ជំពូក​ ១ ភ្នាក់ងារបង្កជំងឺលើរុក្ខជាតិ

1. ជំពូក​ ១ភ្នាក់ងារបង្កជំងឺលើរុក្ខជាតិ III.វីរុស

2. វីរុស ឬ​ វីសាណូ(Virus) • វីរុសជាសរីរាង្គដ៏តូចបំផុតមិនអាចមើលឃើញដោយមីក្រូទស្ស៍នធម្មតាបាន • វីរុសត្រូវបានរកឃើញដំបូងនៅឆ្នាំ​ ១៨៩២​ ដោយអ្នកប្រាជ្ញរុស្សីឈ្មោះ D.I. Ivanovekyលើដំណាំថ្នាំជក់ ដែលអោយឈ្មោះថា មូសាអ៊ិចថ្នាំជក់ (Tobacco mosaic) • វីរុសគ្មានទំរង់កោសិកាទេ​ វាមានទំហំ​ និងរូបរាងខុសៗគ្នាទៅតាមប្រភេទ ដែលមានប្រវែងពី ១០-២០០ មីលីមីក្រុង

3. វីរុសផ្សំឡើងដោយ​ DNA ​ និងមានភ្នាសប្រូតេអ៊ីនយ៉ាងស្តើងព័ទ្ធជុំវិញ។ • ភ្នាសនេះមានតួនាទីកាពារទប់ទល់នឹងធម្មជាតិ និងចូលរួមគ្រប់សកម្មភាពគីមី ជីវៈទាំងអស់។ • ការបំផ្លាញរបស់វីរុសអាចកើតមានលើ រុក្ខជាតិ​ សត្វ និងបាក់តេរី • ចំពោះមនុស្សវាបង្កជំងឺ ស្រឡើទែន អុតធំ​ អុតស្វាយ កញ្រ្ជឹល មហារីក ផ្តាសាយជាដើម។

4. ១. ការបន្តពូជរបស់វីរុស • វីរុសមិនអាចធ្វើសកម្មភាពក្រៅសរីរាង្គបានទេ • ប៉ុន្តែនៅក្នុងសរីរាង្គវិញ វាធ្វើសកម្មភាពគីមីជីវៈ​ខ្លាំងហើយបំផ្លាញកោសិកា និងបង្កើត DNA ឬ RNA និងប្រូតេអ៊ីនរួចបង្កើតវីរុសថ្មីជាច្រើន • ការបន្តពូជរបស់វីរុសហៅថាដំណើរបាក់ទែរីយ៉ូផាស

5. ២. អាការៈ និងការខូចខាតបង្កដោយវីរុស • រោគសញ្ញានៃជំងឺរុក្ខជាតិដែលបង្កដោយវីរុសៈ -ការបាត់បង់ព៌ណនៃស្លឹករុក្ខជាតិ e.g. Tobacco mosaic -ភាពរមូរ ឬរួញនៃស្លឹក e.g. Ragged stunt -ស្លឹកឡើងក្រាស់ e.g. Grassy stunt -ភាពតឿ ឬដុះរេញៗ e.g. Yellow dwarf disease -ការខូចខាតផ្លែដោយមានស្នាម និងដំបៅពក -ភាពស្វិតស្រពោន និងស្នាមជាំនៅលើស្លឹក

6. ៣. ការចំលងរោគ • ការចំលងវីរុសពីរុក្ខជាតិមូយទៅរុក្ខជាតិមួយកើតឡើងដោយសារសត្វល្អិតដែលមានម្ជុលទិចជញ្ជក់យករុក្ខរស ដែលប្រភេទដូចខាងក្រោមៈ -ចៃ (Aphids) -មមាច(Leaf hopper and plant hopper) -ណេម៉ាតូដ (Nematode) -Psylla -Thrips