Зах зээлийг урвуулан ашиглахаас сэргийлэх тухай

1. Зах зээлийг урвуулан ашиглахаас сэргийлэх тухай СЗХ-ны Үнэт цаасны газрын хянан шалгагч Ц.Цэрэнтогтох

2. Агуулга: Зах зээлийг урвуулан ашиглах үйлдлүүд Зах зээлийг урвуулан ашиглахыг хориглох тухай Зах зээлийг урвуулан ашигласан жишээ Асуулт, хариулт

3. Зах зээлийг урвуулан ашиглах үйлдлүүд • Үнэт цаасны үнэ, ханшийг зохимлоор өсгөж, бууруулах, хуудал болон төрөгдүүлсэн нөхцөл байдал бий болгох замаар зах зээлийн хэвийн үйл ажиллагааг алдагдуулахыг зах зээлийг урвуулан ашиглах гэж ойлгодог. • Зах зээлийг урвуулан ашиглах дараах хэлбэрүүдийг онолын сурах бичигт авч үзсэн байна.

4. Зах зээлийг урвуулан ашиглах Front running Churning Runs Үйлдэл Marking the close Pump and Dump Wash trade Bear Raid

5. Шинэ үнэт цаасны зах зээлийн тухай хуулиар • 80.1.Үнэт цааснызахзээлдхуурамчарилжаахийх, үнэтцаасныүнэханшийгзохиомлоортогтоох, үнэтцааснызахзээлдоролцогч, харилцагчийгхууранмэхлэхзамаарарилжаандоролцуулах, эсхүлоролцуулахгүйбайхболонбусадаргахэлбэрээрүнэтцааснызахзээлийгурвууланашиглахыгхориглоно. • 80.2.Үнэт цааснызахзээлдоролцогч, харилцагчийгтөөрөгдүүлэхзорилгоортодорхойүнэтцаасныөмчлөгчньөөрчлөгдөөгүйболовчарилжааидэвхтэйявагдажбайгаадүрүзүүлэнхэлцэлхийхболонүгсэнхуйвалдахзамаартодорхойүнэтцаасыгхудалдах, худалданавахүнийгойролцоотүвшиндзахиалах, хэлцэлхийхийгхуурамчарилжаахийсэнгэжүзнэ.    • 80.3.Тодорхой үнэтцаасыгбусадэтгээдхудалданавах, худалданавахгүйбайх, захиалах, захиалахгүйбайхнөхцөлийгбүрдүүлэхзорилгоорханшийгөсгөх, бууруулах, тодорхойтүвшиндбарихадчиглэсэнхоёрбатүүнээсдээшхэлцэлхийсэнболүнэтцаасныүнэханшийгзохиомлоортогтоосонгэжүзнэ.

6. Шинэ үнэт цаасны зах зээлийн тухай хуулиар • 80.4.Дараах үйлдэл, эсүйлдэхүйгүнэтцааснызахзээлдоролцогч, харилцагчийгарилжаандоролцуулах, эсхүлоролцуулахгүйбайхзорилгоорхууранмэхэлсэнгэжүзнэ: • 80.4.1.бодит бус, төөрөгдүүлсэн, эсхүлхуурамчмэдэгдэл, амлалт, таамаггаргах, нийтлэх, чухалүйлбаримтыгнуундарагдуулсан; • 80.4.2.бодит үйлбаримтынталаархудалмэдэгдэлхийхзамаархэлцлийннөгөөталыгтөөрөгдүүлсэн; • 80.4.3.тодорхой арга, хэрэгсэл, тоногтөхөөрөмжашигланхэлцлийннөгөөталболохэтгээдийгтөөрөгдүүлсэн. • 80.5.Энэ хуулийн 80 дугаарзүйлдзаасан “үнэтцаас” гэдэгтүнэтцаасболонтүүндсуурилсанүүсмэлсанхүүгийнхэрэгслийгхамааруулна.

7. Зохицуулалттай этгээдийн үйл ажиллагааны журам • Зохицуулалттай этгээд нь дараах үйл ажиллагаа явуулахыг хориглоно: • үнэтцаасыгнийтэдхудалдахаарсаналболгох, үнэтцаасныарилжааныявцадхарилцагчдадхуурамчмэдээлэлөгөх, төөрөгдүүлэх; • дотоодмэдээллийгашигланарилжаандоролцох, харилцагчдад хүргэхмэдээллийгнуундарагдуулах, өгөхөөстатгалзах; • үнэтцаасныханшийгбусадтай үгсэн хуйвалдаж зохимлоор тогтоонбарих, өсгөх, бууруулахүйлдэлхийх; • үнэтцаасныарилжааныявцадөмчлөгчньөөрчлөгдөөгүй, нэгдмэлсонирхолтойэтгээдийнхоорондүнэтцаасныүнэ, ханшийгзохиомлоорөсгөх, бууруулахзорилгооргүйлгээхийх; • тухайн үнэтцаасныарилжааидэвхтэйявагдажбайгаамэтээролоннийтийгтөөрөгдүүлэхзорилгоорброкер, дилерийнболоннэгдмэлсонирхолтойбусадэтгээдийнхооронддавхаргүйлгээхийх;

8. Зохицуулалттай этгээдийн үйл ажиллагааны журам • харилцагчийнөгсөнбуюуөгөхгэжбуйньбаттаймэдэгдэжбуйзахиалганьтухайнүнэтцааснызахзээлийнүнэханшиднөлөөлөхүйцтохиолдолдтухайнзахиалгыгхүлээнавчбуйброкерийнкомпаниөөрийндансаартухайнүнэтцаасыгхудалдах, худалданавах, эсхүлгуравдагчэтгээдийгхудалдах, худалданавахыгятгах; • үнэтцаасгаргагчийнталааролоннийтэдтараагдаагүй дотоодмэдээллийг олжавсанзохицуулалттай этгээд ньөөрийндансаартухайнүнэтцаасыгхудалдах, худалданавах, эсхүлгуравдагчэтгээдийгхудалдах, худалданавахыгятгах; • харилцагчийнөмчлөлдбайгааүнэтцааснытоохэмжээ, түүнтэйхолбогдохнийтэдтараагдаагүймэдээллийгтараах, өмчлөгчийнзөвшөөрөлгүйгээрсонирхогчэтгээдэдугүнэтцаасыгхудалданавахыгсаналболгох.

9. Зохицуулалттай этгээдийн үйл ажиллагааны журам • биелүүлэх зорилгогүй захиалгыг арилжааны програмд оруулах, түүнд засвар хийх, захиалга биелэгдэхээс өмнө цуцлах зэргээр тухайн үнэт цаасыг эрэлт, нийлүүлэлттэй мэт зохиомлоор харагдуулах үйлдэл хийх; • харилцагчийн өгсөн үнэт цаас худалдах болон худалдан авах захиалгын хүчинтэй байх хугацааг харилцагчийн зөвшөөрөлгүйгээр өөрчлөх; • арилжааны сүүлийн нэг цагийн туршид үнэт цаасны хаалтын ханшид нөлөөлөх зорилгоор худалдах, худалдан авах гүйгээг хийх;

10. Хорооны мэдээллийн сангийн болон арилжааны хяналтын хянан шалгагч сар, улирал тутам “МХБ” ХК-иас ирүүлсэн арилжааны мэдээллийг хүлээн авч тухайн сард хамгийн их өссөн үнэт цаасны судалгааг гаргана. Зах зээлийг урвуулан ашигласан үйлдэл Хорооноос тавьж хяналт шалгалт: “МХБ” ХК-иас ирүүлсэн шалгалтын тайланд үнэт цаас гаргагч үнэт цаасны арилжааг өсгөсөн бол үнэт цаас гаргагчийн хэлтэст, зохицуулалттай этгээд өсгөсөн бол МОХ-ийн хянан шалгагч нар тайлан дахин шалгаж, буруутай этгээд захиргааны хариуцлага хүлээлгэхээр зохицуулсан. Тухайн сард хамгийн их өссөн сэжигтэй үнэт цаасны арилжааг шалгахүүргийг “МХБ” ХК-ийн хяналт албанд шилжүүлэн шалгуулж үнэт цаасны үнэ ханш өсгөсөн эсэхийг тогтоолгох ажлыг гүйцэтгэнэ.

11. Зах зээлийг урвуулан ашиглах үйлдэлд хүлээлгэх эрүүгийн хариуцлага 1663дугаарзүйл.Үнэтцааснызахзээлийгурвууланашиглах 1663.1.Үнэт цааснызахзээлийгурвууланашиглажбусдадиххэмжээнийхохиролучруулсанболтодорхойалбантушаалэрхлэх, үйлажиллагааявуулахэрхийггурванжилхүртэлхугацаагаархасаж, хөдөлмөрийнхөлснийдоодхэмжээгнэгзуунтавиннэгээсхоёрзуунтавьдахиннэмэгдүүлсэнтэйтэнцэххэмжээнийтөгрөгөөрторгох, эсхүлгурваасдээшзургаансархүртэлхугацаагаарбаривчлах, эсхүлхоёржилхүртэлхугацаагаархорихялшийтгэнэ.             1663.2.Энэ хэргийгдавтанбуюубүлэглэжүйлдсэн, түүнчлэнэнэхэргийнулмаасонциххэмжээнийхохиролучирсанболтодорхойалбантушаалэрхлэх,  үйлажиллагааявуулахэрхийгтаванжилхүртэлхугацаагаархасаж, найманжилхүртэлхугацаагаархорихялшийтгэнэ. /Энэзүйлийг 2014 оны 01 дүгээрсарын 16-ны өдрийнхуулиарнэмсэн/

12. Анхаарал тавьсанд баярлалаа