140 likes | 469 Views
DYSTYCH ELEGIJNY. heksametr +pentametr Klaudia Ziewiec. METRYKA. Iloczas: sylaba może być krótka ( syllaba brevis ), np. w wyrazach dwusylabowych: pa-ter, to-ga , sylaba może być długa z natury ( syllba natura longa ), jeżeli zawiera samogłoskę długą albo dwugłoskę, np. aurum ,
E N D
DYSTYCH ELEGIJNY heksametr +pentametr Klaudia Ziewiec
METRYKA • Iloczas: • sylaba może być krótka (syllababrevis), np. w wyrazach dwusylabowych: pa-ter, to-ga, • sylaba może być długa z natury (syllba natura longa), jeżeli zawiera samogłoskę długą albo dwugłoskę, np. aurum, • sylaba może być długa z umowy (syllabapositionelonga), jeżeli po samogłosce krótkiej występuje grupa dwu lub więcej spółgłosek (z wyjątkiem połączenia głoski zwartej z płynną – muta cum liquida- l,r), - samogłoska przed samogłoską ulega skróceniu.
METRYKA • Rytm wiersza antycznego związany jest z iloczasem, niezależnie od akcentu poszczególnych wyrazów • Ważne jest określone następstwo sylab długich i krótkich (˘) i długich (ˉ) • Czas trwania sylaby krótkiej nazywa się morą, a sylaba długa trwa dwie mory • Jedną sylabę w wyrazie wymawia się silniej, z przyciskiem (ictus) – ta sylaba nazywana jest arsą • Reszta sylab, wymawiana bez przycisku tworzy tezę • Arsa i teza dają stopę
HEKSAMETR (gr. hex- sześć, metron- miara) • Najbardziej znany rodzaj wiersza antycznego złożony z 6 daktyli (gr. daktylos – palec) • Od czasów Homera heksametr jest wyznacznikiem poezji epickiej
HEKSAMETR DAKTYLICZNY • Daktyl w czterech pierwszych stopach można zastąpić spondejem, w 5 stopie takie zastępstwo jest rzadkie i daje efekt artystyczny (versusspondiacus) • Szósta stopa jest zawsze dwusylabowa, a sylaba ostatnia jest obojętna co do długości (anceps).
PENTAMETR DAKTYLICZNY • Pentametr także jest wierszem daktylicznym, niezupełnym (katalektycznym: w trzeciej i szóstej stopie brak tezy, jest tylko arsa)
HEKSAMETR [PRZYKŁADY] „Quid tam sollicitis || vitamconsummimusannis Torquemurquemetu || caecaquecupidine rerum Aeternisque senes || curis, dum quaerimus, aevum Perdimus et nullo || votorumfinebeati Viturosagimus || sempernecvivimusumquam.” (Maniliusz IV 1-22 Astronomica)
DYSTYCH ELEGIJNY • Z połączenia heksametru i pentametru powstaje dystych elegijny „Ille ego qui fuerim, tenerorumlusoramorum Quemlegis, utnorisaccipeposteritas!”
DYSTYCH ELEGIJNY (Ovidius, Amores I 5, 1-8) Aestuserat, mediamquediesexegerathoram;adposuimediomembralevandatoro.pars adapertafuit, pars alteraclausafenestrae;quale fere silvae lumen haberesolent,qualiasublucentfugientecrepusculaPhoebo, aut ubinoxabiit, nectamenortadies.illaverecundisluxestpraebendapuellis,quatimiduslatebrassperethaberepudor.
DYSTYCH ELEGIJNY(Sulpicia, Epistulae I) Tandem venitamor, qualemtexissepudoriquamnudassealicui sit mihi fama magis.ExoratameisillumCythereaCamenisadtulitinnostrumdeposuitquesinum.ExsolvitpromissaVenus: meagaudianarret,dicetursiquis non habuissesua.Non ego signatisquicquammandaretabellis, ne legat id nemoquammeusante, velim,sedpeccasseiuvat, vultusconponerefamaetaedet: cum dignodignafuisseferar.
Maximasgratias ago! Klaudia Ziewiec