Zwierzęta leśne

1. Zwierzęta leśne Wykonali : Andrzej Wyszomirski i Bartek Tarczyński

2. Ż b i k

3. Występowanie • Zamieszkuje gęste lasy obszarów górskich. Najlepiej czują się na skraju kompleksów leśnych. Znajdując schronienie wśród drzew, a polując na terenach otwartych: łąkach, śródleśnych polanach, na polach. Szacuje się, że w Polsce we wschodniej części Karpat żyje nie więcej niż 200 żbików.

4. Pokarm • Żbiki żywią się małymi ssakami, gryzoniami, ptakami, rybami, żabami, małymi sarnami, jelonkami i jagniętami, a czasem nawet polują na owady.

5. Wygląd • Sierść gęsta i długa jest barwy żółtawoszarej w ciemne pręgi. Powyżej opuszek, na tylnych kończynach czarne plamy. • Długość ciała: 45–90 cm • Długość ogona: 25–40 cm • Wysokość w kłębie: 25–35 cm • Waga: 4–10 kg.Rozwścieczony żbik kładzie uszy płasko po głowie, otwiera szeroko czerwoną paszczę, przeraźliwie parska, jeży sierść i wygina grzbiet w łuk co sprawia, że olbrzymieje.

6. Rozmnażanie • Ciąża trwa 65–69 dni. Samica rodzi od jednego do czterech młodych. Samice dojrzewają w wieku 10 miesięcy, a samce rok później.

7. Ochrona • W 1980 roku żbik został wpisany do aneksu II konwencji berneńskiej i w wielu krajach wprowadzono ograniczenia mające służyć ochronie tych kotów. Inne nazwy: • polski (nazwa staropolska): zdeb, zdbik, żdbik angielski: wildcat francuski: chat sauvage niemiecki: Wildkatze, Altwelt-Wildkatze rosyjski: дикая кошка, дикий кот

8. Ciekawostki • w niewoli żbiki żyją 12–18 lat • polują tylko na ziemi nad ranem i o zmierzchu • wrogami naturalnymi młodych są łasiceigronostaje • w porównaniu z europejskim żbik afrykański ma krótsze owłosienie i cieńszy ogon • z powodu kojarzenia się żbików z kotami domowymi naukowcy uważają, że duża część europejskich drapieżników to mieszańce, tzw. kotożbiki • kocięta mimo niewielkich rozmiarów i miłego wyglądu potrafią używać swoich zębów i pazurów

9. świstak

10. Opis • Długość ciała: 42 – 54 cm, długość ogona 13 – 16 cm, waga ciała: 2,3 – 5,7 kg; samce są większe od samic. Barwa jest różna – od żółtawobrązowej do czerwonawej lub szarej. Wierzch głowy zawsze czarny, boki ciała i nogi żółtawoszare.

11. Występowanie • Zamieszkuje Alpy i niektóre pasma Karpat, sztucznie został wprowadzony w Pirenejach. W Polsce zamieszkuje jedynie wysokie rejony Tatrw niewielkiej liczbie osobników (około jednego tysiąca).

12. Podgatunki • świstak alpejski Marmota marmota marmota • świstak tatrzańskiMarmota marmota latirostris

13. Tryb życia • Gatunek wysokogórski. Przebywa w piętrze hal i turni w miejscach trudno dostępnych. Unika okolic ruchliwych szlaków turystycznych. Kopie nory, głębokie na ok. 1m i osiągające długość do 10 m. Służą mu one jako komora lęgowa, do ucieczki w razie zagrożenia, a w zimie spędza w nich sen zimowy. Prowadzi stadny tryb życia. Jest bardzo ostrożny i płochliwy. W czasie żerowania stada zawsze jakiś osobnik stoi na czatach. Zwykle zajmuje wtedy pozycję, z której dobrze widać na wszystkie strony i staje "na słupka". W razie zagrożenia wydaje głośny świst, od którego pochodzi właśnie nazwa gatunku. Tak zaalarmowane stado błyskawicznie kryje się w doskonale sobie znanych wejściach do nor.

14. Głównym wrogiem świstaka jest orzeł. Świstak zaskoczony przez lisa, czy wilka potrafi się jednak bronić. Świstaki żerują wyłącznie w dzień, szczególnie przy pięknej, słonecznej pogodzie. Żywią się wyłącznie roślinami, zarówno nadziemnymi pędami, jak i bulwami i korzeniami. Szczególnie intensywnie żerują jesienią, przed zapadnięciem w sen zimowy, aby zgromadzić zapasy tłuszczu, niezbędne do przetrwania zimy. Na zimę całe stadko świstaków kryje się głęboko w norach, zatykając wylot nory trawą i korzeniami. Sen zimowy trwa długo; od września do kwietnia.

15. Rozród • Ciąża trwa 33-34 dni; rodzi się od 1 do 7 młodych. Samica rodzi tylko 1 raz w ciągu roku. Młode są ślepe i niedołężne, otwierają oczy dopiero po ok. 20 dniach. Po ok. 40 dniach zaczynają już wychodzić z nory, ale matka żywi je mlekiem przez 2 miesiące. Dojrzewają płciowo po 4 latach. Długość życia świstaka wynosi 15 – 18 lat (w niewoli 20).

16. Życie społeczne • Świstaki żyją w rodzinnych grupach, liczących do 20 osobników. Przewodzi im najsilniejszy samiec i najsilniejsza samica. Zajmują się oni strzeżeniem terytorium i kopaniem norek. Tylko oni mają prawo się rozmnażać. Dzieci innych par są porzucane poza norami i najczęściej giną (o ile nie zostaną przygarnięte przez inne grupy świstaków). Jeśli któryś świstak chce mieć potomstwo, może albo pokonać aktualnie rządzącego osobnika, albo wywędrować z norki i założyć nową, własną społeczność lub pokonać w walce władcę innej grupy.

17. Ochrona • Świstak w Polsce podlega ochronie ścisłej. Jeszcze na początku XX wieku był obiektem zainteresowania kłusowników, którzy sprzedawali "świstacze sadło" jako remedium na wiele dolegliwości.