Bireysel Emeklilik Sistemine Yönelik Vergi Düzenlemeleri

1. Bireysel Emeklilik Sistemine Yönelik Vergi Düzenlemeleri İstanbul 2002

2. Bireysel Emeklilik Sistemlerinde Vergi Düzenlemeleri • Bireysel emeklilik sistemlerinde üç aşamada vergisel düzenlemeler yapılabilmektedir • Katkıların ödenmesi aşaması • Katkıların değerlendirilmesi aşaması • Hak kazanılan ödemelerin hak sahibine yapılması aşaması

3. Bireysel Emeklilik Sistemlerinde Vergi Düzenlemeleri • Yapılabilecek düzenlemeler • Katkıların ödenmesi aşaması • Katkıların vergi matrahından indirim konusu yapılıp, yapılamayacağı • İndirim konusu yapılacak tutara ilişkin oransal veya maktu sınırlamalar konulup konulmayacağı • Katkıların değerlendirilmesi aşaması • Elde edilen getirilerin vergilendirilip, vergilendirilemeyeceği • Fon varlığı üzerinden vergi alınıp alınmayacağı • Birikimlerin ödenmesi aşaması • Elde edilen gelirlerin vergilendirilip, vergilendirilmeyeceği • Vergilendirilecekse nasıl bir vergileme

4. Vergisel Düzenlemelerin Yapılmasında Esas Alınan Kriterler • Yapılacak düzenlemeler uzun vadeli olmalıdır. • Bugün uygulanmakta olan vergi sistemine değil, ulaşılmak istenen vergi sistemine göre planlanmalıdır. • Bireylerin emeklilik dönemlerinde asgari bir gelir düzeyini sağlamalarını teşvik ederken, vergi adaletine uygun olmalıdır. • Emeklilik hakkını kazananlar sistemden erken ayrılanlara ve daha kısa vadeli birikimli sigortaları tercih edenlere göre daha ayrıcalıklı bir vergilemeye tabi olmalıdır

5. Katkı Paylarının Vergi Matrahından İndirim Konusu Yapılması • Ücret geliri elde edenler ile yıllık beyanname ile beyan edilen gelirler için farklı düzenleme • İşverenler tarafından çalıştırdıkları işçiler için ödeyecekleri katkı payları ücretle ilişkilendirilmeksizin doğrudan gider kaydedilebilecek • İndirim konusu yapılabilecek tutara ilişkin oransal ve maktu sınırlar var

6. Katkıların Ücret Matrahının Tespitinde İndirim Konusu Yapılması • İndirim konusu yapılabilecek tutar, • Aylık bazda, elde edilen brüt ücretin %10’unu (özel şahıs sigortalarında %5) geçemez. • Yıllık bazda, asgari ücretin yıllık tutarını aşamaz. • Bakanlar kurulu aylık bazdaki indirimi brüt ücretin %20’sine (%10), yıllık bazda asgari ücretin yıllık tutarının iki katına artırma konusunda yetkilidir. • Hem bireysel emeklilik hem özel şahıs sigortalarına prim ödenmesi halinde indirim konusu yapılabilecek toplam tutar yukarıdaki sınırlamalara tabidir. • Prim ödemesi ücretlinin şahsına, eşine veya küçük çocuklarına ait olabilir.

7. Katkıların Yıllık Beyanname ile Beyan Edilecek Matrahın Tespitinde İndirimi • İndirim konusu yapılabilecek tutar, • Beyan edilen gelirin %10’unu (özel şahıs sigortalarında %5) geçemez. • Yıllık bazda, asgari ücretin yıllık tutarını aşamaz. • Bakanlar kurulu oransal sınırı %20’ye (%10), maktu sınırı asgari ücretin yıllık tutarının iki katına kadar artırmaya yetkilidir. • Hem bireysel emeklilik hem özel şahıs sigortalarına prim ödenmesi halinde indirim konusu yapılabilecek toplam tutar yukarıdaki sınırlamalara tabidir. • Prim ödemesi ücretlinin şahsına, eşine veya küçük çocuklarına ait olabilir.

8. Katkıların Doğrudan İşverence Gider Yazılması • İşverenler tarafından ücretliler adına bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı payları ücret ile ilişkilendirilmeksizin doğrudan gider yazılabilecektir. • Ücretle ilişkilendirilmeksizin gider yazılacak katkı payı ile ücretliler tarafından ödenen ve ücret matrahının tespitinde indirim konusu yapılacak katkı payı toplamı, ücretlinin brüt ücretinin %10’nunu ve asgari ücretin yıllık tutarını aşamaz. • İşveren tarafından ödenen tutarın sınırlamayı aşması durumunda, katkı payı ücretle ilişkilendirilecek ve ücret olarak gider yazılabilecektir.

9. Değerlendirilme Sürecinde Vergileme • Bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı payları emeklilik yatırım fonlarında değerlendirilecektir. • Emeklilik yatırım fonlarının kazançları kurumlar vergisinden istisna edilmiştir. • İstisna kazanç üzerinden gelir vergisi stopajı olmayacaktır • Emeklilik yatırım fonlarına yapılan ödemeler üzerinden yapılacak stopajlar vergi yükü oluşturacaktır.

10. Elde Edilen Gelirlerin Vergilendirilmesi • Bireysel emeklilik sisteminden elde edilen gelirler menkul sermaye iradı olarak tanımlanmıştır. • Emeklilik hakkı kazananlara yapılacak ödemeler ile emeklilik hakkı kazanmadan ayrılanlara yapılacak ödemeler üzerindeki vergi yükü farklı olacaktır. • Stopaj suretiyle vergileme yapılacaktır. • Gelir yıllık beyannameye dahil edilmeyecektir.

11. Emeklilik Hakkı Kazananlara Yapılan Ödemelerin Vergilendirilmesi • Elde edilen gelirin %25’i gelir vergisinden istisna edilmiştir. • İstisna olmayan kısım üzerinden Gelir Vergisi Kanunu uyarınca stopaj yapılacaktır. • Elde edilen gelir yıllık beyanname ile beyan edilmeyecek, dolayısıyla stopaj nihai vergileme olacaktır.

12. Emeklilik Hakkı Kazanmadan Ayrılanlara Yapılacak Ödemelerin Vergilendirilmesi • Elde edilen gelir menkul sermaye iradı olarak tanımlanmıştır. • Hak sahibine yapılacak ödemelerden gelir vergisi stopajı yapılacaktır. • Stopaj 10 yıl süreyle katkı payı ödeyenlerle, 10 yıl katkı payı ödemeyenlere yapılan ödemeler için farklılaştırılabilecektir. • Stopaj nihai vergilemedir.

13. Birikimli Sigortalardan Elde Edilecek Gelirlerin Vergilendirilmesi • Elde edilen gelir menkul sermaye iradı olarak tanımlanmıştır. • 10 yıl süreyle prim ödeyenlere yapılan ödemelerin %10’u istisna edilmiştir. • Yapılan ödemeler üzerinden gelir vergisi stopajı yapılacaktır. • Stopaj 10 yıl süreyle prim ödeyenler ile daha kısa sürede sistemden ayrılanlar için farklılaştırılacaktır. • İstisna tutar üzerinden stopaj yapılmayacaktır. • Elde edilen gelir yıllık beyannameye dahil edilmeyecek dolayısıyla stopaj nihai vergileme olacaktır.

14. Düzenlemelerin Geçerli Olduğu Dönem • Bireysel emeklilik ve diğer özel şahıs sigortalarına ilişkin olarak 4697 sayılı Kanunla yapılan değişiklikler 7/10 /2001 tarihinden geçerli olmak üzere yürürlüğe girmiştir. • 7/10/2001 tarihinden önce düzenlenmiş poliçeler ile ilgili olarak 4697 sayılı Kanun öncesi düzenlemeler uygulanmaya devam edilecektir.

15. Eski ve Yeni Poliçelerin Birlikte Olması Halinde Vergi Matrahından İndirim • Geçici madde ile yapılan düzenleme kazanılmış hakları korumaktadır. • Eski poliçe ile birlikte yeni poliçenin olması durumunda yeni poliçeye ilişkin indirim toplam indirimin aylık bazda %5’i yıllık bazda asgari ücretin yıllık tutarını aşmaması şartıyla mümkündür. • Bireysel emeklilik sistemine girilmesi halinde aylık bazdaki sınırlama brüt ücretin %10’u olacaktır.

16. Vergi Teşvikleri ve Sistemin Başarısı • Bireysel emeklilik sisteminin başarılı olması yalnızca vergisel düzenlemelere bağlı değildir. • Vergisel teşviklerin teşvik edici niteliği diğer yatırım araçlarının vergilendirilmesi bu bağlamda vergi sisteminde yapılacak diğer düzenlemelere bağlıdır.