Ուրարտական թագավորների բարենորոգումներ

1. ՈւրարտականթագավորներիբարենորոգումներՈւրարտականթագավորներիբարենորոգումներ

2. Արամե • ՍարդուրիI- (ք.ա.835-825) • Իշպուինի- (ք.ա. 825-810) • Մենուա -(ք.ա.810-786) • Արգիշտի I-(ք.ա. 786-764) • Սարդուրի II- (ք.ա. 764-735) • ՌուսաI -(ք.ա. 735-71o-ական) • Արգիշտի II- (ք.ա.710-685) • Ռուսա II- (ք.ա.685-645) • ՍարդուրիIII- (ք.ա.643) • ՌուսաIII-թվերըճշտվածչեն

3. Արամեի բարենորոգումները • Հետ է մղել Սալմանասար III-ի հարձակումները: • Պահպանել է երկրի ռազմաքաղաքական հզորությունը: • Ընդարձակել թագավորության սահմանները։

4. ՍարդուրիIբարենորոգումները • Կառուցել է մայրաքաղաք Տուշպավանը ի պատիվ Տուշպեա աստվածուհու • Սարդուրի I-ի օրոք Վանի թագավորությունը ընդգրկում էր ոչ միայն Վանալճի սահմանը այլ նաև սահմանը հասնում էր Հայկական Տավրոսի լեռներից հարավ մինջև Տիգրիս գետի վերին հովիտը: • Թողել է արձանագրություն, որտեղ իրեն անվանել է <<Մեծ արքա>>, <<Հզոր արքա>>, <<Արքաների արքա>>, <<Տրեզերքի արքա>>:

5. Իշպուինիբարենորոգումները • Ստեղծել է Ուրարտական գիրը: • Կազմել է Ուրարտական Աստվածների դիցարանը, որը կոչվել է Խալդյան դարպաս: • Իշպուհիյին իր որդի Մենուային հետ ստեղծեց առաջին կանոնավոր բանակը: • Գրավեց Արդինի Մուսասիրը ու հասավ մինչև Բաբելոն Պարսուա երկիր:

6. Մենուաի բարենորոգումները • Մենուան կառուցել է բազմաթիվ ամրոցներ: • Հյուսիսում Մենուան հասել է Կարսի շրջան, Ճորոխի ավազան և Արարատի հյուսիսային ստորոտները, որտեղ, Արաքսի աջ ափին, կառուցել է Մենուախինիլի քաղաք-ամրոցը • Մենուան ստեղծել է ոռոգման լայն ցանց:

8. ԱրգիշտիIբարենորոգումները • Գահակալման սկզբում Արգիշտի Ա-ն ջանքեր է գործադրել Հայկական լեռնաշխարհի ցեղերին Ուրարտու պետության մեջ միավորելու համար: • Արգիշտի Ա-ն տիրել է Հյուսիսային Ասորիքով և Ուրմիա լճի ավազանով անցնող առևտրական մայրուղիներին: • Արին-բերդում հայտնաբերված արձանագրությունների համաձայն Արգիշտի Ա-ն գահակալման հինգերորդ տարում կառուցել է Էրեբունի քաղաքը: • Արգիշտի Ա-ն կառուցել է վարչա-տնտեսական կարևոր նշանակություն ունեցող մեկ ուրիշ քաղաք՝ Արգիշտիխինիլին:

10. Սարդուրի II բարենորոգումները • Հզորացրել է զինված ուժերը: • Հաղթել է Աշշուրնիրարի VI թագավորին և նրան դուրս մղել Հյուսիսային Ասորիքից ու Հյուսիսային Միջագետքից:

11. ՌուսաI բարենորոգումները • Ճնշել է կենտրոնախույս ուժերին: • Ծավալել լայն շինարարական աշխատանքներ • Իրականացրել վարչական վերափոխումներ: • Ընդարձակել պետության սահմանները: • Ասորեստամի դեմ ստեղծել է ռազմաքաղաքական խմբավորումներ։

12. Արգիշտի II բարենորոգումները • Վերացրել Ասորեստանի Սարգոն II թագավորի ավերիչ արշավանքի (մ.թ.ա. 714) հետևանքները: • Արգիշտի Բ-ի օրոք տերության արևելյան սահմանները հասել են մինչև Կասպից ծով: • Արգիշտի Բ-ն կազմակերպել է մարզական խաղեր, անձամբ մասնակցել մրցումներին։

13. Ռուսա II բարենորոգումները • Հիմնել է նոր ռազմական ամրություններ ու բերդաքաղաքներ, հիմնականում անխախտ պահել պետության սահմանները։ • Զվարթնոցի մոտ պահպանված մի արձանագրության մեջ նա հիշատակում է պարտեզների ու այգիների հիմնման, Հրազդան գետի ջրանցքի կառուցման և այդ առթիվ աստվածներին զոհեր մատուցելու մասին։

14. ՍարդուրիIII բարենորոգումները • Սարդուրի Գ-ի օրոք թուլացել է Ուրարտուի հզորությունը • Նա բարիդրացիական հարաբերություններ է պահպանել Ասորեստանի հետ։

15. Նյութըպատրաստեց` ՄկրտչյանԷլեն • Ղեկավար` ԱրսենԳալստյան