1 / 17

Gaidheil aig Oilthigh Ghlaschu ri linn nan Seumasach

Gaidheil aig Oilthigh Ghlaschu ri linn nan Seumasach. Aonghas MacCoinnich Rannsachadh na Gaidhlig , Dùn Èideann , 2014. Sgeul na Gaidhlig http://sgeulnagaidhlig.wordpress.com / Baile Ghlaschu agus na Seumasaich Seumasaich agus an Oilthigh ?

moesha
Download Presentation

Gaidheil aig Oilthigh Ghlaschu ri linn nan Seumasach

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript


  1. GaidheilaigOilthighGhlaschurilinn nan Seumasach Aonghas MacCoinnich RannsachadhnaGaidhlig, DùnÈideann, 2014

  2. SgeulnaGaidhlig • http://sgeulnagaidhlig.wordpress.com/ • BaileGhlaschuagusnaSeumasaich • Seumasaichagus an Oilthigh? • Na Gaidheil – còiadaguscarson a bhaiadann? • Ganaithneachadh mar Ghaidheal • Buaidhnanuaisleanmòra • An Oilthighagusiomairtean nan Seumasach

  3. An ComannOiseanach, 1831- • Comanndeasboireachd. Ag iarraidh gum biodh a’ Ghàidhlig air a teagasgaigìreOilthigh • Athchuinge, gurùnairenaStàite, ag iarraidhollamhachd an Gàidhlig, 1840 • Aon de napuingeandeasbaid (earrann A, 1-8 air a’ bhileag): An robh e ceart do “naGaedeil” a bhith ag èiridhcuideris a’ PhrionnsaTeàrlach NRS, GD 45/9/6 Leabharath-chuimhneachaidh a’ ChomainnOiseanach (1831-49). GUL, MS Gen 1363/43.

  4. BaileGhlaschuagusnaSeumasaich • 1715 – thog am baile 500 airsonfeachdMhicCaileinMhòr • BailesàrChuigseach • 1745 – Sultain, thogfeachdSheumais £5000 • 1745 – Dubhlachd 24, TriathDeòrsaMoireachguProbhost a’ bhaile, Cochrane… Litir: Thasinn a’ tighinn a-màireach… iarraidhorra gun eagal a ghabhail. (Cochrane, Correspondence, 139) • 1745 – Dubhlachd 25 – Am Prionnsa an ceannfeachd de 4000 fir. • Chaithiadochdlathaanns a’ bhaile (thogiadbonaidean, stocainnean, lèinteanagusairgead) • MuinntirGhlaschudoicheallach?

  5. EachdraidhGhaidhealach (1844) ‘…agusbhanaGalla-bhodaich a' saoilsinn gun robhgamhlasaig a' Phrionns' do muinntirGhlascho a thaobhiada bhith o sheanannannàimhdeasd'ashinnsir. ‘I. MacChoinnich, Eachdraidh a’ Phrionnsa, 48. Chuir e sin fios air Pröaist a’ bhaile, agus air dhathighinn da ionnsuidh dh’ iarr e air ainmeannafeaghnach a bhatogailfeachdnaaghaidh a thoirtsuas da, oir no gun chrochadh se e choàrdsachuireadh[na] maideane – fhreagradh am Proöaistgudàna, “nachainmeaicheadh e duinesambith ach e féin: agusnach b’ uabhas leis idir am bàsfhulangairson son gnothachchoiomchuidhaguschoceart” MacChoinnich, 19. Seallaibh A. 9-10 • RèiseamaidGhlaschuaigBlàrna h-Eaglaise Brice

  6. BuaidhnaSeòrasaich - Aoibhneis a’ bhaile J. Dennistoun, ed., The Cochrane correspondence regarding the affairs of Glasgow, MDCCXLV-VI (Maitland Club, Glasgow, 1836), 93, 99. Cochrane is càch – fiùCaimbeulaich - bruidhinn air ‘the Highlanders.’

  7. Seumasaich • Alasdair mac Mhaighstir Alasdair (?) • UilleamMaGill’Mhicheil (1713) ‘uttered some expressions in favour of the Pretender’ (MAUG ii, 410, 416) • DòmhnallCamshròn, fear Loch Iall (1700-48) aigO.Ghl., 1712. • An TriathDeòrsaMoireach, aigO.Ghl., 1713 • Alasdair Dòmhnallach, fear Cheapach, mac CollanamBò (mac-bràthairSìleasnaCeapaich) aig O. Ghl. 1713 – chaochail e aigCuilLodair • MacShimidh Triath Loch Iall, clìagus an TriathDeòrsaMoireach (deas) Gachdealbhbhowikipedia commons Sìm Friseil, TriathLovat, 1667-1747. Dealbh le Hogarth, 1747. Air a thoirtbhoWikipedia Commons

  8. Carson a bhaGaidheil a’ frithealadhOilthighGhlaschu? • 4 a gach 6 bursaraidheansaorgachleachdadhaigOilthighGhlaschuairsonoileanaich le Gàidhligbho 1641: ‘Irish bursars’ (MAUG, ii, 460-461). • AchdaigSeanadhGhlaschu mu “highland bursars,” 6 Damhair 1703. A’ toirttaic do ghilleanòga: ‘haveingthe Irish language… …may in due time prove able schoolmasters, catechists or ministers of the Gospell, and that they have obliged themselves to imploy their talents in these services in the Highlands…’ [NRS, CH1/2/24/1/1, no. 48. ]

  9. OileanaichaigGlaschu. SeanadhEarraghaidheil & bursaraidhean (buinn-cuidhteas) Seallaibh a’ phàipeir – fianais B: Mu 50% (17 à 33) de na h-oileanaich “Ghaidhealach” nan Caimbeulaich UilleamDarach, Craiginis, 1695 CaileanCaimbeul, Clachan Saoil, 1760 Iain MacThàmhais, InbhirAora, 1830

  10. GilleasbuigCaimbeul, TighearnaIlay & 3s DiùcaEarraghaidheal(bh. 1761) Dealbh le Allan Ramsay, Wikipedia commons Seòrasaich - is Caimbeulaich! • Caimbeulaich! 2aDiùcaEarraghaidheal, Eoin Ruadh a’ Chatha, diùca, 1703-1743 (M. Scott, RannsachadhnaGaidhlig, 1: 149-162) • ‘FailteGilleasbuigguddhuthchas’ – The Earl of Ilay, (3sDiùca, 1743-1761) • Cumachdmòraacagalaimhseachadhanns an Oilthigh – còbhiodhannsnadreuchdan. (R. Emerson, Academic patronage) Whitehall Evening Post 26/05/1761

  11. Lionraidhean nan Caimbeulach - ballrachd • 200+ Caimbeulach a-mhàinanns an ‘Glasgow Highland Society’, 1727-1761(ann an gachceàrnaidh: Stockholm guSteòrnabhagh: eadarGlaschu is Grenada) • An t-Urr. Iain MacLabhrainn (M.A. 1712), ministear(1727) • Alasdair Caimbeul, oileanach, 1727 • CaileanCaimbeul, dorsair an Oilthighe, 1742 • ‘The principal acquainted the faculty that he had elected Colin Campbell to the porters office...’ (13 Màrt 1739. GUAS, GUA, 26648/56). • DòmhnallCaimbeul, dorsair, 1748 (a mhacnaoileanachaig an Oilthigh) • Niall Caimbeul, Prionnsabail an Oilthighe (1728-61), 1752 • Alasdair Caimbeul, oileanachdiadhachd, 1755 • Gilleasbuig, 3s DiùcaEarraghaidheal, 1748. • An t-Urr. DonnchadhMacFàrlain, 1759 • Glasgow Highland Society, Rules and Regulations and list of members, 1727-1902 (James MacLehose & sons, Glasgow, 1902) Ach, fianaisorra mar Ghaidheil ? Na tùsanuile am Beurla… Seallaibhris a’ phàipeir, earrann ‘C’ ‘Colin Campbell, late janitor demitted… …the Principal informed the committee that he had appointed Daniel Campbell to be janitor in his place and presented him to the faculty...’ 18 June 1747, GUA 26649/30.

  12. Buaidh an àrainneachdseo air daoineòga? • SeallaibhlitricheanMhicShimidh • (D) • An oilthighan urrari ‘patronage’ no taic nan uaisleanis riaghaltas. An oilthighnachùil-taic don riaghaltasSeòrasach ? Putadhbuadhanan Aonaidh, buadhanan riaghailtais, toirttaicdhaneaglaisagus a’ daingneachadhcòmh-strìrisnaSeumasaich ?

  13. OilthighGhlaschuagusiomart nan Seumasach, 1715 • Rèisimeid de 500 fir o Ghlaschu. • Litir, Principal Stirling, OilthighGhlaschugu ‘Your Grace’, anns an riaghaltas (rùnairenaStàite, Lunnainn) air a’ cheannlatha, 3mhLùnastal 1715. • ‘our faculty having resolved to maintain a company of men, at this juncture, not under fifty for the service of King George and his government and the safety of this place’ • [TNA, SP 54/7/27 (13)]

  14. OilthighGhlaschuagusBliadhnaThearlaich Niall Caimbeul à GleannAra. AigOilthighGhlaschumun t-aonaàmris an 3s is an 4mh Diùca Ministeir an coitheanalan (Ghaidhealach) ChilleMhàilleagusRos-neithe 1711. Ghluais e guRinn-friu, 1718. PrionnsabailO.Ghl., 1728-61 GUA 26639/199 ‘At the College of Glasgow, 28thNovr 1745. Sederunt, Sir John Maxwell of Nether Pollock rector, Mr Neil Campbell princ[ipa]l…. ....An University being duly summoned and convened in order to consider what it is proper for the university to do for his majesties service in the present conjuncture, when an unnatural and wicked rebellion threatens the ruin and destruction of all our religious and civil liberties and priviliges. The meeting unanimously agreed to subscribe to maintain a company of fifty able bodied men for thirty days if necessary or longer at the rate of eight pence a day….’ Niall Caimbeul, 1668-1761 PrionnsabailOilthighGhlaschu, 1728-61. Iomhaigh (?) bho ‘find-a-grave.com’ • Caimbeulachfhèin a’ falbh a chuirfàilte air Cumberland, Gearrann 1746 ‘inviolable loyalty’ • An Oilthigh a’ dèanamhgàirdeachasrinaidheachd‘signal victory’ ChuilLodair • Oilthightoirtceumurramach don Diùca Cumberland (LLD) & bucasòrr(GUAS, GUA 26639)

  15. ‘Na Gaidheil’ & an ComannOiseanach… • An Oilthighgumòr an urraritaic an riaghaltais, an eaglaisagusna h-urrachanmòra • Na Gaidheilaig an Oilthigh – uaisleanagusoileanaich le taicbhoneaglais (chlèireach) • Na Gaidheilpailteguleòraig an Oilthigh ach buglèbheagdhiubh a bha nan Seumasach, 1745-46 !?

  16. John MacLaurin (FES iv, 31)MinistearGhleann Da Ruadhail ICA, bundle 580

More Related