ΚΕΚ-ΙΝΕ/ΓΣΕΕ Χριστίνα Σπηλιώτη

1. Ο ρόλος των Επαγγελματικών Περιγραμμάτων σε ένα ολοκληρωμένο σύστημα πιστοποίησης Επαγγελματικών Προσόντων ΚΕΚ-ΙΝΕ/ΓΣΕΕ Χριστίνα Σπηλιώτη

2. Σκοπός: Να διερευνήσουμε το περιβάλλον εφαρμογής του ECVET, ώστε: Α. Να αναδειχθεί ο ρόλος των Επαγγελματικών Περιγραμμάτων ως τη βασική παράμετρο-κρίκο σε ένα ολοκληρωμένο εθνικό σύστημα πιστοποίησης προσόντων, με στόχο: • τη δημιουργία πιστοποιημένων πλαισίων (Curricula) και προγραμμάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης στη Επαγγελματική εκπαίδευση που βασίζονται στα Ε.Π., και • την πιστοποίηση προσόντων τα οποία απορρέουν από οποιαδήποτε μαθησιακή διαδρομή κι αν προέρχονται (τυπική, άτυπη, μη τυπική) όπως έχει τεθεί στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της Λισσαβόνας για την προώθηση της Δια Βίου μάθησης με σκοπό να γίνει η Ευρωπαϊκή Ένωση η πλέον ανταγωνιστική και δυναμική οικονομία. • καθώς και την συμβολή τους στην δημιουργία των Κλαδικώνκαι Εθνικών Πλαισίων Προσόντων καθώς και της ευθυγράμμισης τους με το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Προσόντων (SQF, NQF, EQF)

3. Σκοπός: Β. Να διευκρινιστεί η συνάφεια του μεθολογικού εργαλείου του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Πιστωτικών Μονάδων –ECVET με τημεθοδολογία: • τόσο των Επαγγελματικών Περιγραμμάτων, • όσο και των Πλαισίων Προγραμμάτων -Curriculaκαι κατ’ επέκταση των Προγραμμάτων Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και κατάρτισης, Mε στόχους: • ενίσχυση και διευκόλυνση της κινητικότητας εργαζομένων και καταρτιζόμενων, • τόνωση της απασχολησιμότητας και της κοινωνικής συνοχής, • διευκολύνοντας τη μετάβαση σε μια ευρωπαϊκή κοινωνία της γνώσης.

4. Α. Επαγγελματικά Περιγράμματα Α.1 Ευρωπαϊκή εμπειρία Η βασική λογική που διατρέχει τα συστήματα επαγγελματικών περιγραμμάτων, όπως διαμορφώνονται στα κράτη – μέλη της Ε.Ε., Cedefop 2009“The dynamics of qualifications: defining and renewing occupational and educational standards-32 countries” είναι ότι: • αποτελούν μέρος μιας διαδικασίας που γεφυρώνει τον κόσμο της εκπαίδευσης και κατάρτισης με τον κόσμο της εργασίας, • η ανάπτυξη πλαισίων προγραμμάτων (curricula) και η πιστοποίηση των προσόντων αποτελούν κύριες λειτουργίες που εξυπηρετούν τα επαγγελματικά περιγράμματα σ’ αυτό το πλαίσιο, • η επιλογή, ανάπτυξη και επικαιροποίηση τους συντελούνται στο πλαίσιο μόνιμων μηχανισμών στους οποίους οι κοινωνικοί εταίροι έχουν κεντρικό ρόλο και βασίζονται στην τριμερή «αρχή της συναίνεσης» μεταξύ κράτους-εργαζομένων-εργοδοτών, • η σπονδυλωτή διάρθρωση των ενοτήτων μαθησιακών αποτελεσμάτων διευκολύνει την εφαρμογή του Συστήματος απόδοσηs πιστωτικών μονάδων με στόχο την ενίσχυση της κινητικότητας αλλά και της ευελιξίας ανάμεσα στα διαφορετικά Συστήματα Επαγγελματικής και Κατάρτισης. • η άμεση, ωστόσο μη-ευθύγραμμη συσχέτιση του/των επαγγελματικών περιγράμματος/ατων με το επαγγελματικό «προσόν», όπου το επαγγελματικό προσόν αναφέρεται στο επίσημο αποτέλεσμα διαδικασίας αξιολόγησης και πιστοποίησης, το οποίο προκύπτει όταν ο αρμόδιος οργανισμός διαπιστώνει ότι ένα άτομο έχει επιτύχει μαθησιακά αποτελέσματα που ανταποκρίνονται σε συγκεκριμένες προδιαγραφές.

5. Α.2. Ελλάδα Νομοθετικό πλαίσιο Ε.Π. • Νόμος 3191/ 2003 για τη δημιουργία Εθνικού Συστήματος Σύνδεσης της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης Κατάρτισης και Απασχόλησης (Ε.Σ.Ε.Ε.Κ.Α), έθεσε το γενικό πλαίσιο για την πιστοποίηση των επαγγελματικών προσόντων ανεξαρτήτως διαδρομής και τρόπου που αποκτήθηκαν. • Νόμος 3369/6.7.2005 «Συστηματοποίηση της Διά Βίου Μάθησης». • Κοινή Υπουργική Απόφαση των Υπουργείων Οικονομία και Απασχόλησης, 113708/30.12.2005 «Σύστημα Πιστοποίησης Προγραμμάτων Γνώσεων, Δεξιοτήτων και Ικανοτήτων», • Κοινή Υπουργική Απόφαση των Υπουργείων Οικονομίας, Παιδείας και Απασχόλησης 110998/08.05.2006 «Πιστοποίηση Επαγγελματικών Περιγραμμάτων». Στις δύο Κοινές Υπουργικές Αποφάσεις, εξειδικεύονται οι διατάξεις των παραπάνω νόμων και προσδιορίζονται οι προδιαγραφές για την ανάπτυξη και πιστοποίηση των επαγγελματικών περιγραμμάτων καθώς και η σύνδεσή τους με τα προγράμματα εκπαίδευσης και κατάρτισης εφόσον προαπαιτούμενο για την πιστοποίηση των προγραμμάτων επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης είναι η άμεση σύνδεση του περιεχομένου τους με τα αντίστοιχα πιστοποιημένα επαγγελματικά περιγράμματα. • Νόμος 3879/21.10.2010, «Ανάπτυξη της Διά Βίου Μάθησης και Λοιπές διατάξεις».

6. Α.3 Υλοποίηση πιστοποιημένων Επαγγελματικών Περιγραμμάτων 2008-2010 202 Πιστοποιημένα Επαγγελματικά Περιγράμματα: Για πρώτη φορά στη χώρα μας, στα πλαίσια διεθνούς διαγωνισμού που προκήρυξε σε δύο φάσεις το ΕΚΕΠΙΣ για την ανάπτυξη επαγγελματικών περιγραμμάτων, κατά την περίοδο 2008 έως 2010, αναπτύχθηκαν με κοινή μεθοδολογία από την ένωση νομικών προσώπων που αποτελείται από τους κοινωνικούς εταίρους και πιστοποιήθηκαν από το ΕΚΕΠΙΣ, 202 επαγγελματικά περιγράμματα. Στατιστική κατανομή 202 Ε.Π. : • 126 αφορούν τεχνίτες και επαγγέλματα μεταποίησης • 23 αναφέρονται σε τουριστικά επαγγέλματα • 12 αναφέρονται σε αγροτικά επαγγέλματα • 12 αναφέρονται στην Πράσινη οικονομία • 29 διάφορα άλλα επαγγέλματα • Το σύνολο των Ε.Π. αφορά αποκλειστικά τη δευτεροβάθμια και μετα-δευτεροβάθμια εκπαίδευση (έως και επίπεδο 4 ISCED) • Τα 202 Ε.Π. αντιστοιχούν σε 161 τετραψήφιους κωδικούς ΣΤΕΠ’98 και απομένουν 164 κωδικοί ΣΤΕΠ για το σύνολο της οικονομίας καθώς και 36 Ε.Π. για σύγχρονα επαγγέλματα (πράσινης οικονομίας, ενέργεια, υγεία κλπ.) = Ανάγκη για συνολικά 200 νέα Επαγγελματικά Περιγράμματα στην ελληνική αγορά (Πηγή: στοιχεία ΕΟΠΠΕΠ)

7. Ορισμός Ως «Επαγγελματικό Περίγραμμα», ορίζεται το σύνολο των Βασικών και Επιμέρους Επαγγελματικών Λειτουργιών ή Δραστηριοτήτων, που συνθέτουν το αντικείμενο εργασίας ενός επαγγέλματος ή/και μιας ειδικότητας, καθώς και οι αντίστοιχες γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες που απαιτούνται για την ανταπόκριση στις λειτουργίες αυτές. Κύρια επιδίωξη των επαγγελματικών περιγραμμάτων είναι «η συστηματοποιημένη ανάλυση και καταγραφή του περιεχομένου των επαγγελμάτων καθώς και των τρόπων απόκτησης των απαιτούμενων για την άσκηση του επαγγέλματος προσόντων» (ΚΥΑ 110998/08.05.2006).

8. Με την πιστοποίηση των επαγγελματικών περιγραμμάτωνεπιτυγχάνεται: • Η ενίσχυση της αξιοπιστίας της επαγγελματικής κατάρτισης και η στενότερη σύνδεση της με τις ανάγκες του κόσμου της εργασίας. • Η θεσμοθέτηση μεθόδων, προδιαγραφών και κριτηρίων ανάπτυξης, αξιολόγησης και πιστοποίησης επαγγελματικών περιγραμμάτων. • Η άμεση σύνδεση του περιεχομένου των πλαισίων προγραμμάτων επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης με τα αντίστοιχα επαγγελματικά περιγράμματα. • Η βελτίωση των επαγγελματικών προσόντων του ανθρώπινου δυναμικού της χώρας καθώς και η διευκόλυνση της ένταξης των ανέργων και των ευάλωτων κοινωνικά ομάδων στην απασχόληση. • Η ενίσχυση του ρόλου των κοινωνικών εταίρων στο σύστημα της δια βίου επαγγελματικής κατάρτισης. • Η διασφάλιση της ποιότητας και αποτελεσματικότητας των προγραμμάτων που υλοποιούνται στο πλαίσιο της Δια Βίου επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης.

9. Α.4 Δομή περιεχομένου Επαγγελματικού Περιγράμματος Ενότητα Α:Τίτλος και ορισμός του επαγγέλματος /ειδικότητας Ενότητα Β: Ανάλυση του επαγγέλματος/ειδικότητας- «προδιαγραφές» Ενότητα Γ: Απαραίτητες γνώσεις, δεξιότητες για την άσκηση του επαγγέλματος/ειδικότητας Ενότητα Δ: Προτεινόμενες διαδρομές για την απόκτηση των απαιτούμενων προσόντων Ενότητα Ε: Ενδεικτικοί τρόποι αξιολόγησης των απαιτούμενων Γνώσεων, Δεξιοτήτων και Ικανοτήτων

10. Α.5 Επίπεδα ανάλυσης Η ανάλυση κάθε Επαγγελματικού Περιγράμματος έγινε σε 4 επίπεδα: • Κύριες Επαγγελματικές Λειτουργίες (ΚΕΛ), • Επιμέρους Επαγγελματικές Λειτουργίες ή Δραστηριότητες (ΕΕΛ), • Επαγγελματικές Εργασίες (Ε.Ε), τουλάχιστον τρεις ανά ΕΕΛ. • Γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες. Οι Κύριες Επαγγελματικές Λειτουργίες αντιπροσωπεύουν τις γενικές περιοχές ευθύνης ενός επαγγέλματος, ώστε να επιτυγχάνεται ο κεντρικός σκοπός του επαγγέλματος. Οι Επιμέρους Λειτουργίες αποτελούν μια σαφή αλυσίδα δραστηριοτήτων, οι οποίες διαμορφώνουν τα λογικά και απαραίτητα βήματα που απαιτούνται ώστε ο εργαζόμενος να ολοκληρώσει μια κύρια επαγγελματική λειτουργία. Η Επαγγελματική Εργασία είναι η μικρότερη αυτοτελής διάσταση στην οποία υποδιαιρείται κάθε επιμέρους επαγγελματική λειτουργία και συνδυασμένη με άλλες περιγράφει όλα τα καθήκοντα που στοιχειοθετούν κάθε επαγγελματική δραστηριότητα. Η κάθε εργασία αποτελείται από ένα τουλάχιστον αυτοτελές σύνολο γνώσεων, δεξιοτήτων και ικανοτήτων. (Οδηγός Ανάπτυξης Περιγραμμάτων, Αθήνα 2007).

11. Α.6 Άμεση Διασύνδεση των Ε.Π με τα βασικά ευρωπαϊκά εργαλεία της Δια Βίου Μάθησης Κάθε επαγγελματικό περίγραμμα έχει αντιστοίχιση με τους ευρωπαϊκούς κωδικούς κατάταξης επαγγελματικών προσόντων κατά: • εκπαιδευτικών επιπέδων κατά ISCED, • επίπεδο άσκησης επαγγέλματος κατά Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Επαγγελματικών Προσόντων - EQF, • ενώ η μεθοδολογία ανάπτυξής τους έχει στηριχτεί στις θεμελιώδεις αρχές του Ευρωπαϊκού Συστήματος Μεταφοράς Πιστωτικών Μονάδων-ECVET. • EQF και ECVET αποτελούν τα εργαλεία διαφάνειας των επαγγελματικών προσόντων. Το EQF είναι βάση σύγκρισης των επαγγελματικών γνώσεων, δεξιοτήτων και ικανοτήτων που αποκτώνται σε διαφορετικά συστήματα επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης. Συμπληρωματικά το ECVETείναι ένα σύστημα μεταφοράς των πιστωτικών μονάδων όπου αποτυπώνονται και αναγνωρίζονται τα αποτελέσματα της μάθησης σε διαφορετικά μαθησιακά περιβάλλοντα και κυρίως συστήματα αρχικής και συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης.

12. Β. Τοτοπίο του ολοκληρωμένου κύκλου πιστοποίησης προσόντων Μαθησιακά Αποτελέσματα Ευρωπαϊκά εργαλεία και μηχανισμοί ECVET EQF Νομοθεσία ΔΒΜ Πιστοποίηση προσόντων Ανάγκες Αγοράς εργασίας Επαγγελματικά Περιγράμματα ΕΠΠ-NQF Προγ/ματα Curricula Εκπαιδευτικά Πρότυπα Επαγγελματικά Προσόντα Επαγγελματικά Πρότυπα

13. Β.1 Ολοκληρωμένος κύκλος πιστοποίησης προσόντων Για το σχεδιασμό και την ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου κύκλου πιστοποίησης προσόντων αφορά στη δημιουργία: • Επαγγελματικών Περιγραμμάτων • Πλαισίων Προγραμμάτων • Προσόντων Με στόχους: • Στο πλαίσιο της σύνδεσης ανάμεσα στα Επαγγελματικά Περιγράμματα και την πιστοποίηση των προσόντων, ο στόχος της ανάπυξης των Ε.Π. είναι να ικανοποιηθούν οι ανάγκες του ανθρώπινου κεφαλαίου στην Ελλάδα για αναγνώριση, επικύρωση και πιστοποίηση των επαγγελματικών τους προσόντων • Στα Ε.Π. περιγράφονται με ολοκληρωμένη μέθοδο τα πρότυπα που συνθέτουν ένα Επαγγελματικό Προσόν και τις απαραίτητες γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες. • Σε κάθε Ε.Π συνδέεται το Curriculum, το οποίο επίσης πιστοποιείται, διασφαλίζοντας την ποιότητα και ευελιξία στα προγράμματα επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης. • Το Επαγγελματικό Περίγραμμα διασφαλίζει την πιστοποίηση των προσόντων ανεξάρτητα από τον τρόπο απόκτησής τους εφόσον βασίζονται στα πρότυπα που περιγράφει.

14. Β.2 Η σημασία των Μαθησιακών Αποτελεσμάτων • Τα ευρωπαϊκά εργαλεία EQF και ECVET απαιτούν παρόμοια στροφή προς τα μαθησιακά αποτελέσματα • Τα μαθησιακά αποτελέσματα είναι μηχανισμός κλειδί για το σχεδιασμό των προτύπων προσόντων και την διάδοση των πολιτικών ασφάλειας ποιότητας και πιστοποίησης. • Εάν τα προσόντα πρέπει να πιστοποιηθούν βασισμένα σε ενότητες μαθησιακών αποτελεσμάτων τότε είναι φανερό πόσο σημαντικό είναι να καθοδηγήσει ο σχεδιασμός των πλαισίων προγραμμάτων και τα προγράμματα τους εκπαιδευόμενους στην απόκτηση των αναμενόμενων μαθησιακών αποτελεσμάτων. • Το curriculum είναι η νέα ευρωπαϊκή γέφυρα για την ενίσχυση προσεγγίσεων που επικεντρώνονται στον εκπαιδευόμενο- (learner-centered).

15. Μαθησιακά αποτελέσματα: Αναφέρονται σε όσα ο εκπαιδευόμενος: • γνωρίζει, • κατανοεί και • μπορεί να κάνει, μετά την ολοκλήρωση της μαθησιακής διαδικασίας και τα οποία προσδιορίζονται με τη μορφή γνώσεων, δεξιοτήτων και ικανοτήτων. Επίπεδο προσδιορισμού: Τα μαθησιακά αποτελέσματα μπορούν να προσδιοριστούν σε διαφορετικά επίπεδα: • Συστημικό όπως στα πλαίσια προσόντων • Προσόντων, όπως στα πρότυπα προσόντων • Curriculumκαι προγράμματα μάθησης

16. 4.2 Πλαίσιο Προγράμματος –Curriculum –Προγράμματα μάθησης • Το Πλαίσιο Προγράμματος είναι ένα εργαλείο σχεδιασμού μαθησιακών δραστηριοτήτων με διττή ουσία. • Από τη μια είναι ένα έγγραφο που θέτει το πλαίσιο απόκτησης μαθησιακών εμπειριών και πάνω στο οποίο βασίζεται η ανάπτυξη μαθησιακών προγραμμάτων. Ταυτόχρονα, είναι ένα «συμβόλαιο» μεταξύ κοινωνίας, κράτους και επαγγελματιών της εκπαίδευσης (Braslavsky, 2010). • «το Πλαίσιο Προγράμματος(1) αποτελεί ένα έγγραφο ή σύνολο εγγράφων κανονιστικού χαρακτήρα, το οποίο περιλαμβάνει πέρα από την επαγγελματική και την τεχνική διάσταση, μια πολιτική / θεσμική διάσταση. Ανάλογα με το εθνικό πλαίσιο, τον τύπο εκπαίδευσης / κατάρτισης και τον φορέα παροχής, τα curricula είναι δυνατό ... να προσδιορίζουν τα μαθησιακά αποτελέσματα, το αντικείμενο, το περιεχόμενο, το πλαίσιο και τη διάρκεια της μάθησης, καθώς και τις μεθόδους εκπαίδευσης και αξιολόγησης, σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό. • 1)CEDEFOP (2010), Research paper no 6, Learning Outcomes Approaches in VET Curricula, a comparative analysis of nine European countries, Luxembourg, Publications Office of the Euroepean Union

17. Το Πλαίσιο προγράμματος περιλαμβάνει δύο κύριες συνιστώσες, εκ των οποίων η πρώτη αφορά στην ανάλυση του Προσόντος σε Ενότητες των μαθησιακών αποτελεσμάτων (units), σύμφωνα με τη Σύσταση του ΕΚ και του Συμβουλίου της 18η; Ιουνίου 2009, οι οποίες αντιστοιχούν στο δεύτερο επίπεδο ανάλυσης ενός Επαγγελματικού Περιγράμματος, τις Επιμέρους Επαγγελματικές Λειτουργίες. • Και δεύτερη συνιστώσα αποτελεί το καθ’ αυτό πλαίσιο προγράμματος το οποίο καλύπτει το σύνολο του προσόντος με το οποίο σχετίζεται το επαγγελματικό περίγραμμα. • Για κάθε Ενότητα Μαθησιακών Αποτελεσμάτων και για το σύνολο του Προσόντος υπολογίζονται και αποδίδονται πιστωτικές μονάδες, βάση της μεθοδολογίας ECVET.

19. Αναλυτικότερα το πλαίσιο προγράμματοςαποτελείται από τα εξής: • Προσδιορισμό των ενοτήτων/ψηφίδων του προσόντος στο οποίο οδηγεί ή με το οποίο συσχετίζεται το επαγγελματικό περίγραμμα • Προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα της ψηφίδας • Γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες τηςψηφίδας • Διαδικασίες και κριτήρια αξιολόγησης των μαθησιακών αποτελεσμάτων των ψηφίδων • Σχετική βαρύτητα των ψηφίδων • Πιστωτικές μονάδες του προσόντος και των ψηφίδων

20. Προγράμματα εκπαίδευσης και κατάρτισης • Σε αντίθεση με την ευρύτητα του Πλαισίου Προγράμματος, τα «μαθησιακά προγράμματα» είναι σχεδιασμοί μαθησιακών εμπειριών σε συγκεκριμένα πλαίσια. Αναπτύσσεται στη βάση του curriculum και λαμβάνει υπόψη τις ανάγκες των εκπαιδευόμενων». • Το εύρος και η κατανομή των ωρών του προγράμματος είναι σε άμεση συνάρτηση με την βαρύτητα των ενοτήτων και τις πιστωτικές μονάδες που αποδίδονται σε αυτές. Σύμφωνα και με τη Σύσταση της 18ης Ιουνίου 2009, η σχετική βαρύτητα και οι πιστωτικές μονάδες των Ενοτήτων Μαθησιακών Αποτελεσμάτων, και των Σπονδύλων που προκύπτουν από αυτές, σε σχέση με το συνολικό προσόν προσδιορίζονται σύμφωνα με τα παρακάτω κριτήρια: • σχετική σημασία της Ενότητας Μαθησιακών Αποτελεσμάτων για συμμετοχή στην αγορά εργασίας, για επαγγελματική εξέλιξη ή για κοινωνική ένταξη, • πολυπλοκότητα, εμβέλεια και έκταση των Επιμέρους Ενοτήτων Μαθησιακών Αποτελεσμάτων • απαιτούμενη προσπάθεια από τον εκπαιδευόμενο για να οικειοποιηθεί τις γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες της Ενότητας Μαθησιακών Αποτελεσμάτων.

21. 4.3 Κοινά σημεία μεθοδολογίας ECVET, Ε.Π.- Curriculum-Προγράμματα-προσόντα • Μαθησιακά αποτελέσματα. Η Αποτύπωση των επαγγελματικών προσόντων, υπό τη μορφή μαθησιακών αποτελεσμάτων, εκφρασμένα πιο συγκεκριμένα σε γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες. • Ενότητες/ μαθησιακών αποτελεσμάτων. Τη δομική και συνεκτική παρουσίαση των γνώσεων, δεξιοτήτων και ικανοτήτων σε ενότητες/ψηφίδες μάθησης, με σπονδυλωτή διάρθρωση, οι οποίες μπορούν να αξιολογηθούν και να πιστοποιηθούν. • Αναγνώριση εναλλακτικών διαδρομών μάθησης. Την αναγνώριση της επαγγελματικής εμπειρίας και των δεξιοτήτων, εφόσον δίνεται η δυνατότητα αντιστοίχισης, αναγνώρισης και πιστοποίησης γνώσεων, δεξιοτήτων και ικανοτήτων ανεξαρτήτως του τρόπου που αποκτήθηκαν (τυπική, άτυπη και μη τυπική μάθηση). • Τις ενδεικτικές μεθόδους αξιολόγησης των μαθησιακών αποτελεσμάτων, οι οποίες ορίζονται σε κάθε επαγγελματικό περίγραμμα, και για κάθε ενότητα/ψηφίδα μαθησιακών αποτελεσμάτων. • Κοινή βάση αναφοράς.Αποτελεί η ψηφίδα των μαθησιακών αποτελεσμάτων (αυτοτελές σύνολο γνώσεων, δεξιοτήτων και ικανοτήτων)στο ECVET που αντιστοιχεί στη ανάλυση των Επαγγελματικών Εργασιών του Επαγγελματικού Περιγράμματος σε αυτοτελή σύνολα γνώσεων, δεξιοτήτων και ικανοτήτων, κριτηρίων επαγγελματικής ανταπόκρισης και εύρος, των οποίων ο δημιουργικός ανασχηματισμός με κριτήρια την συνάφεια και τη δομική συνοχή δημιουργούν τις Ενότητες Μαθησιακών Αποτελεσμάτων που συγκροτούν το πλαίσιο προγράμματος και τους σπονδύλους των προγραμμάτων.

22. Ευχαριστώ