جوینده دانش در کنف عنایت خداوند است.

1. بسم الله الرحمن الرحیم جوینده دانش در کنف عنایت خداوند است. پيامبر اكرم (ص) می فرمایند :

2. Lecture 3: Image Quality Computer Tomography Technique Prepared by: BehzadOmmani Master of Medical Engineering Instructor Radiology Group September, 2012

3. Quality Image Factors • برخی از عوامل موثر بر کیفیت تصویر به وسیله تکنولوژیست قابل کنترل اند : • تراز میلی آمپر • زمان اسکن • ضخامت برش • میدان منظر دید • الگوریتم اسکن • در برخی از سیستم ها کیلو ولت – اوج به مجموعه این عوامل پارامترهای اسکن گفته می شود.

4. Artifacts • آرتیفکت و یا درستنما (به انگلیسی: Artifact) به هر گونه خطایی در تصویرگیری و یا پردازش تصاویر در علوم عکس برداری گویند. • آرتیفکت ها ظواهر متفاوت و علت های گوناگونی دارند. آرتیفکت های سی تی اسکن را می توان به سه دسته تقسیم نمود: • بر پایه فیزیک ( physics-based) • بر پایه بیمار ( patient-based ) • بر پایه نقص تجهیزات ( equipment-induced)

5. Artifacts • این واقعیت که علت بروز یک آرتیفکت چیست و به چه نحوی می توان از بروز آن ممانعت نمود یا میزان بروز آن را به حداقل رساند یک موضوع مهم در حفظ کیفیت تصاویر است. • ضمن حفظ کیفیت تصاویر در صورت برخورد صحیح با این موضوع می توان از هدر رفت زمان و پول جلوگیری کرد.

6. Motion Artifacts • چنانچه عضو مورد مطالعه حین تصویربرداری جابجا شود، کامپیوتر جای اصلی پیکسل مربوطه را در فضا گم کرده و در نتیجه مقادیر ثبتی اشعه در مقابل ردیف و ستون غیر واقعی قرار خواهد گرفت. • آرتیفکت ناشی از حرکت بیمار به صورت سایه شبح مانند محو شدگی یا خطوط ناواضح در تصاویر سی تی اسکن دیده می شود. • این آرتیفکت ناشی از حرکت ارادی یا غیر ارادی بیمار است. • کارخانه های سازنده دستگاه سی تی اسکن امکاناتی جهت کاهش این آرتیفکت در نظر گرفته اند مانند : • Over scan • Partial scan modes • Software correction(MAC) • Cardiacgating

7. Motion Artifacts

8. Metallic Artifacts • آرتیفکت ناشی از وجود اشیاء یا پروتزهای فلزی در میدان منظر دید اسکن یا همانSFovاست. • بعلت جذب پرتوتوسط اشیاء یا پروتزهای فلزیونرسیدن به دتکتور حلقه دریافت اطلاعات ناقص خواهد بود و این کمبود اطلاعات منجر به رگه های ستاره ای شکل در تصویر می شود. • این عامل باعث می شود که عدد سی تی آن قسمت در تصویر بالا رفته و تصویر روشن شود که به صورت انفجار ستاره (Star Burst) در تصاویرنمایان می شود.

9. Metallic Artifacts • محدوده مقدار شدت اشعه ایکس که اسکنر سی تی اسکن می تواند پاسخ دهد برد دینامیکی گفته می شود. بالاترین حد برد دینامیکی در اغلب سیستم های سی تی اسکن قدیمی HU 1000 (مربوط به کورتکس استخوان) بود. • از آنجائی که مقدار تضعیف مواد فلزی بالاتر از 1000 است، در سیستم های سی تی اسکن جدید این مقدار تا 4000 افزایش یافته است تا اثر این آرتیفکت کاهش یابد.

10. Metallic Artifacts Note : beam hardening, partial volume, edge gradient, and aliasing all contribute to the streaks that result from metal in the SFOV.

11. Metallic Artifacts MetalArtifact Reduction software (MAR)

12. Ring Artifacts • این آرتیفکت ناشی از کالیبره نبودن یا خرابی یک یا چند دتکتور است که تولید سیگنال های خروجی متفاوت می کند. • این آرتیفکت به صورت حلقه یا حلقه های هم مرکز در تصاویر سی تی اسکن ظاهر می شود. • این آرتیفکت به ویژه در نسل سوم سی تی اسکن دیده می شود.

13. Ring Artifacts

14. Out of Filed Artifacts • این آرتیفکت به دو علت رخ می دهد : 1. بخشی از بدن بیمار در طی اسکن خارج از میدان منظر دید اسکن قرار گیرد. • قرار گرفتن قسمتی از شکم خارج از اسکن شکم. 2. بخشی از بدن بیمار که خارج از میدان منظر دید اسکن قرار دارد به شدت دسته پرتو اشعه ایکس را تضعیف نماید. • قرار گرفتن دست های بیمار در طرفین بدن هنگام توموگرافی شکم.

15. Out of Filed Artifacts

16. Out of Filed Artifacts

17. Tube Arcing Artifacts • این آرتیفکت به چند علت رخ می دهد : 1. یک علت معمول برای بروز این آرتیفکت، افزایش ناخواسته جریان الکتریکی درون لامپ اشعه ایکس است. که تحت عنوان قوس تیوب Tube Arcingیا قوس ولتاژ بالا High-Voltage Arcing شناخته می شود. 2. دیگری وجود مولکول های گاز درون لامپ اشعه ایکس است. 3. همچنین قوس می تواند از طریق روغن محفظه رخ دهد.

18. Tube Arcing Artifacts • در مراحل اولیه قوس ممکن به ندرت به شکل خطوط کوچک ظاهر شود. • هرچه از عمر یک تیوب بگذزد میزان بروز قوس بیشتر خواهد بود. • بسته به شدت و فرکانس بروز قوس تصاویر حاصل می تواند حاوی رگه های قابل اغماض یا بی ارزش کننده تصویر باشد. • اغلب سیستم ها در هنگام بروز قوس یک پیغام خطا می دهند. • الگویPattern بروز قوس بسیار حائز اهمیت است.

19. Tube Arcing Artifacts

20. Aliasing Artifacts تعداد نماها و پروجکشن های مورد استفاده در بازسازی تصویر سی تی ، یکی از فاکتورهای تعیین کننده کیفیت تصویر می باشد. اگرتعداد نمونه گیری (نماها) برای بازسازی مقطع ناکافی باشد،آرتیفکت کمداشت نما یا الایزینگ که به شکل مخطط و مرتبط با لبه های تیز و کوچک بروز می کند. برای ایجاد قدرت تفکیک فضایی کافی در اجزای تصویر فرکانس نمونه گیری (شدت پرتودر سانتیمتر از شعاع پرتو) بایدحداقل دو برابر کوچکترین شئ اسکن شده باشد.

21. Aliasing Artifacts

22. Beam Hardening Artifacts این آرتیفکت ناشی از افزایش انرژی متوسط شعاع دسته پرتو اشعه ایکس عبوری از یک مقطع بدن بیمار می باشد که به آن آرتیفکت سخت شدگی دسته پرتو می گویند. هر قدر ضخامت برش بیشتر باشد بواسطه جذب پرتوهای کم انرژی از شعاع دسته پرتو متوسط انرژی افزایش می یابد. دو نوع آرتیفکت که از سخت شدگی پرتو ایجاد می شود عبارتند از : 1. آرتیفکت فنجانی شکل 2. نوارها یا رگه های تاریک

23. Beam Hardening Artifacts

24. Beam Hardening Artifacts

25. Calibration Correction Beam Hardening Correction Software

26. Partial Volume Artifacts متوسط حجم نسبی نوعی خطای محاسبه دقیق مقدار μ وکسل بوده و تولید آرتیفکتهای حجم نسبی می کند که بصورت نوارهایا رگههایی در تصویر نمایان می شود. محاسبات اعدادCTبراساس μ هر وکسل از بافت انجام می گیرد. در مواردیکه وکسل از چند بافت تشکیل شود محاسبات اعدادCTبراصل میانگین گیری از اعدادCT بافتهای متشکل وکسل انجام و متوسط حجم نسبی نامیده می شود. مثال : اگر یک وکسل شامل، خون40 CT= ، ماده خاکستری 46 CT=، ماده سفید 43 CT=. عدد سی تی میانگین این وکسل برابر با 43 می شود.

27. Partial Volume Artifacts بیشتر حد واسط بافت نرم با زوائد استخوانی یا حد واسط بین ریه ودیافراگم ,کف و ناحیه خلفی جمجمه رخ می دهد.

28. Partial Volume Artifacts

29. Edge gradient effect Artifacts آرتیفکت اثر لبه شیب به صورت رگه ها یا سایه ها، ناشی از اشیاء نامنظم که تفاوت در دانسیته از ساختارهای اطراف خود دارند. متداولترین مثال برای این آرتیفکت زمانی است که باریم یا ماده حاجب درون معده در مجاورت هوا قرار می گیرد. معمولا آثار ناشی از اثر لبه شیب تا حد زیادی غیرقابل اجتناب است .

30. Edge gradient effect Artifacts

31. Spiral interpolationArtifacts این آرتیفکت ها هنگامی که ساختارهای آناتومیکی در امتداد محور Z دارای تغیيرات زیاد هستند (قسمت بالایی کاسه سر) ایجاد می شوند و اثر آنها با گامهای بیشتر شدید تر می شود. این آرتیفکت در حین الحاق تصویری و بازسازی تصاویر رخ می دهد. اگر اسکن مارپیچی از یک فانتوم مخروطی شکل که در امتداد محور Z اسکنر قرار گرفته است انجام گیرد، تصاویر محوری حاصل از آن به صورت دایره ظاهر می شود. Z

32. Spiral interpolationArtifacts