การเพาะชำกล้าไม้

1. การเพาะชำกล้าไม้ โครงการเงินกู้เพื่อวางระบบน้ำและสร้างอนาคตประเทศ แผนปฏิบัติการฟื้นฟูการอนุรักษ์ป่า และดินในพื้นที่ป่าอนุรักษ์

2. แรง (stress) ที่มากระทำต่อไม้ ซึ่งมี 4 ลักษณะ • แรงบีบ (compressive stress) เป็นแรงที่ทำให้ไม้มีขนาดเล็กกว่าเดิม • แรงดึง (tensile stress) เป็นแรงที่ทำให้ไม้มีขนาดหรือปริมาตรใหญ่กว่าเดิม • แรงเชือด (shear stress) เป็นแรงที่ทำให้ไม้แยกออกเป็น 2 ส่วน • แรงดัด (bending stress) เป็นแรงที่ทำให้ไม้โค้งงอจนหัก เป็นแรงที่รวมเอาแรง 3 ชนิดแรกเข้าด้วยกัน หลักเกณฑ์การพิจารณาไม้เนื้อแข็ง หรือ ไม้เนื้ออ่อน

3. หลักเกณฑ์การพิจารณาไม้เนื้อแข็ง หรือไม้เนื้ออ่อน • ความแข็งแรง (strength) คือความสามารถที่ไม้จะต้านทานต่อแรงที่มากระทำ ซึ่งจะมีความแข็งแรงชนิดใดก็ขึ้นอยู่กับชนิดแรงที่มากระทำ • แรงที่นับว่าสำคัญและพบว่าเกิดขึ้นเสมอในสิ่งก่อสร้าง คือแรงบีบขนานเสี้ยนและแรงดัด รองลงมาก็คือแรงเชือด โดยเฉพาะแรงดัดซึ่งสามารถทำให้ไม้หักเสียรูปโดยสิ้นเชิงนั้น

4. หลักเกณฑ์การพิจารณาไม้เนื้อแข็ง หรือไม้เนื้ออ่อน • แรงดัดสูงสุดที่ทำให้ไม้หัก เรียกว่า แรงประลัยหรือสัมประสิทธิ์ในการหัก (modulus of rupture) • ความต้านทานของไม้ต่อแรงประลัยนี้ เรียกว่า ความแข็งแรงของไม้ในการดัด ซึ่งยอมรับและใช้กันเป็นมาตรฐานของความแข็งแรงของไม้ • ในการแบ่งไม้ออกเป็นประเภทไม้เนื้ออ่อนหรือไม้เนื้อแข็ง จึงได้ถือเอาความแข็งแรงในการดัดเป็นเกณฑ์ โดยพิจารณาความทนทานตามธรรมชาติประกอบด้วย

5. หลักเกณฑ์การพิจารณาไม้เนื้อแข็ง หรือไม้เนื้ออ่อน • ไม้ตะเคียนทอง (Hoper odorataRoxb.) เป็นไม้ที่ได้รับความนิยมและยอมรับกันอย่างกว้างขวางมานานว่า เป็นไม้เนื้อแข็งที่มีคุณภาพดีทั้งด้านความแข็งแรงและความทนทาน จึงได้เปรียบเทียบคุณภาพของไม้ที่ยังไม่รู้จักกับไม้ตะเคียนทองเสมอ • การแบ่งไม้เนื้ออ่อน ไม้เนื้อแข็งของกรมป่าไม้ จึงนำเอาความแข็งแรงในการดัดของไม้ตะเคียนทองที่แห้งเป็นค่ามาตรฐานในการแบ่งช่วงความแข็งแรงในการดัดของไม้ชนิดต่างๆ ว่าเป็นไม้เนื้อแข็งหรือไม้เนื้ออ่อน ปรากฏตามรายละเอียดใน หนังสือกรมป่าไม้ที่ กส0702/6679 ลงวันที่ 3 พฤษภาคม 2517

6. หลักเกณฑ์การพิจารณาไม้เนื้อแข็ง หรือไม้เนื้ออ่อน ข้อมูลจาก :หนังสือไม้เนื้อแข็งของประเทศไทยเรียบเรียง :บางรักษ์ เชษฐสิงห์ นักวิชาการป่าไม้ 5

7. ไม้โตช้าหรือไม้โตเร็วไม้โตช้าหรือไม้โตเร็ว • หลักเกณฑ์การจำแนกไม้โตเร็วMeijer (After Soerianegara) ได้แบ่งชั้นอัตราความเจริญเติบโตของต้นไม้ไว้เป็น 5 ประเภท คือ1. ไม้โตเร็วมาก (Very fast growing) ได้แก่ ต้นไม้ที่มีอัตราความเจริญเติบโตทางเส้นรอบวงเกินปีละ 5 ซ.ม.2.ไม้โตเร็ว (Fast growing) ได้แก่ ต้นไม้ที่มีอัตราความเจริญเติบโตทางเส้นรอบวง ปีละ 4-5 ซ.ม.3.ไม้โตปกติ (Normal growing) ได้แก่ ต้นไม้ที่มีอัตราความเจริญเติบโตทางเส้นรอบวง ปีละ 2.5-4.0 ซ.ม.

8. ไม้โตช้าหรือไม้โตเร็วไม้โตช้าหรือไม้โตเร็ว • 4.ไม้โตค่อนข้างช้า (Rather slow) ได้แก่ ต้นไม้ที่มีอัตราความเจริญเติบโตทางเส้นรอบวง ปีละ 1.0-2.5ซ.ม.5.ไม้โตช้า (Slow) ได้แก่ ต้นไม้ที่มีอัตราความเจริญเติบโตทางเส้นรอบวง น้อยกว่าปีละ 1.0 ซ.ม. • ที่มา : MontonJamroenprucksa, Ph.D.Associate ProfessorDepartment of Silviculture,Faculty of Forestry,Kasetsart University,

9. แนวทางการดำเนินงาน • ควรมีการเพาะชำกล้าไม้ไม่ต่ำกว่า 5 ชนิด โดยมีจำนวนแต่ละชนิดใกล้เคียงกัน • ต้องมีทั้งไม้โตช้า และไม้โตเร็ว ไม้เนื้ออ่อนและไม้เนื้อแข็ง • แปลงเพาะชำที่ดี จะวางอยู่ในแนว เหนือ – ใต้ • BLOCK ในการวางกล้าไม้ควรมีจำนวนกล้าไม้ในแต่ละ BLOCK ที่เท่ากันเพื่อสะดวกในการตรวจนับ

10. แนวทางการดำเนินงาน • จำนวนกล้าไม้ในแต่ละ Block ที่แนะนำ คือ Block ละ ๑,๐๐๐ ถุง( ด้านกว้าง ๒๐ ถุง ด้านยาว ๕๐ ถุง) ถ้ามีเป้าหมาย ๑๐๐,๐๐๐กล้า ก็จะมีกล้าไม้ จำนวน ๑๐๐ Block • กล้าไม้ชนิดเดียวกันควรอยู่ในกลุ่มเดียวกัน • ควรมีป้ายแสดงชนิดกล้าไม้ โดยมีทั้งชื่อ สามัญ และชื่อ วิทยาศาสตร์

11. แนวทางการดำเนินงาน • ขนาดของป้าย กว้าง ๑๕ ซม. ยาว ๓๐ ซม. พื้นทาสีน้ำตาลเข้ม ตัวหนังสือ สีขาว • จำนวน ขึ้นอยู่กับจำนวน ชนิดกล้าไม้ที่เพาะ(ชนิดละ ๑ ป้าย) • จัดทำแผนผังแปลงเพาะชำ

12. แนวทางการดำเนินงาน

13. แนวทางการดำเนินงาน • จัดทำรายละเอียดของแต่ละ Block เช่น BLOCK ที่ 1 - ? จำนวน ............... กล้า ชื่อกล้าไม้................... ชื่อวิทยาศาสตร์ ............................ วัน เดือน ปี ที่ย้ายกล้าลงถุง ................................... ความสูง วัน/เดือน/ปี .................... สูง ...................... ซม. (วัดทุกวันพฤหัสบดี โดยวัดที่ต้นเดิมทุกครั้ง อาจใช้ไม้บรรทัด ปักคาไว้ แล้วมาอ่านค่าเป็นระยะๆตามกำหนดเวลา)

14. แนวทางการดำเนินงาน • ทำบันทึกการดูแลรักษากล้าไม้

15. การรายงาน

19. คำถามที่ควรมีคำตอบ • ไม้โตเร็ว ไม้โตช้า ไม้เนื้ออ่อน ไม้เนื้อแข็ง • ทำไมถึงเลือกเพาะกล้าไม้ชนิดนี้ .............. • ไม้ชนิดนี้ .... เพาะอย่างไร • มีวิธีการดูแลรักษากล้าไม้อย่างไร • เงินค่ากล้าไม้ 2.79 บาท ใช้ทำอะไรบ้าง • กล้าไม้ที่เพาะเอาไปทำอะไร • กล้าไม้ที่มีลักษณะ หรือประโยชน์อะไรบ้าง