มาตรการแก้ปัญหาฟันผุในเด็กปฐมวัย

1. มาตรการแก้ปัญหาฟันผุในเด็กปฐมวัยมาตรการแก้ปัญหาฟันผุในเด็กปฐมวัย ทพญ.จันทนา อึ้งชูศักดิ์

2. Dental caries เริ่มเมื่อมีDemineralizedของแร่ธาตุจากผิวฟัน กระบวนการเกิดโรค เป็น dynamic process เกิดที่รอยต่อ ระหว่าง Plaqueกับผิวฟัน ฟันผุระยะเริ่มต้น สามารถป้องกัน ยับยั้ง ทำให้มีการคืนกลับของแร่ธาตุที่สลายไปได้ การตรวจพบ plaqueและ white spotบนผิวฟันเด็ก เป็นการเฝ้าระวังที่สำคัญ

3. การตรวจพบ plaqueและ white spotบนผิวฟันเด็ก เป็นการเฝ้าระวังที่สำคัญ

5. Determinant: biological, physical, chemical, social determinant

6. ฟันผุในเด็ก 3 ปีมีแนวโน้มลดลง การสำรวจทันตสุขภาพแห่งชาติ และการสำรวจระดับจังหวัด 2532-2555 เป้าหมาย 2557 ≤ 57 %

7. เด็กมีฟันผุเพิ่ม ~ 20% หรือ 3 ซี่/คน เมื่อเข้า ศพด.

8. เด็กชนบทฟันผุมากกว่าเด็กในเมืองNational survey 2532-2555

9. มาตรการแก้ปัญหาโรคฟันผุในฟันน้ำนมมาตรการแก้ปัญหาโรคฟันผุในฟันน้ำนม • แปรงฟันด้วย ยาสีฟันฟลูออไรด์ เมื่อเป็น non-cavitated, enamel caries • ใช้ Fluoride varnish เมื่อเป็นcavitated enamel caries • ใช้ Sealants with Glass Ionomer Cement เมื่อเป็น non-cavitated dentine caries • อุดฟัน ด้วย Glass Ionomer Cement เมื่อเป็นรูผุระดับ dentine caries • ควบคุมการบริโภค Fermentable carbohydrate

10. มาตรการแก้ปัญหาฟันผุในเด็กปฐมวัย 0-2 ปี • ตรวจช่องปาก • ฝึกผู้ปกครองแปรงฟันแบบลงมือ • ทา Fluoride varnish ในเด็กเสี่ยง • รณรงค์ให้ผู้ปกครองแปรงฟันตั้งแต่ฟันขึ้น • ซี่แรก • ใช้ Silver Fเพื่อหยุดยั้งฟันผุ

11. ตัวชี้วัดตามคำรับรองการปฏิบัติราชการกระทรวงสาธารณสุข ปีงบประมาณ 2556 (วัดปี 2557) ร้อยละของเด็กปฐมวัย (3 ปี) มีปัญหาฟันน้ำนมผุ (57) ร้อยละของเด็กต่ำกว่า 3 ปี ได้รับการตรวจช่องปากและผู้ดูแลได้รับการ ฝึกทักษะการแปรงฟัน (70) และเด็กได้รับการทาฟลูออไรด์วาร์นิช (50) Service plan: เด็ก 3 ปี มีฟันน้ำนมผุ ≤ 60%ในปี 2560

12. ทำงานอย่างไร ??? มาตรการ แปรงฟันด้วยยาสีฟัน F ลดน้ำตาล/แป้ง ทำงานคุณภาพ ทำให้ถึงจุดแก้ปัญหา เข้าใจ/บริหาร กลุ่มเป้าหมาย

13. Setting การทำงาน + ตัวช่วย • คลีนิคเด็กดี • ลงทำงานในชุมชน • ทำงานใน ศพด. และ เด็กอนุบาล

15. ผลการฝึกแปรงฟันอย่างมีคุณภาพผลการฝึกแปรงฟันอย่างมีคุณภาพ • ประชากรตัวอย่าง เด็ก 9-18 เดือน 102 คน (เริ่มต้น 290 คน) • ตรวจฟันทั้ง 2 กลุ่ม • กลุ่มทดลอง สอนแปรงฟัน เหตุใดต้องแปรงฟัน เราแปรงเอาอะไรออก ทราบอย่างไรว่าฟันสะอาดแล้ว หากฟันเริ่มผุจะสังเกตอย่างไร • สอนจากหุ่นก่อน และลงมือปฏิบัติจริง • ติดตามผล 2 ครั้ง/ปี ห่างกัน 4 เดือน อสม.ช่วยกระตุ้น

16. ค่าเฉลี่ย dmfs ก่อนและหลังการสอนแปรงฟัน

17. Incremental dmft / dmfs among test and control group

18. ตัวอย่างการจัดบริการส่งเสริมสุขภาพช่องปากในคลินิกเด็กดีอย่างต่อเนื่อง รพ.บางปะอิน ที่มาของโครงการ • เดิมการให้บริการในWCC เริ่มเมื่อเด็ก 18ด. เมื่อเก็บข้อมูลเด็ก 18 ด. พบฟันผุไปแล้ว 28 % • ปรับระบบใหม่ ดูแลตั้งแต่อายุ 4,6,9 ด. แนะนำการกินนม การเช็ดช่องปาก การแปรงฟัน มีระบบติดตามเด็กที่ไม่มารับบริการโดยฝ่ายส่งเสริมฯ หลังดำเนินการ 3 ปี จึงได้ทำการประเมินผล

19. ร้อยละของเด็กที่มีฟันผุแยกตามการมารับบริการร้อยละของเด็กที่มีฟันผุแยกตามการมารับบริการ

20. สรุป • การปรับระบบริการมีผลให้เด็กมารับบริการครั้งแรกอายุน้อยลง จำนวนครั้งของเด็กที่มารับบริการมากขึ้น • เด็กอายุ 18 เดือน กินนมหวานลดลง มีแนวโน้มได้รับการแปรงฟันประจำมากขึ้น เด็กปราศจากฟันผุเพิ่มขึ้นเป็นร้อยละ 91.1 (เพิ่ม 17 %)

21. ตัวอย่างโครงการในระดับชุมชนการเพิ่มศักยภาพ อสม.ในการเฝ้าระวังฟันผุเด็กปฐมวัย จ.ภูเก็ต 18 หมู่บ้าน เด็ก 0-2 ปี 340 คน

22. ปูเสื่อสอน.......สม่ำเสมอปูเสื่อสอน.......สม่ำเสมอ

23. เราช่วยกัน....แปรงฟัน อสม.สอนผู้ปกครอง

24. ร้อยละของเด็ก 3 ปี มีฟันผุ ศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก ต.เทพกระษัตรี

25. ตรวจช่องปาก • ฝึกผู้ปกครองแปรงฟันแบบลงมือ • ทา Fluoride varnish ในเด็กเสี่ยง • รณรงค์ให้ผู้ปกครองแปรงฟันตั้งแต่ฟันขึ้นซี่แรก การแก้ปัญหาฟันผุในเด็กปฐมวัย 3-5 ปี

26. ข้อมูลทั่วไปของศูนย์พัฒนาเด็กเล็กข้อมูลทั่วไปของศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก • เด็กอายุ 2 ขวบครึ่ง ถึง 5 ขวบอยู่ในศูนย์เด็กเล็กช่วงเวลาที่ พ่อ-แม่ต้องทำงาน ประมาณ 942,583 คน คิดเป็นร้อยละ 37 ของเด็กปฐมวัยในประเทศไทย • ประเทศไทยมีศูนย์เด็กเล็กทุกสังกัดรวม 20,043 แห่ง อยู่ในสังกัดองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 17,821 แห่ง (ร้อยละ 89) นอกนั้นอยู่ในสังกัดกระทรวงสาธารณสุข กระทรวงพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ กรุงเทพมหานคร กระทรวงกลาโหม และกระทรวงแรงงาน • กรมอนามัย 2554

27. ข้อมูลทั่วไปของศูนย์พัฒนาเด็กเล็กจากการสำรวจ 443 แห่งใน 12 จว.ผดด. 1420 คน ศรีสุดา ลีละศิธร สุรางค์เชษฐพฤนท์. การสำรวจสถานการณ์การจัดกิจกรรมส่งเสริมสุขภาพช่องปากและการจัดสภาพแวดล้อมที่มีผลต่อทันตสุขภาพในศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก ปี 2553 (พท. 12 จังหวัด)

28. ๒.กิจกรรมทันตสุขภาพในศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก๒.กิจกรรมทันตสุขภาพในศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก • แปรงฟันหลังอาหารด้วยยาสีฟันฟลูออไรด์ • ลดของหวาน เพิ่มผักผลไม้ • ตรวจและการรักษาที่จำเป็น • พ่อแม่ ผู้ปกครอง รับรู้ปัญหาและมีส่วนช่วยแก้ไข

29. ลักษณะทางระบาดวิทยา ในเด็กอายุ 15-19 เดือน พบฟันผุ 82.8% โดย 42.0% เป็น white lesion + 40.8% เป็น cavity (ธงชัยวชิรโรจน์ไพศาล 2003) เด็ก 2 ปี white lesion เปลี่ยนเป็น cavity 25% ในระยะ 6 เดือน (ทรงชัย ฐิตโสมกุล 2006) จำเป็นต้องทำงานบูรณะด้วย ???

30. ความสัมพันธ์ของฟันผุและการเจริญเติบโต : HEIGHT for ageข้อมูลจากการศึกษาของ 1 อำเภอ ใน จว.พระนครศรีอยุธยา Mean caries and height for age

31. 3. การประเมินผลและพัฒนา Process evaluation Outcome evaluation

32. การจัดการกับ social determinant • การให้ข้อมูลกับประชาชน • health education • health information • การสร้างโปรแกรมเพื่อปรับเปลี่ยนพฤติกรรม (Behavioral approach) • การสร้างกติกา นโยบาย กฎหมาย เพื่อสร้างสภาพแวดล้อมทางสังคม (Environmental approach)