به نام خدا بنياد مسكن انقلاب اسلامي استان تهران

1. به نام خدا بنياد مسكن انقلاب اسلامي استان تهران سياست هاي راهبردي در حوزه بهينه سازي انرژي و استفاده از انرژي هاي نو در ساختمان كاربرد انرژي هاي نو در ساختمان ارائه دهنده : جواد لاري تير ماه 91

2. مقدمه طبق آمارهای به ثبت رسیده طی 30 سال گذشته احتیاجات انرژی جهان به مقدار قابل ملاحظه ای افزایش یافته است. در سال 1960 مصرف انرژی جهان معادل 3/3Gtoe(هر Gtoe معادل 1،000،000،000 تن بنزين ومعادل 41،868،000،000× 1،000،000،000 ژول انرژي) بوده است.در سال 1990 این رقم به 8/8Gtoe بالغ گردید ، که دارای رشد متوسط سالانه 3/3 درصد می باشد و در مجموع 166 در صد افزایش نشان می دهد و در حال حاضر مصرف انرژی جهان 10Gtoe/Year  بوده و پیش بینی می شود این رقم در سالهای 2010 و 2020 به 12 و 14 Gtoe/Year افزایش یابد . این ارقام نشان می دهند که میزان مصرف انرژی جهان در قرن آینده بالا می باشد و منابع انرژی های فسیلی در قرنهای آینده، جوابگوی نیاز انرژی جهان برای بقا، تکامل و توسعه كافي نخواهد بود.

3. محدودیت و در عین حال مرغوبیت انرژی های فسیلی چرا که این سوختها از نوع انرژی شیمیایی متمرکز بوده و مسلماً کاربردهای بهتر از احتراق دارند.مسایل و مشکلات زیست محیطی به طوری که امروزه حفظ سلامت اتمسفر از مهمترین پیش شرطهای توسعه اقتصادی پایدار جهانی به شمار می آید. از این رو است که دهه های آینده به عنوان سالهای تلاش مشترک جامعه انسانی برای کنترل انتشار کربن، کنترل محیط زیست و در واقع تلاش برای تداوم انسان بر روي كره زمين خواهد بود.

4. به طور کلی عمده فعالیتهای مربوط به احداث پایلوتهای سازگار با محیط زیست با بکار بردن منابع انرژی های تجدیدپذیر و نو و اجرای پروژه های مهندسی و انجام خدمات مشاوره ای و مدیریت بر طرحها، در چهار بخش ذیل متمرکز شده است: • انرژی های خورشیدی • انرژی باد و امواج • انرژی زمین گرمایی • فن آوری هیدروژن، پیل سوختی و زیست توده

5. انرژی خورشیدی جالب است بدانید که تابش خورشید بزرگترین منبع تجدید پذیر انرژی روی کره زمین می باشد و اگر فقط یک درصد از صحراهای جهان با نیروگاه های حرارتی خورشیدی به کار گرفته شوند، همین مقدار برای تولید برق سالانه مورد تقاضای جهان کافی خواهد بود. برای سود جستن از انرژی خورشیدی دو راه وجود دارد : استفاده مستقیم از نور خورشیدو تبدیل آن به الکتریسیته از طریق سلولهای فتوولتائیک استفاده مستقیم از انرژی خورشیدی و تبدیل آن به انواع انرژی های دیگر و یا استفاده مستقیم از آن

6. نیروگاه سهموی خطی 250 کیلووات شیراز

7. از انرژی حرارتی خورشید علاوه بر استفاده نیروگاهی، می توان در زمینه های زیر بصورت صنعتی، تجاری و خانگی استفاده کرد: گرمایش آب مصرفی( آب گرمکنهای خورشیدی برای منازل، ساختمانها، کارخانجات و استخرها) گرمایش فضای داخلی ساختمانها سرمایش فضای داخلی ساختمانها و یخچالهای خورشیدی آب شیرین کنهای خورشیدی (در اندازه های خانگی و صنعتی) خشک کنهای خورشیدی ( برای خشک کردن مواد غذایی و محصولات کشاورزی) خوراک پزهای خورشیدی

8. انرژی باد و امواج استفاده از تکنولوژی توربینهای بادی به دلایل زیر می تواندیک انتخاب مناسب در مقایسه با سایر منابع انرژی تجدید پذیر باشد : قیمت پایین توربینهای برق بادی در مقایسه با دیگر حالتهايانرژیهای نو کمک در جهت ایجاد اشتغال در کشور عدم آلودگی محیط زیست در کشورهای پیشرفته

9. مطالعات و محاسبات انجام شده در زمینه تخمین پتانسیل انرژی باد در ایران نشان داده اند که تنها در 26 منطقه از کشور( شامل بیش از 45 سایت مناسب) میزان ظرفیت اسمی سایتها، با در نظر گرفتن یک راندمان کلی 33%، در حدود 6500 مگاوات می باشد. و این در شرایطی است که ظرفیت اسمی کل نیروگاه های برق کشور، (در حال حاضر) 34000 مگاوات می باشد. انواع توربين هاي بادي: 1.توربینهای بادی کوچک 2.توربینهای بادی متوسط 3.توربینهای بادی بزرگ( مزارع بادی) توربین 600 کیلو وات واقع در روستای بابائیان منجیل

10. انرژی زمین گرمایی مرکز زمین( به عمق تقریبی 6400 کیلومتر)که در حدود 4000 درجه سانتیگراد حرارت دارد، به عنوان یک منبع حرارتی عمل نموده و موجب تشکیل و پیدایش مواد مذاب با درجه حرارت 650 تا 1200 درجه سانتیگراد در اعماق 80 تا 100 کیلومتری از سطح زمین می گردد. بنابراین انرژی زمین گرمایی، همان انرژی حرارتی قابل استحصال از پوسته جامد زمین است. انرژی زمین گرمایی بر خلاف سایر انرژی های تجدیدپذیر منشاء یک انرژی پایدار است که بطور شبانه روزی در طول سال قابل بهره برداری است. از انرژی زمین گرمایی در دو بخش کاربردهای نیروگاهی( غیر مستقیم) و غیر نیروگاهی ( مستقیم) استفاده می شود.

11. انواع نيروگاهاي زمين گرمايي نیروگاه زمین گرمایی تبخیر آنی نیروگاه زمین گرمایی با چرخه دو مداره(باینری) خروج بخار از یک چاه زمین گرمایی

12. فن آوری هیدروژن، پیل سوختی و زیست توده تقریباً همه منابع انرژی تجدید پذیر بصورت تناوبی در دسترس هستند و بخودی خود قابل حمل یا ذخیره سازی نیستند و به همین دلیل نمی توانند بصورت سوخت به ویژه در حمل و نقل مورد استفادهقرار گیرند. سوختهای پاک دارای خواص فیزیکی و شیمیایی هستند که آنها را پاکتر از بنزین با ساختار و ترکیب فعلی در عمل احتراق می نمایند. این سوختها در حین احتراق مواد آلاینده کمتری تولید می کنند، در ضمن استفاده از این سوختها شدت افزایش و انباشته شدن دی اکسید کربن که موجب گرم شدن زمین می گردد را نیز کاهش می دهد. هیدروژن بعنوان یک سوخت پاک می تواند جایگزین مناسبی برای سایر سوختهای متداول گردد و در آینده بعنوان یک حامل انرژی مطرح گردد. فراوانی سهولت تولید از آب، مصرف تقریباً منحصر بفرد و سودمندی زیست محیطی ذاتی هیدروژن از جمله ویژگیهایی است که آنرا در مقایسه با سایر گزینه های مطرح سوختی متمایز می کند.

13. برنامه ها و سياست هاي بين المللي براي توسعه پايدار جهاني، توجه ويژه اي به منابع تجديدپذير انرژي دارد به عنوان مثال اتحاديه اروپا هدف گذاري توليد 12 درصد انرژي الکتريکي موردنياز را از طريق انرژي هاي نو در برنامه هاي توليد انرژي خود تعريف کرده است در کشور ما نيز «سازمان انرژي هاي نو ايران» متعاقب سياست گذاري هاي معاونت امور انرژي وزارت نيرو از سال 1374عهده دار پرداختن به اين مهم به منظور دستيابي به اطلاعات و فناوري هاي روز دنيا براي استفاده از منابع انرژي هاي تجديدپذير، پتانسيل سنجي و اجراي طرح هاي متعدد خورشيدي، باد و زمين گرمايي و همچنين هيدروژن و بيوماس را در دستور کار خود قرار داده است.

14. کاربرد انرژي‌هاي نو در ايران مي توان از انرژي باد، انرژي نور خورشيد و انرژي گرمايشي زمين به گونه اي بهره برداري شود که بخش عمده اي از نياز انرژي کشور را تامين کند به عنوان مثال استان خراسان رضوي به دليل برخورداري از عرصه هاي وسيع تابش نور خورشيد و عرصه هاي با ذخيره مي تواند به عنوان پايلوت بهره برداري از انرژي هاي نو در کشور مطرح شود. همچنين روند روبه رشد نصب توربين هاي بادي در سراسر کشور نيز نشان مي دهد که ايران پتانسيل ممتازي براي بهره برداري از نيروگاه هاي بادي دارد. کشور ما در راه به کارگيري انرژي هاي نو با موانع عمده و اساسي مواجه است، افزود: يکي از اين موانع وجود نفت ارزان و منابع غني هيدروکربني و نبود شناخت از انرژي هاي نو است به گفته مديرکل حفاظت محيط زيست خراسان رضوي، يکي از منابع تجديد شونده انرژي خورشيد است که در بسياري از مناطق دنيا براي توليد برق به کار مي رود آقاميري افزود: ايران با قرار گرفتن در کمربند انرژي خورشيدي به طور متوسط 300روز آفتابي دارد و پتانسيل آن براي استفاده از انرژي خورشيدي مناسب است

15. حمايت هاي قانوني و دولتي در اواخر سال 1378ميزان عمليات و تنوع انرژي هاي نو موجب شد وزارت نيرو با استناد به ماده هاي 1 و 2 قانون تاسيس وزارت نيرو پيشنهاد دولتي شدن «سازمان انرژي هاي نو»موسوم به «سانا» را به هيئت وزيران بدهد تا جايگاه خالي سازماني که در بدنه تشکيلات دولت به امر مهم توسعه انرژي هاي تجديدپذير بپردازد، مرتفع شود. سرانجام هيئت وزيران در تاريخ 1378.12.8 بنا به پيشنهاد وزارت نيرو به منظور توسعه انرژي هاي تجديدپذير و اهميت بين المللي و منطقه اي آن با تشکيل شرکت دولتي سانا موافقت کرد و اين شرکت به صورت کاملا دولتي، عهده دار مديريت طرح هاي مختلف شد. اقدامات عملي طبق برنامه ريزي هاي برنامه پنجم توسعه کشور قرار است تا 3 درصد از برق کشور از طريق توسعه و بهره .برداري از انرژي هاي نو تامين شود رئيس جمهور محترم با دو دستور ويژه به كمك انرژي هاي نو آمده است: 1.ابلاغ به بانك ها در خصوص حمايت از انرژي هاي نو و در نظر گرفتن تسهيلات ويژه 2.دستور به كميسيون اقتصادي دولت، مبني بر تجديد نظر در خصوص قيمت خريد برق توليدي از انرژي هاي نو سياست دولت رايزني با كشور هاي صاحب فناوري در خصوص بومي سازي انرژي هاي نو و كاهش هزينه ها مي باشد.

16. درصد اتلاف انرژی در ساختمان ها در حال حاضر عدم رعایت الزامات اجرایی ساختمان ها به لحاظ مصرف انرژی، وجود مصالح غیراستاندارد و غیر منطبق با شرایط اقلیمی مناطق مختلف کشور منجر به اتلاف 78 درصدي ساختمان ها شده است. ۲۱ درصد اتلاف انرژی از طریق پنجره ها، ۲۱ درصد از طریق کف ساختمان ها و ۳۶ درصد از دیوارها صورت گیرد، لذا تدوین مقررات و ضوابط فنی برای صرفه جویی در مصرف انرژی ساختمان ها امری ضروری است. تدوین مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان از سال ۷۰ در کشور عنوان کرد: این مبحث راه کارهای به کارگیری مقررات را متناسب با امکانات داخلی فراهم کرده است و در صورت اجرای قوانین مبحث ۱۹ در ساختمان های جدید، میزان مصرف انرژی در ساختمان ها حداقل ۳۰ درصد کاهش خواهد یافت. میزان صرفه جویی ناشی از اصلاح الگوهای مصرف در زمینه صنعت ساختمان سالانه رقمی بالغ بر حدود ۷ میلیارد دلار برآورد شده است.

17. شرکت بهینه سازی مصرف سوخت سال گذشته اعلام کرد که در ۹۴ درصد ساختمان های جدید احداث شده در تهران اتلاف انرژی وجود دارد. شرکت بهینه سازی هم چنین اعلام کرده بود که در بخش ساختمان های کشور، به ازای هر متر مکعب ۵۸۰ کیلووات ساعت انرژی مصرف می شود و این در حالی است که میزان مصرف انرژی در ساختمان کشورهای پیشرفته اروپایی به ازای هر متر مکعب ۱۲۰ کیلو وات ساعت است. با این حال، قرار شده طی سال های اخیر در ساختمان های جدید در کشورهای اروپایی میزان مصرف انرژی به ۵۰ کیلو وات ساعت کاهش پیدا کند. در حال حاضر تمام بسترهای مورد نیاز برای اجرای مبحث ۱۹ فراهم است و صرفا باید با نظارت دقیق اجرای آن را تضمین کرد، هزینه اجرای هزینه های مبحث ۱۹ برای ساخت یک ساختمان متری ۳۵ هزار تومان است که تنها ۱۰ درصد باعث افزایش هزینه تمام شده می شود، اما از نظر ارزش تجاری ملک این رقم تنها یک درصد قیمت را به خود اختصاص می دهد. .مدیرعامل شرکت بهینه سازی مصرف سوخت درباره جرایم قانونی عدم اجرای مبحث ۱۹، توضیح می دهد براساس ماده ۱۰۰ قانون، ساختمانی که مقررات ملی را اجرا نکند باید تخریب شود که: این موضوع هزینه های بسیاری را به مردم تحمیل می کند. از این رو بهتر است در مرحله فونداسیون و ساخت، نظارت کامل صورت گیرد تا از تحمیل این هزینه ها به مردم جلوگیری شود.

18. ساخت و سازهای سنتی و هدر رفت انرژی اما قدیمی بودن ساختمان های کشور یکی دیگر از عواملی است که موجب شده است حامل های انرژی در کشور ما به هدر رود. روش های سنتی در ساخت و سازها موجب شده عمر ساختمان ها در کشور حداکثر ۳۰ سال باشد که حدود يك سوم عمر متوسط در اروپا است. به گفته رئیس سابق سازمان نظام مهندسی ساختمان خراسان رضوی مبحث صرفه جویی انرژی در ساختمان ها طی یک سال اخیر رعایت شده و احتمالا آن چه که توسط مسئولان در مورد هدر رفت ۸۰ درصدی انرژی در ساختمان ها مطرح شده است مربوط به ساختمان های قدیمی و سنتی است که در آن زمان هم بحث مقررات ملی مطرح نبوده است. خوشبختانه در یک سال گذشته روند صرفه جویی انرژی کاملا چشمگیر و قابل کنترل بوده است ضمن آن که سازندگان ساختمان هم به اهمیت این موضوع پی برده اند و تلاش کرده اند که در زمان ساخت و ساز موارد تاکید شده در قانون را رعایت کنند. این موضوع زمانی به نتیجه خواهد رسید که انرژی قیمت واقعی خودش را پیدا کند

19. به هر صورت اتلاف انرژی در بخش ساختمان همچنان وجود دارد ولی نکته مهم این است که برای رسیدن به هر قانون و دستورالعملی زمان نیاز است تا در طی زمان و با فرهنگ سازی و فراهم کردن امکانات قانون موردنظر عملیاتی شود. به مردم یادآوری کنیم که به عنوان مثال اگر بدنه ساختمان را عایق حرارتی کنند، اگر شیشه دو جداره را بکار ببرند و یا لامپ کم مصرف در ساختمان استفاده کنند، تمام این هزینه هایی که انجام می دهند ظرف سه تا ۵ سال برمی گردد. به هر حال همه باید دست به دست هم بدهیم تا با تعامل با ارگان های ذیربط بتوانیم این مشکل را حل کنیم. اگر قوانین ساخت و ساز به درستی اجرا شود می توانیم جلوی ۴۰ درصد از اتلاف انرژی را بگیریم.

20. ساختمان ها بزرگترین منبع اتلاف انرژی عدم رعایت مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان و عدم بکارگیری مصالح و تجهیزات ساختمانی عایق و موثر در کاهش اتلاف انرژی در یک ساختمان و استاندارد نبودن ساختمان ها در کشور باعث شده که اکثر ساختمان های کشور بزرگ ترین منبع اتلاف انرژی شوند ضمن آن که بی توجهی به فرهنگ سازی در بین مردم در مورد رعایت مباحثی که منجر به کاهش مصرف انرژی می شود، در به نتیجه نرسیدن راهکارهای جلوگیری از اتلاف انرژی تاثیرگذار بوده است. رعایت مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان و انتقاد از فراگیر نشدن اجرای آن ، مطابق با ماده ۳۳ قانون نظام مهندسی کشور، مسئولیت نظارت عالیه بر اجرای ضوابط و مقررات ملی ساختمان در طراحی و اجرای تمامی ساختمان ها برعهده وزارت مسکن و شهرسازی است. وزارت مسکن بر مبنای این ماده اقدام به انتشار مقررات ملی ساختمان در صرفه مبحث کرده است که مبحث ۱۹ آن مربوط به صرفه جویی در مصرف انرژی در ساختمان است.

21. مقادير ضرايب هدايت حرارتي برخي مصالح مورد استفاده در ايران

22. مقادير ضرايب هدايت حرارتي برخي مصالح مورد استفاده در ايران

23. متاسفانه به دلیل آن که سیستم کنترل و نظارت قانونی برای اجرای این مبحث در طول این چند سال در شهرداری ها، وزارت مسکن و شهرسازی و یا هر نهاد مرتبط دیگر وجود نداشته است انبوه سازان و دست اندرکاران ساختمان و حتی ساختمان های دولتی از این قانون در ساختمان ها به صورت سلیقه ای و بسیار محدود و انگشت شمار استفاده کرده اند و این روند همچنان ادامه دارد. اجرای مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان در تمامی ساختمان های کشور علاوه بر صرفه جویی در مصرف سوخت ساختمان ها و جلوگیری از اتلاف انرژی بخش خانگی و تجاری به میزان قابل توجه که از اهداف اصلی آن می باشد کاهش آلودگی هوا و رسیدن به سطح آسایش مناسب و استفاده از مصالح و تجهیزات ساختمانی نوین و استاندارد را نیز به دنبال خواهد داشت. آماری که درباره مصرف انرژی در بخش ساختمان سازی کشور منتشر شده، ارقامی را نشان می دهد که ضرورت توجه مردم و فعالان بخش ساخت و ساز را به این مسئله دوچندان می کند. به ویژه آن که دولت قرار است قانون هدفمند کردن یارانه ها را اجرایی کند که این امر تلاش مضاعف فعالان بخش ساخت و ساز را می طلبد تا با رعایت دقیق استاندارد این بخش، میزان مصرف انرژی را به کمترین حد ممکن برسانند.

24. رعايت مبحث ۱۹ در وهله اول موجب کاهش ۵۰ درصدی مصرف سوخت و در نتیجه کاهش آلودگی های ناشی از آن و هزینه های مربوطه، کاهش ظرفیت اولیه سیستم گرمایش و سرمایش تا میزان ۴۰ درصد و کاهش استهلاک می شود و در وهله دوم به اقتصاد خانوار و در نهایت به اقتصاد ملی کمک می کند با این اوصاف بازنگری در الگوی مصرف کشور و جلوگیری از اتلاف انرژی به خصوص در بخش ساختمان که بخش بزرگی از مصرف را شامل می شود از جمله نیازهای مهم کشور است و برنامه ریزی در جهت بهبود مصرف و کاهش شدت انرژی از نکات بسیار مهمی است که به برنامه ریزی نیاز دارد تا در درازمدت با اصلاح الگوی مصرف و کنترل مصرف نادرست و بی رویه گامی در جهت افزایش اثربخشی و مصرف منابع کشور برداشته شود.

25. عوامل موثر در اتلاف انرژی استاندارد نبودن ساختمانها در کشور عدم رعایت مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان عدم به کارگیری مصالح و تجهیزات ساختمانی عایق و موثر در کاهش اتلاف انرژی در یک ساختمان عدم فرهنگ سازی در خصوص رعایت مباحث مربوط به کاهش مصرف انرژی

26. مكاتبات صورت گرفته:

27. مقايسه هزينه 1كيلووات انرژي برق از طريق سوخت فسيلي و انرژي هاي نو هم اكنون بدون در نظر گرفتن هزينه زير ساخت هاي موجود در نيروگاه هاي فسيلي توليد برق هزينه توليد 1كيلووات انرژي برق حدود 1200 ريال مي باشد، كه با در نظر گرفتن هزينه هاي انجام شده براي شكل گيري زير ساخت هاي موجود اين هزينه توليد بالاتر خواهد رفت در حال حاضر دولت براي توليد هر kw1 انرژي هاي نو 1300ريال مي پردازد كه همچنان نتوانسته است توجه سرمايه گذاران را با در نظر گرفتن شرايط موجود جلب نمايد.

28. برآورد هزينه هاي يك فاز مسكن مهر جهت استفاده از انرژي هاي نو

29. نتيجه: لزوم صرفه جویی انرژی و محاسبه میزان مصرف آن به عنوان یک ضرورت اجتناب ناپذیر مي باشد. اما هم اكنون هزينه توليد انرژي هاي نو بویژه هزینه اولیه و قیمت تمام شده بالا، عدم سرمایه گذاری کافی برای بومی نمودن و بهبود کارآیی تکنولوژیهای مربوطه ، به حساب نیامدن هزینه های خارجی در معادلات اقتصادینبود سیاستهای حمایتی در سطح جهانی، منطقه ای و محلی، نفوذ و توسعه انرژی های نو را بسیار کند و محدود ساخته است. ولی پژوهشگران و صنعتگران همواره تلاش خود را جهت رفع این مشکلات محاسبه میزان مصرف آن به عنوان یک ضرورت اجتناب ناپذیر معرفي مي كنند. در حال حاضر دولت هر كيلو وات برق توليدي از انرژي هاي نو را از توليد كنندگان بخش خصوصي 1300 ريال خريداري مي كند كه همچنان نتوانسته است رضايت سرمايه گذاران را جلب كند. :مواردی که رعایت آن ها براساس مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان الزامی شده است عایق کاری حرارتی پوسته خارجی ساختمان، شامل عایق کاری حرارتی سقف و دیوارهایی که با محیط بیرون و یا فضاهایی که از نظر دمایی کنترل نمی شوند و سقف پیلوت نصب پنجره های دوجداره با قاب های آ لومینیومی ترمال بریک، چوبی عایق کاری حرارتی کانال های هوا، لوله های تاسیسات و سیستم تولید آب گرم سیستم های کنترل کننده موضعی دما نظیر شیرهای ترموستاتیک بر روی رادیاتورها نصب سیستم های کنترل مرکزی هوشمند و مجهز به سنسور اندازه گیری دمای هوای محیط

30. عدم حضور ناضرين و سيستم نظارتي به ميزان كافي موثر، در پروژه هاي ساختماني كه در كشور ساخته مي شود.

31. بهينه بسازيم ، بهينه مصرف كنيم با سپاس از حسن توجه شما عزيزان