέλεσης σε βάρος της περιουσίας της ασφαλιστικής επιχείρησης, οι κοινοί δανειστές θα κληθούν να ικανοποιηθούν απ’ ότι εναπομένει, αν απομένει, από τα περιουσιακά στοιχεία της ασφαλιστικής τοποθέτησης, αφού πρώτα ικανοποιηθούν πλήρως οι ασχολούμενοι με το έργο της εκκαθάρισης και ακολούθως, οι δικαιούχοι ασφαλίσματος, καθώς και οι καθολικοί και ειδικοί διάδοχοί τους

37. ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΟΥ ΑΠΑΡΤΙΖΟΥΝ ΑΣΦ. ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΕΙΣ (1) ως ασφαλιστική τοποθέτηση μπορούν να αποτελούν μόνο τα εξής περιουσιακά στοιχεία: • Μετρητά και τραπεζικές καταθέσεις • Έντοκα γραμμάτια και ομόλογα ή ομολογίες του Ελληνικού Δημοσίου, ν.π.δ.δ. κ.λπ., καθώς επίσης, με ορισμένες προϋποθέσεις, ομόλογα ή ομολογίες ανωνύμων εταιριών • Μετοχές ανωνύμων εταιριών εισηγμένες στην ΕΧΑΕ ή σε άλλο κοινοτικό Χρηματιστήριο ή και μη εισηγμένες μέχρι ενός ποσοστού του μετοχικού κεφαλαίου της ασφαλιστικής επιχείρησης για κάθε μια από αυτές • Ποσοστό της αξίας οικοδομών ιδιοκτησίας της ασφαλιστικής επιχείρησης κατά πλήρη κυριότητα ή συγκυριότητα που χωρεί αυτούσια διανομή

38. ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΟΥ ΑΠΑΡΤΙΖΟΥΝ ΑΣΦ. ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΕΙΣ (2) • Ενυπόθηκα δάνεια που έχει χορηγήσει η ασφαλιστική επιχείρηση σε τρίτους ή απλά δάνεια σε ασφαλισμένους κλάδου ζωής και κεφαλαιοποίησης • Μερίδια αμοιβαίων κεφαλαίων συμπεριλαμβανομένων και των Οργανισμών Συλλογικών Επενδύσεων σε Κινητές Αξίες • Δάνεια επί ασφαλιστηρίων και απαιτήσεις κατά ασφαλισμένων από ασφάλιστρα • Η συμμετοχή αντασφαλιστών στα τεχνικά αποθέματα • Μεταφορικά μέσα • Αναπόσβεστα έξοδα πρόσκτησης • Δεδουλευμένοι τόκοι • Παράγωγοι τίτλοι.

39. ΕΙΔΗ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΕΩΝ • Η ασφαλιστική τοποθέτηση ζωής • Η ασφαλιστική τοποθέτηση ασφαλίσεων ζωής που συνδέονται με επενδύσεις • Η ασφαλιστική τοποθέτηση διαχείρισης συνταξιοδοτικών κεφαλαίων και πρόνοιας • Η ασφαλιστική τοποθέτηση ασφάλισης αστικής ευθύνης αυτοκινήτων, και • Η ασφαλιστική τοποθέτηση λοιπών κλάδων ζημιών

40. ΔΙΑΔΙΚΑΣΤΙΚΑ - ΕΠΟΠΤΕΙΑ • Υποχρέωση ασφαλιστικών επιχειρήσεων προς υποβολή στο Υπουργείο Ανάπτυξης καταστάσεων σχηματισμού τεχνικών αποθεμάτων και των περιουσιακών στοιχείων που απαρτίζουν την ασφαλιστική τοποθέτηση μέχρι την 30η Ιουνίου εκάστου έτους • Έλεγχος του σχηματισμού των τεχνικών αποθεμάτων και της διάθεσης των περιουσιακών στοιχείων που απαρτίζουν την ασφαλιστική τοποθέτηση μέχρι την 31η Οκτωβρίου εκάστου έτους • Η ασφαλιστική τοποθέτηση που διαμορφώνεται οριστικά μέχρι την 31η Οκτωβρίου διατηρείται υποχρεωτικά μέχρι την ολοκλήρωση του ελέγχου της ασφαλιστικής τοποθέτησης του επόμενου χρόνου

41. Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΝΩΝΥΜΗ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ

42. ΑΔΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ Υποβαλλόμενα δικαιολογητικά: • καταστατικό • πρόγραμμα δραστηριότητας • πληροφορίες για την καταλληλότητα των προσώπων που θα ασκούν την ουσιαστική διοίκηση της εταιρίας • για ασφαλιστικές επιχειρήσεις ζωής, δήλωση του ονόματος του υπεύθυνου αναλογιστή και του υπεύθυνου για τα στοιχεία του μεταβλητού κεφαλαίου, όταν πρόκειται να ασκηθεί ο κλάδος ασφαλίσεων ζωής που συνδέονται με επενδύσεις (unit linked)

43. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ Περιλαμβάνει κυρίως: • τους κινδύνους που πρόκειται να καλύπτει η εταιρία • τους γενικούς και ειδικούς ασφαλιστικούς όρους που πρόκειται να χρησιμοποιήσει, αλλά μόνο για τους κινδύνους που υπόκεινται σε υποχρεωτική ασφάλιση • τις κατευθυντήριες αρχές ως προς την αντασφάλιση • τις προβλέψεις για τα έξοδα εγκατάστασης και είσπραξης από ασφάλιστρα και εισφορές • τον προβλεπόμενο ισολογισμό • τις προβλέψεις σχετικά με τα οικονομικά μέσα που θα καλύπτουν τις υποχρεώσεις • το περιθώριο φερεγγυότητας

44. ΠΕΡΙΘΩΡΙΟ ΦΕΡΕΓΓΥΟΤΗΤΑΣ (1) • Κάθε ελληνική ασφαλιστική επιχείρηση συγκροτεί και διατηρεί συνεχώς επαρκές διαθέσιμο περιθώριο φερεγγυότητας, ανάλογο προς το σύνολο των δραστηριοτήτων της, που αντιστοιχεί σε περιουσία ελεύθερη από υποχρεώσεις που δεν μπορούν να προβλεφθούν, χωρίς να υπολογίζονται στην περιουσία αυτή τα άϋλα περιουσιακά της στοιχεία • Υπολογίζεται σε συνάρτηση είτε προς το ετήσιο ποσό των ασφαλίστρων είτε προς τη μέση επιβάρυνση των ασφαλισμάτων • Καθορίζεται ίσο με το μεγαλύτερο από τα δύο αποτελέσματα εργασιών της ασφαλιστικής επιχείρησης που βασίζονται στα ασφάλιστρα και τις αποζημιώσεις • Σε περίπτωση αδυναμίας συγκρότησης, η επιχείρηση υποβάλλει στην εποπτική αρχή σχέδιο οικονομικής ανασυγκρότησης που, αν δεν τηρηθεί, μπορεί να οδηγήσει και σε ανάκληση της αδείας λειτουργίας • Δυνατότητα ελεύθερης επένδυσης

45. ΠΕΡΙΘΩΡΙΟ ΦΕΡΕΓΓΥΟΤΗΤΑΣ (2) Απαρτίζεται κυρίως από: • το μετοχικό κεφάλαιο • τα αποθεματικά, νόμιμα και ελεύθερα, δηλαδή χωρίς τις ασφαλιστικές προβλέψεις (ήτοι χωρίς να προστίθενται τα τεχνικά και μαθηματικά αποθέματα) • τα κέρδη ή ζημιές που μεταφέρονται στην επόμενη εταιρική χρήση μετά από αφαίρεση των οφειλομένων μερισμάτων • το σωρευτικό προνομιούχο μετοχικό κεφάλαιο, όταν στο καταστατικό προβλέπεται έκδοση προνομιούχων μετοχών και τα δάνεια μειωμένης διασφάλισης τα οποία πρέπει να έχουν εγκριθεί από την εποπτική Αρχή • ομολογιακά δάνεια που εκδίδονται με δημόσιες εγγραφές, και • υπεραξίες που προκύπτουν από υποεκτιμήσεις στοιχείων του ενεργητικού ή υπερεκτίμηση του παθητικού

46. ΕΓΓΥΗΤΙΚΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ (1) • Αποτελεί το 1/3 του απαιτούμενου περιθωρίου φερεγγυότητας και δεν μπορεί να είναι χαμηλότερο από ένα κατώτατο όριο που, ανεξάρτητα του όγκου των εργασιών της ασφαλιστικής επιχείρησης, πρέπει να αντιστοιχεί, ανάλογα με τον κλάδο (τους κλάδους) που ασκεί, σε ελάχιστο ποσό 2 εκ. ευρώ (άσκηση κλάδου ατυχημάτων, ασθενειών, χερσαίων σιδηροδρομικών οχημάτων, αεροσκαφών, πλοίων, μεταφερομένων εμπορευμάτων, πυρκαϊών, λοιπών ζημιών αγαθών, νομικής προστασίας, διαφόρων χρηματικών απωλειών και βοήθεια) μέχρι 4,5 εκ. ευρώ (κλάδοι ζωής). Μεταξύ των δύο αυτών κατηγοριών βρίσκονται διάφοροι ασφαλιστικοί κλάδοι όπως οι κλάδοι εγγυήσεων, πιστώσεων και τα διάφορα είδη αστικής ευθύνης, ήτοι οι κλάδοι 10 μέχρι και 15 της κατηγορίας ζημιών, για τους οποίους προβλέπεται εγγυητικό κεφάλαιο όχι κατώτερο των 3 εκ. ευρώ • Εφ’ όσον, όμως, ο όγκος των εργασιών της επιχείρησης επιβάλλει τήρηση περιθωρίου φερεγγυότητας υψηλότερου του τριπλασίου των ως άνω ποσών, τότε το εγγυητικό κεφάλαιο αυξάνεται αντίστοιχα προς το περιθώριο φερεγγυότητας σε σχέση 1 προς 3

47. ΕΓΓΥΗΤΙΚΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ (2) • Σε περίπτωση αδυναμίας συγκρότησης του διαθέσιμου περιθωρίου φερεγγυότητας, η ασφαλιστική επιχείρηση υποχρεούται να υποβάλει στην εποπτική αρχή σχέδιο οικονομικής ανασυγκρότησης. Σε έκτακτες δε περιπτώσεις μπορεί να επιβληθεί περιορισμός ή απαγόρευση ελεύθερης διάθεσης του συνόλου ή μέρους των περιουσιακών στοιχείων της επιχείρησης. • Αν το αναγκαίο περιθώριο φερεγγυότητας υπολείπεται και του εγγυητικού κεφαλαίου, η ασφαλιστική επιχείρηση υποχρεούται να υποβάλλει στην εποπτική Αρχή προς έγκριση, σχέδιο βραχυπρόθεσμης χρηματοδότησης προς συμπλήρωσή του που, αν δεν τηρηθεί, ο Υπουργός μπορεί να λάβει κάθε αναγκαίο μέτρο για την προστασία των συμφερόντων και των ασφαλισμένων, μέχρι και να ανακαλέσει την άδεια λειτουργίας προσωρινά ή οριστικά. Κατά τη διάρκεια της συμπλήρωσης του εγγυητικού κεφαλαίου μπορεί να απαγορευθεί η ελεύθερη διάθεση των περιουσιακών στοιχείων της επιχείρησης

48. ΜΕΤΟΧΙΚΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ • Κατά την ίδρυση, το ελάχιστο εγγυητικό κεφάλαιο ταυτίζεται με το ύψος του μετοχικού κεφαλαίου, δηλ. κατ’ ελάχιστο μεταξύ 2 εκ. Ευρώ και 4,5 εκ. Ευρώ ανάλογα με τον κλάδο που ασκεί η επιχείρηση • ΠΡΟΣΟΧΗ: από 2008 επέρχεται αύξηση του ορίου σε 6 εκ. Ευρώ • Υποχρέωση καταβολής κατ’ ελάχιστον των 2/3 του εγγυητικού κεφαλαίου σε μετρητά

49. ΤΑΚΤΙΚΟ ΑΠΟΘΕΜΑΤΙΚΟ • Το ένα πέμπτο (1/5) των καθαρών ετήσιων κερδών • Υποχρεωτική διάθεση μέχρι το αποθεματικό υπερβεί το τετραπλάσιο του μετοχικού κεφαλαίου

50. ΕΙΔΙΚΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ • Η κατοχή τουλάχιστον 10% του μετοχικού κεφαλαίου ή των δικαιωμάτων ψήφου ή κάθε άλλη δυνατότητα ουσιαστικής επιρροής στη διαχείριση ασφαλιστικής επιχείρησης • Κάθε πρόσωπο, φυσικό ή νομικό, που επιθυμεί ν’ αποκτήσει ειδική συμμετοχή ή να μειώσει ήδη υφιστάμενη σε ασφαλιστική επιχείρηση πρέπει να γνωστοποιεί τούτοαμέσως στην εποπτική Αρχή • Δεν αποτελεί συμμετοχή κατά την έννοια των «στενών δεσμών» αν η απόκτηση της συμμετοχής γίνεται μόνο ως προσωρινή επένδυση, που δεν επιτρέπει την άσκηση επιρροής στη δομή και την οικονομική πολιτική της επιχείρησης, π.χ. αν η απόκτηση γίνεται για τοποθέτηση μετοχών στα τεχνικά αποθέματα • Η εποπτική Αρχή υποχρεούται εντός τριών μηνών από τη γνωστοποίηση της απόκτησης της ειδικής συμμετοχής ή της αύξησης της υφιστάμενης συμμετοχής που να φθάνει το όριο της ειδικής συμμετοχής, να εγκρίνει ή μη την αίτηση • Σε περίπτωση παραβίασης της υποχρέωσης, η άσκηση δικαιωμάτων ψήφου παύει να έχει αποτελέσματα και μπορεί να επιβληθεί πρόστιμο και αποκλεισμός των προσώπων από τη διοίκηση και διεύθυνση της επιχείρησης