1 / 44

Szczepionki zawierające zabite drobnoustroje

Szczepionki zawierające zabite drobnoustroje. Szczepionki przeciwko krztuścowi. Czynnik etologiczny – Bordetella pertussis. Gram– pałeczka; 0,2 – 0,3 μ m bezwzględny tlenowiec bardzo wrażliwa na wysychanie optymalna temp. wzrostu 35 - 36 ° C

mckile
Download Presentation

Szczepionki zawierające zabite drobnoustroje

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript


  1. Szczepionki zawierające zabite drobnoustroje

  2. Szczepionki przeciwko krztuścowi Czynnik etologiczny – Bordetella pertussis • Gram– pałeczka; 0,2 – 0,3 μm • bezwzględny tlenowiec • bardzo wrażliwa na wysychanie • optymalna temp. wzrostu 35 - 36°C • wzrost na podłożach wzbogaconych z dodatkiem krwi • podłoże Bordet-Gengou • wyciąg glicerynowo-ziemniaczany • odwłókniona krew barania • agar • woda

  3. Szczepionki przeciwko krztuścowi Czynnik etiologiczny – Bordetella pertussis • kolonizuje nabłonek rzęskowy dróg oddechowych • rezerwuar: człowiek • droga przenoszenia: kropelkowa

  4. Szczepionki przeciwko krztuścowi Czynniki wirulencji Bordetella pertussis • adhezyny • hemaglutynina włókienkowa • pertaktyna • fimbrie • toksyny • toksyna krztuścowa • cyklaza adenylanowa • toksyna dermonekrotyczna • cytotoksyna tchawicza

  5. Szczepionki przeciwko krztuścowi Hemaglutynina włókienkowa • białko o strukturze filamentarnej 2 x 10 nm • obecne na powierzchni komórek B. pertussis • masa cząsteczkowa 220 kDa • N-końcowy fragment prekursora białkowego – produktu genu fhaB • sekrecja poprzez białko kanałowe fhaC w błonie zewnętrznej • zawiera motyw RGD (Arg-Gly-Asp) – wiązanie do integryny RC3 • funkcja • adhezja do nabłonka rzęskowego dróg oddechowych • adhezja do powierzchni makrofagów

  6. Szczepionki przeciwko krztuścowi Pertaktyna • białko obecne na powierzchni komórek B. pertussis • masa cząsteczkowa 69 kDa • funkcja nie jest dokładnie poznana • zawiera dwa motywy RGD (Arg-Gly-Asp) biorące udział w wiązaniu białek z rodziny integryn obecnych na powierzchni komórek ssaków

  7. Szczepionki przeciwko krztuścowi Fimbrie • 2 serotypy (serotyp 2 i serotyp 3) • zbudowane z 2 podjednostek • Fim 2 lub Fim 3 (22,5 lub 22 kDa) • Fim D (40 kDa) • do polimeryzacji wymagają białka opiekuńczego Fim B • sekrecja poprzez białko kanałowe Fim C • Fim D – wiązanie do integryny Vla-5 na powierzchni makrofagów → wiązanie indukuje ekspresję integryny RC-3 → silniejsze wiązanie komórek B. pertussis poprzez hemaglutyninę włókienkową

  8. Szczepionki przeciwko krztuścowi Toksyna krztuścowa • wydzielana jako egzotoksyna lub związana ze ścianą komórkową B. pertussis • heksamer AB5 o MW = 105 kDa • A – podjednostka S1 • B – podjednostki S2, S3, 2xS4, S5 • oligomer B – wiązanie do receptorów komórkowych • podjednostka A – aktywność ADP-rybozylotransferazy → zaburzenie regulacji szlaków metabolicznych poprzez zaburzenie wytwarzania cAMP

  9. Szczepionki przeciwko krztuścowi Schemat wiązania toksyny krztuścowej do błony komórkowej

  10. Szczepionki przeciwko krztuścowi Cyklaza adenylanowa • białko dwufunkcyjne o MW = 200 kDa • domena hemolityczna umożliwia wniknięcie białka do komórki gospodarza • domena katalityczna – cyklaza adenylanowa powoduje gwałtowny wzrost stężenia cAMP w komórce • funkcja – hamowanie aktywności makrofagów

  11. Szczepionki przeciwko krztuścowi Cytotoksyna tchawicza • Disacharydopeptyd o MW = 921 Da • GlcNAc-1,6-anhydro-Mur-NAc-L-Ala-γ-D-Glu-mezo-A2pm-D-Ala • funkcja • unieruchomienie aparatu rzęskowego nabłonka oddechowego • uszkadzanie nabłonka oddechowego • stymulacja wydzielania IL-1 powodującej podwyższenie temperatury ciała Toksyna dermonekrotyczna • białko o masie cząsteczkowej 102 kDa • funkcja - uszkadzanie nabłonka oddechowego

  12. Szczepionki przeciwko krztuścowi Krztusiec – choroba dzieci i dorosłych do 30 – 40 r. ż. • okres wylęgania: 1 – 2 tygodnie • objawy: długotrwały nasilający się kaszel występujący napadowo, u dzieci może wystąpić sinica i napady bezdechu, gorączka, podwyższony poziom leukocytów we krwi • powikłania: zapalenie płuc, drgawki, uszkodzenie mózgu • choroba wysoce zakaźna – ryzyko zakażenia 90% Według danych Światowej Organizacji Zdrowia 20 – 40 mln osób choruje rocznie na krztusiec 200 – 400 tys. zachorowań kończy się śmiercią

  13. Szczepionki przeciwko krztuścowi Szczepionki pełnokomórkowe substancja czynna – inaktywowane pałeczki Bordetella pertussis sposób inaktywacji chemiczna – formaldehyd (szczepionka DTP) termiczna (szczepionka Tritanrix) termiczna w obecności tiomersalu (szczepionka DTCoq,) termiczna w obecności formaldehydu i fenoksyetanolu (szczepionka PentactHib, Tetracoq) adiuwanty wodorotlenek glinu (szczepionki DTP, DTCoq, Tetracoq, PentactHib) fosforan glinu (szczepionka Tritanrix) środki konserwujące mertiolat (szczepionka DTP) fenoksyetanol i tiomersal (szczepionka Tritanrix)

  14. Szczepionki przeciwko krztuścowi Szczepionki pełnokomórkowe • postać szczepionki – płynna • sposób przechowywania i trwałość • 2 - 8°C, 18 miesięcy • sposób podawania • domięśniowo • podskórnie (szczepionka DTP) • dawkowanie • szczepienie podstawowe – 3 dawki w 2, 3/4 i 5 m.ż. • szczepienie przypominające – 2 dawki w 16 – 18 m.ż. i 6 r.ż.

  15. Szczepionki przeciwko krztuścowi Skuteczność szczepionek • indukuje powstanie odporności humoralnej • po podaniu pełnego cyklu szczepienia podstawowego przeciwciała wytwarza 80 – 90% szczepionych • ok. 85% skuteczność potwierdzona w badaniach epidemiologicznych • najwyższa skuteczność w pierwszym półroczu po zaszczepieniu, później szybko spada • skuteczne w zapobieganiu krztuścowi o ciężkim przebiegu i powikłaniom • przeciwciała utrzymują się przez kilka lat po zaszczepieniu

  16. Szczepionki przeciwko krztuścowi Bezpieczeństwo szczepionek • niepożądane odczyny poszczepienne • u ok. 50% szczepionych odczyny miejscowe • u 1 – 3% szczepionych wysoka gorączka • u 0,06% szczepionych drgawki • u 60% szczepionych zwiększona senność • u 1% szczepionych długotrwały płacz • 1/1 mln dawek trwałe uszkodzenie mózgu • reakcje alergiczne • NOP spowodowane są obecnością w szczepionce toksyny krztuścowej, endotoksyny - LPS i toksyny dermonekrotycznej • przeciwwskazania do szczepień • wystąpienie NOP za wyjątkiem odczynów miejscowych

  17. Szczepionki przeciwko krztuścowi Szczepionki skojarzone • szczepionki przeciwko krztuścowi, błonicy i tężcowi – DTP, DTCoq • inaktywowane pałeczki Bordetella pertussis • toksoid tężcowy • toksoid błoniczy • pełnokomórkowy składnik krztuścowy wzmacnia odpowiedź immunologiczną na toksoid błoniczy i tężcowy • szczepionki przeciwko krztuścowi, błonicy, tężcowi i poliomyelitis - Tetracoq • inaktywowane pałeczki Bordetella pertussis • toksoid tężcowy • toksoid błoniczy • inaktywowane szczepy poliowirusa

  18. Szczepionki przeciwko krztuścowi Szczepionki skojarzone • szczepionki przeciwko krztuścowi, błonicy, tężcowi, poliomyelitis i Haemophilus influenzae typu b (Hib) – PentactHib • inaktywowane pałeczki Bordetella pertussis • toksoid tężcowy • toksoid błoniczy • inaktywowane szczepy poliowirusa • polisacharyd otoczkowy Haemophilus influenzae typu b

  19. Szczepionki acelularne

  20. Szczepionki acelularne • Szczepionki zawierające bakteryjne ekstrakty bezkomórkowe lub rozszczepione wiriony • Szczepionki zawierające produkty metabolizmu komórek bakteryjnych • Szczepionki podjednostkowe • Szcepionki zawierające wyizolowane polisacharydy otoczek bakteryjnych • Szczepionki zawierające wyizolowane antygeny białkowe • Szczepionki zawierające rekombinantowe antygeny białkowe

  21. Szczepionki acelularne

  22. Szczepionki przeciwko krztuścowiszczepionki acelularne I generacji • Szczepionki zawierające ekstrakty bezkomórkowe Bordetella pertussis • Szczepionka Pillemara – ekstrakt rozbitych ultradźwiękami komórek B. pertussis adsorbowany na ludzkich erytrocytach (nie uzyskała licencji) • Szczepionka firmy Eli Lilly – ekstrakt komórek B. pertussis w roztworze fosforanu sodowego (składnik szczepionki DTP w niektórych krajach w latach 1962 – 1977) • Szczepionka Millmanna i Skeggs’a – detergentowy ekstrakt ze ściany komórkowej B. pertussis adsorbowany na wodorotlenku glinu (nie przeszła badań klinicznych) • Szczepionka firmy Behring – wytrącony mocznikiem ekstrakt komórek B. pertussis adsorbowany na wodorotlenku glinu

  23. Szczepionki przeciwko krztuścowiszczepionki acelularne II generacji * inaktywacja chemiczna – nadtlenek wodoru, formaldehyd, aldehyd glutarowy

  24. Szczepionki przeciwko krztuścowiszczepionki skojarzone zarejestrowane w Polsce zawierające acelularną komponentę krztuścową • Infanrix* • antygeny krztuścowe – toksoid krztuścowy, hemaglutynina wółkienkowa, pertaktyna • adiuwant – wodorotlenek glinu • środek konserwujący – 2-fenoksyetanol • Tripacel** • antygeny krztuścowe – toksoid krztuścowy, hemaglutynina wółkienkowa, pertaktyna, fimbrie typu 2 i 3 • adiuwant – wodorotlenek glinu • środek konserwujący – 2-fenoksyetanol *Infanrix HepB – D, T, aP, wzwB; Infanrix IPV+Hib – D, T, aP, IPV, Hib; Infanrix penta – D, T, aP, IPV, wzwB; Infanrix hexa – D, T, aP, IPV, wzwB, Hib **Tripacel – D, T, aP

  25. Szczepionki przeciwko krztuścowiszczepionki skojarzone zarejestrowane w Polsce zawierające acelularną komponentę krztuścową • Hexavac*** • antygeny krztuścowe – toksoid krztuścowy, hemaglutynina wółkienkowa • adiuwant – wodorotlenek glinu • środek konserwujący – 2-fenoksyetanol • DTaP**** • antygen krztuścowy – toksoid krztuścowy • adiuwant – wodorotlenek glinu • środek konserwujący – formaldehyd ***Hexavac - D, T, aP, IPV, wzwB, Hib ****DTaP IPV – D, T, aP, IPV

  26. Szczepionki przeciwko krztuścowiszczepionki zawierające acelularną komponentę krztuścową Charakterystyka szczepionek • Postać szczepionki – płynna • Sposób podawania – domięśniowo • Sposób przechowywania – 2 - 8°C • Immunogenność – wysoka (zbliżona do immunogenności szczepionek pełnokomórkowych) • Skuteczność – 60 – 90% (zbliżona do skuteczności szczepionek pełnokomórkowych); odporność utrzymuje się dłużej • Bezpieczeństwo – niepożądane odczyny poszczepienne występują rzadziej niż po podaniu szczepionek pełnokomórkowych

  27. Szczepionki przeciwko krztuścowiszczepionka acelularna III generacji Acelluvax (BIOCINE SpA, Włochy) • Skład szczepionki • toksyna krztuścowa PT-9K/129G (wytwarzana przez zmutowany szczep B. pertussis; nietoksyczna – 2 substytucje aminokwasowe w podjednostce S1 – Arg 9/Lys i Glu 129/Gly; zachowana immunogenność) • hemaglutynina włókienkowa • pertaktyna • adiuwant – wodorotlenek glinu • środek konserwujący – mertiolat Brak możliwości rewersji do toksyczności !!!

  28. Szczepionki zawierające produkty metabolizmu komórek bakteryjnych

  29. Szczepionka przeciwko tężcowi Czynnik etiologiczny – Clostridium tetani • laseczka, Gram + • wytwarza przetrwalniki • beztlenowiec • wytwarza silną neurotoksynę – tetanospazminę • rezerwuar – układ pokarmowy zwierząt domowych, głównie koni • przetrwalniki przez długi czas mogą przetrwać w glebie • droga zakażenia – zanieczyszczone rany

  30. Szczepionka przeciwko tężcowi Tężec • ostra choroba układu nerwowego wywoływana przez tetanospazminę • Objawy • napadowe skurcze mięśni (głównie oddechowych i przebiegających wzdłuż kregosłupa) • wysoka gorączka śmiertelność – 40% zakażonych

  31. Szczepionka przeciwko tężcowi Charakterystyka szczepionki • substancja czynna – inaktywowana toksyna tężcowa (toksoid, anatoksyna) • sposób inaktywacji – termiczna w obecności formaldehydu • adiuwant – wodorotlenek glinu • środek konserwujący – mertiolat • postać szczepionki – płynna • sposób podania – domięśniowo • dawkowanie – 3 dawki w odstępach 1-miesięcznych i dawki przypominające co 10 lat • może być składnikiem szczepionek skojarzonych • szczepionka przeciwko błonicy i tężcowi • szczepionka przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi • szczepionka przeciwko błonicy, tężcowi, krztuścowi i poliomyelitis • szczepionka przeciwko błonicy, tężcowi, krztuścowi, poliomyelitis i wzwB • szczepionka przeciwko błonicy, tężcowi, krztuścowi, poliomyelitis, wzwB i Hib

  32. Szczepionka przeciwko tężcowi Charakterystyka szczepionki • skuteczność szczepionki – 100% • bezpieczeństwo – niepożądane odczyny poszczepienne 4 / 10 mln dawek • miejscowe • ogólne – „syndrom skauta” – przemijające porażenia pojedynczych nerwów, zwykle kończyn górnych • przeciwwskazania do szczepień • ostre choroby infekcyjne • reakcje alergiczne na składniki szczepionki • postępowanie w przypadku narażenia na tężec • 1 dawka szczepionki – rany o niskim ryzyku tężca • 1 dawka szczepionki i 1 dawka immunoglobuliny przeciwtężcowej – rany o wysokim ryzyku tężca

  33. Szczepionki polisacharydowe

  34. Szczepionki przeciwko zakażeniom meningokokami Czynnik etiologiczny – Neisseria meningitidis • dwoinka, Gram -, 0,2 – 0,8 μm • wytwarza polisacharydową otoczkę • wzrost na pożywkach wzbogaconych z dodatkiem krwi • optymalna temp. wzrostu - 37°C • duża liczba genotypów i serotypów • polisacharyd otoczki – 12 serotypów (A, B, C, E29, H, I, K, L, W135, X, Y, Z) • białko błony zewnętrznej (Poryna B) – 8 serotypów • białko błony zewnętrznej (Poryna A) – 14 serotypów • rezerwuar – człowiek • droga przenoszenia - kropelkowa

  35. Szczepionki przeciwko zakażeniom meningokokami Postacie kliniczne zakażeń meningokokowych • zakażenie bezobjawowe (nosicielstwo) – 5 – 15% młodzieży i dorosłych • zakażenia inwazyjne – wywoływane przez serotypy A, B, C, Y i W135 • posocznica z zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych – 60% zakażeń inwazyjnych, śmiertelność ≤ 11% • posocznica – 20% zakażeń inwazyjnych, śmiertelność 20 – 53% • zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych – 20% zakażeń inwazyjnych, śmiertelność ≤ 1,2% • zapalenie spojówek, osierdzia, stawów, płuc Najwięcej zachorowań – dzieci w 2 - 3 r. ż. i młodzież w wieku 15 – 19 lat W Europie średnia zachorowalność 1,8 / 100 000 W Afryce zachorowalność 1200 / 100 000

  36. Szczepionki przeciwko zakażeniom meningokokami Odporność przeciwko zakażeniom meningokokowym • przeciwciała klasy IgG przeciwko polisacharydowym antygenom otoczki bakteryjnej • swoiste dla każdego serotypu • brak odporności krzyżowej pomiędzy serotypami • noworodki i niemowlęta do 6 m.ż. – przeciwciała IgG przekazane biernie od matek Polisacharydy otoczkowe N. meningitidis hamują aktywność fagocytarną makrofagów

  37. Szczepionki przeciwko zakażeniom meningokokamiszczepionki polisacharydowe nieskoniugowane * Zarejestrowana w Polsce Brak szczepionki przeciwko serotypowi B N. meningitidis

  38. Szczepionki przeciwko zakażeniom meningokokamiszczepionki polisacharydowe nieskoniugowane Charakterystyka szczepionek • substancja czynna – wyizolowane i oczyszczone polisacharydy otoczki N. meningitidis (różne serotypy) • postać szczepionek – liofilizowane • sposób przechowywania – temperatura pokojowa • sposób podawania – podskórnie • skuteczność – zależna od wieku osób szczepionych • skuteczne u dzieci powyżej 2 r.ż., młodzieży i dorosłych • u dzieci do 2 r.ż. – bezpośrednia aktywacja limfocytów B, brak aktywacji limfocytów T, nie indukują rozwoju pamięci immunologicznej • skuteczność – zależna od serotypu polisacharydu otoczkowego • serotyp A – 100%, serotyp C – 76% • skuteczność – niewielki wpływ na zmniejszenie częstotliwości nosicielstwa po szczepieniu

  39. Szczepionki przeciwko zakażeniom meningokokamiszczepionki polisacharydowe nieskoniugowane Charakterystyka szczepionek • skuteczność – zapewniają odporność na 3 – 5 lat • dawkowanie – 1 dawka • serotyp A – dawki przypominające co 3 lata wzmagają odpowiedź humoralną • serotyp C – dawki przypominające pogarszają odpowiedź humoralną • bezpieczeństwo • rzadko występujące łagodne odczyny poszczepienne • dobrze tolerowane przez kobiety ciężarne • przeciwwskazania do szczepień – wysoka gorączka Szczepionki przeciwko zakażeniom meningokokami nie są włączone do rutynowych programów szczepień

  40. Szczepionki przeciwko zakażeniom meningokokamiszczepionki polisacharydowe skoniugowane * W trakcie rejestracji w Polsce ** W trakcie rejestracji w USA

  41. Szczepionki przeciwko zakażeniom meningokokamiszczepionki polisacharydowe skoniugowane Charakterystyka szczepionek • skuteczność • skuteczne u dzieci poniżej 2 r.ż. • silniej pobudzają wytwarzanie przeciwciał niż szczepionki polisacharydowe • indukują długotrwałą odporność • indukują rozwój pamięci immunologicznej • skuteczność – zależna od serotypu polisacharydu otoczkowego • serotypy A i C – 100%, serotyp Y – 89%, serotyp W-135 – 93% • bezpieczeństwo • rzadko występujące łagodne odczyny poszczepienne • schemat szczepienia – zależny od wieku osoby szczepionej • 2 m.ż. – 2 r.ż. – 3 dawki • powyżej 2 r.ż. – 1 dawka • brak danych na temat stosowania dawek przypominających

  42. Szczepionki przeciwko zakażeniom meningokokamiszczepionka przeciwko serotypowi B N. meningitidis Serotyp B N. meningitidis – najczęstsza przyczyna zachorowań w Europie Przyczyny braku skutecznej szczepionki • słaba immunogenność polisacharydu otoczkowego N. meningitidis B • kwas sialowy (α-D-N-acetyloneuraminowy) – podobieństwo strukturalne do N-CAM (Neuronal Adhesion Molecule) obecnych na powierzchni ludzkich komórek nerwowych • odpowiedź immunologiczna – przeciwciała IgM • degradacja antygenu przez ludzką neuraminidazę Kierunki badań nad szczepionką • koniugacja z nośnikiem białkowym – wzmocnienie immunogenności • zastosowanie innego antygenu szczepionkowego (PorA, PorB lub NspA) • poszukiwanie innych białek o właściwościach antygenowych

  43. Inne szczepionki polisacharydowe Szczepionki przeciwko zakażeniom wywoływanym przez Streptococcus pneumoniae • Wywoływane choroby • posocznica • zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych • zapalenie płuc • zapalenie ucha środkowego i zatok • zapalenie stawów i kości • zapalenie spojówek Największa zapadalność – dzieci poniżej 2 r.ż. i dorośli powyżej 65 r.ż. W krajach rozwijających się ponad 1,9 mln dzieci umiera rocznie z powodu chorób wywołanych przez S. pneumoniae

  44. Szczepionki przeciwko zakażeniom wywoływanym przez S. pneumoniae Istnieje 90 serotypów S. pneumoniae Rodzaje szczepionek • PPV-23 • oczyszczone wielocukry otoczkowe 23 szczepów S. pneumoniae • substancja konserwująca – fenol • PCV-7 • oczyszczone wielocukry otoczkowe 7 serotypów skoniugowane z nietoksycznym mutantem toksyny błoniczej • adiuwant – fosforan glinu Kierunki badań nad nowymi szczepionkami • poszukiwanie uniwersalnych antygenów białkowych • zastosowanie antygenów białkowych S. pneumoniae jako białek nośnikowych dla anytgenów polisacharydowych

More Related