بسم الله الرحمن الرحیم

1. بسم الله الرحمن الرحیم موضوع: کنترل سرب در محیط کار

2. مقدمه سميت سرب هزاران سال است كه براي انسان شناخته شده است. عليرغم شناختي كه نسبت به سميت اين عنصر وجود دارد هنوز هم درگستره وسيعي از صنايع مصرف مي شود.سرب پس از آهن دومين فلز پر مصرف صنعتي محسوب مي شود. تماس با سرب از زمان انقلاب صنعتي رو به افزايش بوده است و در قرن اخير به خاطر استفاده از بنزين حاوي سرب شدت گرفت، به طوري كه مقدار سرب موجود در بدن انسان امروزي500تا 1000 برابر انسان هاي قبل از دوران صنعتي شدن است. فعاليت هاي شغلي نظير كار با پودرها، مايعات و يا خميرهاي حاوي سرب، جارو كردن يا نظافت خشك محيط هاي آلوده به سرب، ذوب، سوزاندن، بريدن، سوراخ كردن، ماشين كاري، سند بلاست، تراشيدن، سائيدن، پرداخت كاري جوشکاري سرب و تركيبات حاوي سرب افراد را در معرض مواجهه مستقیم با سرب قرار می دهند

3. مقدمه تماس با سرب معدني وتركيبات آن در محيط هاي شغلي به روش هاي تنفسي، گوارشي و پوستي انجام و زمينه ساز صدمات و مسموميت سربي در كارگران مي شود. سرب نه تنها سلامتي افرادي را كه به اقتضاي شغلي مجبوربه تماس با آن هستند را به خطر مي اندازد، بلکه يکي از شايع ترين آلاينده هاي زيست محيطي محسوب مي شود كه سلامتي جامعه و بويژه كودكان را به طور جدي به خطر مي اندازد.كودكان دراثر تماس با رنگ هاي سربي به كار رفته در اسباب بازي ها و پوشش خوراكي ها و يا بر اثر تماس با سربي كه توسط والدين شان از محيط كار به منزل آورده مي شود به مسموميت مزمن مبتلا مي شوند.

4. مصارف سرب و ترکیبات آن • اكسيد سرب مهمترين تركيب سرب جهت استفاده در حالت هاي خالص،آلياژي يا به صورت تركيبات شيميايي مي باشد كه عمدتاً به صورت پودري و دانه اي استفاده مي شود. فلز نرم و سنگين سرب در ساخت صفحه هاي باطري، ياتاقان، حروف چاپ، حفاري، لوله هاي سربي، مخازن آب، تهيه اسيد سولفوريك، ورقه هاي سربي، اتومبيل سازي، مهمات، لحيم كاري، غلاف كابل ها، رنگ ، شيشه ، سراميك ، كاشي، لاستيك، پلاستيك، حفاري، لباس هاي حفاظتي مقاوم در برابر اشعه استفاده مي شود.

5. راههای ورود سرب به بدن • راه تنفسی: گرد و غبار و فيوم هاي سرب بدون بو و غير قابل رؤيت بوده و شرايط مناسبي را براي ايجاد تماس تنفسي كارگران با آنها فراهم مي كنند هواي آلوده به سرب وارد ريه ها شده و پس از جذب بلافاصله وارد جريان خون مي شود.جذب سرب به سرعت و از كليه راه هاي تنفسي انجام مي شود.

6. راههای ورود سرب به بدن راه گوارشی: گرد و غبار و فيوم هاي سرب پس از توليد و انتشار بر روي مواد غذايي، آب، لباس و سايرسطوح و اشياء ته نشين مي شوند. در صورت صرف غذا، نوشيدني و يا استفاده از سيگار، جوئيدن ناخن يا مصرف آدامس در محيط هاي آلوده يا در محيط هاي تميز با دست هاي آلوده به سرب شرايط لازم براي جذب گوارشي فراهم مي شود. در محيط هاي با احتمال تماس دهاني، برخي از افراد طعم و مزه فلزي سرب را در دهان خود احساس مي كنند.

7. جريان هوا در شش ها: كيسه هاي هوايي ششها ديواره اي بسيار نازكي دارند اين ديواره ها فقط از يك لايه سلول پهن و نازك تشكيل شده است.در اطراف هر کیسه هوایی مویرگ وجود دارد به هنگام دم اكسيژني كه وارد كيسه هوايي مي شود. در رطوبت كيسه هاي هوايي حل مي شود و طبق پديده ي انتشار از ديواره نازك كيسه هوايي و مويرگ عبور مي كند و وارد خون مي شود. علت تبادل گازهاي تنفسي در جداره كيسه هوايي و مويرگ تفاوت در مقدار آنها و پديده انتشار است.

9. توزیع و نگهداری سرب مقدار كل سرب بدن تأثيري بر جذب آن ندارد، يعني اينکه سرب داراي مکانيسم بازخورد نيست كه جذب آن را محدود نمايد و با تکرار تماس، مقادير بيشتري از سرب در بدن جذب مي شود. پس ازجذب، سرب در تمام بافت هاي بدن قابل رديابي است مانند کبد،کلیه و دیگر بافتهای نرم بدن ولي بيش از 90 درصد آن با نيمه عمربيولوژيك سال ها تا ده ها سال در استخوان ها تجمع پيدا سرب به طور دائم در استخوانها باقي نمانده و به تدريج، با كم شدن غلظت سرب درخون و يا تغيير در شرايط اسيديته خون،مجدداً به جريان به خون آزاد مي شود مي كند.

10. دفع سرب در ارتباط با دفع سرب جذب شده،كليه ها و كبد نقش اصلي بر عهده دارند، به طوري كه% 75سرب جذب شده از طريق كليه ها دفع مي شود. دستگاه گوارش% 15مو،ناخن،عرق و شير هم به ميزان% 8 در دفع سرب مؤثر هستند.

11. فاکتورهای موثر بر مسمومیت سن و جنس حساسيت به سرب در زنان بيش از مردان مي باشد. زنان جوان در آستانه بارداري و افراد جوان زير 18سال حساس تر از ساير كارگران هستند. تغییرات فصلی استعداد مسموميت در دماي محيطي بالا بيشتر از دماي معمولي است. تغذیه چربي ها در جذب سرب مؤثرند ولي پروتئين ها از مسموميت سربي مي كاهند. كمبود كلسيم در مواد غذايي نيز جذب سرب را افزايش مي دهند. تركيب رژيم غذايي روزانه، سن و ويتامين D ،اندازه ذرات سرب از عوامل مهم در جذب سرب مي باشند. چربي زياد در رژيم غذايي و كمبودكلسيم

12. اثرات بهداشتی ناشی از تماس با سرب کم خونی اثر بر روی سیستم عصبی :مانند خستگي، خواب آلودگي، تغييرات رفتاري، تحريك پذيري،ضعف يا فلج عضلاني اثر بر دهان، دندان ودستگاه گوارش: ایجاد خط آبی بر روی لثه ها، ریزش دندانها،استفراغ،كاهش وزن، ناراحتي شکمي،سفتي جدار شکم، يبوست اثر بر روی سیستم قلبی و عروقی: افزایش فشار خون اثر بر روی سیستم تولید مثل: کاهش تولید اسپرم،کاهش تستوسترون،مرده زایی و سقط جنین، کاهش میل جنسی و توان جنسی مشکوک به سرطانزایی

13. علائم مسمومیت مسمومیت خفیف اگر مقدار سرب موجود در بدن زياد باشد تمامي اعضاء به ويژه كليه ها و دستگاه عصبي مركزي درگير شده و باعث ايجاد ناراحتي هايي نظير احساس خستگي عمومي، ضعف، دردهاي عمومي، سردرد، كاهش وزن، دردهاي شکمي،كم خوني، افزايش فشار خون و يبوست مي شوند. تماس طولاني با سرب باعث آسيب هاي كليوي، آسيب به مغز و سيستم عصبي،ضعف و ناتواني عظلاني و حتي ناباروري مي شود. مسمومیت خفیف تا متوسط لرزش، اختلالات خواب، اختلال در تمركز، سردرد، استفراغ،كاهش وزن، ناراحتي شکمي، رنگ پريدگي، خستگي، خواب آلودگي، تغييرات رفتاري تحريك پذيري از مهمترين علائم مسموميت خفيف تا متوسط محسوب مي شوند. مسمومیت شدید در مسموميت شديد احساس طعم فلزي در دهان، ضعف يا فلج عضلاني، كرامپ هاي شديد، سفتي جدار شکم، يبوست ايجاد مي شود

14. رفتارهای غیر بهداشتی در مواجهه با سرب • عدم استفاده از تجهیزات حفاظت فردی • استفاده نا مناسب از تجهیزات حفاظت فردی مانند استفاده نا صحیح از ماسک ،عدم نظافت مناسب،رها کردن در محوطه • بادگیری سطح دستگاهها و لباسها با هوای فشرده به جای استفاده از جارو ن دستمال مرطوب و یا جاروبرقی • عدم شستشوی لباسهای آلوده و رعایت نظافت شخصی از جمله دوش گرفتن • خوردن و آشامیدن در محوطه

15. بهداشت فردی • پيش از ورود به محيط كار، با توجه به ميزان آلودگي محيط كار از وسايل حفاظتي مناسب استفاده شود. • وسايل حفاظتي بايد پس از مصرف شسته و كاملاً تميز شوند، مگر اينکه يك بار مصرف باشند. • پرسنل بايد پس از ترك محل كار، لباس هاي كار را درآورده و دست و صورت را به دقت بشويند. • كارگران شاغل به كار در محيط هايي كه غلظت ذرات سرب هوابرد در هواي محيطي بيش ازحد مجاز توصيه شده باشد، تنها پس از دوش گرفتن و شستشوي كامل تمام بدن مجاز به ترك محل كار مي باشند. • خروج از محل كار با لباس كار اكيداً ممنوع است، همانطور كه پرسنل بدون تجهيزات حفاظتي مناسب حق ورود به محيط كار را ندارند. • به منظور پيشگيري از تماس گوارشي، صرف غذا، نوشيدني، مصرف سيگار يا آدامس در محلهاي كار با سرب ممنوع بوده و بايستي مانع از بردن اين قبيل چيزها به محل كار شد. • صرف غذا، نوشيدني و استعمال سيگار بايد در محل هاي تميز انجام شود. • غذا، نوشيدني و سيگار بايد در محل هايي تميز به غير از كمد وسايل حفاظت فردي نگهداريشوند.

16. بهداشت فردی • خروج هرگونه وسيله و وسايل حفاظتي به خارج از محل كار ممنوع است. • لباس هاي كار، وسايل حفاظت فردي و وسايل و تجهيزات كاري در پايان شيفت كاري بايد به روشهاي تميز سازي مکشي تميز شوند. • كارگران شاغل به كار در محيط هاي در معرض تماس با سرب بايد ناخن ها و موي خود را كوتاه نگه داشته، و پس از انجام كار دوش گرفته و لباس هايشان را عوض كنند. • شستشوي كامل دست و صورت پيش از صرف غذا، استعمال سيگار يا خوردن نوشيدني، احتمال تماس ناخواسته به سرب را كاهش مي دهد. • هرگونه تماس دهاني با تجهيزات نظير چسبانيدن برچسب، مکيدن سيال و … در محيط كارممنوع است. • پس از شيفت كاري، كارگران آلوده به سرب مي بايست به طور كامل لباس كار خود را در محل معين شده تعويض كرده، دوش بگيرند و پس از شستشوي كامل بدن، وخشك كردن خود اقدام به پوشيدن لباس هاي شخصي و مراجعه به خانه كنند. با رعايت اين فرايند مي توان مانع از انتقال آلودگي از محيط كار به اتومبيل، منزل و اعضاء خانواده شد.

17. انتقال سرب از محیط کار به منزل • برخي از كارگران در پايان كار به نحو مناسبي استحمام و رفع آلودگي نکرده و يا اينکه بر اثر تماس با وسايل، سطوح و لباس هاي آلوده، آلودگي را به همراه خود به اتومبيل و منزل برده و به اين ترتيب مقدمات تماس و مسموميت اعضاء خانواده بويژه كودكان و زنان باردار را با سرب و تركيبات آن فراهم مي كنند. • كودكان از ريسك تماس بالاتري برخودار هستند چون از رابطه دستي- دهاني بالاتري نسبت به بزرگسالان برخوردار بوده و ضمناً كارايي دستگاه گوارشي آنها در جذب سرب بيشتر از بزرگسالان است. مسموميت در كودكان طيف وسيعي از بيماري ها از بيماري هاي رفتاري تا آسيب هاي مغزي را بدنبال خواهد داشت.

18. انتقال سرب از محیط کار به منزل • در كودكان به علت عدم تکامل كافي سد خوني- مغزي تا قبل از 3 سالگي مقادير بيشتري سرب جذب دستگاه عصبي مركزي شده و مسموميت مغزي يا انسفالوپاتي ناشي از سرب با علائم تشنج،اغماء دركودكان در معرض تماس ايجاد مي شود. • - افزايش غلظت سرب در خون بزرگسالان تأثير نامطلوبي بر سيستم توليد مثل و بر جنين در حال رشد داشته و سبب بروز آسيب هاي عصبي دائمي در جنين مي شود.

19. وظایف کارگران در راستای ارتقاء کیفیت محیط کار • كارگر مسئول رعايت جنبه هاي ايمني و بهداشت در كاري كه انجام مي دهد مي باشد. • استفاده درست از سيستم هاي كنترل آلودگی كه توسط كارفرما تأمين شده نظير سيستم تهويه،سيستم هاي نظافت فشار منفي، سيستم هاي كنترل دما، تجهيزات حفاظت فردي و... • رعايت دستورالعمل هاي كار ايمن، رفع آلودگي پيش از ورود به غذاخوري، خروج از محل كارو... • پرهيز از خوردن، نوشيدن و يا جوئيدن آدامس و استعمال سيگار و يا آوردن خوراكي، نوشيدني ويا سيگار به محل كار • صرف غذا، نوشيدني و استعمال دخانيات در محل هاي تميز و عاري از آلودگي به سرب كه ازسوي كارفرما معين شده اند. • شسشتوي دست وصورت و ياتعويض لباس و يا لباس هاي حفاظتي آلوده پيش از ورود به غذاخوري يا محل صرف نوشيدني • رعايت اصول بهداشت فردي: • شسشتشوي دست و صورت و تميز كردن زير ناخن ها با فرچه پيش از صرف غذا يا نوشيدني و يا استعمال دخانيات. • مشاركت در ايمن سازي محيط كاري • شركت مستمر و فعال در دوره هاي آموزشي • تعامل سازنده و متقابل با كارفرما در زمينه ايمن سازي محيط

21. وظایف کارگران در راستای ارتقاء کیفیت محیط کار - آشنايي با نحوه استفاده صحيح و به موقع از سيستم هاي كنترلي نظير تهويه موضعي، تجهيزات و روش هاي كار صحيح - نظافت و تميز نگه داشتن محيط كار با روش هاي تعريف شده از سوي كارفرما -انجام كار با حداقل توليد و انتشار آلودگي - جمع آوري و انتقال مناسب پسماند ها در انتهاي شيفت كاري - استفاده از لباس هاي حفاظتي و ماسك هاي تنفسي در محيط هاي پرگرد و غبار و بازگرداندن آنها در انتهاي شيفت يا روز كاري به محل تعيين شده از سوي كارفرما - گزارش هرگونه اشکال يا خرابي در سيستم تهويه، اقلام حفاظت فردي، برچسب گذاري و... به سربرست و يا كارشناس بهداشت حرفه اي - رعايت توصيه هاي پزشکي در هنگام كار با سرب - رعايت توصيه ها و دستورالعمل هاي اعلام شده توسط كارشناس بهداشت حرفه اي - شستشو و نظافت تجهيزات حفاظت فردي در محل كار

22. مشاغل با ریسک بالا • اگر غلظت سرب در خون كارگران شاغل به كار در محيطي بدون استفاده از ماسك تنفسي، فراتر ازمقادير زير باشد، آن شغل از ريسك بالاي تماس شغلي با سرب برخوردار است: • 1/45 ميکرومول سرب در ليتر يا 30 ميکروگرم سرب در دسي ليتر خون براي كارگران معمولي • 1/48 ميکرومول سرب در ليتر يا 10 ميکروگرم سرب در دسي ليتر خون براي زنان با استعداد باروري

23. حد مجاز سرب و ترکیبات آن در هوای تنفسی • حدتماس شغلي براي تماس تنفسي با سرب و تركيبات معدني سرب در طي يك شيفت كاري 8ساعته، 50 ميکروگرم در متر مکعب هوا مي باشد.كميته فني بهداشت حرفه اي كشور و ساير سازمانهاي معتبر بين المللي، حد مجازي براي مواجهه تماسي كوتاه مدت و سقفي با سرب ارائه نداده اند.

24. سطح عمل براي آلکيل هاي سرب حد عمل تعريف نشده ولي براي تركيبات معدني سرب سطح عمل به شرح زير مي باشد: • غلظت سرب در هوا 30 ميکروگرم سرب در متر مکعب هوا براي هشت ساعت تماس تنفسي بدون نياز به استفاده از ماسك تنفسي • غلظت سرب در خون - زنان جوان مستعد بارداري: 25 ميکروگرم در 100 ميلي ليتر خون - ساير كارگران: 50 ميکروگرم در 100 ميلي ليتر خون

25. سطح تعلیق • سطح تعليق براي گروه هاي مختلف كاري در معرض تماس با سرب فلزي وتركيبات معدني آن به شرح زير است: • غلظت سرب درخون براي سرب و تركيبات معدني سرب: زنان جوان مستعد بارداري:0.97ميکرومول در ليتر يا 20ميکروگرم در دسي ليتر خون زنان باردار و شيرده:0.72 ميکرومول در ليتر يا 15 ميکروگرم در دسي ليتر خون سايركارگران:2.41 ميکرومول در ليتر يا 50 ميکروگرم در دسي ليتر خون

26. نمونه برداري از هواي محيطي در خصوص ارزيابي تماس تنفسي كارگران با سرب و يا تركيبات سرب به استثناء الکيل هاي سرب كه روزانه به مدت چند ساعت در معرض تماس با سرب هستند، ابتدا غلظت متوسط وزني- زماني 8ساعتي، تماس تنفسي كارگران محاسبه مي شود. نتايج حاصل با حد مجاز توصيه شده مقايسه شده و در صورتي كه ميزان تماس، از يك دوم حد توصيه شده بيشتر شود، تماس تنفسي با سرب معني دار بوده و نياز به انجام اقدامات زير است: - مشورت با افراد صاحب نظرو كارشناسان فرايندي با هدف تعيين علت بالا بودن غلظت آلودگي - بررسي مجدد اقدامات كنترلي به منظور اطمينان از اينکه سيستم هاي كنترلي موجود به درستي و در حدود تعريف شده كار مي كنند. - بررسي نياز به استفاده از وسايل حفاظت تنفسي به عنوان يك راه حل موقتي تا زمان برگشت شرايط به حالت عادي - اطلاع رساني نتايج به كارگر - آموزش اقدامات اصلاحي لازم به منظور كنترل تماس تا كمتر از حد مجاز به كارگر و استفاده از ماسك هاي تنفسي مناسب - تصميم گيري سريع در خصوص اجراي اقدامات كنترلي مناسب - انجام نمونه برداري هاي بعدي با هدف تأييد نتايج اندازه گيري قبلي - انجام مراقبت هاي پزشکي

27. فواصل انجام اندازه گیری سرب در هوای تنفسی • اگر نتايج پايش هوا كمتر از حد عمل توصيه شده بود اندازه گيري ها در فواصل ساليانه انجام ميشوند. • اگر اندازه گيري اوليه نشان دهنده غلظت سرب در هواي محيطي در حد عمل يا فراتر از حد عمل 30 ميکروگرم در متر مکعب هوا، ولي كمتر از حد مجاز بود كارفرما موظف به تکرار اندازه گيري ها • در فواصل 6 ماهه مي باشد.كارفرما بايد بر اين اساس اقدام به تکرار اندازه گيري ها تا زماني كه نتايج حداقل 2 بار اندازه گيري متوالي كه در فواصل 7 روز از يکديگر انجام مي شوند كمتر از حد عمل باشد، نمايد. تحت اين شرايط، ديگر نيازي به انجام نمونه برداري نمي باشد.

28. فواصل انجام اندازه گیری سرب در هوای تنفسی اگر نتايج اندازه گيري هوا، بيشتر از حد مجاز توصيه 50 ميکروگرم بر متر مکعب هوا باشد،كارفرما موظف به تکرار اندازه گيري ها در فواصل 3 ماه يا فصلي مي باشد.در اين حالت كارفرما موظف به ادامه اندازه گيري در دفعات مورد نياز دارد تا زماني كه نتايج حداقل 2 پايش متوالي در فاصله 7 روز از يکديگر كمتر از حد مجاز و بالاتر از حد عمل باشد. در اين حالت اندازه گيري ها در فواصل هر 6ماه تکرار خواهند شد. هرگاه در فرايند توليد، كنترل هاي موجود و يا در پرسنل شاغل به كار در فرايند تغيير محسوسي ايجاد شود به نحوي كه سبب ايجاد تغيير در الگوهاي تماس و يا تماس اضافي با سرب شود، يا به هردليل ديگري كارفرما اعتقاد دارد كه اين تغييرات منجر به ايجاد تماس هاي اضافي با سرب شده اند،نياز به انجام اندازه گيري هاي اضافي است.

29. کنترل تماس با سرب در محیط کار حذف سرب از فرایند: مؤثرترين و بهترين روش حفاظت از سلامتي كارگران حذف سرب از فرايند مي باشد. براي مثال، استفاده از رادياتورهاي آلومينيومي با مخزن پلاستيکي در صنعت خودروسازي به جاي استفاده از رادياتورهاي مسي با مخزن لحيم كاري شده با سرب، استفاده از پايدار كننده هاي كلسيم/ روي به جاي پايدار كننده هاي با پايه سرب در محصولات پي وي سي.

30. جایگزینی جايگزيني رنگ هاي حاوي% 20 سرب با رنگ هاي حاوي%2سرب، استفاده از لعاب پايه سربي به شکل دوغابه به جاي استفاده از مواد پودري به منظور كنترل انتشار گرد و غبار نمونه اي ازروش هاي جايگزيني محسوب مي شوند

32. کنترل های مهندسی در محيط هاي كاري كه كارگران حداقل به مدت 30 روز در سال در معرض تماس با گرد و غبارسرب در غلظت هايي بالاتر از حد مجاز هستند، كارفرما مي بايست با بهره گيري از كنترل هاي مهندسي اقدام به كاستن از غلظت سرب در هواي تنفسي به كمتر از 200 ميکروگرم در متر مکعب هوا كند. در غلظت هاي كمتر از 200 ميکروگرم در متر مکعب هوا مي توان به منظور كاستن از غلظت به كمتر از حد مجاز 50 ميکروگرم در متر مکعب هواي تنفسي از تركيبي از كنترل هاي مهندسي،اجرايي و ماسك هاي تنفسي استفاده كرد.

33. محصورسازی • كار با سرب و مواد حاوي سرب بايد تا حد امکان محصور و محدود به جاهاي تعريف شده شود. بامحصورسازي كامل كار، كارگر، فرايند يا سيستم جابجايي مواد كه مسئول توليد و انتشار آلودگي هستند ضمن جلوگيري از انتشار سرب به محيط، تماس تنفسي تمامي كارگران حذف و يا به حداقل خواهد رسيد. برخي از كاربردهاي روش محصور سازي در زمينه كنترل و پيشگيري از پخش و انتشار سرب در محيط كار به شرح زير مي باشد: • نگهداري پسمان هاي سربي در ظروف دربسته • استفاده از سيستم هاي تهويه مجهز به سيستم غبار گير • جلوگيري از انتقال ناخواسته سرب به خارج از محل كار توسط كارگر با لباس و بدن آلوده • مکان يابي محل تأسيسات شستشو، دوش و تعويض لباس به نحوي كه كارگران بدون عبوراز بخش رفع آلودگي امکان ورود به ساير نواحي تميز را نداشته باشند.

35. سيستم تهويه موضعي

39. بازديد دوره ای از سيستم تهويه موضعي پس از اجراي سيستم تهويه موضعي، مسئوليت نگهداري سيستم در وضعيت بهينه و مناسب بر عهده كارفرما و كارگران مي باشد. وظيفه كارگران گزارش سريع موارد و مشکلات مشاهده شده است. سيستم تهويه بايد در فواصل منظم به شرح زير بازديد و نتيجه بررسي و تست سيستم ثبت و حداقل به مدت 5 سال از تاريخ انجام، نگهداري شود. -در شرايط كاري معمول: حداقل يك بار در فواصل 14 ماهه -در ساير موارد: در فواصل زماني مناسب به تشخيص كارشناسي - بازديد چشمي: حداقل هفته اي يك بار در بررسي سيستم تهويه كه هر 14 ماه يك بار انجام مي شود مي بايست تمامي سيستم از هود تا محل تخليه همراه با پارامترهاي عملياتي نظير سرعت ربايش، سرعت در كانال، فشار استاتيك به دقت بررسي شوند. اندازه گيري كارايي سيستم كنترلي حداكثر 5 روز پس از هرگونه تغيير در محصولات، فرايندها سايرسيستم هاي كنترلي كه ممکن است بر ميزان انتشار و تماس با آلودگي مؤثر باشند بايد انجام شود.

40. اصلاح فرایند استفاده از روش هاي كاري مرطوب لايه برداري رنگ هاي سربي قديمي با آب تحت فشار به جاي شعله و كاردك نظافت محيط كار به روش هاي مکشي و يا روش هاي مرطوب بريدن سرب يا فلزات حاوي سرب با اره يا وسايل برشي سرد به جاي برش كاري با ترچ هوا برش، يا قوس الکتريکي كنترل دماي مذاب به كمتر از 450 درجه سانتيگراد وكاهش معني دار در انتشار فيوم هاي سرب

42. کنترل های اجرایی اين كنترل ها در واقع سيستم هاي كاري هستند كه نقش مکمل در پيشگيري و يا كاستن از ريسك تماس با سرب دارند. در صورتي كه با اجراي ساير روش هاي كنترلي باز هم برخي از خطرات كنترل نشده و مقداري ريسك باقيمانده در محيط وجود داشته باشد كنترل هاي اجرايي توجيه پيدا مي كنند. اطلاعات، دستورالعمل ها و آموزش، نظافت مناسب محيط كار، طراحي مناسب محيط كار، محل هاي شستشو و دوش، غذاخوري تميز و محل استراحت جداي از محيط كار، فرايندهاي كار ايمن،تعمير و نگهداري مناسب، چرخش شغلي، تغيير در الگوهاي كاري، ممانعت از اضافه كار كارگران،علائم و نشانه ها، زمان بندي كارها، به كار گيري برنامه مراقبت پزشکي

43. فواصل نظافت و تميز سازی • به منظور پيشگيري از تماس تنفسي و گوارشي با سرب، نظافت محيط كار بايد در فواصل منظم زير و در صورت لزوم هر وقت كه لازم است انجام شود. • ميزهاي كار و سطح زمين، رختکن لباس هاي كار آلوده، محل هاي شستشو و يا بخش هاي اختصاص يافته به استعمال سيگار: حداقل يك بار در روز • غذاخوري: حداقل يك بار در روز تميز و يا شستشو شود. • سطوح خارجي تجهيزات و وسايل مورد استفاده در فرايند نظير راكتورها، ماشين ها: حداقل يك باردر روز. • ماسك هاي تنفسي: در پايان هر شيفت يا دوره كاري • لباس هاي حفاظتي: پيش از خروج از محل كار جهت ورود به غذاخوري و يا به دنبال استفاده روزانه به روش فشار منفي و يا حداقل هر هفته يك بار شستشو و در صورت لزوم تعويض شوند.

44. طراحي محيط كار كارفرما بايد طراحي محيط و ايستگاه هاي كاري را به نحوي انجام دهد كه تجمع آلودگي بر روي آنها به حداقل برسد. پارامترهاي مؤثر بر طراحي محيط كار از ديدگاه رفع آلودگي و نظافت عبارتند از: - بهره گيري از سطوح صاف و صيقلي و بدون خلل و فرج به منظور افزايش سهولت و كارايي در نظافت و رفع آلودگي سطوح. - بهره گيري از محل هاي اتصال خوب و آب بند كه مانع از انتشار گرد وغبار مي شوند بويژه دركانوايرهاي حمل مواد. - طراحي در، پنجره و تأسيسات داخلي تا حد امکان ساده، بدون لبه يا طرح هاي پيچيده. - ديوارها و كف در نقاط اتصال به يکديگر، به طور كامل و بدون درز و شکاف با هم يکي شوند. - سطح ديوارها و سقف بايد كاملاً به طور كامل رنگ آميزي شوند. سطح زمين نيز بايد به طور كامل با مواد يا روكش هاي صاف و صيقلي كه به آساني تميز مي شوند پوشانيده شوند. لبه اين روكش ها بايد حداقل تا 15 سانتي متري بالاي كف بر روي ديوار ادامه يابند. -كف تأسيسات تا جايي كه امکان دارد، بايد هم سطح و بدون پله باشد، تا احتمال تجمع گرد و غبار و بروز سانحه در هنگام حمل مواد كاهش يابد.

45. طراحي محيط كار - انجام لوله كشي آب، فاضلاب، سيم كشي برق، سيستم گرمايش- سرمايش، تهويه، لوله كشي هواي تميز تحت فشار براي ماسك هاي تنفسي هوارسان و لوله كشي سيستم نظافت فشار منفي به صورت زير كار. -در صورت استفاده از لوله كشي روكار استفاده از كوتاه ترين و صاف ترين مسير ممکن قرار گرفته و آببندي شوند. -كف شوي سالن ها، بايد به طور كامل در داخل لوله PVC قرار گيرد - سيستم جمع آوري فاضلاب و كف شوي هاي آن نبايد در گوشه ها و كناره هاي سالن فرايند قرار گيرند. - استفاده از شيرهاي آب پايي در دستشويي ها و آب خوري ها - محصور سازي فرايندهاي پرگرد و غبار به نحوي كه با ايجاد شرايط محدود شده و فشار منفي امکان ورود ذارت معلق به محيط كار به حداقل برسد. - براي پست هاي كاري در معرض ذرات معلق، امکانات لازم نظير شيرهاي تأمين هواي فشرده جهت تغذيه سيستم هاي هوارسان به منظور استفاده در ماسك هاي هوارسان در نظر گرفته شود.

46. تسهيلات بهداشتي تأمين تسهيلات مناسب براي شستشوي دست و صورت، شسشتوي تمام بدن )دوش( و تعويض لباس براي كارگران شاغل به كار در محيط هاي پر گرد و غبار از عناصر كليدي در برنامه تأمين سلامتي كارگر و خانواده وي محسوب مي شوند. تسهيلات بهداشتي مانع از انتقال ناخواسته سرب در هنگام خروج از فرايند شده و ضمن به حداقل رساني تماس گوارشي و به حداقل رساني تماس هاي ثانويه ناشي از لباس هاي آلوده مانع از انتقال ناخواسته سرب به خانواده كارگر مي شوند. نوع تسهيلات شستشو و تعويض لباس قوياً وابسته به ريسك مواجهه تماسي با سرب است. براي مثال اگر تماس اتفاقي با سرب رخ مي دهد و از لباس حفاظت فردي يك بار مصرف استفاده مي شود،آلودگي لباس و بدن محدود بوده و همان امکانات شستشوي دست و رختکن معمولي كفايت مي كند.

47. اگر ارزيابي ريسك نشاندهنده محدود بودن آلودگي به دست ها و پاها است، فقط نياز به تأمينروشويي و دستشويي، صابون و برس ناخن همراه با كمدهاي مجزا براي لباس كار و لباس منزل است

48. اگر ارزيابي ريسك نشان دهنده آلودگي بالا به سرب بود، نياز به تسهيلات ويژه مشتمل بر اتاق هاي تعويض لباس تميز و كثيف مجزا از هم همراه با دوش و روشويي بين دو بخش مي باشد. -كارفرما موظف به تأمين تسهيلات بهداشتي رفع آلودگي براي كارگران در معرض تماس با غلظت هاي بيشتر از 200 ميکروگرم سرب در متر مکعب هواي تنفسي مي باشد. -كارفرما بايد به نحوي برنامه ريزي كند كه هيچ يك از كارگران شاغل به كار در محيط هاي با غلظت هوابرد بيش از 200 ميکروگرم سرب در متر مکعب هواي تنفسي، بدون شستشوي كامل از محل كار خارج شوند. -كارفرما بايد مطمئن شود كه كارگر نظافت لباس كار را با هواي تحت فشار، تکان دادن و يا هرروش مکانيکي ديگر كه منجر به انتشار گرد وغبار به محيط مي شود، انجام نمي دهد. - كارگران در بدو ورود به محل كار، ابتدا لباس هاي خود را در رختکن تميز درآورده و دركمدهاي شخصي قرار داده و پس از پوشيدن لباس كار تميز با عبور از بخش شستشو و رختکن تعويض لباس هاي كار آلوده به محل كار وارد مي شوند.در برگشت، قبل از خروج از محل كار ابتداگرد و غبار ته نشين شده بر سطح پوست و لباس خود را با استفاده از سيستم هاي تميز سازي فشارمنفي تميز كرده و سپس به رختکن لباس هاي كار آلوده وارد و لباس كار را در محل تعيين شده قرارمي دهد. كارگر لباس كار را ترجيجاً بدون تماس با دست و به صورت پشت و رو از سمت سر به پا درآورده و سپس لباس را از سمت پشت آن كه تميز است تا كرده و در ظروف مخصوصي به همين منظور قرار داده و سپس به بخش شستشوي تمام بدن وارد مي شود.

49. الزامات بخش تسهيلات بهداشتي كارفرما موظف است طراحي بخش هاي مختلف واحد رفع آلودگي را به نحوي انجام دهد كه مانع ازانتقال آلودگي از بخش نگهداري لباس هاي كار و تجهيزات كاري به بخش لباس هاي تميز شود. - به منظور جلوگيري از انتشار آلودگي به رختکن لباس هاي تميز، جريان هوا همواره بايد از بخش رختکن لباس هاي تميز به سمت رختکن لباس هاي آلوده در جريان باشد. - تسهيلات بهداشتي از سه بخش رختکن لباس هاي آلوده و رختکن لباس هاي تميز و بخش رفع آلودگي يا شستشو در ميان اين دو بخش تشکيل شده است - واحدهاي شستشو علاوه بر سينك زير دوشي بايد داراي صابون مايع(صابون قالبي توصيه نمي شود)، برس ناخن، حوله فردي كاغذي يك بار مصرف و يا سيستم هاي خشك كن هواي گرم باشند.