Download
1 / 12
120 likes | 427 Views
Tölfræði. Í heiminum í dag fer fram mikil gagnasöfnun. Þessi gögn þarf að flokka og draga saman svo mögulegt sé að skilja þau og draga af þeim merkingu. Um þetta snýst tölfræðin . Til að túlka gögnin eru sett fram myndrit . Dæmi um myndrit eru: Línurit, súlurit, skífurit.
E N D
Tölfræði Í heiminum í dag fer fram mikil gagnasöfnun. Þessi gögn þarf að flokka og draga saman svo mögulegt sé að skilja þau og draga af þeim merkingu. Um þetta snýst tölfræðin. Til að túlka gögnin eru sett fram myndrit. Dæmi um myndrit eru: Línurit, súlurit, skífurit. Þeir sem notast við tölfræðina eru t.d. stjórnmálamenn, hagsmunasamtök, yfirvöld og matsstofnanir. Sum fyrirtæki sýna viljandi villandi upplýsingar í myndrit. Hverjir gætu það verið ????
Línurit Línurit er hægt að setja fram á margbreytilegan hátt. Þau henta vel til að lýsa þróun á einhverju ákveðnu. Fyrst þarf að skrifa hverju er verið að lýsa. Merkja þarf x-ás og y-ás. Það breytir mjög miklu sjónrænt hvort þú vilt setja gögn á x-ás eða y-ás og hefur það mikil áhrif á hvaða atriði eru mest áberandi. Hvert er markmiðið með línuritinu ? Kvarðinn á x- og y-ásum skiptir máli. Fíngerður kvarði: hraðar breytingar. Grófur kvarði: hægar breytingar
Skífurit Skífurit henta vel til að sýna hlutfallslega skiptingu í nokkra hópa. Skífurit sýna hlutfallslega skiptingu hrings. Hringur er 360° og ef eitthvað er kannski 20 % og við ætlum að sýna það á hringnum þurfum við að finna 20 % af 360 (0,2 x 360 ) og fáum þá út 72 °horn út frá miðpunkti.
Skífurit Skipting hringsins í gráður og prósent.
Meðaltal Finnum meðalhæð nemandanna með því að leggja saman hæð þeirra og deila í með fjölda þeirra. Meðaltalið er 151cm
Miðgildi Hæð nokkurra nemenda: Guðrún 149cm, Páll 192cm, Andrés 151cm, Sif 153cm, Eva 155cm Miðgildið er fundið með því að raða tölusafni eftir stærð og finna töluna í miðjunni. Röðum krökkunum fyrst eftir stærð. Við sjáum að talan í miðjunni er 153cm. Þá er miðgildið = 153cm. (Ath meðaltal er ekki sama fyrirbærið og miðgildi ).
Tíðasta gildi Súlurit yfir ferðir nemenda í kvikmyndahús Flestir úr þessum hóp fóru einu sinni á mánuði í bíó eða 4 krakkar. Tíðasta gildið er því 1. Tíðasta gildi merkir það gildið sem kemur oftast fyrir.
Tölfræðihugtök: Úrtak (sýnishorn) = hluti af heild Þýði (heild) Hlutfallsleg tíðni = tíðni í % Tíðnitafla (við setjum niðurstöðurnar upp í tíðnitöflu, hversu oft eitthvað gerist) Dreifing = mismunur á hæsta og lægsta gildi
Laufrit • Ef gögn eru sett fram í laufriti er auðvelt að fá yfirlit yfir þau. • Stofn I lauf (grein) • Búinn er til stofn t.d. með tugtölum • og greinar t.d. með einingatölum. • Notað t.d. til að flokka gögn og til • undirbúnings fyrir rammarit.
Punktarit Þau henta sérstaklega vel þegar verið er að bera saman tvo flokka/hópa t.d. einkunnir í tveim greinum, stelpur - strákar, borg - sveit, unglingar - börn. Notuð til að sjá hvort einhver tengsl/fylgni eru á milli flokka.
Rammarit Rammarit henta vel til að gefa yfirsýn yfir dreifingu og miðsækni. Meginupplýsingarnar eru rammaðar inn og því heita þetta rammarit. Unnið er með 5 lykiltölur. 1. Hæsta gildi. 2. miðgildi 3. lægsta gildi Til að afmarka þau 50% gagnanna sem liggja næst miðgildinu er: 4. miðgildi milli hæsta gildis og miðgildis 5. miðgildi milli lægsta gildis og miðgildis. Þessar tölur eru kallaðar fjórðungsmörk.
Rammarit Ef dreifing er nokkuð jöfn eru miðgildi staðsett nálægt miðju. Ef mikil þjöppun er á gögnum rétt ofan við miðgildi verða efri fjórðungsmörk lág. Ef ramminn er breiður er dreifingin jafnari. Þannig stuðla rammarit að því að lesið sé heildstætt úr gögnum.
