ՀՆԴԿԱՍՏԱՆ

1. ՀՆԴԿԱՍՏԱՆ ԱՆՎԱՆՈՒՄԸ ԱՇԽԱՐՀԱԳՐԱԿԱՆ ԲՆՈՒԹԱԳԻՐԸ ԿԼԻՄԱՆ ԳՅՈՒՂԱՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆԸ ԱՐԴՅՈՒՆԱԲԵՐՈՒԹՅՈՒՆԸ ՃԱՐՏԱՐԱՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆԸ

2. Անվանմանառաջացումըկապված է Ինդոսգետիհետ, որիհովտովհնդիկներըցամաքայինկապենպահպանելԱռաջավորԱսիայիերկրների, հատկապեսիրենցանմիջականհարևանիԻրանիհետ։ Ինդոսգետըսանսկրիտերենկոչվել է Սինդհու, որըհինպարսիկներինէանցելՀինդձևով։ ՀենցպարսիկներնէլիրենցհարևաներկիրըկոչելենՀինդուստան , այսինքն «Ինդոսգետիերկիր»։ Ի դեպ, հինդիլեզվովևսայժմՀնդկաստանըկոչվում է Հինդուստան։

3. Պարսիկներիցէլայդանվանումըանցավայլժողովուրդների, այդթվումնաևհայերին` արդենորոշձևափոխություններով։ ԵրկրիանվանմանԵվրոպայումընդունված India ձևընույնպեսառաջացել է Ինդոսգետիանվանումից, որինավելացվել է երկրիիմաստարտահայտող -iaվերջածանցը։ 1949-ին ընդունվածսահմանադրությանհամաձայն, Հնդկաստանըհռչակվեցհանրապետություն և կոչվեցՀնդկաստանիՀանրապետություն ։ Հինդիլեզվով, որըերկրիպաշտոնականլեզուն է, Հնդկաստանըկոչվում է Բհարաթ։ Այդանվանումնառաջացել է արիներիհինհնդկականԲհարթացեղիԲհարաթավարշիանունից, որըհնումհաճախտարածվել է ամբողջՀնդկաստանիվրա։

4. Հնդկաստանըարևմուտքիցողողվում է ՀնդկականօվկիանոսիԱրաբականծովի, արևելքից` Բենգալյանծովածոցիջրերով։ Տարածքը 3,3 միլիոնկմքառակուսի է։ Տերիտորիայիշուրջ 3/4-ը հարթավայրերենուսարահարթեր։ Հնդստանթերակղզումեծմասըզբաղեցնում է Դեկանիսարահարթը, հյուսիսում` Ինդոս-Գանգեսյանդաշտավայրը և երկրագնդիամենաբարձրլեռները` Հիմալայները (բարձրությունըմինչև 8126 մետր, Նանգապարբատլեռը) և Կարակորումը։

5. Հնդկաստանըբաժանվում է աշխարհագրականերեքհիմնականմասերի` Հիմալայներըկամլեռնայինշրջան, Գանգեսիհարթավայրը և Հնդստանթերակղզին։ Հիմալայներըձգվումեն 2400 կմտարածությանվրա, արևմուտքիցայինմեծհարթավայր, երբնրամեջեններառնումերկրիհյուսիսումգտնվողբոլորհարթավայրերը` ՌաջաստանիցմինչևԲնգալիա։ Հնդստանթերակղզին, որիարևմտյանափերըողողումենԱրաբականծովիջրերը, ընդհանուրանունովհայտնիենՄալաբարյան և Կոնկանյանափանունով։ Նրանցսահմանըհանդիսանում է Գոայիլայնությունը (զուգահեռականը), որիցհյուսիսընկած է Կոնկանյանափը, հարավ` Մալաբարյանափը։ ԻսկարևելյանափըողողումենԲենգալյանծոցիջրերը և կոչվումենԿորոմանդելյանափ։

6. Հնդկաստանիմիջինմասովանցնում է Հյուսիսայինարևադարձը, որըերկիրըբաժանում է մոտավորապեսերկուհավասարմասերի։ Հետևապես, Հնդկաստանիկեսըգտնվում է տաքգոտում, իսկմյուսկեսըմերձարևադարձներում։ ՀնդկաստանըԱսիայիմնացածմասերիցանջատված է լեռնայինպարսպով և հյուսիսայինցուրտհոսանքներըայնտեղմուտքչենգործում, որիհետևանքովՀնդկաստանիհյուսիսայինմասերումօդիտարեկանմիջինջերմաստիճանըհինգաստիճանովավելիբարձր է, քանաշխարհագրականնույնլայնություններիվրագտնվողերկրներինը։ԸնդհանուրառմամբՀնդկաստանիկլիմանամենուրեքտաք է։

7. ՀովեղանակիշրջանըՀնդկաստանումընդգրկում է նոյեմբերիցփետրվարամիսները, տաքեղանակիշրջանը` մարտիցմայիս, իսկանձրևայինժամանակը` հունիսիցսեպտեմբեր։ Հոկտեմբերըհամարվում է անցողիկամիս` անձրևային և ցուրտժամանակաշրջաններիմիջև։ Ձմեռվաամիսներին, բացառությամբբարձրլեռնայինմասերի, ամենուրեքհունվարյանջերմաստիճանըհավասար է մերհանրապետությանամենատաքշրջանի` Արարտյանդաշտիհուլիսյանջերմաստիճանին։ Ջերմությանառատությունըթույլ է տալիսայստեղտարեկաներկուսիցերեքբերքստանալու։ Հնդկաստանիկլիմայիվրավճռականդերենխաղումմուսսոնները։

8. Գյուղատնտեսությանառաջատարուղղությունըհողագործությունն է։ Նշանակալի է հացահատիկայինկուլտուրաների (բրինձ, ցորեն,կորեկ, սորգո, եգիպտացորեն, գարի և այլն) արտադրությունը։ Աշխարհումառաջնակարգտեղեր է գրավումթեյի, շաքարեղեգի,գետնանուշի, ջուտի, տզկանեփի, բամբակիարտադրությամբ։ Աճեցնումեննաևսուրճ, ծխախոտ, կոկոսյանարմավենի,կաուչուկատուներ, համեմունքներ և այլն։Անասունների (կով, եզ, գոմեշ, այծ, ոչխար) գլխաքանակըմեծ է, բայցմթերատվությունը` ցածր։ Զբաղվումեննաևշերամապահությամբ, ձկնորսությամբ։

9. Արդյունաբերությանմեջգերակշռում է թեթև (մասնավորապեսբամբակեղենի և ջուտեղենի) և սննդիարդյունաբերությունը։ Արդյունահանումենածուխ, երկաթի և մանգանիհանքանյութեր, փայլար, ծարիր, բոքսիտներ, նավթ։

10. ՄեծհամբավենվայելումԱշոկայիկայսրությանհնություններըՍարնհատում, ԷլլորայիուԱջանտայիբուդդայականժայռակերտտաճարներըԱուրանգաբադիցոչհեռու, հարավում` Մադուրայում և  ՄադրասիմոտգտնվողՄահաբալիպուրամիհուշարձանները, չքնաղԹաջՄահալըԱգրայում, Մահարաջայի և ԱմբերիպալատներըՋայպուրում, Կարմիրբերդը և ՔութբՄինարըԴելիում և էլիշատերը։

11. Այդկոթողներըիրենցոճովուկառուցվածքովկարելի է բաժանելերկուխմբի` բուդդայական-հինդուիստական և մուսուլմանական։ Բուդդայիստական-հինդուիստականըգերազանցապեսաչքի է ընկնումժայռակերտտաճարներով, իսկմուսուլմանականը` պալատներովուդամբարաններով։ ՎերջիններսստեղծվածենՄեծՄոնղոլներիտիրապետությանժամանակաշրջանում և գերիշխումեներկրիհյուսիսում։

12. ՔարանձավայինժայռակերտկառուցումներըշատբնորոշենՀնդկաստանիճարտարապետությանը։ Նրանցթիվըհասնում է 1200-ի։ ԴրանցիցհայտնիենԱջանտայի, Էլլորայի, ՄումբայիմոտգտնվողԷլեֆանտակղզու, ՄադրասիցհարավընկածՄահաբալիպուրամի և այլժայռակերտտաճարներ։ Բուդդայականներիուհինդուիստներիկերտածկոթողներըավելիքան 2000 տարվապատմությունունեն։ ՄուսուլմանականՃարտարապետությանհուշարձանները` ԹաջՄահալ, Աքբարիպալատներ, Կարմիրբերդ, ՔութբՄինար և այլն, համեմատաբարնորժամանակներինենվերաբերում, այսինքն` ՄեծՄոնղոլներիժամանակաշրջանումենկառուցվել։

13. Ճարտարապետականոճերըհյուսիսում և հարավումիրարիցշատենտարբերվում։ ՀյուսիսայիՀնդկաստանիճարտարապետությանվրաշատ է ազդելԻրանը, ՄեծՄոնղոլներիմիջոցովԱյդ է պատճառը, որՀյուսիսայիՀնդկաստանիկոթողներիմեծմասըհիշեցնումենիրանականճարտարապետությունը։ 15-րդ դարիցԴելին, Ագրան, Ջայպուրըզարդարվեցինփառահեղուգեղեցիկշենքերով։

14. ՀարավայինՀնդկաստանիճարտարապետությունըավելիանաղարտ է։ Այստեղեղածկոթողներըտիպիկհնդկականեն (բուդդայականկամհինդուիստական), այսկոթողներըգեղեցիկենեզրազարդերով, խորաքանդակներով։ Հաճախվերխոյացողքառանիստբրգաձևաշտարակըամբողջապեսծածկված է քանդակներով, կուռքերիուկենդանիներիարձաններով։ Հնդկականնյութականմշակույթիհուշարձաններիցշատերըուշենհայտնաբերվել։ Եղելենայնպիսիները, որոնքդարերշարունակմնացելենանհայտությանմեջ։