باسمه تعالي خوي شهر اولين ها تحقيق و تأليف: ابراهيم محمدلو 27 ارديبهشت 88

1. باسمه تعالي خوي شهر اولين ها تحقيق و تأليف: ابراهيم محمدلو 27 ارديبهشت 88

2. بسم ا... الرحمن الرحيم

3. مقدمه: براي بازشناسي تاريخ يك سرزمين بنظر مي رسد شناخت جغرافياي آن و محل استقرار اقليم آن به عنوان يك ضرورت بايستي مورد توجه صاحبنظران قرار گيرد. از همين رو در اين مقاله ضمن بيان ويژگيهاي جغرافياي و جمعيتي شهرستان خوي قابليتها و توانمنديها ي آن كه در طول تاريخ به عنوان يك زير ساخت در توسعه اين شهرستان نقش آفريني كرده اند معرفي مي گردد:

4. سيماي شهرستان خوي جغرافياي شهرستان خوي الف ) جغرافياي طبيعي : * شهرستان خوي به لحاظ طبيعت زيبايش در متون باستان به دارالصفا معروف است .همچنين به لحاظ قرار گرفتن در مسير جاده ابريشم سابقه تاريخي دارد. * مساحت 4616 كيلو متر سهم استاني 3/12% * از شمال به شهرستانهاي چايپاره و چالدران ـ از جنوب به شهرستان سلماس – از شرق به شهرستان مرند (آذربايجان شرقي ) و از غرب به كشور تركيه محدود است. • اين شهرستان 75كيلو مرز مشترك با كشور تركيه دارد. • لازم به ذكر است با مصوبه هيأت دولت در تاريخ 14/12/87 همزمان با سفر دوم دولت به آستان آذربايجان غربي بخش چايپاره شهرستان خوي با مساحت 945 كيلومتر مربع و 42590 نفر جمعيت و 3 دهستان و 76 روستا به سطح شهرستان ارتقا پيدا كرد و از جغرافياي شهرستان خوي جدا شد.

5. ب) تقسيمات كشوري : • شهرستان خوي در مرداد ماه 1387 با مصوبه هيأت دولت به معاونت استانداري و فرمانداري ويژه ارتقاي سطح سياسي داده است .در همين راستا 7 دستگاه دولتي از جمله آموزش و پرورش ، راه و ترابري، مسكن و شهرستان ، دارايي و امور اقتصادي، جهاد كشاورزي ، اطلاعات و كار و امور اجتماعي همزمان با ارتقاي سطح به معاونت سازمان و اداره كل ارتقاي سطح پيدا كردند. علاوه بر اين دستگاههاي اجرايي براساس نيازمنديهاي شهرستان برخي از دستگاههاي دولتي استاني رأسا اقدام به ارتقاي سطح دستگاههاي شهرستاني خود نموده اند. از جمله آب و فاضلاب شهري ، امور آب و.... • 4 بخش : مركزي – ايواوغلي – قطور- صفائيه • 5 شهر : خوي -ايواوغلي-فيرورق-قطور-ديزجديز كه دوشهر اخيراز عنايات ويژه دولت به مردم شريف شهرستان خوي بوده كه در سال 1387 از روستا به شهر ارتقا پيدا كرده اند. • تعداد دهستان : 11 • تعداد روستا : 220

6. جمعيت شهرستان بر اساس سرشماري 1385 جمع كل جمعيت شهرستان : 327482 نفر سهم جمعيت استان 4/11* شهري :193213 نسبت 59% * روستايي: 134269 نسبت 40% تعداد خانوار 75532 نرخ رشد جمعيت : شهرستان 1/1 استان 33/1 كشور 55/1 نرخ بيكاري شهرستان 3/8 استان 9/8 نرخ اشتغال در شهرستان 7/91 * 31% در بخش كشاورزي * 26 در بخش صنعت 30 % در بخش خدمات بقيه متفرقه

7. مزيت ها و ظرفيت ها به لحاظ ظرفيتهاي ويژه در حوزه توليدات كشاورزي و قابليتهاي ديگر شهرستان خوي به شهرستان اولينها اشتهار پيدا كرده است: الف ) كشاورزي :1- مقام اول كشور در توليد عسل با توليد 22% كل توليدات كشور و 65 % توليد استان 2-مقام اول كشور در توليد تخم آفتابگردان و كدوي آجيلي

8. 3- گل سرخ به عنوان بزرگترين باغستانهاي گل سرخ كشور

9. 4-مقام اول استان در توليد پنير گوشت قرمز و تخم مرغ 5-رتبه اول استاني در صادرات توليدات طيور به ديگر شهرستانها و استانها 6-منابع غني آبهاي سطحي : رودخانه هاي الند-غازان-قطور و آغ چاي 7- اقليم مناسب 7- داشتن بالاترين سهم اراضي كشت استان

10. ب) صنعت و معدن : 1-وجود نيروگاه سيكل تركيبي خوي 2-كارخانه نساجي خوي 3-كارخانه عظيم در حال اتمام سيمان آذرآبادگان به عنوان سومين كارخانه بزرگ كشور در صنعت سيمان 4-شهرك صنعتي با بيش از 60 كارخانه ، شهرك صنعتي ايواوغلي و شهرك كانيهاي غير فلزي كه در سفر دوم به تصويب هيأت محترم دولت رسيده است. 5-تعداد 34 معدن فعال تا پايان سال 1385 ( رتبه سوم استاني ) از جمله معادن غني نمك ، انواع سن و خاك

11. ج) فرهنگي : • شهرستان خوي با دارا بودن 197 اثر ثبت شده رتبه اول ميراث فرهنگي استان را دارد. از حيث ديرينه مذهبي و و اعتقادي مردم ، اين ديار به دارالمؤمنين معروف است. • الف- اماكن و بناها: 1- مساجد تاريخي : مطلب خان ( اولين مسجد رو باز كشور) ،سيدالشهداء،،داش آغليان،حجتيه ، حاجي بابا، شيخ

12. مسجد ملاحسن

13. 2- امامزاده : سيديعقوب و سيد بهلول

14. 2-آثار باستاني : *كليساهاي سورپ سركيس،ملهذان، فنايي * خانه هاي قديمي : يوسفي ، كبيري،، بازار قديمي ، ساختمان شهرداري ، مقبره صخره اي چير ، مدرسه حكيمه ،

15. پل خاتون

16. دروازه سنگي

17. 3-مدرسه علميه نمازي 4-مقبره شمس تبريزي به عنوان خاستگاه عرفان اسلامي

18. ب) مفاخر و شخصيتها: • حضرت آيه اله العظمي سيد ابوالقاسم خويي • دكتر زرياب خويي • دكتر محمد امين رياحي • حجه الاسلام شيخ جابر فاضلي • حجه الاسلام مير جعفر مرقاتي • آخوند ملا زين العابدين نوايي • و ....

19. ج) مظاهر طبيعت و جاذبه هاي گردشگري طبيعي ( اكو توريسم): گزارشگر برنامه 30 بهار : اگر مي خواهيد قطعه اي از بهشت را ببينيد حتمْآ به شهر خوي سر بزنيد. من در اين 115 برنامه به 115 شهر سفر كردم اما اين همه باغ در يك مكان نديده ام. * پل هوايي قطور • غار تازه احيا شده عليشيخ در بخش صفاييه • درياچه پشت سد كلوانس كه اخيرْا توسط فدراسيون قايقراني جهت تمرينات تيم ملي در نظر گرفته شده است. • چشمه زيباي زلزله بلاغي و تفرجگاه زلزله بلاغي • تفرجگاه بكر و طبيعي منطقه مجيدآباد • منطقه حفاظت شده ماركان و انواع جانوران و پرندگان • آبشار زيبا و با صفاي بدلان • چشمه آبگرم منطقه قطور • دامنه هاي سرسبز و زيباي كوه اورين و چشمه ها و نهرهاي جاري از آن • دامنه كوه چله خانه و طبيعت زيباي آن • غار انسانهاي اوليه در بخش صفاييه كه هم اينك در دست مطالعه است. • 6 جاذبه گردشگري از جمله زيارتگاه سيدتاج الدين ،تفرجگاه فيرورق، دره قطور، آبگرم آغگل و ... كه اخيرا به ثبت ملي در ميراث فرهنگي رسيده است.

20. د) صنايع دستي:فرش ماهي به عنوان اولين خاستگاه اين نوع نقشه فرش در دنيابافت جوراب و پيراهن پشمچاقو سازي د) حمل و نقل : 1 - فرودگاه خوي 2- جاده قطور احياگر جاده ابريشم و نزديك ترين مسير مواصلاتي ايران به تركيه و اتحاديه اروپا 3-محور ريلي قره تپه-قطور 4-جاده هاي اصلي خوي-سلماس ، خوي-ايواوغلي، خوي-ماكو، خوي-جلفا، خوي – مرند 5-جاده خوي-چالدران 6- بازارچه مرزي و گمرك رازي

21. هـ) آموزش عالي: 1-تعداد دانشجو بالغ بر 12 هزار نفر 2-مراكز آموزش عالي { 10 واحد} : الف .دانشگاه آزاد اسلامي با درجه بسيار بزرگ ب: دانشگاه پيام نور خوي ، فيرورق ج: آموزشكده فني مهندسي خوي د:دانشكده پرستاري خوي هـ : آموزشكده فني و حرفه اي دخترانه و: دانشكده علوم قرآني ز: مركز تربيت معلم شهيد مطهري ح: آموزشكده سما ط) 2واحد مركز آموزش عالي غير دولتي – غيرانتفاعي

22. ز) بهداشت و درمان : 1: 2واحد بيمارستان با 291 تخت فعال 2: 43 باب مركز بهداشتي در شهر و روستا 3: 92 واحد خانه بهداشت در مناطق روستايي 4: بيمارستان در حال ساخت 160 تخت خوابي مصوبه سفر اول ذهيأت دولت 5: بيمارستان خيريه آيت اله خويي در حال ساخت

23. تحقيق و تأليف: ابراهيم محمدلو 27 ارديبهشت 88