Rola Samorządu Województwa w procesie rewitalizacji – doświadczenia projektu NODUS

1. Rola Samorządu Województwa w procesie rewitalizacji – doświadczenia projektu NODUS Bogumiła Wiśniewska Spotkanie koordynatorów projektów URBACT II realizowanych w Polsce Katowice 7-8 października 2010

2. Projekt NODUS realizowany w ramach programu URBACT 2 • Mieszkalnictwo i Planowanie – włączenie miejskich polityk rewitalizacyjnych do ogólnych zasad polityki rozwoju regionalnego • Czas realizacji: maj 2008 – maj 2010 • Partnerzy projektu: • Barcelona/Katalonia (Hiszpania) – partner wiodący, • Emilia Romagna (Włochy), • Województwo Mazowieckie (Polska), • Alba Iulia (Stowarzyszenie gmin, Rumunia), • Miasto Amsterdam (Holandia), • Miasto Dobrich (Bułgaria), • Miasto Katowice (Polska). • Ekspert projektu – Ivan Tosic – Instytut Badań Metropolitalnych – Budapeszt

3. Cel projektu NODUS Skoordynowanie regionalnego planowania przestrzennego z miejskimi politykami rewitalizacyjnymi oraz wzmocnienie pozytywnego oddziaływania miejskich projektów rewitalizacyjnych na rozwój regionalny poprzez zmaksymalizowanie pozytywnego oddziaływania stosownych polityk regionalnych, które przyczyniają się do sukcesu prowadzonych przez miasta działań rewitalizacyjnych.

4. Lokalne Grupy Wsparcia w ramach programu URBACT 2 Lokalna Grupa Wsparcia Województwa Mazowieckiego • Warszawa – Biuro ds. Polityki Lokalowej, • Radom, • Grodzisk Mazowieckie, • Stowarzyszenie Forum Rewitalizacji, • Szkoła Główna Handlowa, • Urząd Marszałkowski – Departament Strategii i Rozwoju Regionalnego.

5. Główne problemy partnerów projektu w zakresie rewitalizacji • Katalonia, Emilia Romagna, Amsterdam – zintegrowane działania rewitalizacyjne, zarządzane z poziomu regionalnego/krajowego • Polska – Mazowsze, Katowice – działania głównie na poziomie lokalnym, finansowane z funduszy Unijnych na podstawie Lokalnych Programów Rewitalizacji • Alba Julia (Rumunia), Dobrich (Bułgaria) – początek działań rewitalizacyjnych

6. Przemiany przestrzeni miejskiej w czasie Strategie: A1 degradacja A2 stan stabilny A3 gentryfikacja A4 spójność, najlepsze praktyki Drift through Urban urban space value Market Public change intervention and time S p A 3 a Position c of communities e in fragmented urban space . A t0 A 4 Which strategies ? A1 decline A tn A 2 A2 steady state A3 gentrification A 1 A4 coherence best practice t t t 0 n x Time

7. Ewolucja działań rewitalizacyjnych • Modernizacja – polegająca głównie na pracach czysto remontowych na wybranych obszarach(lata 70-te) • Połączenie działań modernizacyjnych, ekonomicznych i społecznych na obszarze wymagającym wsparcia (początek lat 90-tych) • Zintegrowane działania rewitalizacyjne – trzecia faza rewitalizacji (XXI wiek)

8. Trzecia faza rewitalizacji • Poprawa niekorzystnej sytuacji poprzez kompleksowe i zintegrowane działania międzysektorowe, z naciskiem na współpracę: • poziomą – między sąsiednimi gminami lub dzielnicami • pionową – między różnymi poziomami administracyjnymi • poprzeczną – integracja polityk oraz współpraca wszystkich typów planowania • Łączenie planowania przestrzennego i rewitalizacji miejskiej, pozwalająca przenieść działania rewitalizacyjne na poziom planowania ponadlokalnego (oddziaływanie rewitalizacji poza granice miast)

9. Rekomendacje • Działaniom rewitalizacyjnym przewodniczyćpowinna odpowiedniainstytucja (na poziomie ponadlokalnym lub miejskim) poprzez: • rozwijanie programów rewitalizacyjnych zgodnie zistniejącymi planami i strategiami przestrzennymi. • kontrolę efektów oddziaływania tych projektów. • środki finansowe na inicjowanie interwencji na wybranych obszarach.

10. Sytuacja na Mazowszu Regionalna Polityka Rewitalizacyjna Lokalna Polityka Rewitalizacyjna Lokalne Programy Rewitalizacji

11. Lokalne Programy Rewitalizacyjne na Mazowszu Źródło: Opracowanie MBPR na podstawie danych ze SGH – listopad 2009

12. Mała skala oddziaływania projektów Słaba jakość LPR-ów Skala projektów uzależniona od możliwości finansowych Projekty zapisane w LPR-ach są w głównie modernizacyjno-remontowe Rozproszenie realizowanych projektów rewitalizacyjnych Podporządkowanie LPR-ów pod fundusze UE Brak kompleksowych projektów rewitalizacyjnych Nieefektywne wykorzystanie pieniędzy na projekty rewitalizacyjne Brak komplementarności projektów Upolitycznienie działań władz lokalnych (kadencyjność działań władz) Brak informacji na temat potrzeb rewitalizacyjnych w regionie BRAK KOORDYNACJI POLITYKI REWITALIZACYJNEJ W REGIONIE Brak ram prawnych (ustaw) w zakresie rewitalizacji Brak współpracy między aktorami na poziomie lokalnym Słabe zainteresowanie gmin w tworzeniu polityki rewitalizacyjnej Brak organów zajmujących się rewitalizacją na poziomie regionalnym Niski poziom wiedzy władz lokalnych na temat rewitalizacji (brak specjalistów) Ograniczoneśrodki na projekty rewitalizacyjne w budżetach gmin

13. Rekomendacje dla Mazowsza MAZOWIECKA REGIONALNA RADA DO SPRAW REWITALIZACJI Główne założenia: -  Integracja programowania rewitalizacji w miastach z celami polityki przestrzennej województwa, - Skoordynowanie miejskich polityk rewitalizacyjnych na poziomie regionalnym, -  Promowanie większej integracji działań przestrzennych na obszarach wymagających interwencji, - Analiza i zbieranie danych na temat potrzeb i działań rewitalizacyjnych podejmowanych na terenie województwa.

14. Członkowie Rady

15. Zakres działalności Rady • Doradztwo dla Samorządu Wojewódzkiego w zakresie działań rewitalizacyjnych w regionie, w tym integracji z polityką przestrzenną oraz polityką rozwoju; • Pozyskiwanie danych oraz informacji dotyczących potrzeb rewitalizacyjnych w skali ponadlokalnej – zlecanie i opiniowanie zakresu badań na temat zagadnień rewitalizacyjnych w województwie (skala problemu w województwie, potrzebne nakłady na projekty rewitalizacyjne)

16. Zakres działalności Rady • Wypracowanie metodyki oceny potrzeby wsparcia z poziomuregionalnego • Utworzenia bazy dobrych praktyk, wymiana doświadczeńoraz promocja działań w zakresie rewitalizacji, • Przygotowanie województwa do wprowadzenia Inicjatywy JESSICA • Praca nad przygotowaniem Mazowieckiego Programu Rewitalizacji.

17. Analiza SWOT

18. Analiza SWOT

19. Dziękuje za uwagę Bogumiła Wiśniewska Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego w Warszawie www.mbpr.pl bwisniewska@mbpr.pl