ΜΑΡΙΤΑ ΡΟΜΠΟΚΑ, ΜΗΧ/ΚΟΣ ΜΕΤΑΛΛΕΙΩΝ-ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΟΣ ΕΜΠ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ: ΛΕΚΤΟΡΑΣ Ν. ΜΑΜΑΣΗΣ

1. ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΑΠΟΛΗΨΙΜΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΔΡΕΥΣΗ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ ΜΕ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ «ΥΔΡΟΝΟΜΕΑΣ» ΜΑΡΙΤΑ ΡΟΜΠΟΚΑ, ΜΗΧ/ΚΟΣ ΜΕΤΑΛΛΕΙΩΝ-ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΟΣ ΕΜΠ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ: ΛΕΚΤΟΡΑΣ Ν. ΜΑΜΑΣΗΣ ΑΘΗΝΑ, ΜΑΡΤΙΟΣ 2009

2. ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΤΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ: ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΑΠΟΛΗΨΙΜΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΔΡΕΥΣΗ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ ΜΕ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ «ΥΔΡΟΝΟΜΕΑΣ» ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ- ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

3. Οικονομικής, Κοινωνικής, Τεχνολογικής, και Πολιτισμικής ανάπτυξης ΥΔΑΤΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ Υδατικοί πόροι ονομάζονται οι ποσότητες νερού που βρίσκονται σε κατάσταση (μορφή, ποιότητα, θέση) κατάλληλη για την εξυπηρέτηση συγκεκριμένων αναγκών (Ξανθόπουλος & Κουτσογιάννης, 1997) Εκτός από βασικό αγαθό για τη ζωή και το περιβάλλον, αποτελούν βασικό ρυθμιστικό παράγοντα της Αν και το νερό φαίνεται να υπάρχει σε αφθονία στη γη, 70% της επιφάνειας της καλύπτεται απ’ αυτό, η τελικά διαθέσιμη και κατάλληλη για χρήση ποσότητα είναι πολύ μικρή. Γλυκό νερό λιμνών, ποταμών, υπογείων υδροφορέων σε μικρά και μεσαία βάθη Μόνο το 0,6%του νερού σε παγκόσμια κλίμακα θεωρείται κατάλληλο και διατίθεται για χρήση Τυπικοί υδατικοί πόροι

4. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΥΔΑΤΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Τη διαχείριση των υδατικών πόρων στην Ελλάδα χαρακτηρίζουν η αλόγιστη χρήση και η ανεξέλεγκτη σπατάλη. Σημαντικότερες χρήσεις νερού στην Ελλάδα αστική και αγροτική • Το μεγαλύτερο ποσοστό της αστικής χρήσης απορροφάται στην ύδρευση των μεγάλων αστικών κέντρων. • Την πρωτιά κατέχει η περιοχή της Αττικής Καταναλώνεται το 4% του συνολικά διαθέσιμου νερού της χώρας, ποσότητα υπερτριπλάσια της αμέσως επόμενης (Κεντρική Μακεδονία). ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΝΕΡΟΥ ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ: ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗ ΑΥΞΗΣΗ (ΕΤΗΣΙΟΣ ΡΥΘΜΟΣ ΑΥΞΗΣΗΣ ΖΗΤΗΣΗΣ 2-3%) ΔΕΔΟΜΕΝΗΣ ΤΗΣ ΗΔΗ ΥΨΗΛΗΣ ΖΗΤΗΣΗΣ(ΠΡΟΒΛΕΨΗ 2008-2009 ΕΥΔΑΠ 435hm3) ΒΡΑΧΥΠΡΟΘΕΣΜΑ ΟΡΑΤΟΣ Ο ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΕΛΛΕΙΨΗΣ ΝΕΡΟΥ ΚΑΙ ΜΗ ΚΑΛΥΨΗΣ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ

5. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ Η άνιση κατανομή των διαθεσίμων υδατικών πόρων σε χωροχρονικό επίπεδο Οι ολοένα αυξανόμενες ανάγκες σε υδατικό δυναμικό για διάφορες χρήσεις Η, διαρκώς, αυξανόμενη απειλή υδατικών ελλειμμάτων και ποιοτικής υποβάθμισης των υδατικών συστημάτων Η ρύπανση των υδάτων και η εμμονή ακραίων φαινομένων (ξηρασίες) ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΡΙΣΙΜΟ ΖΗΤΗΜΑ ΓΙΑ ΤΗ ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΩΝ Διαχείριση Υδατικών Πόρων: Σύνολο των δράσεων (έργων και μέτρων), μέσω των οποίων επιδιώκεται η πληρέστερη δυνατή κάλυψη των σημερινών και μελλοντικών αναγκών σε νερό για κάθε χρήση ή στην περίπτωση που αυτό δεν είναι εφικτό, επιδιώκεται η εξασφάλιση της ισότιμης ικανοποίησης όλων των ενδιαφερομένων, σε σχέση με την κοινωνική σημασία της κάθε χρήσης. Οι δράσεις αναπτύσσονται σε πέντε επίπεδα (θεσμικό, τεχνολογικό, οικονομικό, κοινωνικό και περιβαλλοντικό), έτσι ώστε να επιτυγχάνεται το βέλτιστο αναπτυξιακό, οικονομικό, κοινωνικό και περιβαλλοντικό αποτέλεσμα (Μαμάσης, 2007). ΠΟΛΥΠΛΟΚΟΤΗΤΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ: ΑΝΑΓΚΗ ΟΛΙΣΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΠΟΥ ΒΑΣΙΖΕΤΑΙ ΣΤΗ ΘΕΩΡΙΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΚΑΝΕΙ ΧΡΗΣΗ ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΤΕΧΝΙΚΩΝ

6. ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ-ΣΥΑ Εφαρμογές λογισμικού που υποστηρίζουν τη διαδικασία λήψης αποφάσεων, βοηθώντας τους αρμόδιους χρήστες να κατανοήσουν τις επιπτώσεις των δράσεών τους (French, 2000) Προνομιακό πεδίο εφαρμογής των ΣΥΑ Συστήματα Υδατικών Πόρων: Σύστημα αποτελούμενο από φυσικά υδάτινα σώματα και τεχνικά έργα, που συνεργάζονται με σκοπό τη διαχείριση των υδάτων (Μιμίκου, 2006) ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΣΥΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΣΥΑ Tsengwen Μοντέλο RIBASIM Μοντέλο MIKE BASIN

7. ΓΕΝΙΚΗΔΙΑΤΑΞΗ ΚΑΙ ΣΥΝΙΣΤΩΣΕΣ ΤΟΥ ΣΥΑ ΓΙΑΤΟ ΥΔΡΟΔΟΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ Πηγή: Ευστρατιάδης κ.ά., 2007

8. ΥΔΡΟΝΟΜΕΑΣ: ΜΟΝΤΕΛΟ ΓΙΑ ΤΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ • Εξελιγμένο υπολογιστικό σύστημα (μοντέλο) προσομοίωσης και βελτιστοποίησης συστημάτων υδατικών πόρων • Λαμβάνει υπόψη: • Χαρακτηριστικά του φυσικού συστήματος (υδρολογικές εισροές) • Τεχνικά και οικονομικά χαρακτηριστικά των υδραυλικών έργων • Υδατικές ανάγκες και λειτουργικούς περιορισμούς • Εντοπίζει την πλέον πρόσφορη πολιτική διαχείρισης, με τη μορφή κανόνων λειτουργίας των κύριων υδραυλικών έργων • Το μαθηματικό υπόβαθρο του Υδρονομέα ακολουθεί το σχήμα • παραμετροποίηση-προσομοίωση-βελτιστοποίηση • Παραμετροποίηση: Ορισμός μεταβλητών ελέγχου • (παραμέτρων) που περιγράφουν τις εναλλακτικές • διαχειριστικές πολιτικές. • Προσομοίωση: Αναπαράσταση της δυναμικής • λειτουργίας του συστήματος, όπως αυτό • εξελίσσεται στο χρόνο, μέσω εξισώσεων και • λογικών εκφράσεων. • Βελτιστοποίηση: Μαθηματική μέθοδος εύρεσης • των τιμών των μεταβλητών που μεγιστοποιούν • μια συνάρτηση. Εφαρμόζεται γιανα εντοπίσει τη • βέλτιστηδιαχειριστική πολιτική, η οποία ελαχιστοποιεί • ταυτόχρονα τη διακινδύνευση και το κόστος • κατά τη λήψη αποφάσεων (Ευστρατιάδης,2008·Κουτσογιάννης,2008). Πηγή: http://www.odysseusproject.gr

9. ΤΟ ΥΔΡΟΔΟΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ ΦΥΣΙΚΗ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ • 4 ταμιευτήρες (Ευήνου, Μόρνου, Υλίκης, Μαραθώνα) Εύηνος, Μόρνος: κύριοι υδατικοί πόροι, Υλίκη, Μαραθώνας: δευτερεύοντες υδατικοί πόροι • Πάνω από 100 γεωτρήσεις (εφεδρικοί υδατικοί πόροι) 6 κύριες ομάδες γεωτρήσεων (Ούγγρας-Ν.Δ. Υλίκης, Ταξιαρχών, Βασιλικών-Παρορίου, 10ου Σίφωνα, Νο 3, Μαυροσουβάλας) • 310 κm κυρίων υδραγωγείων (Υδραγωγεία Μόρνου και Υλίκης) • 13 κύριοι αντλητικοί σταθμοί • 4 Μονάδες Επεξεργασίας Νερού (Γαλατσίου, Μάνδρας, Μενιδίου, Κιούρκων) Πηγή: Ευστρατιάδης, 2008 Κύρια χρήση: Ύδρευση Αθήνας Δευτερεύουσες χρήσεις: άρδευση αγροτικών περιοχών, ύδρευση οικισμών Περιβαλλοντικές δεσμεύσεις (οικολογική παροχή κατάντη φράγματος Ευήνου: μόνιμη παραμένουσα ροή 1m3/sec)

10. Εκτίμηση ασφαλούς απολήψιμου δυναμικού (safe yield)για την ύδρευση της Αθήνας για αποδεκτό επίπεδο αξιοπιστίας ίσο με 99% σε ετήσια βάση και σε συνθήκες μόνιμης κατάστασης (steady-state) Μία αστοχία κατά μέσο όρο την εκατονταετία σε συνθήκες σταθερής ζήτησης ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ: ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΑΣΦΑΛΟΥΣ ΑΠΟΛΗΨΙΜΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΔΡΕΥΣΗ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ ΜΕ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ «ΥΔΡΟΝΟΜΕΑΣ» Αξιοπιστία: Πιθανότητα επίτευξης του στόχου, εν προκειμένω της κάλυψης της ζήτησης Ασφαλής απόληψη (safe yield): Η σταθερή απόληψη που μπορεί να εξασφαλιστεί για δεδομένη αξιοπιστία (Κουτσογιάννης, 2008) Η ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΕΙΤΑΙ ΔΙΑΚΡΙΝΕΤΑΙ ΣΕ ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΒΗΜΑΤΑ

11. ΣΧΗΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗ ΥΔΡΟΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΣΤΟΝ «ΥΔΡΟΝΟΜΕΑ» Σχηματοποίηση: Μετασχηματισμός των συνιστωσών του πραγματικού συστήματος της Αθήνας σε συνιστώσες του μοντέλου «Υδρονομέας» (εκδ. 4) που αναπαριστά το εν λόγω σύστημα Υδροσύστημα Αθήνας: Δίκτυο από κόμβους και κλάδους • Δεδομένα εισόδου μοντέλου συστήματος • α) Δομή του δικτύου • Συνιστώσες του δικτύου, τα χαρακτηριστικά τους και τοπολογία • Κόμβοι (38) Υδραγωγεία (44) • Ταμιευτήρες (4) ΚΟΜΒΟΙ Αντλιοστάσια (13) ΚΛΑΔΟΙ • Γεωτρήσεις (6) • β) Υδρολογικά δεδομένα • Συνθετικές χρονοσειρές απορροής, βροχόπτωσης και εξάτμισης • μήκους 2000 ετών (2008-4008) στους 4 ταμιευτήρες, στατιστικά συνεπείς • με τα ιστορικά δείγματα (λογισμικό ΚΑΣΤΑΛΙΑ) • γ) Στόχοι και λειτουργικοί περιορισμοί (15) • Αποφυγή υπερχείλισης Μαραθώνα (1) • Υδρευση Αθηνών επιμερισμένη κατάντη των 4 ΜΕΝ (2) • Ύδρευση οικισμών κατά μήκος των υδραγ. Μόρνου και Υλίκης (2) • Περιβαλλοντική παροχή 1 m3/s κατάντη φράγματος Ευήνου (2) • Επιθυμητά όρια διακύμανσης αποθέματος Μαραθώνα (μεταβ. ανά μήνα) (2,4) • Κατώφλια αποθέματος σε Μόρνο (3) και Εύηνο (4) • Άρδευση Κωπαΐδας (5) ΠΙΣΤΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΤΟΥ ΥΔΡΟΝΟΜΕΑ (ΕΚΔ. 3) ΜΕ ΜΙΚΡΕΣ ΠΡΟΣΘΗΚΕΣ ΣΤΗΝ ΤΟΠΟΛΟΓΙΑ ΕΠΙΚΑΙΡΟΠΟΙΗΣΗ ΥΔΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΣΕΝΑΡΙΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΣΤΟΧΩΝ ΖΗΤΗΣΗΣ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ

12. ΣΧΗΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΥΔΡΟΔΟΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ ΣΤΟ ΜΟΝΤΕΛΟ «ΥΔΡΟΝΟΜΕΑΣ» Ταμιευτήρας Αντλιοστάσιο Αντλιοστάσιο Γεώτρηση Υδραγωγείο Γεώτρηση Ταμιευτήρας Κόμβος Κόμβος Στόχος Υδραγωγείο Στόχος

13. Κανόνες λειτουργίας ταμιευτήρων Καθορίζουν το απόθεμα-στόχο κάθε ταμιευτήρα με βάση το αναμενόμενο απολήψιμο απόθεμα του συστήματος, τη συνολική ζήτηση νερού για καταναλωτικές χρήσεις και τους φυσικούς και λειτουργικούς περιορισμούς διακύμανσης της στάθμης. Διατυπώνονται συναρτήσει μίας ή δύο παραμέτρων ανά ταμιευτήρα, που μπορεί να μεταβάλλονται εποχιακά (ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ a και b). Περιγράφονται μέσω εύχρηστων νομογραφημάτων. Κανόνες λειτουργίας ομάδων γεωτρήσεων Εισάγονται δύο παράμετροι τύπου κατωφλίου ανά ομάδα γεωτρήσεων, που εκφράζουν κρίσιμα όρια του ποσοστού πλήρωσης των ταμιευτήρων. Αν το ποσοστό (=ολικό απόθεμα/ολική χωρητικότητα) υπερβαίνει το άνω όριο, τότε απαγορεύεται η χρήση της συγκεκριμένης ομάδας και οι απολήψεις νερού πραγματοποιούνται αποκλειστικά από τους ταμιευτήρες. Αν το ποσοστό είναι μικρότερο από το κάτω όριο, τότε επιβάλλεται η χρήση της συγκεκριμένης ομάδας, ανεξαρτήτως κόστους. Σε ενδιάμεσες τιμές, η ομάδα γεωτρήσεων ενεργοποιείται με βάση οικονομικά κριτήρια (κατανάλωση ενέργειας). ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΠΟΙΗΣΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΥΔΡΟΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ – ΚΑΝΟΝΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ

14. Παραδοχές:Απεριόριστη παροχετευτικότητα υδραγωγείων ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΑ ΣΕΝΑΡΙΑΕΚΤΙΜΗΣΗ ΘΕΩΡΗΤΙΚΟΥ ΥΔΑΤΙΚΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ ΑΣΦΑΛΕΣ ΔΥΝΑΜΙΚΟ, ΩΣΤΕ Η ΑΞΙΟΠΙΣΤΙΑ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΝΑ ΑΝΕΡΧΕΤΑΙ ΑΚΡΙΒΩΣ ΣΤΟ 99% ΓΙΑ ΕΤΗΣΙΑ ΤΙΜΗ ΖΗΤΗΣΗΣ ΑΠΟ 400hm3 ΕΩΣ 610hm3 ΚΑΙ ΠΕΝΤΕ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΧΡΗΣΗΣ ΓΕΩΤΡΗΣΕΩΝ Σενάριο Α1: Εντατική χρήση γεωτρήσεων, τιμές κατωφλίων 80% (άνω όριο) και 50% (κάτω όριο). Σενάριο Α2: Συντηρητική χρήση των γεωτρήσεων (40% και 25%), Σενάριο Α3: Περιορισμένη χρήση των γεωτρήσεων (20% και 10%) Σενάριο Α4: Απαγόρευση χρήσης των γεωτρήσεων. Σενάριο Α5: Πολιτική ΕΥΔΑΠ (συντηρητική χρήση γεωτρήσεων (τιμές άνω και κάτω κατωφλίων 40% και 25% αντίστοιχα), πέραν των γεωτρήσεων Βασιλικών-Παρορίου και Ταξιαρχών που οι τιμές κατωφλίων ορίζονται σε 25% και 15%, ώστε να ενεργοποιούνται σε περίπτωση εξαιρετικά δυσμενών συνθηκών. ΔΙΑΜΟΡΦΩΝΟΝΤΑΙ ΣΥΝΟΛΙΚΑ 18 ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΙ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΙ ΓΕΩΤΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΕΤΗΣΙΑΣ ΖΗΤΗΣΗΣ ΝΕΡΟΥ

15. Στοχική συνάρτηση ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΑ ΣΕΝΑΡΙΑΕΚΤΙΜΗΣΗ ΘΕΩΡΗΤΙΚΟΥ ΥΔΑΤΙΚΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ Μεταβλητές ελέγχου:Παράμετροι a και b των κανόνων λειτουργίας των τριών ταμιευτήρων Εύηνου, Μόρνου και Υλίκης. fj μεμονωμένα κριτήρια ελέγχου και wj συντελεστές βάρους Κριτήρια στοχικής συνάρτησης: Μέση ετήσια πιθανότητα αστοχίας των στόχων ύδρευσης που έχουν τεθεί στις 4 ΜΕΝ, στις οποίες επιμερίζεται η συνολική ζήτηση νερού στην Αθήνα ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΒΕΛΤΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ (ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΧΡΟΝΟΒΟΡΑ)

16. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΑ ΣΕΝΑΡΙΑΕΚΤΙΜΗΣΗ ΘΕΩΡΗΤΙΚΟΥ ΥΔΑΤΙΚΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ ΤΡΕΧΟΥΣΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΓΕΩΤΡΗΣΕΩΝ: 570hm3/ΕΤΟΣ ΜΑΚΡΟΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟΔΟΣΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙ ΑΜΕΣΑ ΜΕ ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗΣ ΓΕΩΤΡΗΣΕΩΝ ΠΟΥ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ ΜΙΚΡΗ ΑΥΞΗΣΗ ΜΕΣΗΣ ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑΣ ΥΠΟΓΕΙΩΝ ΥΔΑΤΩΝ ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟ ΥΔΑΤΙΚΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ

17. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΑ ΣΕΝΑΡΙΑΒΕΛΤΙΣΤΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΑΜΙΕΥΤΗΡΩΝ (ΣΕΝΑΡΙΟ Α4: ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ ΧΡΗΣΗΣ ΓΕΩΤΡΗΣΕΩΝ) • Αποθήκευση συνολικού ωφέλιμου όγκου συστήματος σε Μόρνο και Εύηνο μέχρι την τιμή των ελάχιστων όγκων-στόχων. • Όταν η στάθμη του Μόρνου φτάσει στον ελάχιστο όγκο-στόχο του σταδιακά αρχίζει η πλήρωση του Ευήνου. • Η αποθήκευση νερού στην Υλίκη ξεκινά, εφόσον το απόθεμα νερού στο Μόρνο έχει φτάσει στο μέγιστο όγκο-στόχο του. • Εφόσον το απόθεμα του συστήματος ξεπερνά την χωρητικότητα του ταμιευτήρα Μόρνου, τότε πρέπει να αποθηκεύεται κατά προτεραιότητα στην Υλίκη, καθώς υπάρχει αυξημένη πιθανότητα υπερχείλισης του Ευήνου, δεδομένου ότι δε διατίθενται περιθώρια διοχέτευσης του πλεονάζοντος αποθέματός του στο Μόρνο. Λειτουργικός περιορισμός μεγίστου όγκου Μόρνου Χωρητικότητα ταμιευτήρα Υλίκης Επιθυμητό απόθεμα ταμιευτήρα Λειτουργικός περιορισμός ελαχίστου όγκου Μόρνου Λειτουργικός περιορισμός ελαχίστου όγκου Ευήνου Ολικό απόθεμα συστήματος Ο ΚΑΝΟΝΑΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΩΝ ΤΑΜΙΕΥΤΗΡΩΝ ΕΠΙΒΑΛΛΕΙ ΤΗΝ ΟΣΟ ΤΟ ΔΥΝΑΤΟΝ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΘΕΜΑΤΩΝ ΕΥΗΝΟΥ ΚΑΙ ΥΛΙΚΗΣ, ΜΕ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΤΗΣ ΣΤΑΘΜΗΣ ΤΟΥΣ ΧΑΜΗΛΑ, ΕΤΣΙ ΩΣΤΕ ΝΑ ΕΛΑΧΙΣΤΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΓΙΑ ΤΟΝ ΜΕΝ ΕΥΗΝΟ Η ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΑ ΥΠΕΡΧΕΙΛΙΣΗΣ, ΓΙΑ ΤΗ ΔΕ ΥΛΙΚΗ ΟΙ ΥΠΟΓΕΙΕΣ ΔΙΑΦΥΓΕΣ

18. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΑ ΣΕΝΑΡΙΑΕΚΤΙΜΗΣΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΩΝ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΩΝ ΑΠΟΛΗΨΗΣ Παραδοχές:Επίκαιρες τιμές παροχετευτικότητας υδραγωγείων Πολιτική χρήσης γεωτρήσεων: Πολιτική ΕΥΔΑΠ Ίδιες μεταβλητές ελέγχου Ίδια κριτήρια στοχικής συνάρτησης ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΒΕΛΤΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΑΣΦΑΛΕΣ ΑΠΟΛΗΨΙΜΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΣΤΑ ΔΙΥΛΙΣΤΗΡΙΑ 480 hm3/έτος

19. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΑ ΣΕΝΑΡΙΑΕΠΙΔΡΑΣΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΩΝ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΩΝ ΜΕΓΙΣΤΟΥ ΑΠΟΘΕΜΑΤΟΣ ΣΕ ΕΥΗΝΟ ΚΑΙ ΜΟΡΝΟ Παραδοχές: Απεριόριστη παροχετευτικότητα υδραγωγείων και ζήτηση 450hm3/έτος Πολιτικής χρήσης γεωτρήσεων: Απαγόρευση χρήσης γεωτρήσεων Ίδιες μεταβλητές ελέγχου και ίδια κριτήρια στοχικής συνάρτησης ΑΛΛΑ ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΩΝ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΩΝ ΜΕΓΙΣΤΟΥ ΑΠΟΘΕΜΑΤΟΣ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΒΕΛΤΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΜΕΣΗ ΕΤΗΣΙΑ ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΑ ΑΣΤΟΧΙΑΣ ΣΤΟΧΟΥ ΥΔΡΕΥΣΗΣ ΑΘΗΝΑΣ: 1% ΟΠΩΣ ΜΕ ΤΗΝ ΥΠΑΡΞΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΩΝ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΝΟΝΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΤΟΥ ΣΥΝΟΛΟΥ ΤΟΥ ΩΦΕΛΙΜΟΥ ΟΓΚΟΥ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΣΤΟ ΜΟΡΝΟ ΜΕΧΡΙ ΝΑ ΚΑΛΥΦΘΕΙ Η ΧΩΡΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΚΑΤΟΠΙΝ ΣΕ ΥΛΙΚΗ ΚΑΙ ΤΕΛΟΣ ΣΕ ΕΥΗΝΟ

20. Ο βέλτιστος έλεγχος ενός υδροσυστήματος, και ειδικότερα ενός υδροσυστήματος μεγάλης κλίμακας όπως της Αθήνας, προϋποθέτει ολιστική προσέγγιση, με στόχο την ποσοτικά αξιόπιστη, ποιοτικά και περιβαλλοντικά ασφαλή, και οικονομικά πρόσφορη κάλυψη των υδατικών αναγκών, μέσω κατάλληλης αξιοποίησης των διαθέσιμων πόρων. Οι επιζητούμενοι τρόποι διαχείρισης πρέπει να χαρακτηρίζονται από ορθολογικότητα, δηλαδή να είναι επιστημονικά θεμελιωμένοι, αποδοτικότητα, δηλαδή να αξιοποιούν τους υδατικούς πόρους στο μέγιστο δυνατό βαθμό, και βιωσιμότητα, δηλαδή να μη δημιουργούν πρόβλημα εξάντλησης των υδατικών πόρων στο μέλλον για την κάλυψη των σημερινών αναγκών. ΣΥΑ ΑΘΗΝΑΣ: Έμφαση στο τρίπτυχο βιώσιμη αξιοποίηση αξιοπιστία οικονομικότητα Συγκρίνοντας τα μεγέθη ασφαλούς απόληψης με τα σενάρια αύξησης της κατανάλωσης, προκύπτει το συμπέρασμα ότι το υπάρχον σύστημα υδατικών πόρων είναι δύσκολο να καλύψει την αυξανόμενη ζήτηση, εφόσον αυτή δε συγκρατηθεί σε μικρά σχετικά επίπεδα. Η αύξηση της ζήτησης νερού, περιορίζει σημαντικά τη δυνατότητα επιλογών ως προς τις διαδρομές μεταφοράς νερού, καθώς εξαντλείται η μεταφορική ικανότητα των υδραγωγείων Ολοκληρωτική αντιμετώπιση μόνο με δαπανηρά έργα. Νέα έργα ταμίευσης και μεταφοράς νερού απαιτούν σημαντικές οικονομικές δαπάνες με αποτέλεσμα η υλοποίησή τους να είναι εξαιρετικά δύσκολη. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ-ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

21. Σε διαχειριστικό επίπεδο προτείνεται η ενεργοποίηση πηγών που είναι πλησιέστερα στην Αθήνα, ενώ στην περίπτωση που τα μέτρα αποδειχθούν ανεπαρκή, το επόμενο διαχειριστικό μέτρο είναι η επιβολή περιορισμών στην κατανάλωση νερού. Κάθε προσπάθεια επέκτασης των υπηρεσιών της ΕΥΔΑΠ προς άλλες περιοχές θα πρέπει να συνδυάζεται με αξιοποίηση και περαιτέρω ανάπτυξη των τοπικών υδατικών πόρων, ώστε να περιοριστούν οι πιέσεις προς το σημερινό σύστημα υδατικών πόρων Έλεγχος και περιορισμός των διαρροών (~25%) αλλά και του μη τιμολογούμενου νερού. Σημαντική η συνεισφορά της τεχνολογίας. Χρήση νερού δεύτερης ποιότητας από αποθηκευμένα όμβρια, τοπικές γεωτρήσεις και επαναχρησιμοποιημένα λύματα, για την άρδευση των κοινόχρηστων χώρων (πάρκα, πρασιές οδών) Ανακύκλωση νερού και επαναχρησιμοποίηση αστικών υγρών αποβλήτων στη βιομηχανία Κλιμακωτή τιμολόγηση νερού Ευαισθητοποίηση και ενημέρωση των καταναλωτών για ορθολογική χρήση του νερού Περιβαλλοντική παιδεία σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ-ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΕΝ ΚΑΤΑΚΛΕΙΔΙ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ ΟΛΩΝ ΓΙΑ ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΙ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ ΥΔΑΤΟΣ

22. ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΠΟΛΥ Θα ήθελα να ευχαριστήσω τον επιβλέποντα καθηγητή αυτής της εργασίας κ. Νικόλαο Μαμάση και τους κ.κ. Ανδρέα Ευστρατιάδη και Γιώργο Καραβοκυρό για την πολύτιμη καθοδήγηση τους κατά την υλοποίηση της.