การพัฒนาระบบป้องกันควบคุมโรคและภัยสุขภาพ ของประเทศไทย

1. ข้อเสนอแนะเชิงนโยบาย การพัฒนาระบบป้องกันควบคุมโรคและภัยสุขภาพของประเทศไทย โดย กรมควบคุมโรค 25 มิถุนายน 2554

2. ระบบควบคุมป้องกันโรค • ปัจจุบัน มีปัจจัยทั้งภายนอกและภายในที่มีผลกระทบต่อระบบป้องกันควบคุมโรคของประเทศ โรคติดต่อ โรคไม่ติดต่อ ภัยพิบัติ New technology/ innovation Pandemic threat Drug company Economics crisis ระบบป้องกันควบคุมโรค Politics Health system

3. ภัยคุกคาม (Threats) โอกาส(Opportunities) Environment Complex Health issues ความก้าวหน้าทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี Drug Industries Epidemiology change การพัฒนาระบบสาธารณสุขมานาน กระทรวงสาธารณสุข การกระจายอำนาจ (transitional period) การปฏิรูปโครงสร้างกสธ เครือข่ายภายในและระหว่างประเทศ International policy (sometimes mislead, irrelevant to country context) กรมควบคุมโรค Strategic partners collaborations (6 ส และหน่วยงานอื่น) แผนการพัฒนาของ กพร. (บางครั้งอาจไม่เหมาะกับทุกหน่วยงานภายใต้เงื่อนไขเดียวกัน) 6 องค์กรอิสระ (การกำหนดบทบาทหน้าที่ที่ไม่ชัดเจนในการดำเนินงานด้านต่างๆ) Change to “Think tank of Thailand” วิกฤติการ ทางการเมือง

4. หลักการระบบป้องกันควบคุมโรคที่พึงประสงค์หลักการระบบป้องกันควบคุมโรคที่พึงประสงค์ Evidence-based knowledge Epidemiological data Situation of PH problems (Global/national/local) • การป้องกันควบคุมโรคเป็นความรับผิดชอบ/ความมีส่วนร่วมของทุกภาคส่วน • ประชาชน ชุมชน และท้องถิ่น เป็นผู้มีบทบาทสำคัญที่สุด และเป็นฐานของการป้องกันและควบคุมโรคของประเทศ • หน่วยงานส่วนท้องถิ่น ส่วนภูมิภาค และส่วนกลาง มีบทบาทชัดเจนและทำงานสอดประสาน/บูรณาการอย่างมีประสิทธิภาพ • การดำเนินงานบนพื้นฐานของสภาพปัญหาและวิชาการมากกว่าตอบโจทย์ระบบราชการและการเมือง • มีแผนการพัฒนาที่ต่อเนื่องและยั่งยืน ทันต่อสถานการณ์ • มีความคล่องตัวและความยืดหยุ่นสูง Policy Implementation Regional อปท/ชุมชน Provincial Local

5. ผลผลิตที่พึงประสงค์ Evidence-based knowledge Epidemiological data Situation of PH problems (Global/national/local) • การบริหารจัดการด้านป้องกันควบคุมโรค/ภัยสุขภาพในภาพรวมของประเทศ มีการบูรณาการที่มีประสิทธิภาพ • ระบบเฝ้าระวังที่มีความครอบคลุมสูง ตรวจจับได้เร็ว เป็นแบบเชิงรุกมากกว่าเชิงรับ และมีการนำข้อมูล มาใช้ประโยชน์จริง • การพัฒนาการจัดการความรู้ งานวิชาการ วิจัยและพัฒนา ที่ตอบสนองและแก้ปัญหาโรค/ภัยสุขภาพของประเทศอย่างแท้จริง • การเตรียมความพร้อมและตอบโต้ต่อโรค/ภัยสุขภาพ อย่างมีประสิทธิภาพ โดยทุกคนเป็นเจ้าของและมีส่วนร่วม • การพัฒนาและปรับปรุงกฎหมาย กฎ ระเบียบที่เกี่ยวข้อง มีความสะดวก รวดเร็ว ตอบสนองได้ทันต่อสถานการณ์ที่มีการเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา • พัฒนาบุคลากรเป็นระบบและต่อเนื่อง เพื่อความยั่งยืนของงาน Policy Implementation Regional อปท/ชุมชน Provincial Local

6. ระบบที่มีอยู่ในปัจจุบันระบบที่มีอยู่ในปัจจุบัน Evidence-based knowledge Epidemiological data Situation of PH problems (Global/national/local) ผลผลิตที่พึงประสงค์ : ปัจจุบัน VSสิ่งที่คาดหวัง Policy Implementation Regional อปท/ชุมชน Provincial Local

7. Passive • Require systematic approach • Multi sectoral involvement • Evidence-based • Mechanism/driven/laws and regulationenforcement • Assessment and evaluation • All levels • Right information • Appropriate route • Right person • Risk communicatn • Focus on R&D/KM for PH • Systematic approach • R&D/KM Infrastructures (MCRC, lab, database) • Capacity buildings • Networking, collaboration • Interdepartmental • MOPH-non-MOPH • international • Passive • Multiple information systems • Quality assessment • Capacity buildings • integration/collaboration/ • coordination • M&E Body • Maintain expertise • Strong technical background • Good system and feedback • Cross cutting • Management/Integration • EVB leading/strong technical • HRM/HRD, expertise (policy, technical > implementation) • Multisectoral involvement

8. กำหนดนโยบาย ยุทธศาสตร์ แนวทาง มาตรฐาน • สนับสนุนวิชาการ ปฏิบัติการ • กำกับ ประเมินผล • บังคับใช้กฎหมายที่เกี่ยวข้อง ภาคส่วน อื่นๆ เช่น ธุรกิจ เอกชน มหาวิทยาลัย NGOs สธ กรม อปท ศวข • สนับสนุนวิชาการ ปฏิบัติการ • กำกับ ประเมินผล • ปฏิบัติการป้องกันควบคุมโรค สสจ รพศ รพท สสอรพช รพสต • สนับสนุนปฏิบัติการ • ปฏิบัติการป้องกันควบคุมโรค • ออกข้อบัญญัติท้องถิ่น ชุมชน ผู้นำชุมชน อาสาสมัคร กลุ่มกิจกรรมในชุมชน ระบบป้องกันควบคุมโรค และภัยสุขภาพของไทยในปัจจุบัน องค์กรและเวทีระหว่างประเทศ ระดับทวิภาคี ระดับภูมิภาคและ ระดับโลก เช่น WHO, FAO, OIE, UNICEF, ASEAN, APEC, ACMECS, etc. กิจกรรม และพฤติกรรม ป้องกัน ควบคุมโรค ในชุมชน 8 WHO, FAO, OIE, and other international partners ASEAN, APEC, ACMECS and other Regional forums

9. SRRT กรม คร. และเขต SRRT จังหวัด SRRT อำเภอ SRRT ตำบล ระบบป้องกันควบคุมโรค และภัยสุขภาพของไทยในปัจจุบัน ขยายกลไก สธ. ในการควบคุมโรค • กำหนดนโยบาย ยุทธศาสตร์ แนวทาง มาตรฐาน • สนับสนุนวิชการ ปฏิบัติการ • กำกับ ประเมินผล • บังคับใช้กฎหมายที่เกี่ยวข้อง สธ คร. สคร สสจ รพท/รพศ สสอ รพช รพสต • สนับสนุนวิชการ ปฏิบัติการ • กำกับ ประเมินผล • ปฏิบัติการป้องกันควบคุมโรค โครงการอำเภอ ควบคุมโรค เข้มแข็งแบบยั่งยืน • สนับสนุนปฏิบัติการ • ปฏิบัติการป้องกันควบคุมโรค • ออกข้อบัญญัติท้องถิ่น อปท กิจกรรม และพฤติกรรม ป้องกัน ควบคุมโรค ในชุมชน 9 WHO, FAO, OIE, and other international partners ASEAN, APEC, ACMECS and other Regional forums

10. ระบบการเงินการคลังของระบบป้องกันควบคุมโรคและภัยสุขภาพในปัจจุบันระบบการเงินการคลังของระบบป้องกันควบคุมโรคและภัยสุขภาพในปัจจุบัน Private Spending/partnership e.g. OOPs, CSR Private NGOs / International agency NGOs/ Intl. agency MoPH/DDC National Program /Other Public Sectors, e.g. MoI, MoD, MoSDHS, etc. Public sector CSMB /SS ThaiHealth Promotion Fund ThaiHealth UC-Benefit package UC-PP- National Procurement UC-PP-National Priority Program National Health Security Office Tambon Health Fund (UC-PP-Community+TAO) Individual Care -Facility based -Home based -Community based Community Care -screening -surveillance - Disease Prevention &Control Capacity Building -training -practice -KM Social Movement -campaign -public communication -law / measure enforcement Disease Control Service Delivery

11. ข้อเสนอการอภิบาลระบบ (Governance) • มี Boardระดับชาติ และ Boardบริหารศูนย์ป้องกันควบคุมโรคแห่งชาติ โดยมีกระบวนการคัดสรรที่เหมาะสม โปร่งใส และประกอบด้วยผู้ทรงคุณวุฒิ นักบริหาร และผู้บริหารหน่วยงานทั้งในและนอกกระทรวงสาธารณสุข

12. ข้อเสนอเรื่องการจัดตั้ง Board National Board : Disease Prevention and Control Disease Prevention and Control Policy subcommittee AIDS Subcommittee Immunization ……. National AIDS Policy NIP ……. …… ส่วนกลาง: National program facilitator/M&E/coach ส่วนภูมิภาค : Regional policy facilitator/M&E/coach Board บริหาร National Center for DC Implementation (จังหวัด/ชุมชน) National Center for DC Policy development National Program (facilitator/M&E) KM/R&D/ clearing house

13. ผ่านกฎหมาย ผ่านกลไกตลาด ผ่านบรรทัด ฐานทางสังคม ผ่านข้อกำหนด ตัวอย่าง : การควบคุม การบริโภคแอลกอฮอล์/ยาสูบ ตัวอย่าง : มาตรฐานการดำเนิน งานป้องกันควบคุมโรค การสอบสวนโรค ระบบเฝ้าระวัง รายงานโรค/ ภัยสุขภาพ เอกสารวิชาการ กำกับดูแล Regulation รับรองคุณภาพ Accreditation บทบาทในการกำกับดูแลระบบป้องกันควบคุมโรค

14. พัฒนาภายใต้ระบบราชการเดิม แต่ปรับการบริหารงานในสาขาที่ต้องการความยืดหยุ่น/คล่องตัวสูงเพื่อให้การดำเนินงานมีประสิทธิภาพ ข้อเสนอทางเลือกที่ 1

15. national National DC Board Support Policy development ร่วมบูรณาการงานวิจัยเพื่อแก้ปัญหาระดับชาติ Policy development law/regulation enforcement Regional endorsement coacher/M&E พ.ท.ต้นแบบการป้องกันควบคุมโรค สนับสนุนการวิจัยในบริบทท้องถิ่น Strategic partner Policy NationalPolicy facilitator NCDC RegionalPolicy facilitator/M&E Provincial/local Technical/R&D -นำผลงานวิจัยไปใช้และมีการวิจัยในบริบทของพื้นที่ Implementator Program-based mx Surveillance national Provincial/ local Share และใช้ประโยชน์ร่วมกันในการแก้ปัญหาสธ Primary data source รายงานข้อมูลแก่ส่วนกลางและส่วนกลาง share ข้อมูลและให้ข้อแนะนำแก่พ.ท.ด้วย ทางเลือก ที่ 1

16. ระบบราชการเดิม ควบคู่กับการตั้งหน่วยงานอิสระภายใต้กำกับของ กสธ เพื่อทำหน้าที่พัฒนาระบบการป้องกันควบคุมโรคของประเทศ ข้อเสนอทางเลือกที่ 2

17. Policy development NationalPolicy facilitator NCDC RegionalPolicy facilitator/M&E Surveillance National programs Implementator Policy Technical/ Development Technical development/ support Strategic partner national Regional Provincial/local national Provincial/ local coacher/M&E พ.ท.ต้นแบบการป้องกันควบคุมโรค สนับสนุนการวิจัยในบริบทท้องถิ่น Support policy development -นำผลงานวิจัยไปใช้และมีการวิจัยในบริบทของพื้นที่ Share และใช้ประโยชน์ร่วมกันในการแก้ปัญหาสธ Primary data source รายงานข้อมูลแก่ส่วนกลางและส่วนกลาง share ข้อมูลและให้ข้อแนะนำแก่พ.ท.ด้วย ทางเลือก ที่ 2 ร่วมบูรณาการงานวิจัยเพื่อแก้ปัญหาระดับชาติ

18. สรุปข้อเสนอแนะเชิงนโยบายสรุปข้อเสนอแนะเชิงนโยบาย • ระบบและโครงสร้างองค์กรที่ปรับขึ้นใหม่ มีผู้ที่มีบทบาทรับผิดชอบดูแลระบบป้องกันควบคุมโรค/ ภัยสุขภาพในภาพรวมของประเทศ อย่างชัดเจน • ทบทวนผลผลิตที่พึงประสงค์ของระบบและโครงสร้างองค์กรดังกล่าว ครอบคลุมตั้งแต่การพัฒนานโยบาย ยุทธศาสตร์ การสนับสนุนวิชาการ ศักยภาพบุคลากร การประสานความร่วมมือระหว่างภาคส่วนและระหว่างประเทศ รวมถึงการประเมินความเสี่ยงและประเมินผล • ปรับระบบการบริหารและงบประมาณให้คล่องตัวและยืดหยุ่นกว่าระบบราชการในปัจจุบัน • พัฒนากลไกที่เครือข่ายทุกภาคส่วนมีส่วนร่วมทุกขั้นตอนในระบบโดยเฉพาะอย่างยิ่งบทบาทของอปท. และชุมชน

19. Back up slides

20. ระบบการอภิบาล (Governance) การควบคุมป้องกันโรคของไทยเปรียบเทียบกับต่างประเทศ 20

21. 1. National board National Board : Disease Prevention and Control • "คณะกรรมการป้องกันควบคุมโรคแห่งชาติ" โดยมีนายกรัฐมนตรีเป็นประธาน และ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุขเป็นรองประธาน ผู้บริหารสูงสุดของศูนย์ป้องกันควบคุมโรคแห่งชาติเป็นเลขานุการ คณะกรรมการประกอบด้วยผู้บริหารของหน่วยงาน/องค์กรต่างๆ ที่มีบทบาทสำคัญต่อการดำเนินงานป้องกันควบคุมโรคของประเทศ ทั้งภายในและภายนอกกระทรวงสาธารณสุข • เพื่อกำหนดนโยบายการป้องกันควบคุมโรคของประเทศ โดยมีศูนย์ป้องกันควบคุมโรคแห่งชาติเป็นแกนกลางในการประสาน/ขับเคลื่อนและติดตามกำกับการดำเนินงานตามนโยบายฯ subcommittee AIDS Subcommittee Immunization ……. Board บริหาร NCDC NCDC Policy development National Program (facilitator/M&E) KM/R&D/ clearing house

22. ให้มีคณะอนุกรรมการที่มีบทบาทในการให้ข้อเสนอแนะต่อคณะกรรมการฯ ในประเด็นสำคัญต่างๆ ตามยุทธศาสตร์ • คณะอนุกรรมการฯ ชุดต่างๆ เหล่านี้(อาจแบ่งตามยุทธศาสตร์ หรือตามกลุ่มโรค) ประกอบด้วยผู้เชี่ยวชาญหลายสาขาจากหน่วยงานต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับการป้องกันควบคุมโรคของประเทศ เช่น สาขาการพัฒนานโยบาย เศรษฐศาสตร์สาธารณสุข สื่อสารสาธารณะ รัฐศาสตร์ สาธารณสุข ตัวแทน NGOเป็นต้น โดยมีผู้บริหารสูงสุดของ national program เป็นเลขานุการ • ให้มีคณะกรรมการบริหารศูนย์ป้องกันควบคุมโรคแห่งชาติเพื่อทำหน้าที่บริหารจัดการให้ศูนย์ฯ สามารถดำเนินการได้สำเร็จ บรรลุตามวิสัยทัศน์และพันธกิจที่วางไว้ • ทั้งนี้การอภิบาลด้วยระบบคณะกรรมการ ควรดำเนินการภายใต้หลักการความโปร่งใส การมีส่วนร่วมของภาคส่วนต่างๆ รวมถึงภาคประชาสังคม และตั้งอยู่บนหลักการเพื่อประโยชน์ของประเทศชาติและประชาชน

23. 1. National mechanism • Budget allocation • Authority • Laws and regulation ( พ.ร.บ. โรคติดต่อ) ประโยชน์ • เพื่อบูรณาการงานในภาพรวมของประเทศ/ความเชื่อมโยงกับกลไกอื่นๆ • กำกับทิศทาง, งบประมาณ • พัฒนาเครื่องมือ/กลไก

24. 2. Regional mechanism, assessment • 1 Board (PH: ศวข ของกรมต่างๆ และภาคส่วนสำคัญในพ.ท.) • เชื่อมโยงงานสธในระดับภูมิภาค • งานแต่ละด้านไม่ถูกลดทอนความสำคัญ, maintain expertise • สคร: 4 s (Strategic formulation, Support, supervision/M&E, special service) • Regional policy facilitator • Technicaldevelopment and support (coach) • Assessment of Programs, local level • Adapt for regional/local context

25. 3. Civil society participation • Health NGO : as part of Board member • มีบทบาทในเบื้องต้นในด้าน risk communication

26. 4. Surveillance vs policy • Surveillance ควรเป็นอิสระจาก policy เพื่อการรายงานที่เหมาะสม • ไม่มี conflict of interest เพื่อให้ได้ข้อมูลที่ตรงกับความเป็นจริง

27. ขอข้อคิดเห็นจากผู้ทรงคุณวุฒิ[1]ขอข้อคิดเห็นจากผู้ทรงคุณวุฒิ[1] • ข้อเสนอ board ของแต่ละระบบ • บทบาทหน้าที่ • องค์ประกอบ • กลไกการขับเคลื่อนการดำเนินงาน • ควรมี Board ชาติที่รวมทุกระบบหรือไม่

28. ขอข้อคิดเห็นจากผู้ทรงคุณวุฒิ [2] • ในระดับเขต (ศูนย์วิชาการเขตที่เสนอมา มีความชัดเจนแล้ว) • ปรับอย่างไรให้เชื่อมโยงกับท้องถิ่น • ควรมีรายละเอียดที่จำเป็นในระดับหนึ่ง เพื่อ ensureกระบวนการ strengthenหน่วยงานระดับล่าง • กติกาการจัดการการเงิน/บุคลากรให้ทำงานได้ดี • หน่วยงานตั้งแต่ระดับจังหวัดลงไป ควรจะอยู่กับใคร และแต่ละส่วนควรมี role ในด้านใดบ้าง • กรมฯ จะทำหน้าที่ในเชิง regulateอย่างไรให้มีประสิทธิภาพ จะ regulateประเด็นใดบ้างและใช้กระบวนการ/เครื่องมือใด

29. ปัญหาสุขภาพ • Communicable diseases • HIV, TB, Malaria, EPI, FWB, VBD • Emerging infections , zoonoses • Non-communicable diseases • Life style related diseases (Non-communicable diseases) • Environmental and occupational health hazards • Injuries • Disaster relatedhealth problems