500 likes | 798 Views
ประสบการณ์เครือข่ายลูกรักฟันดี. ในการพัฒนาพื้นที่ให้มีทักษะการจัดกิจกรรมพัฒนาผู้ปกครอง. ทพ. วุฒิกุล ธนากาญ จนภักดี รศ. ทพญ. ชุติมา ไตรรัตน์ วร กุล. แบบสอบถาม + ตรวจฟันผุ , Random Test 4 ตำบล Control 4 ตำบล . ผู้ปกครองเด็กอายุ 9 – 18 เดือน ในเขต อ.น้ำพอง จ.ขอนแก่น.
E N D
ประสบการณ์เครือข่ายลูกรักฟันดีประสบการณ์เครือข่ายลูกรักฟันดี ในการพัฒนาพื้นที่ให้มีทักษะการจัดกิจกรรมพัฒนาผู้ปกครอง ทพ. วุฒิกุล ธนากาญจนภักดี รศ.ทพญ.ชุติมา ไตรรัตน์วรกุล
แบบสอบถาม + ตรวจฟันผุ, Random Test 4 ตำบล Control 4 ตำบล ผู้ปกครองเด็กอายุ 9 – 18 เดือน ในเขต อ.น้ำพอง จ.ขอนแก่น • Interventions • การสอนแปรงฟัน • การออกเยี่ยมบ้าน 4เดือน เยี่ยมบ้าน + ประชุมกลุ่ม 4เดือน เยี่ยมบ้าน + ประชุมกลุ่ม 4เดือน แบบสอบถาม + ตรวจฟันผุ
กิจกรรมในงานวิจัย • การฝึกอบรม อสม. แปรงฟัน เพื่อเป็นพี่เลี้ยงและเยี่ยมบ้าน • การสร้างแรงจูงใจให้ดูแลลูกไม่ให้ฟันผุ • การฝึกผู้ปกครองแปรงฟัน
การฝึกอบรม อสม. • เน้นความสำคัญของบทบาท อสม. • โรคฟันผุ ฟันผุระยะเริ่มต้น ระยะเป็นรู • ผลเสีย ของการมีฟันผุ • การแปรงฟัน และการทดลองปฎิบัติจริง • การออกเยี่ยมบ้านเพื่อเป็นการสร้างเสริมแรงจูงใจและทักษะให้กับผู้ปกครอง
การสร้างแรงจูงใจให้ดูแลลูกไม่ให้ฟันผุการสร้างแรงจูงใจให้ดูแลลูกไม่ให้ฟันผุ
การสร้างแรงจูงใจให้ดูแลลูกไม่ให้ฟันผุการสร้างแรงจูงใจให้ดูแลลูกไม่ให้ฟันผุ • แลกเปลี่ยนเรื่องราวสุขภาพเด็กในชุมชน • เข้าสู่ฟันน้ำนมผุ • ให้แสดงข้อคิดเห็นเกี่ยวกับผลกระทบของฟันน้ำนมผุ • ให้ข้อมูล • เด็กไม่สูง • ผอม • ศีรษะเล็ก
หัวข้อหลักในการสอนแปรงฟันหัวข้อหลักในการสอนแปรงฟัน • เหตุใดจึงต้องแปรงฟัน • เราแปรงอะไรออกจากฟัน • ทราบได้อย่างไรว่าแปรงสะอาดแล้ว • หากฟันเริ่มผุจะสังเกตได้อย่างไร
ฟันผุเกิดได้อย่างไร?? เชื้อโรคในปาก (คราบเหนียวติดฟัน) + น้ำตาล (จากนมที่คาปากเด็ก) กรด ฟันเสียแร่ธาตุ รอยขาวขุ่น
หากแปรงฟันด้วยยาสีฟันฟลูออไรด์ก็จะยับยั้งรอยขุ่นขาวได้หากแปรงฟันด้วยยาสีฟันฟลูออไรด์ก็จะยับยั้งรอยขุ่นขาวได้ หากไม่ได้แปรงจะลุกลามต่อไปเป็นรู ใหญ่ขึ้น จนเหลือแต่ตอในที่สุด
ให้ผู้ปกครองร่วมแสดงความคิดเห็นว่าถ้าอยากให้ลูกหลานฉลาด โตไว แข็งแรง จะช่วยกันป้องกันฟันผุอย่างไร??
ต้องการให้ลูกมีฟันแบบไหน??ต้องการให้ลูกมีฟันแบบไหน??
การฝึกผู้ปกครองแปรงฟันการฝึกผู้ปกครองแปรงฟัน
ตารางแสดงค่าเฉลี่ยผุถอนอุดที่เพิ่มขึ้นในกลุ่มควบคุมและกลุ่มทดลองหลังการสอนแปรงฟันตารางแสดงค่าเฉลี่ยผุถอนอุดที่เพิ่มขึ้นในกลุ่มควบคุมและกลุ่มทดลองหลังการสอนแปรงฟัน * แตกต่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p< .05)
ตารางแสดงค่าร้อยละของเด็กที่ปราศจากฟันผุตารางแสดงค่าร้อยละของเด็กที่ปราศจากฟันผุ
ข้อเสนอแนะ • การติดตามผล การเดินทาง • จำนวนครั้ง/การให้ความสำคัญ • ช่วงเวลาในการจัดกิจกรรม ภูมิอากาศ วิถีชีวิต การเดินทางมาร่วมกิจกรรม ช่วงเวลานอนของเด็ก • การดำเนินการโดย อสม. • การทำกิจกรรมในวันที่มีการฉีดวัคซีน
ข้อเสนอแนะ • การหายไปของกลุ่มตัวอย่าง • แรงจูงใจในการมาเข้าร่วมกิจกรรม • แรงจูงใจการในการเลี้ยงลูกไม่ให้ฟันผุ • การเห็นความสำคัญของคนในชุมชน • การเข้ากันได้กับวิถีชีวิต
ข้อเสนอแนะ • การให้ความสำคัญคนในพื้นที่/นอกพื้นที่ • การแปรงฟันโดยผู้สูงอายุ
จุดที่สำคัญที่เน้นในการแปรงฟันจุดที่สำคัญที่เน้นในการแปรงฟัน • มือข้างที่ไม่จับแปรงต้องแหวกริมฝีปากและแก้ม • บอกผู้ปกครองล่วงหน้าว่าเด็กจะร้องไห้ • เด็กร้องไห้, ไม่ร่วมมือ เป็นธรรมดา • อาจมีเลือดออกที่เหงือก • ต้องมีการปฏิบัติในเด็กจริงอย่างถูกวิธี • ให้เด็กนอนในตำแหน่งที่ถูกต้อง 12 นาฬิกา • แปรงจนเกิดความชำนาญ
จุดที่สำคัญที่เน้นในการแปรงฟันจุดที่สำคัญที่เน้นในการแปรงฟัน • ใช้ขาพาด หากต่อต้าน • แปรงก่อนอาบน้ำ เพื่อให้จำง่าย • แปรง 2 ครั้ง/วัน • แปรงที่ไหน?? ตามบริบทของชุมชนและครอบครัว • ย่า,ยาย เก่งมากๆ ทำได้ • ชุมชนแออัด ทำในพื้นห้อง (แฟลต) ไม่จำเป็นต้องเป็นห้องน้ำ เปียก
วิธีแปรงฟันเด็ก • นอนตำแหน่ง 12 นาฬิกา
ทราบได้อย่างไรว่าแปรงสะอาดแล้ว ?? ขูดด้วยหลอด ไม่มีคราบเหนียว พบคราบเหนียว
ไม่ใช่การสอนทันตสุขศึกษาแบบทั่วไปไม่ใช่การสอนทันตสุขศึกษาแบบทั่วไป ไม่ใช่การให้คำแนะนำเป็นรายบุคคล ไม่ได้ทำที่ Well Baby Clinic แต่ทำในชุมชนซึ่ง ผู้ปกครองและ อสม.มีส่วนร่วม
แรงจูงใจที่สำคัญ ผู้ปกครองเปลี่ยนพฤติกรรม การตระหนักถึงผลกระทบและความรุนแรงของโรคฟันผุในเด็กปฐมวัย น้ำหนัก ส่วนสูง และขนาดของศีรษะของเด็กที่มีฟันผุต่ำกว่าเด็กที่ไม่มีฟันผุ ตระหนักว่าลูกหลานมีความเสี่ยงโดย แสดงให้เห็นถึงคราบจุลินทรีย์ (ความเสี่ยงระดับที่ 1) และรอยผุจุดขาว (ความเสี่ยงระดับที่ 2)
แรงจูงใจที่สำคัญ ผู้ปกครองเปลี่ยนพฤติกรรม รอยขุ่นขาว (รอยผุระยะแรก) เสี่ยงระดับ 2 พบคราบเหนียว รอยขาวขุ่น หากพบคราบเหนียว เสี่ยงระดับ 1 • คราบจุลินทรีย์รอยผุจุดขาว รูผุ • แต่สามารถยับยั้งกระบวนการผุ โดยแปรงฟันให้ลูกหลานด้วยยาสีฟันผสมฟลูออไรด์ ผู้ปกครองที่พบว่าลูกมีคราบเหนียว และรอยผุระยะแรก จะตื่นตัว
การทำงานในลักษณะผ่านชุมชน ได้ผลเพราะทุกคนมีส่วนร่วม เกิดแรงขับเคลื่อน • ถ้าแม่คนอื่นทำได้ ฉันควรทำได้เหมือนกัน • ถ้าฉันทำไม่ได้ ฉันจะเรียนรู้ได้จากแม่คนอื่นๆ หรืออสม. • มีการแบ่งปันปัญหาและประสบการณ์ • การสร้างพลังในตนเอง(empowerment) ว่าสามารถจัดการกับปัญหาโรคฟันผุของลูกได้ • ถ้าทุกคนในชุมชนมีส่วนร่วม จะมีโอกาสเกิดความยั่งยืนในการปฏิบัติ
การเยี่ยมเยียนและส่งเสริมพฤติกรรมการเยี่ยมเยียนและส่งเสริมพฤติกรรม • การรับฟังปัญหาและแนะวิธีแก้ไข • การแบ่งปันโดยชุมชนเอง • การเยี่ยมเยียนโดย อสม. • ผู้วิจัยทำการส่งเสริมพฤติกรรมโดยพบปะกับ ผู้ปกครอง 4 เดือนครั้ง (รวมเป็นจำนวน 2 ครั้งใน 1 ปี)
สังคมไทยขับเคลื่อนได้ดีที่สุดด้วยความสัมพันธ์สังคมไทยขับเคลื่อนได้ดีที่สุดด้วยความสัมพันธ์ THANK YOU
กระบวนการศึกษา • การสุ่มกลุ่มศึกษาและกลุ่มควบคุม • สุ่มชุมชน เศรษฐานะ ความเป็นอยู่ที่ใกล้เคียงกัน กลุ่มควบคุม/กลุ่มศึกษา • ไม่ควรอยู่ชิดกันมาก สิ่งที่กลุ่มศึกษารับรู้อาจปนเปื้อนกลุ่มควบคุม • เด็กอายุ 9-18 เดือน จำนวนใกล้เคียงกัน
การตรวจที่ไม่มีอคติ • ผู้ตรวจผ่านการฝึกฝนจนได้เกณฑ์ค่าร้อยละของความแม่นยำสูง • ไม่ทราบว่าเด็กที่ตรวจเป็นกลุ่มศึกษาหรือควบคุม
ความแม่นยำในการตรวจ • ในเบื้องต้นมีการร่วมกันตรวจเด็กจำนวนหนึ่ง • สร้างมาตรฐานร่วมกัน white lesion, non-cavitated, cavitated • ใช้แสงธรรมชาติ หรือ LED light ตกลงกันให้เป็นมาตรฐาน • สุ่ม 20% ของเด็กที่ตรวจทุกครั้งมาตรวจซ้ำ • นำผลบันทึกการตรวจ 2 ครั้งมาคำนวณค่าความตรงกัน(เป็นค่าร้อยละ)
วิธีบันทึกการตรวจ • นับซี่ฟัน บันทึกว่ามีซี่ใดบ้าง กี่ซี่ที่ฟันหายไปตามธรรมชาติ, ซี่ไหนบ้างที่ถอน • บันทึกด้านที่ผุ เป็นรู / ไม่เป็นรู (รอยผุจุดขาว)
Calibration • รอยผุจุดขาวมีลักษณะต่างจาก Enamel hypoplasiaอย่างไร • รอยผุ : ใกล้ขอบเหงือก เป็นรูปร่างตามขอบเหงือก • Enamel hypoplasia: รอยขาวกลม รูปร่างไม่ชัดเจน มักอยู่เดี่ยวๆ อยู่ในตำแหน่งอื่น เช่น กึ่งกลางฟัน และมักพบทั้งซ้าย-ขวา
Calibration • หากมีทั้งผุชนิดเป็นรูและไม่เป็นรูที่ด้านเดียวกัน บันทึกว่าเป็นรู • รอยผุที่ไม่เป็นรู เมื่อเด็กโตขึ้นจะเคลื่อนมาอยู่บริเวณกึ่งกลางฟันมากขึ้น และจะมีลักษณะมันเงา
Non-cavitated Cavitated Cavitated
Non-cavitated Cavitated Cavitated
แบบสอบถาม • ควรใช้ผู้สัมภาษณ์คนเดียวกัน ฝึกสัมภาษณ์จนเป็นมาตรฐาน และไม่ถามนำ • ใช้ภาษาท้องถิ่น ต้องปรับให้เข้าใจความหมาย • บันทึกก่อนและหลังการศึกษา เพื่อทราบถึงพฤติกรรมที่เปลี่ยนไป