ATIK YAĞLARIN YÖNETİMİ PROJESİ

1. ATIK YAĞLARIN YÖNETİMİ PROJESİ 13 MAYIS 2010 - İSTANBUL ICCI 2010 16.Uluslararası Enerji&Çevre Fuarı ve Konferansı

2. PETDER ÜYELERİ FAALİYET ALANLARI • MOTOR YAKITLARI • ISINMA AMAÇLI YAKITLAR • HAVACILIK YAKITLARI • DENİZCİLİK YAKITLARI • LPG • MADENİ YAĞLAR PETLİNE Petrol Ürünleri A.Ş. Altınbaş Petrol ve Ticaret A.Ş. PETROL OFİSİ A.Ş. Belgin Madeni Yağlar Shell & Turcas Petrol A.Ş. BP Petrolleri A.Ş. The SHELL Company of TURKEY Ltd. BP Gaz A.Ş. Shell Gaz Ticaret ve Sanayi A.Ş. DELTA Akaryakıt Tic. A.Ş. TOTAL Oil Türkiye A.Ş. ERK Petrol Yatırımları A.Ş. TURCAS Petrol A.Ş. MOBIL Oil Türk A.Ş. Turkuaz Petrol Ürünleri A.Ş.

3. PETDER ATIK MOTOR YAĞI TOPLAMA ÇALIŞMALARI

4. PETDER ATIK YAĞLARIN YÖNETİMİ PROJESİ GELİŞİMİ 21 Ocak 2004 Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği Yayınlandı PETDER İktisadi İşletmesi oluşturdu. 5 Nisan 2004 19 Nisan 2004 Atık Motor Yağı toplama çalışmaları fiilen başlatıldı. 30 Temmuz 2004 T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı ile PETDER arasında işbirliği protokolü imzalandı. 5 Temmuz 2008 Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmelik yayınlandı. 30 Temmuz 2008 Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği yenilendi. 4 Eylül 2008 T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı PETDER’i Yetkilendirilmiş Kuruluş olarak atadı.

5. ATIK MOTOR YAĞI TOPLAMA MİKTARLARI VE SEFER SAYILARI

6. ATIK MOTOR YAĞI TESLİMATINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKLİ HUSUSLAR • ATIK YAĞ TESLİM EDİLECEK ARACIN VE YETKİLENDİRİLMİŞ KURULUŞ LİSANS BELGESİ KONTROL EDİLMELİ, • TESLİMAT ESNASINDA ULUSAL ATIK TAŞIMA FORMU DÜZENLENMELİ, • TESLİM EDİLEN ATIK YAĞ MİKTARI SAYAÇ VEYA KANTARLA TESPİT EDİLMELİ, • ATIK MOTOR YAĞI TESLİM EDİLİRKEN TESLİM TUTANAĞI DÜZENLENMELİ, ULUSAL ATIK TAŞIMA FORMU atık bertaraf sürecinin EN ÖNEMLİ RESMİ KAYDI VE BELGESİDİR !!

7. 2009 YILINDA PETDER TARAFINDAN 17.640 TON ATIK MOTOR YAĞI TOPLANDI 2009 yılında, toplanan 17.640 ton karşılığı 2.083 tanker dolusu atık motor yağı lisanslı tesislerde enerji ve hammadde olarak geri kazanıldı. PETDER’in 2009 yılında toplayarak bertaraf ettirdiği atık motor yağları 17 milyar m3suyu kirletebilecek bir atığın ÇEVREYE ZARAR VERMEDEN lisanslı işletmelerde enerji ve hammadde olarak geri kazanılmasını sağlamıştır. PETDER tarafından son 5 Yılda 66 bin 744 ton atık motor yağı toplanarak ÇEVREYE ZARAR VERMEDEN bertaraf ettirilmiştir.

8. 2009 YILINDA 17.640TON ATIK MOTOR YAĞI, LİSANSLI İŞLETMELERDE ENERJİ VE HAMMADDE OLARAK GERİ KAZANILDI 2009 yılında toplanan atık motor yağlarının enerji değeri 193 milyon kwh. elektrik enerjisine eşdeğerdir. PETDER tarafından sadece 2009 yılında toplanan atık motor yağları ile 83.000 kişinin bir yıllık elektrik enerjisi ihtiyacına eşdeğeridir. 1 lt atık yağ 800.000 LT SUYU KİRLETİR.

9. 2009 YILINDA ATIK ÜRETİCİLERİNE 14.895 SEFER GERÇEKLEŞTİRİLDİ. Son beş yılda ATIK ÜRETİCİLERİNDEN toplam 50.199 adet ATIK MOTOR YAĞI TESLİM ALMASI gerçekleştirilmiştir.

10. 2009 YILINDA 4.305 ATIK ÜRETİCİSİNDEN ATIK MOTOR YAĞI TESLİM ALINDI. Son beş yılda 6.566 FARKLI ATIK MOTOR YAĞI ÜRETİCİSİ PETDER izleme sistemi içine alınmıştır.

11. 2009 YILINDA PROJE İÇİN 3 MİLYON 110 BİN TL. KAYNAK KULLANILDI. SON BEŞ YILDA PROJE İÇİN TOPLAM 11.864.000 TL.KAYNAK KULLANILMIŞTIR.

12. TOPLANAN ATIK MOTOR YAĞININ KAYNAĞINA GÖRE DAĞILIMI (2009)

13. TOPLANAN ATIK MOTOR YAĞININ BÖLGESEL DAĞILIMI (2009)

14. 2009 NÜFUS BAŞINA TOPLANAN ATIK MOTOR YAĞI MİKTARI (KG/ 1000 KİŞİ) 4

15. PETDER ATIK MOTOR YAĞI TOPLAMA VE GERİ KAZANIM ÇALIŞMALARI 2009 2009 yılında en fazla toplama yapılan iller sırasıyla İstanbul (4071 ton), Ankara (1771 ton), Kocaeli (1591 ton), İzmir (1295 ton) , Bursa (783 ton) olmuştur. En az toplama yapılan iller sırasıyla, Kırıkkale (5 ton) , Ardahan (3,2 ton) , Kilis (2,4 ton) , Bayburt (1,9 ton) , Ağrı (1,7 ton) olmuştur. 2009 yılında Muş ve Şırnak illerinden hiç atık motor yağı toplanamamıştır.

16. OPERASYONUN HER AŞAMASINDA EN ÜST DÜZEY SAĞLIK, EMNİYET, ÇEVRE STANDARTLARI UYGULANMAKTADIR. PETDER ATIK YAĞ TOPLAMA İŞLEMİNDE EN ÜST DÜZEY SAĞLIK EMNİYET ÇEVRE STANDARTLARINI UYGULAR ATIK YAĞLAR “AVRUPA BİRLİĞİ TEHLİKELİ MADDELERİN KARAYOLU İLE TAŞINMASI YÖNETMELİĞİ’NE” UYGUN LİSANSLI ÖZEL EKİPMANLI (ADR’Lİ) ARAÇLAR İLE TOPLANMAKTA VE ARAÇ HAREKETLERİ UYDU ÜZERİNDEN TAKİP EDİLMEKTEDIR.

17. ATIK MOTOR YAĞI TOPLAMA OPERASYONU SAĞLIK EMNİYET ÇEVRE RAPORU • 2009 yılında gün kayıplı iş kazası /trafik kazası olmamıştır. • Atık Motor Yağı operasyonunda görev alan personele 448 adamxsaat eğitim verilmiştir.

18. EĞİTİM VE TANITIM ÇALIŞMALARI • Fuar ve Etkinlikler • PETROLEUM İstanbul fuarlarında tanıtım. • Dünya Çevre Günü etkinliklerine katılım. • 7 Haziran Çevre Günü etkinliklerine katılım (Bursa, Denizli, Erzurum, Kocaeli, Malatya, Samsun) • Sponsorluklar • İstanbul İl Çevre ve Orman Müdürlüğü Erguvan Çevre Ödülleri, Resmi Sponsorluğu • Akasya Gençlik Çevre Zirvesi Sponsorluğu • Yazılı ve Görsel Basın • Yazılı ve görsel basında eğitici ve tanıtıcı yayınlar • Eğitim amaçlı kısa film • Protokol İmzalanan Belediyeler • Adapazarı Büyükşehir Belediyesi, Ataşehir Belediyesi (İstanbul), Bursa Büyükşehir Belediyesi, Çankırı Belediyesi, Düzce Belediyesi, Edirne Belediyesi, Kırıkkale Belediyesi, Tekirdağ Belediyesi ve Yerköy Belediyesi (Yozgat) • Ödüller • PETDER Atık Yağların Yönetimi Projesi Türkiye Halkla İlişkiler Derneği tarafından verilen ALTIN PUSULA ödülü ile ödüllendirilmiştir.

19. 2009 YILINA PROTOKOL İMZALANARAK ATIK MOTOR YAĞI TESLİMATI YAPILAN LİSANSLI İŞLETMELER • RAFİNASYON REJENERASYON TESİSLERİAbak Tic.ve San. Adi Komandit Şti Ender Galip İşler ve Ortağı, Acıöz Petrol Hurdacılık Nak. Demir Ür. San. ve Tic. Ltd. Şti., Ares Madeni Yağlar ve Kurşun Mamulleri San. Tic. – Aydan Asur Dağdeviren, Asaş Pet. Ür. Geri Dön. Nak. San. ve Tic. Ltd Şti, Bilgin Kimya Endüstri San. Tic. A. Ş., Can Kimyevi Maddeler Geri Kazanım Arıtma Bertaraf Nak. San. ve Tic. Ltd Şti, Çinkanlar Kimyevi Maddeler Tic. San. ve Ltd. Şti., Çev-Pet Petrol Ürünleri Geri Dön. Gıda Nak. San. ve Tic. Ltd. Şti., Denge Petrol San. Tic. İth. İhr. Ltd. Şti., Evrensel Geri Dön. Kimya Pet. Ür. İth. İhr. Nak. San. Tic. Ltd. Şti, F-B Oil Pet. Ür. Mad. Yağ Atık Geri Kaz. Tesisi ve Biodizel Ür. Dağ. Paz. San.ve Tic. Ltd. Şti, GDS Geri Dön. Atık Mad. İnş. Pet. Ür. Tur. Tem. Nak. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti., Gülbahar Kim. Pet. Ür. Nak. San. ve Tic. Ltd. Şti., Gündüz Gıda Yağ San.ve Tic. A. Ş., Gür-Pet Pet. Ür. Otom. İnş. Boya Kimya San. ve Tic. Ltd. Şti., Karaşin İth. İhr. ve Tic. Ltd. Şti., Koza Sınaı Yağları San. ve Tic. Ltd. Şti., Örüsan Kimya ve Akaryakıt Ür. San.ve Tic. Ltd. Şti., Özmobil Mad. Yağ. Ür. Paz. San. ve Tic. Ltd. Şti., Petko Atık Yağ Sintine ve Solvent Geri Kaz. Mad. End. Yağ ve Biodizel Ür. Paz. San.ve Tic. A. Ş., Şahinbey Denizcilik Pet. Ür. San.ve Tic. Ltd. Şti. • ÇİMENTO FABRİKALARI Akçansa Çimento San. ve Tic. A. Ş. (Büyükçekmece – İstanbul), Akçansa Çimento San.ve Tic. A. Ş. • (Çanakkale), Bataş Başkent Çimento San.ve Tic. A. Ş., Bursa Çimento Fabrikası A. Ş., Çimentaş İzmir Çimento Fabrikaları T. A. Ş. • (İzmir), Çimentaş İzmir Çimento Fabrikaları T. A. Ş. (Lalapaşa -Trakya), Çimsa Çimento San. ve Tic. A. Ş. (Kayseri), Çimsa • Çimento San. ve Tic. A. Ş. (Mersin), Çimsa Çimento San. ve Tic. A. Ş. (Niğde), , Denizli Çimento San. Tic. A. Ş., Kars Çimento • San. ve Tic. A. Ş., Konya Çimento San. A. Ş., Lafarge Aslan Çimento A. Ş. (Gebze – Kocaeli), Lafarge Van Çimento A. Ş., Set • Çimento San. ve Tic. A. Ş. (Ankara), Set Çimento San. ve Tic. A. Ş. (Balıkesir), Set Çimento San. ve Tic. A. Ş. (Trakya), • DEMİR ÇELİK FABRİKALARI Çolakoğlu Metalurji A. Ş., Dörtyıldız Demir Çelik Endüstri Tic. Ltd. Şti., Pay Metal San. ve Tic. • A. Ş., • KİREÇ FABRİKALARI Kimtaş Kireç San.ve Tic. A. Ş. (Pınarhisar – Kırklareli), Muğla Kireç San. A. Ş. • BERTARAF TESİSİ İZAYDAŞ İzmit Atık ve Artıkları Arıtma Yakma ve Değerlendirme A. Ş.

20. PETDER ATIK MOTOR YAĞI TOPLAMA SİSTEMİNE KATILAN KURULUŞLAR AK Gres ve Madeni Yağ Nak. San. ve Tic. Ltd. Şti., Akstrol Petrokimya San ve Tic. Ltd. Şti., Anadolu Araçlar Ticaret A.Ş., Anadolu Isuzu Otomotiv San. ve Tic. A.Ş., Arı Petrol Kimya Endüstri ve Ticaret A.Ş., Atak Madeni Yağ Pazarlama San. Ve Tic. A.Ş., Aytemur Petrokimya Ürünleri San. ve Tic. Ltd. Şti., Balta Motorlu Araçlar Turizm Dış Ticaret Ltd. Şti., Baylas Otomotiv A.Ş., Baytur Motorlu Vasıtalar Tic. A.Ş., Belgin Madeni Yağlar Tic. ve San. A.Ş., BMC San. ve Tic. A.Ş., Borusan Makina A.Ş., Borusan Otomotiv İthalat ve Dağıtım A.Ş., Bölünmez Petrolcülük A.Ş., BP Petrolleri A.Ş., Cam Petrol Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti., Chevrolet Otomotiv Tic. Ltd. Şti., Çelik Motor Ticaret A.Ş., Çukurova Ziraat Endüstri ve Ticaret A.Ş., Daihatsu Türkiye Motorlu Araçlar A.Ş., Delta Akaryakıt Tic. A.Ş., Denizatı Petrokimya Ürünleri Yapı İnşaat San. ve Tic. A.Ş, Doğan Boya Makina ve Kimya Sanayi Ltd. Şti., Doğuş Otomotiv Servis ve Tic. A.Ş., Ekol Otomotiv San ve Tic. A.Ş., Emek Petrol Ürünleri Tic. San. Ltd. Şti., Enerji Petrol Ürünleri Pazarlama A.Ş., ENKA Pazarlama İthalat İhracat A.Ş., Gema Madeni Yağları San. ve Tic. A.Ş., General Motors Türkiye Ltd. Şti., Global Petrol Ürünleri San. ve Tic. Ltd. Şti., Hattat Tarım Makinaları San. ve Tic. A.Ş., HMF Makina ve Servis Sanayi ve Ticaret A.Ş., Honda Türkiye A.Ş., Hyundai Assan Otomotiv San. ve Tic. A.Ş., İsotlar Grup A.Ş., John - Deere Makinaları Ltd.Şti., Kadooğlu Petrolcülük Taşımacılık Tic. San. İth. Ve İhr. A.Ş., Klora Gres ve Yağ Sanayi A.Ş., Koçak Petrol Ürünleri San. ve Tic. Ltd. Şti., Laverda Tarım Mak. San.Tic. A.Ş., Levent İthalat İhracat Ltd. Şti., Link Kimya Petrol Ürünleri San. Tic. Ltd. Şti., LLK Eurasia Madeni Yağlar San. ve Tic. Ltd. Şti.., Manpet Petrol Ürünleri San. ve Tic. Ltd. Şti., Mazda Motor Logistics Europe N.V. Merkezi Belçika, Türkiye İstanbul Şubesi, Mercedes – Benz Türk A.Ş., Miroil Akaryakıt Dağıtım ve Pazarlama Ltd. Şti. Tarsus Şubesi, MYS Otom. Taş ve Pet. Ür. Tur. Teks. San ve Tic Ltd. Şti, Mobil Oil Türk A.Ş., Motec Madeni Yağlar San. Tic. Ltd. Şti., Nil-Can Kimya Petrol Ürünleri Ambalaj Hurda Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti., Nissan Otomotiv A.Ş., Odaman Ticaret, Opet Petrolcülük A.Ş., Orhan Makine San. Tic. Ltd. Şti., Ortaklar Otomotiv Ltd. Şti., Özçınarlar Petrol Ürünleri Ltd.Şti, Petline Petrol Ürünleri Tic. A.Ş., Petrofer Endüstriyel Yağlar San. ve Tic. A.Ş., Petrol Ofisi A.Ş., Petronas Madeni Yağlar Tic. Ltd. Şti., Peugeot Otomotiv Pazarlama A.Ş., PETFER Madeni Yağ Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti., Pınar-Al Kimya Otomotiv ve İnşaat San. ve Tic. Ltd. Şti., Prista Oil Yağ San. ve Tic. Ltd. Şti, Renault Trucks Türkiye Tic. A.Ş., Shell & Turcas Petrol A.Ş., Sif İş Makinaları Paz. Ltd. Şti., Sönmezler Petro Kimya San. ve Tic. A.Ş., Suzuki Otomobil Pazarlama ve Tic. A.Ş., Şampiyon Petrol Ürünleri San. ve Tic. Ltd. Şti., Tarımsan Tarım San. ve Tic. A.Ş., Temsa Global San. ve Tic. A.Ş., Toros Madeni Yağlar Nak. San. ve Tic. A.Ş., Total Oil Türkiye A.Ş., Toyota Pazarlama ve Satış A.Ş., Uzel Makina Sanayi A.Ş., Viscol Petro Kimya Sanayi ve Ticaret A.Ş., Volvo Otomobil Tic. Ltd. Şti., Würth Otomotiv ve Mont. San Ür. Paz. Ltd.Şti, Yüce Auto Motorlu Araçlar Tic. A.Ş. PETDER atık motor yağı toplama sistemine katılan 83 motor yağı üreticisi/ithalatçısı veya araç ithalatçısı kuruluş bulunmaktadır.

21. ATIK YAĞLARIN YÖNETİMİ & TÜRKİYE VE GELİŞMİŞ ÜLKE UYGULAMALARI

22. ATIK YAĞLARIN ÇEVRE ETKİLERİ • ATIK YAĞLARDAKİ KİRLETİCİLER • AĞIR METALLER (Arsenik, kadmiyum, kurşun,krom) • HALOJENLER (Klorlu bileşikler) • POLİ AROMATİK HİDROKARBONLAR • ATIK YAĞLARDA BULUNAN KİRLETİCİLERİN ÇEVRE İNSAN SAĞLIĞINA ETKİLERİ • KANSEROJEN ETKİLERİ VARDIR. • BİTKİ VE DİĞER CANLILARIN YAŞAMINDA ZARAR VERİR • YER ALTI SULARININ KALICI KİRLENMESİNE YOL AÇAR • DOĞRU YÖNETİLMEDİĞİNDE KAYNAK İSRAFI OLUŞTURUR.

23. TÜRKİYE’DE TÜKETİLEN VE ORTAYA ÇIKAN ATIK MADENİ YAĞ MİKTARI 2009 YILINDA 1- Madeni yağ tüketimi 450 -500 bin ton 2- Tahmini atık yağ miktarı 250 bin ton 3- Toplanan madeni yağ miktarı 30 bin 708 ton Rejenerasyon 14 bin 373 ton. Enerji Geri Kazanım 13 bin 677 ton. Bertaraf 2 bin 668 ton. Kayıt altına alınan toplam atık yağ miktarı oluşması beklenen miktarın 12%’sidir. AB üyesi ülkeler ortalaması olarak bu rakam % 74 seviyesindedir.

24. ATIK MOTOR YAĞLARI DEĞERLENDİRME YÖNTEMLERİ Arsenik ! Kadmiyum ! Krom ! Klorür ! Kurşun ! • Hukuk Dışı Kullanım • Isınma • Yakıta Karıştırma • Spesifikasyon dışı Ürün analiz 2 3 1 Kategori Kategori Kategori Halojen< 200 ppm PCB < 50 ppm Halojen< 200 – 2000 ppm PCB < 50 ppm Halojen>2000 ppm PCB > 50 ppm Rafinasyon & Rejenerasyon • Enerji Geri Kazanım • Çimento Fabrikaları • Kireç Fabrikaları • Demirçelik Fabrikaları • Enerji Geri Kazanım /Bertaraf • İnsineratörler

25. DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE ATIK YAĞLARIN DEĞERLENDİRME YÖNTEMLERİ 1- ATIK YAĞLARIN YÖNETİMİ - AVRUPA Kaynak: GEIR 2008 Raporu

26. DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE ATIK YAĞLARIN DEĞERLENDİRME YÖNTEMLERİ 2- ATIK YAĞLARIN YÖNETİMİ - ABD Kaynak: US DOE / Office of Fossil Energy July 2006

27. DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE ATIK YAĞLARIN DEĞERLENDİRME YÖNTEMLERİ 3- ATIK YAĞLARIN YÖNETİMİ - TÜRKİYE Kaynak: Çevre ve Orman Bakanlığı

28. ATIK YAĞLARIN YÖNETİMİNE İLİŞKİN UYGULAMALAR Fransa – Kayıt altına alma oranı yüksektir, Rejenerasyon %42 Almanya – Kayıt altına alma oranı yüksektir. Rejenerasyon % 41, Enerji Geri Kazanım % 35, Bertaraf %24 İngiltere – Enerji Geri kazanım yaygındır. Japonya – Kayıt altına alma oranı yüksektir. Enerji değerinden yaralanılmak üzere geri kazanımın ağırlıktadır. İtalya – Rejenearasyona devlet desteği vardır.

29. ATIK YAĞLARIN YÖNETİMİNE İLİŞKİN AB MEVZUATI (2008/98/EC Atık Direktifi) A- ATIK HİYERARŞİSİ ÖNEMLİDİR ! 1-Kaynağında azaltma (prevention) 2- Tekrar kullanma (preparing for re-use) 3- Hammadde olarak geri kazanım (recycling) 4- Enerji olarak geri kazanım (energy recovery) 5- Bertaraf (disposal) BAZI DURUMLARDA YAŞAM DÖNGÜSÜ ANALİZLERİ BU HİYERARŞİ DIŞINDA SONUÇ VEREBİLİR ! BU DURUMDA YAŞAM DÖNGÜSÜ ANALİZLERİNE ÖNCELİK VERİLİR.

30. YENİDEN RAFİNASYON / ENERJİ GERİ KAZANIM ENERJİ GERİ KAZANIMI ATIK YAĞ RAFİNERİSİ

31. B- YAŞAM DÖNGÜSÜ ANALİZİ SONUÇLARINA GÖRE ATIK YÖNETİMİ YAPILIR Atığın tekrar geri kazanımı veya bertarafına kadar olan tüm süreçlerin analizidir. PROSESTE KULLANILAN Hammadde ! Enerji ! NAKLİYE Mesafe ! Enerji ! Emisyon ! ATIK YAĞLAR Ağır Metaller (Arsenik, kadmiyum, kurşun,krom) Halojenler (Klorlu bileşikler) PAH’lar içerir ORTAYA ÇIKAN Emisyon ! Atık ! Ürün ! “Baz yağ / enerji”

32. YAŞAM DÖNGÜSÜ ANALİZİ SONUÇLARI Sonuç olarak, tüm çevresel etkiler karşılaştırıldığında rafinasyon veya enerji geri kazanımının bir diğerinden açıkça ve tüm etmenlerde daha üstün olduğu konusunda net bir sonuç ortaya çıkmamıştır. Tüm alternatifler en az bir somut çevre yararı sağlayabilmektedir. * European Comission Critical Review of Existing Studies and LCA on the Regeneration and Incineration of Waste Oils

33. Teşekkür ederiz.