นายชัยฤทธิ์ ดำรงเกียรติ รองอธิบดีกรมการข้าว

1. ระบบการปลูกข้าวใหม่ ของประเทศไทย นายชัยฤทธิ์ ดำรงเกียรติ รองอธิบดีกรมการข้าว

2. ความเป็นมา กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ แต่งตั้งคณะกรรมการจัดทำระบบการปลูกข้าว เมื่อวันที่ 19 มกราคม 2553 โดยมีปลัดกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เป็นประธาน จัดเวทีรับฟังความคิดเห็นจากเกษตรกร โดยดำเนินการรวม 2 ครั้ง คือ  ครั้งที่ 1 เมื่อวันที่ 23 เมษายน 2553 ณ โรงแรมมารวยการ์เด้น กทม. มีผู้เข้าร่วมสัมมนา จำนวน 300 คน ครั้งที่ 2 เมื่อวันที่ 29 เมษายน 2553 ณ โรงแรมอมรินทร์ ลากูน จังหวัดพิษณุโลก มีผู้เข้าร่วมสัมมนา จำนวน 230 คน

3. ความเป็นมา (ต่อ) คณะอนุ กขช. ด้านการผลิต เห็นชอบโครงการฯ เมื่อวันที่ 14 พ.ค. 53 และให้นำเสนอ กขช. ต่อไป กขช. มีมติเห็นชอบในหลักการโครงการฯ และงบประมาณ จำนวน 2,180.36 ล้านบาท เมื่อวันที่ 10 มิ.ย. 53 และให้นำเสนอ ครม. ต่อไป

4. กรอบแนวคิดโครงการจัดระบบการปลูกข้าวกรอบแนวคิดโครงการจัดระบบการปลูกข้าว “ วิกฤตคือโอกาส ” วิกฤตดิน วิกฤตน้ำ ปลูกข้าวปีละ ไม่เกิน 2 ครั้ง ปลูกข้าวต่อเนื่อง จัดระบบ การปลูกข้าวใหม่ ปลูกข้าวไม่พร้อมกัน ปลูกพืชหลังนาหรือเว้นปลูก วิกฤตศัตรูข้าว โครงการส่งน้ำเดียวกันปลูกพร้อมกัน • วิกฤตอื่น ๆ - ต้นทุนการผลิตสูง - ผลผลิตข้าว/คุณภาพข้าวต่ำ - ระบบนิเวศน์ถูกทำลาย

5. เป้าหมายการดำเนินงาน • ในระยะแรก 22 จังหวัดได้แก่ จังหวัดกำแพงเพชร เชียงราย นครสวรรค์ พิจิตร พิษณุโลก สุโขทัย อุทัยธานี ชัยนาท นนทบุรี ปทุมธานี อยุธยา ลพบุรี สระบุรี สิงห์บุรี อ่างทอง นครนายก ฉะเชิงเทรา ราชบุรี นครปฐม สุพรรณบุรี กาญจนบุรี และเพชรบุรี • พื้นที่ในการจัดระบบการปลูกข้าว เป็นพื้นที่นาปรังใน 22 จังหวัด เป้าหมายรวม 9,532,672 ไร่

6. แนวทางการดำเนินงาน • หลักการจัดระบบปลูกข้าวใหม่ แบ่งเป็น 4 ระบบ • ชนิดพันธุ์พืชหลังนา • ระยะเวลาการดำเนินงาน ปี 2553 – 2556 รวม 4 ปี • งบประมาณ 2,180.36 ล้านบาท • การบริหารจัดการโครงการ - รูปแบบคณะกรรมการ (ระบบปลูกข้าว) (พืชหลังนา) (แผนปฏิบัติการ) (งบประมาณ) (การบริหาร)

7. มาตรการจูงใจ • มีการจัดสรรน้ำ ควบคุมการระบายระบบน้ำให้เป็นไปตามแผนของการจัดระบบการปลูกข้าวอย่างเคร่งครัด • การใช้สิทธิประกันรายได้ เกษตรกรจะใช้สิทธิประกันรายได้ ไม่เกิน 2 ครั้ง • มีการสนับสนุนเมล็ดพันธุ์พืชหลังนา/พืชปุ๋ยสด • จัดหาตลาดเพื่อรองรับผลผลิตพืชหลังนา และพืชปุ๋ยสด • ผ่อนปรนดอกเบี้ยและเลื่อนกำหนดเวลาชำระหนี้ ธ.ก.ส.

8. ผลประโยชน์ที่ได้รับ ประโยชน์ต่อเกษตรกร • ต้นทุนการผลิตลดลงจากการใช้เทคโนโลยี ที่ถูกต้องและเหมาะสม • ผลตอบแทนจากการปลูกข้าวมากขึ้น ในระบบการปลูกข้าวใหม่ได้ผลตอบแทนสูง กว่าระบบการปลูกข้าวเดิมถึงไร่ละ 892 บาท

9. ผลประโยชน์ที่ได้รับ สวัสดี สวัสดี ประโยชน์ต่อประเทศโดยส่วนรวม • ผลผลิตโดยรวมเพิ่มขึ้น และผลผลิตข้าว คุณภาพดีขึ้น • ระบบนิเวศน์ในพื้นที่นาดีขึ้น • มีการบริหารจัดการน้ำอย่างมีประสิทธิภาพ ประหยัดทั้งน้ำ และงบประมาณของรัฐ • เพิ่มปริมาณผลผลิตพืชไร่บางชนิด ทดแทน การทำนาข้าว • ลดการนำเข้าสารเคมี และปุ๋ยเคมีจากพื้นที่ ปลูกข้าว 3 ครั้ง 1.50 ล้านไร่ มูลค่าประมาณ 742 ล้านบาท (ปริมาณน้ำ)

10. การจัดระบบการปลูกข้าวตามโครงการส่งน้ำการจัดระบบการปลูกข้าวตามโครงการส่งน้ำ การจัดระบบการปลูกข้าวตามโครงการส่งน้ำและบำรุงรักษา 48 โครงการ คือ • ลุ่มน้ำเจ้าพระยา 34 โครงการส่งน้ำฯ • ลุ่มน้ำแม่กลอง 10 โครงการส่งน้ำฯ • ลุ่มน้ำอื่น ๆ 4 โครงการส่งน้ำฯ (วิกฤติ)

11. แนวคิดในการจัดระบบการปลูกข้าวใหม่เป็น 4 ระบบ ปลูก เก็บเกี่ยว ข้าวนาปี ปลูก เก็บเกี่ยว ข้าวนาปรัง พืชหลังนา ปลูก เก็บเกี่ยว ปลูก เก็บเกี่ยว ข้าวนาปี ปลูก เก็บเกี่ยว ข้าวนาปรัง เว้นปลูก ปลูก เก็บเกี่ยว ปลูก เก็บเกี่ยว ข้าวนาปี ข้าวนาปรัง พืชหลังนา ปลูก เก็บเกี่ยว ข้าวนาปรัง ปลูก เก็บเกี่ยว ข้าวนาปี ปลูก เก็บเกี่ยว เว้นปลูก (แนวทาง1)

12. พืชหลังนา • ถั่วเหลือง ถั่วเขียว ถั่วลิสง ข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ ข้าวโพดหวาน ข้าวโพดฝักอ่อน • พืชปุ๋ยสด ได้แก่ - ปอเทือง - โสนอัฟริกัน - ถั่วพร้า ฯลฯ (แนวทาง2)

13. แผนปฏิบัติงานโครงการ

14. แผนปฏิบัติงานโครงการ (ต่อ) (แนวทาง3)

15. งบประมาณโครงการ งบประมาณค่าใช้จ่ายในการดำเนินงานโครงการรวมจำนวน2,180,360,000 บาท โดยแยกเป็น 1) งบสนับสนุนโครงการ 1,857,000,000บาท (การสนับสนุนเมล็ดพันธุ์พืชหลังนา/ พืชปุ๋ยสด/พืชอื่นๆ /ปัจจัยการผลิต) 2) บริหารโครงการ 305,360,000บาท (ประชุมชี้แจง/จัดเวทีชุมชน/ ประชาสัมพันธ์/สำรวจความ ต้องการและวิเคราะห์ข้อมูล/ จัดอบรม/จัดหาตลาด/ ประเมินผล/อำนวยการ)

16. รายละเอียดงบประมาณโครงการรายละเอียดงบประมาณโครงการ

17. รายละเอียดงบประมาณโครงการ (ต่อ) (แนวทาง4)

18. การบริหารจัดการโครงการการบริหารจัดการโครงการ แต่งตั้งคณะกรรมการ คณะทำงาน รวม 4 คณะ คือ 1. คณะกรรมการบริหารและกำกับดูแลโครงการจัดระบบ การปลูกข้าวโดยมี  ปลัดกระทรวงเกษตรและสหกรณ์เป็นประธานกรรมการ  รองอธิบดีกรมการข้าว เป็นกรรมการและเลขานุการ 2. คณะกรรมการบริหารและกำกับดูแลโครงการจัดระบบ การปลูกข้าว ระดับจังหวัดโดยมี ผู้ว่าราชการจังหวัดเป็นประธานกรรมการ ผู้อำนวยการโครงการชลประทานเป็นกรรมการและ เลขานุการ

19. การบริหารจัดการโครงการ (ต่อ) 3. คณะกรรมการส่งเสริมแนะนำตลาดพืชหลังนาและพืชปุ๋ยสด โครงการจัดระบบการปลูกข้าวโดยมี รองปลัดกระทรวงเกษตรและสหกรณ์เป็นประธานกรรมการ ผู้อำนวยการสำนักพัฒนาธุรกิจสหกรณ์เป็นกรรมการและ เลขานุการ 4. คณะทำงานโครงการจัดระบบการปลูกข้าว ระดับอำเภอ โดยมี นายอำเภอ เป็นประธานคณะทำงาน หัวหน้าฝ่ายส่งน้ำและบำรุงรักษา เป็นคณะทำงานและ เลขานุการ (แนวทาง5)

20. เปรียบเทียบปริมาณการใช้น้ำในการปลูกระบบเดิมกับระบบใหม่เปรียบเทียบปริมาณการใช้น้ำในการปลูกระบบเดิมกับระบบใหม่ ข้าวนาปรังใช้น้ำไร่ละ 1,200 ลบ.ม.พืชหลังนาใช้น้ำไร่ละ 500 ลบ.ม. (ประโยชน์ )