1 / 30

ეროვნული სერიები ლექცია 5 სიცოცხლის შემსწავლელი მეცნიერების პასუხისმგებლობა

ეროვნული სერიები ლექცია 5 სიცოცხლის შემსწავლელი მეცნიერების პასუხისმგებლობა. ბრედფორდის განიარაღების კვლევის ცენტრი მშვიდობის კვლევის განყოფილება , ბრედფორდის უნივერსიტეტი , გაერთიანებული სამეფო. სურათი : გამჭვირვალე გლობუსი - from: http://www.freedigitalphotos.net/. მონახაზი.

morton
Download Presentation

ეროვნული სერიები ლექცია 5 სიცოცხლის შემსწავლელი მეცნიერების პასუხისმგებლობა

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. ეროვნული სერიებილექცია5 სიცოცხლის შემსწავლელი მეცნიერების პასუხისმგებლობა ბრედფორდის განიარაღების კვლევის ცენტრი მშვიდობის კვლევის განყოფილება, ბრედფორდის უნივერსიტეტი, გაერთიანებული სამეფო სურათი: გამჭვირვალე გლობუსი - from: http://www.freedigitalphotos.net/

  2. მონახაზი • ორმაგი დანიშნულების ეთიკა ორმაგი დანიშნულების დილემა • პოტენციური/რეალური ორმაგი დანიშნულების მეცნიერებასთან ასოცირებული პასუხისმგებლობები • მეცნიერულ სარგებლობასა და რისკის ანალიზს შორის არსებული დაძაბულობა • გაფრთხილების პრინციპი (გპ) • სამეცნიერო პუბლიკაციისა და უშიშროების დებულება 2003 • გადაწყვეტილების მიღება ორმაგი დანიშნულების დილემაში

  3. საერთაშორისო დებულებები სიცოცხლის შემსწავლელი მეცნიერების პასუხისმგებლობების შესახებ • IAP: ბიოუშიშროების დებულება 2005 • “მეცნიერებს აქვთ ვალდებულება არ მიაყენონ ზიანი” • ჯანმო: პასუხისმგებლობიანი სიცოცხლის შემსწავლელი მეცნიერების კვლევა ჯანმრთელობის გლობალური უშიშროებისათვის 2011 • “ორმაგი დანიშნულების დილემა თავისთავად ეთიკური ბუნებისაა” • ბტიკ: 2008 წლის მონაწილე სახელმწიფოების შეხვედრის საბოლოო დოკუმენტი • ქცევის კოდექსი უნდა: “ფარავდეს ეთიკურ და მორალურ ვალდებულებებს მეცნიერულ სასიცოცხლო ციკლში, წინადადების, დაფინანსების, შესრულებისა და გავრცელების ეტაპებზე” • აშშ ეროვნული კვლევების საბჭო: მეცნიერად ყოფის შესახებ2009 მე–3გამ. • “კვლევა ეფუძნება იგივე ეთიკურ ფასეულობებს, რომლებიც ყოველდღიურ ცხოვრებაში გამოიყენება, პატიოსნების, წესიერების, ღიაობის, სიმართლის და სხვების პატივისცემის ჩათვლით.”

  4. რატომ არის ორმაგი დანიშნულება ეთიკური საკითხი?

  5. ორმაგი დანიშნულების კვლევა კვლევა…… ……“რომელიც, არსებულ გაგებაზე დაფუძნებით, შეიძლება გონივრულად იყოს მიღებული, რომ იძლევა ცოდნას, პროდუქტს ან ტექნოლოგიას, რომელიც შეიძლება პირდაპირ იქნეს გამოყენებული სხვების მიერ და შეუქმნას საფრთხე სახოგადოებრივ ჯანმრთელობას და უსაფრთხოებას, სოფლის მეურნეობისა და სხვა მცენარეებს, ცხოველებს, გარემოს ან მასალებს.” (ხაზგასმა დამატებულია) (NSABB 2007) თუ მეცნიერი იღებს პასუხისმგებლობას აჩვენოს, რას აკეთებენ ისინი, რათა ხელი შეუშალონ მათი კვლევების არასწორად გამოყენებას, მაშინ შესაძლებელია ამგვარი “ჩარევის” შემცირება.

  6. ორმაგი დანიშნულება, როგორც ეთიკური საკითხი მეცნიერული კვლევის ერთიდაიგივე ნაწილი საზიანოდ სასიკეთოდ ორმაგი დანიშნულების დილემა (Miller and Selgelid 2007, Sture 2010)

  7. ორმაგი დანიშნულების კვლევებთან ასოცირებული პასუხისმგებლობები(i) • პრინციპი ფარავს: • არა მარტო გამიზნული ქმედებები, არამედ აგრეთვე სამეცნიერო კვლევის ირგვლივ გაუმიზნავი შედეგები/რისკები • ზიანის მოტანის განზრახვის გარეშე რისკი არის მორალური პასუხისმგებლობის ნაწილი • (Kelly 2006) ბიოეთიკის პრინციპის გავლენიანი განსაზღვრება........“არ ავნო” (“ზიანის არ მოტანის” ვალდებულება)

  8. ორმაგი დანიშნულების კვლევებთან ასოცირებული პასუხისმგებლობები(ii) ორმაგი დანიშნულება წამოჭრის ეთიკურ კითხვებს: • “უნდა ვიქონიოთ აგენტი, რომელიც მორალურად პასუხისმგებელია ქმედების შედეგებზე?” • და.... • როდესაც ეს შედეგები არ იყო გამიზნული და, ზოგ შემთხვევაში, იყო აგენტის კონტროლის გარეთ?” ის კითხულობს, არის თუ არა პირი (“აგენტი”) მორალურად დაკავშირებული წინასწარ გაფრთხილებებთან არასასურველი სამომავლიო შედეგების თავიდან ასაცილებლად. (Miller დაSelgelid 2007)

  9. ორმაგი დანიშნულების კვლევებთან ასოცირებული პასუხისმგებლობები(iii) წინასწარ განჭვრეტილი ზემოქმედება აქ დაისმის შეკითხვა: “არარამდენად არის მეცნიერი პასუხისმგებელი თავისი ქმედების გამიზნულ შედეგებზე,” “არამედრამდენად არის მეცნიერი პასუხისმგებელი თავისი კვლევის ნაგულისხმევ hზემოქმედებაზე, მის პრევენციაზე და აგრეთვე ამგვარი შედეგების წინასწარმეტყველებაზე.” ამრიგად....არის პრევენციული მცდელობებიმოვალეობა? (Ehni 2008, Dando 2009)

  10. ორმაგი დანიშნულების კვლევებთან ასოცირებული პასუხისმგებლობები(iv) რა არის “წინასწარ განჭვრეტადი”? კუჰლაუ და სხვ.(2008) აგრეთვე ამტკიცებენ..... გონივრული ვალდებულებები მეცნიერებს აქვთ....“ვალდებულება გაითვალისწინონ მათი კვლევების პოტენციური უარყოფითი ზეგავლენა, დაიცვან მგრძნობიარე მასალა, ტექნოლოგია და ცოდნა შეღწევისაგან, და მოახსენონ პრობლემური საქმიანობის შესახებ.” პასუხისმგებლობა და აგრეთვე აქვთ.....““ვალდებულება გაითვალისწინონ და ხელი შეუშალონ წინასწარ განჭვრეტად და დიდად შესაძლო ზიანს.” (Kuhlau et al 2008)

  11. ორმაგი დანიშნულების კვლევებთან ასოცირებული პასუხისმგებლობები (v) ზიანის პრევენციის ვალდებულების დაკმაყოფილების ხუთი კრიტერიუმი მკვლევარებმა უნდა გაატარონ ქმედებები, რათა ხალი შეუშალონ ზიანის მოტანას, რომლებიც: • მათი პროფესიული პასუხისმგებლობების ფარგლებში ჯდება • მათი პროფესიული უნდარების და შესაძლებლობების ფარგლებში ჯდება (მეცნიერებმა ყველაზე უკეთ იციან თავისი სამუშაო) • ეხება გონივრული წინასწარ განჭვრეტადი რისკის შემცირებას(“გონივრული ნიშნავს მეცნიერის აქტიურ ჩართვას ცოდნის მისაღებად და კვლევის პოტენციური არასწორი გამოყენების განსჯას”) • რისკის მინიმიზირება, რაც პროპორციულად უფრო მეტია, ვიდრე კვლევის სარგებლობა • სხვა საშუალებებით ადვილად არ მიიღწევა(Kuhlau et al 2008)

  12. ორმაგი დანიშნულების კვლევებთან ასოცირებული პასუხისმგებლობები (vi) კუჰლაუ და სხვ.გვთავაზობენ, რომ მეცნიერებს აქვთ შემდეგი ეთიკური პასუხისმგებლობები: - ბიოტერორიზმის პრევენციის - ბიოტერორისტულ თავდასხმაზე რეაგირებაში ჩართვის - მათი კვლევების უარყოფითი ზემოქმედების გათვალისწინების - მგრძნობიარე ინფორმაციის არ გამოქვეყნების ან გაზიარების - საშიში ნივთიერებების კონტროლი და წვდომის შეზღუდვა • საეჭვო საქმიანობის შესახებ შეტყობინების (Kuhlau et al 2008)

  13. ორმაგი დანიშნულების კვლევებთან ასოცირებული პასუხისმგებლობები(vii) გულისხმობთ კვლევის კონტროლს? ზოგადი მოვალეობა წვლილი არ შეიტანონ ორმაგ დანიშნულებაში, რომელიც არის ცუდი, და, შესაბამისად, კონტროლირებადი..... ამის შეგნით სპეციფიური მოვალეობები მოიცავს: - ატარებთ თუ არა გარკვეული ტიპის კვლევებს - სისტემატურად იღებთ ორმაგი დანიშნულების აპლიკაციებს, რათა გააფრთხილოთ მათ მიერ წარმოქმნილი საფრთხეების შესახებ • აცნობეთ საჯარო მოხელეებს ამ საფრთხეების შესახებ • შედეგები საჯაროდ არ გაავრცელოთ, არამედ საფრთხის შემცველი მეცნიერული ცოდნა საიდუმლოდ შეინახეთ (Ehni 2008)

  14. დაძაბულობა სარგებლისა და რისკის ანალიზში (i) აკადემიური თავისუფლებისა და მეცნიერული პროგრესის უფლება რისკი სარგებლობა რა არის სარისკო ორმაგი დანიშნულების დილემაში? (Miller and Selgelid 2007)

  15. დაძაბულობა სარგებლისა და რისკის ანალიზში (ii) მეცნიერებაში “ცენზურის” შესახებ გადაწყვეტილებების მიღება პასუხისმგებლობები (ვისი?) უფლებები (ვისი?) (Miller დაSelgelid 2007) რა არის სარისკო ორმაგი დანიშნულების დილემაში?

  16. დაძაბულობა სარგებლისა და რისკის ანალიზში (iii) გადაწყვეტილების მიღება გაცვლისათვის უშიშროების/საზ. ჯანდაცვის საჭიროებები მეცნიერული პროგრესის და მეცნიერების გავრცელების უფლება პატარა შეწირვებიისე, რომ საზ. ჯანდაცვამ და/ან უშიშროებამ ძალიან დიდი სარგებლობა მიიღოს მეცნიერების პროგრესთან ერთად • პატარა შეწირვებიისე, რომ მეცნიერებამ ძალიან დიდი სარგებლობა მიიღოს საზ. ჯანდაცვის და/ან უშიშროების პროგრესთან ერთად . (Miller დაSelgelid 2007)

  17. ვინ არის პასუხისმგებელი რაზე, ვის წინაშე და რატომ? პროსპექტული პასუხისმგებლობა რეტროსპექტული პასუხისმგებლობა უკუხედვა იმ მოქმედის (მეცნიერის) მიერ ჩადენილი ქმედების შედეგ(ებ)ი, რომელმაც აქტიური წვლილი შეიტანა ამ ქმედებაში ან ვინც ხელი შეუშალა მას • წინხედვა • ვინმეზე ზრუნვის პასუხისმგებლობა, დაფუძნებული პასუხისმგებელი პირის როლიდან გამომდინარე მოვალეობაზე • გამომდინარეობს მეცნიერებისა და სამეცნიერო საზოგადოების მოვალეობებიდან (Whitby დაNovossiolova 2011)

  18. Exercise1 არის კვლევის კონტროლი რელევანტური? • იმსჯელეთ მეცნიერული კვლევების კონტროლის (ბიოუშიშროების) ლოგიკის შესახებ. (10 წთ). • დასვით კითხვები, თუ ვინ უნდა აგებდეს პასუხს კვლევის შესაძლო პრობლემური არეების განსაზღვრაზე (მეცნიერები, ინსტიტუტები, მთავრობა, თუ ვინმე სხვა?). როგორ უნდა დავიცვათ ბალანსი უშიშროებასა და მეცნიერების მართვის თავისუფლებას შორის? • მოახსენეთ კლასს.

  19. სიფრთხილის პრინციპი(სპ) (i)

  20. სიფრთხილის პრინციპი(სპ)(ii) (Somerville and Atlas 2005)

  21. სიფრთხილის პრინციპი(სპ)(iii) სპ–ს ფუნდამენტური პრინციპი.... “...‘ზოგ შემთხვევაში შესაძლო საფრთხის წინააღმდეგ ზომები მიღებული უნდა იქნას იმ შემთხვევებშიც კი, როდესაც ხელმისაწვდომი მტკიცებულება არ მიუთითებსსაფრთხის არსებობაზე, როგორც მეცნიერულ ფაქტზე’....” (Kuhlau et al 2009) მტკიცებულება

  22. სიფრთხილის პრინციპი(სპ)(iv) ოთხი ძირითადი კონცეპტუალური განზომილება/გამოდის არენაზე: საფრთხე, გაურკვევლობა, მიწერილობა და მოქმედება თუ არის: საფრთხე, რომელიც არის გაურკვეველი, მაშინ გარკვეული ტიპის ქმედებები არის სავალდებულო. (Kuhlau et al 2009)

  23. სიფრთხილის პრინციპი(v) შეშფოთება “ზედმეტი დაცვის” გამო.... (Kelle 2005, Fildler and Gostin 2007. Koblentz 2010)

  24. დებულება სამეცნიერო პუბლიკაციისა და უშიშროების შესახებ(i) (ჟურნალების რედაქტორები და ავტორთა ჯგუფი2003)Nature, Science and ProNAS ჩათვლით

  25. დებულება სამეცნიერო პუბლიკაციისა და უშიშროების შესახებ(ii) გააცნია სამეცნიერო ჟურნალებს საკმარისი კვალიფიკაცია, რომ უშიშროების რისკები განსაჯოს? “ამრიგად, მნიშვნელოვანი შეკითხვა დაისმის იმის შესახებ, თუ რამდენად შეიძლება მთავრობა, ბიოეთიკოსები და/ან უშიშროების საზოგადოება იყოს ჩართული სამეცნიერო ცენზურაში.” (Miller დაSelgelid 2007)

  26. გადაწყვეტილების მიღება ორმაგი დანიშნულების დილემებში(i) გადაწყვეტილების მიღების პროცესის ალტერნატიული მექანიზმები მოიცავს: - ინდივიდუალური მეცნიერის სრულ ავტონომიას - ინსტიტუციურ კონტროლს - ინსტიტუციური და სამთავრობო კონტროლის ნარევს - დამოუკიდებელ ხელისუფლებას სრულ სამთავრობო კონტროლს (Miller დაSelgelid 2007)

  27. გადაწყვეტილების მიღება ორმაგი დანიშნულების დილემებში(ii) არსებული წინადადებები • საშიში პათოგენების კონტროლი: დამცავი კონტროლის სისტემის პროტოტიპი (მერილენდის საერთაშორისო და უშიშროების კვლევების ცენტრი (CISSM)) • სინთეზური გენომიქსი: მმართველობის ვარიანი (ჯ. კრეიგ ვენტერის ინსტიტუტი– JCVI), საერთაშორისო და უშიშროების კვლევების ცენტრი(CSIS), და მასაჩუსეტსის ტექნოლოგიის ინსტიტუტი(MIT) • სიცოცხლის შემსწავლელ მეცნიერებებში ორმაგი დანიშნულების კვლევასთან დაკავშირებული ინფორმაციის პოტენციური არასწორი გამოყენების შემცირების სტრატეგიის კვლევების კონტროლის მოწოდებული სტრუქტურა (NSABB) • დნმ სინთეზი და ბიოლოგიური უშიშროება(Buglet al) (გაერო 2008b)

  28. გადაწყვეტილების მიღება ორმაგი დანიშნულების დილემებში(iii) საერთო (გაზიარებული) შეხედულება მხოლოდ შერეულ უფლებამოსილება, რომელიც შედგება სამეცნიერო საზოგადოებისა და სამთავრობო უწყებებისაგან, შეუძლია ეფექტურად გადაწყვიტოს ორმაგი დანიშნულების დილემა Responsibilities of scientists, governments and others = “context dependent”.

  29. სავარჯიშო2 არის H5N1 გრიპთან დაკავშირებული გადაწყვეტილება მაფრთებული? • იმსჯელეთ H5N1 გრიპის შესახებ სტატიისათვის მიცემული გადაკეთების რეკომენდაციის შედეგების შესახებ.(2011) (10 წთ) • მისაღებია თუ არა ეს გადაწყვეტილება სიფრთხილის პრინციპის პერსპექტივიდან, თუ უშიშროების მოთხოვნები ამ შემთხვევაში აღემატება მეცნიერების თავისუფლებას? • მოახსენეთ კლასს.

  30. გამოყენებული ლიტერატურა ამ ლექციაში ციტირებული გამოყენებული ლიტერატურა შეგიძლიათ იხილოთ ამ პრეზენტაციის შენიშვნების ნაწილში.

More Related