ถอดบทเรียน : การเป็นบรรณาธิการเอกสารทางวิชาการ

1. ถอดบทเรียน: การเป็นบรรณาธิการเอกสารทางวิชาการ รองศาสตราจารย์ดร. สมใจพุทธาพิทักษ์ผลสาขาวิชาพยาบาลศาสตร์มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราชE-mail: pusomjai@gmail.com

2. ประสบการณ์ในการร่วมผลิตเอกสารทางวิชาการซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของชุดการเรียนรู้ในระบบทางไกลของ มสธ.

3. การผลิตเอกสารวิชาการในรูปแบบของ “ชุดวิชา” • ต้องอยู่ในรูปแบบของคณะกรรมการเท่านั้น • องค์ประกอบของกรรมการ – คนใน เป็นประธาน บรรณาธิการ กรรมการ เลขานุการ (เจ้าหน้าที่ หรือ อาจารย์) - ผู้ทรงคุณวุฒิภายนอก เป็นกรรมการเนื้อหา - มีอาจารย์ด้านวัดผลและด้านเทคโนโลยีการศึกษา มีเจ้าหน้าที่ ดูแล ขนาดตัวอักษร รูปแบบ การวางภาพ และพิสูจน์อักษร (บก น้อย)

4. ผู้ทำหน้าที่ “บรรณาธิการ” สำหรับ มสธ. • ต้องเป็นอาจารย์ประจำ และ ต้องเป็นผู้รู้เนื้อหาในตำรานั้น • อื่น ๆ เช่น ต้องผ่านการอบรมการเป็นบรรณาธิการชุดวิชา (ฝึกการอ่านจับใจความ การปรับข้อความให้เหมาะสม การใช้ตัวอักษร สัญญลักษณ์ในการบรรณาธิกร) • มีวุฒิภาวะทางวิชาการ มีความสามารถในการสื่อสารกับผู้เขียน และผู้ดำเนินการพิมพ์ • การเป็นบรรณาธิการจะสมบูรณ์ต่อเมื่อลงมือทำ และทำ “Practice make perfect”

5. ความหมายของบรรณาธิการความหมายของบรรณาธิการ ราชบัณฑิตยสถาน (๒๕๔๒,หน้า ๖๐๔) ให้คำนิยามไว้ว่า บรรณาธิการ คือ ผู้จัดเลือกเฟ้น รวบรวม ปรับปรุง และรับผิดชอบเรื่องที่ลงพิมพ์ บรรณาธิการจะเป็นผู้ดำเนินการดังกล่าวให้ต้นฉบับงานเขียนสำเร็จเป็นสิ่งพิมพ์ออกเผยแพร่ โดยอาจดำเนินการคนเดียว หลายคนหรือเป็นคณะ และอาจมีคณะที่ปรึกษาผู้ทรงคุณวุฒิ ซึ่งขึ้นอยู่กับลักษณะ ปริมาณความลึกซึ้งหรือหลากหลาย ความซับซ้อนของส่วนประกอบเนื้อหาหรือโอกาสสำคัญที่จะจัดพิมพ์ต้นฉบับ งานเขียนชิ้นนั้น บรรณาธิกร คือ รวบรวมและจัดเลือกเฟ้นเรื่องลงพิมพ์

6. จินตนา ใบกาซูยี. (2542). การเขียนสื่อการเรียนการสอน. กรุงเทพฯ: ต้นอ้อ แกรมมี่ การบรรณาธิกรตำราของเราต่างกับต่างประเทศที่มีบุคลากรมืออาชีพหรือบรรณาธิการมืออาชีพมาดำเนินการอย่างจริงจังส่วนใหญ่จะเป็นผู้เขียนตำรา “ด้วยใจรัก” เรียนรู้จากการปฏิบัติตาม ๆ กันมาหรืออาจได้รับการอบรมเบื้องต้นมาบ้างจากสถาบันการศึกษาแต่เมื่อต้องมาปฏิบัติงานอย่างจริงจังมักเกิดความไม่มั่นใจได้แต่อาศัยการศึกษาจากคู่มือปฏิบัติงานบรรณาธิกรที่ผู้มีประสบการณ์ทางด้านนี้ได้รวบรวมไว้ (หน้า๖) การบรรณาธิกรประกอบด้วย การตรวจแก้โครงสร้างเนื้อหาสาระสำคัญ และการตรวจแก้ต้นฉบับทั้งเล่ม(หน้า ๓๒๖)

7. งานของบรรณาธิการ ก่อนเริ่มต้นบรรณาธิกร • กำหนดรูปแบบการนำเสนอ ของ “ตำรา” หรือ “เอกสารทางวิชาการ” นั้น ๆ กับผู้เขียน เช่น แนวคิด (ความหมาย แผนภูมิ)วัตถุประสงค์การเรียนรู้ เนื้อหา (พยาธิสภาพ อาการ อาการแสดง การรักษา การพยาบาล (กระบวนการพยาบาล) บรรณานุกรม post test • กำหนดรูปแบบการพิมพ์ (Font, การลำดับย่อหน้า การพิมพ์อื่นๆ) • กำหนดการใช้คำ ศัพท์บัญญัติ ต่าง ๆ

8. เริ่มต้นบรรณาธิกรในไฟล์เอกสารเริ่มต้นบรรณาธิกรในไฟล์เอกสาร • อ่านเอกสารทั้งหมด หลาย ๆ ครั้ง จนเข้าถึงวิธีการนำเสนอของผู้เขียน (เอกสารหรือไฟล์) • ตั้ง “ธง” เอาไว้ว่าในเนื้อหานั้น ๆ จำเป็นต้อง “มี” เนื้อหาทางวิชาการอะไรบ้าง • ทบทวนเนื้อหาเทียบกับ “ธง” และ “รูปแบบ” • คิดเสมอว่าทำอย่างไรงานจึงจะสมบูรณ์ ในแบบที่เป็นงานของ “ผู้เขียน”

9. Key points ของบรรณาธิการ • ให้คิดเสมอว่า ถ้าเราเป็น “ผู้อ่าน” อ่านแล้วเข้าใจหรือไม่ • ถ้าจะ “ลงมือ” ต้องแน่ใจว่าทำแล้ว “ดีขึ้นแน่นอน” • แบ่งเนื้อหาเป็น “ส่วนที่ขอแก้ไขให้” (ซึ่งดีขึ้นกว่าเดิม) “ส่วนที่ไม่แน่ใจ” (ซึ่งอาจเป็นเนื้อหาตามหลักวิชาการ หรือ คำที่กำกวมไม่แน่ใจว่าเข้าใจผิดหรือไม่) • หาแหล่งอ้างอิง ก่อน “เจรจา” กับผู้เขียน

10. เทคนิคการพิมพ์เล็ก ๆ น้อย ๆ ของบรรณาธิการ จาก ทวีศักดิ์ กออนันตกูล และคณะ ข้อแนะนำในการพิมพ์เอกสาร. (2544) • กำหนดฟอนต์ทั้งภาษาไทยและภาษาอังกฤษ • ไม่ต้องกดปุ่ม Enter เมื่อจบบรรทัด แต่ให้พิมพ์ไปเรื่อยๆ โปรแกรมจะตัดคำให้อัตโนม้ติ • การตัดคำก่อนจบบรรทัด ให้ใช้ปุ่ม Shift + Enter • การขึ้นหน้าใหม่ก่อนจบหน้าปกติ ให้ใช้ปุ่ม Ctrl + Enter • การใส่ช่องว่าง ให้ใช้เพียง 1 ช่อง • เครื่องหมายวรรคตอน ให้ศึกษาจากการใช้เครื่องหมายวรรคตอน

11. Show paragraph marks and hidden format symbol

12. ต้นฉบับ

13. เคาะ space bar เมี่อกด กด Enter

14. Space bar = เคาะเว้นวรรค Enter = ขึ้นบรรทัดใหม่

16. Review -> track changes

17. ต้นฉบับ บรรณาธิการแก้ด้วย track changes

18. บรรณาธิการแก้ด้วย track changes ส่วนที่พิมพ์เพิ่ม ส่วนที่ลบออก

19. ใช้ตารางช่วยบังคับข้อความให้อยู่ในกรอบเดียวกันใช้ตารางช่วยบังคับข้อความให้อยู่ในกรอบเดียวกัน

20. ตัวช่วยเขียนบรรณานุกรมใน Microsoft word (office 2007 ขึ้นไป)

23. ตัวช่วยสำหรับการเขียนผลงานวิชาการตัวช่วยสำหรับการเขียนผลงานวิชาการ

25. http://www.royin.go.th/

30. ศัพท์ต่างประเทศที่ใช้คำไทยแทนได้ศัพท์ต่างประเทศที่ใช้คำไทยแทนได้

31. http://www.royin.go.th/upload/300/FileUpload/1111_2640.pdf

32. 6th edition 5th edition Publication Manual of the American Psychological Association, Sixth Edition by American Psychological

34. ศูนย์ความรู้ สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทย (วว.) http://klc.tistr.or.th/main/index.php

36. Anti-kobpae

37. ระบบตรวจสอบความคล้ายกันของเอกสารระบบตรวจสอบความคล้ายกันของเอกสาร http://www.anti-kobpae.in.th/

38. I don’t have a time. • I’m sick of the text. • It’s not good enough.