Köylü ulusun efendisidir.

1. Köylü ulusun efendisidir.

2. Cümlenin Öğeleri

3. Cümle • Bir düşünceyi,hareketi,duyguyu,olayı,tam olarak anlatan sözcük grubuna denir. • “Dün kütüphaneye gittik.”

4. Yüklem • Cümledeki çekimli fiile ya da çekimli fiil görevi yapan sözcüklere “YÜKLEM” denir. Öğretmen sınıfa girdi.

5. yüklem • Annemi, babamı çok seviyorum. • Ali, okula bisikletle gitti. • Bu türküyü hiç duymamıştım. • Derse başlama zili çaldı. yüklem yüklem yüklem

6. Yüklem • Yüklem cümlenin en önemli temel öğesidir.Cümledeki işi,hareketi,oluşu bildiren öğedir. • Yüklem,bir sözcük türü değil,sözcüklerin cümledeki görev adıdır.

7. Yüklemleri Bulun • Ayşe şarkı söyledi. • Merdivenlerden yavaş çıkınız. • Birisi konuşurken dinleyelim. • Düzenli çalışmak, başarıyı artırır. yüklem yüklem yüklem yüklem

8. Cümlenin yardımcı öğeleri (tümleç) • 1.Nesne (düz tümleç) • A)Belirtisiz nesne • B)Belirtili nesne • 2.Dolaylı tümleç • 3.Zarf tümleci

9. NESNE(düz tümleç) • Cümlelerde öznenin yaptığı işten etkilenen,yüklemin etkisini üzerine alan öğeye” nesne” denir. Babam defter,kalem,silgi aldı. nesne

10. 1.Nesneler,yalın ya da –i durumunda bulunan adlar ya da zamirlerdir. 2.Ad cümlelerinde genellikle nesne bulunmaz. 3.Yalnız geçişli eylemler nesne alır. 4.Nesneler ,özneyle birlikte yükleme sorulan “ne,neyi;kim,kimi “sorularına yanıt olur. 5.Nesneler,eylemden etkilenen varlığın belirli ya da belirsiz olması açısından iki türlüdür: Nesnelerde şu özellikler görülür.

11. a)Belirtisiz nesne • Eylemlerin etkilediği belirsiz varlıkları ya da kavramları tanıtan sözcüklere denir. • Belirtisiz nesneler ,yalın durumda bulunan adlar ve zamirlerdir.

12. Özneyle birlikte yükleme “ne.neler “sorusu sorulur. Örn”:Ahmet gömlek aldı.” Soru:Ahmet ne aldı? Yanıt:gömlek(belirtisiz nesne) Örn:”Babam okumayazma bilmezdi.” Soru:Babam ne bilmezdi? Okuma yazma(belirtisiz nes.) Belirtisiz nesnenin bulunması

13. Belirtili nesne • Eylemlerin etkilediği ve belirli varlıkları ya da kavramları tanıtan sözcüklere “belirtilinesne “ denir.

14. Belirtili nesnenin bulunması: • Belirtili nesneler yükleme özneyle birlikte sorulan”kimi kimileri;neyi,neleri;nereyi,nereleri ? “ sorularına yanıt olur. • Örn: “ Ben o günleri unuttum. “ • Soru:Ben neleri unuttum? • -o günleri(belirtili nesne)

15. TÜMLEÇ

16. DOLAYLI TÜMLEÇ (YER TAMLAYICISI)

17. DOLAYLI TÜMLEÇ • Cümlede adların “-e,-de, -den “ durum eklerini alarak ,yüklemin gösterdiği eylemin yöneldiği,bulunduğu,çıktığı yer ve yönü gösteren yardımcı öğeye denir.

18. Örnek cümleler • “ Eve gidiyorum. “ • Nereye gidiyorum? • Eve(d.t) • Evin bahçesine ağaç diktik.

19. ZARF TÜMLECİ

20. Cümlede yüklemi zaman,ölçü,durum,yer-yön ve soru gibi özellikler yönünden tamlayan öğelere zarf tümleci denir. “Bugünlerde çok çalışıyorsun.” Cümlenin öğelerini bulunuz? ZARF TÜMLECİ

21. Özne • Cümlede işi yapanı bildiren sözcüğe, özne diyoruz. • Özneyi bulmak için, yükleme “kim” ya da “ne” sorusunu sorarız. • Özne, cümlenin, ikinci temel öğesidir.

22. Örnek. • Atatürk,vatanımızı kurtarmak için Samsun’a çıktı. • İş hareket bildiren sözcük “çıktı”dır. • Kim çıktı ?Diye sorduğumuzda “Atatürk” cevabını alıyoruz. • O halde bu cümlenin öznesi “Atatürk”tür.

23. Özne-Yüklem Uygunluğu • Bir cümlenin öznesi tekil ise yüklemi tekil, öznesi çoğul ise yüklemi çoğul olmalıdır. • Çocuklar, oyun yerine koştular. • Ahmet, şarkı söylemeyebaşladı. çoğul. çoğul. tekil. tekil.

24. Uyarı Cansız varlıklar, insan dışındaki canlı varlıklar, zaman ve eylem adları özne ve çoğul olunca, yüklem tekil olmaktadır. Bağrışmalar birden kesildi. Özne yüklem Çoğul tekil

25. Tümleç • Tümleçler, yüklemi türlü yönlerden tamamlayan sözcüklerdir. • Cümledeki yüklem ve özne dışındaki tüm sözcükler, tümleç görevi yapmaktadır.

26. Örnek • Çocukbeş yaşındaana okulunabaşlıyor. özne tümleç tümleç yüklem. • Birsen hanım, yüksek sesleşarkısöylüyordu. özne tümleç NESNE yüklem.

27. Aşağıdaki cümlelerin öğelerini bulunuz ? • * Kedi ,dolaptaki ciğeri yedi. • *Kuşlar,sonbaharda sıcak • ülkelere gidiyorlar.