Saylar

1. Saylar الاعداد

2. 1 və 2 Sayları • Saylar bütün dillərdə bilindiyi kimi hər hansı bir əşya və ya şəxsin sayını bildirmək üçün istifadə olunur. Ədədlər, sayılannanəvvəlgəlir. Təkcə 1 sayı, sayılanaddansonragəlir. Ədədlərinsifətivəziyyətindəolar. ½ Sayları düzəliş qaydaları • 1 və 2 arasındakı sayları istifadə edərkən , bu zaman ilk əvvəl biləcəyimiz şey ədədin sayılannan sonra gəlir.

3. 2.Hər ikisi tənvin damma ٌ olur. 3.Əgər sayılan müənnəsdirsə sayda müənnəs və ya əksinə olur. 4.Hər ikisi ال siz istifadə olunur. • birqızuşağı • طِفْلَةٌ وَاحِدَةٌ • birkişi • رَجُلٌ وَاحِدٌ

4. Ərəbcədə, ədədəالعَدَدُ, sayılanaالمَعْدُودُdeyilir. Bəzən bir cinsdənikivarlığıgöstərməküçünاِثْنَانِvəاِثْنَتَانِçoxistifadəedilməz, ad birbaşatesniye (ikil) edilər, müsənna (təsniyyə) edilər. • Nümunələr:

5. Qeyd: 3-10 arasında, ədəd (ədəd), ma'dud'un (sayılanın) əkscinsindənolur, ma'dud (sayılan) cəm (çoxluq) olaraqgəlirvəməcrurdur son hərfinin hərəkəsidammadır. 3/10 arası saylar düzəliş qaydaları : 1. Burada Say sayılandan sonra gəlir 2.Əgər sayılan müzəkkər cəmdirsə o zaman say müənnəs tək olur. 3/10 Arasındakı Saylar

6. 3.Hər ikisi heç bir zaman ال qəbul etməz. • 4.Hər ikisidə əgər heç bir dəyişiklik baş verməzsə onda hər ikisinin hərəkəsi tənvin damma olur. • 5.Əgər sayılan müzəkkər səlim cəmdirsə bu zaman cəmin sayılanın son hərəkəsi ون ilə yox ِينَ ilə yazılır. • 6.İzafətdədə həmçinin hərəkə dəyişir.

7. Nümunələr • 1 uşaqطِفْلٌ وَاحِدٌ • 2 uşaqطِفْلاَنِ • 3 uşaqثَلاَثَةُ أَطْفَالٍ • 4 uşaqأَرْبَعَةُ أَطْفَالٍ • 5 uşaqخَمْسَةُ أَطْفَالٍ • 6 uşaqسِتَّةُ أَطْفَالٍ • 7 uşaqسَبْعَةُ أَطْفَالٍ • 8 uşaqثَمَانِيَةُ أَطْفَالٍ • 9 uşaqتِسْعَةُ أَطْفََالٍ • 10 uşaqعَشْرَةُ أَطْفَالٍ

8. Nümunələr: • 3 qadın • ثَلاَثُ نِسْوَةٍ • 3 adam • ثَلاَثَةُ رِجَالٍ • 3 gecə • ثَلاَثُ لَيَالٍ • 3 gün • ثَلاَثَةُ أَيَّامٍ

9. فَصِيَامُ ثَلاَثَةِ أَيَّامٍ • 7 gecə • سَبْعُ لَيَالٍ • 7 gün • سَبْعَةُ أَيَّامٍ • وَثَمَانِيَةَ سَخَّرَهَا عَلَيْْهِمْ سَبْعَ لَيَالٍ وَ ثَمَانِيَةُ أَيَّامٍ حُسُومًا • (Allah) o fırtınanıüzərlərinə 7 gecəvə 8 günarxaarxayamüsəllətetdi.

10. 11/19 Arası Saylar • Qeyd: 11-19 arasındakıədədlərəالأَعْدَادُ المُرَكَّبَةُdeyilir. Ədədlərbirləşmişdirlər (murəkkəb), vəhəmdişilərinhəmdəkişilərinsonlarıikiüstün " ً " olaraq hərəkələnir. • 11/12 Sayı necə düzəlir • 1.Bu saylarda say sayılandan əvvəl gəlir. • 2.Bu zaman onluq say sisteminin 2ci tərəfi fəthə qəbul edir

11. 3. Sayılan isə son hərəkəsi tənvin fəthə olur. • 12/19 Arası saylar • 1. Bu sayın müzəkkər olan hissəsini demək istəyiriksə bu zaman sayın birinci hissəsi müənnəs və hərəskəsi fəthə olur. • 2. Sayın onluq hissəsi mütləq müzəkkər olur və son hərəkəsi fəthə olur. • 3.Sayılanın hərəkəsi isə tənvin fəthə olur və ال sız olur.

12. 12/19 Müənnəs Saylar • 11/12 Arası Müənnəs Saylarının düzəlmə qaydası. • 1. Sayın təklik hissəsi müzəkkər və hərəkəsi isə fəthə olur • 2.Sayın onluq hissəsi isə müənnəs olur hərəkəsi fəthədir • 3.Sayılan hissə hərəkə tənvin fəthə və təbii ki müənnəs olur

13. Nümunələr Müzəkkər say üçün • 11 uşaqأَحَدَ عَشَرَ طِفْلاً • 12 uşaqاِثْنَا عَشَرَ طِفْلاً • 13 uşaqثَلاَثَةَ عَشَرَ طِفْلاً • 14 uşaqأَرْبَعَةَ عَشَرَ طِفْلاً

14. Nümunələr Müənnəs say üçün • 11 qızuşağıإِحْدَى عَشَرَةَ طِفْلَةً • 12 qızuşağıاِثْنَتَا عَشَرَةَ طِفْلَةً • 13 qızuşağıثَلاَثَ عَشَرَةَ طِفْلَةً • 14 qızuşağıأَرْبَعَ عَشَرَةَ طِفْلَةً

15. Hazıladı: • Qafqaz Universiteti Məzunları • Müşviq Məhərrəmov • Emil Adışov • Gilavar-2@box.az • Gilavar-1@box.az