جزوه شماره يك – بخش اول

1. شركت كيفيت پيمان صنعت ( مسئوليت محدود) جزوه شماره يك – بخش اول آشنايی با استانداردهای سري 9000 ارائه کننده : مهدی كريمي شركت مشاوره مهندسي كيفيت پيمان صنعت

2. فهرست مطالب • مفهوم استاندارد و انواع آن • مزاياي به كارگيري استانداردهاي بين المللي از نگاههاي مختلف • تاريخچه استاندارد سازي در سطح بين المللي • معرفي سازمان ISO • تاريخچه تدوين استانداردهاي سري 9000 • معرفي كميته فني 176 • تعريف كيفيت،سيستم،سيستم مديريت،سيستم مديريت كيفيت • معرفي استانداردهاي سري9000(مجموعه استانداردها) • مباني سيستمهاي مديريت كيفيت • مزاياي استقرار سيستمهاي مديريت كيفيت • مراحل پياده سازي استانداردISO9001:2000 • فرايند اعطاي گواهينامه ISO9001:2000 • آمار گواهينامه هاي صادره در سرتاسر جهان تا پايان سال 2002ميلادي شركت مشاوره مهندسي كيفيت پيمان صنعت

3. مفهوم استاندارد و انواع آن • تعريف عمومي استاندارد : ضابطه،قاعده،قانون،مقررات،الگو و مدل • تعريف سازمان ISO از استاندارد : “ Standards are documented agreements containing technical specifications or other precise criteria to be used consistently as rules, guidelines, or definition of characteristics, to ensure that materials, products, processes and services are fit for their purpose ” • با توجه به تعاريف فوق مشخص مي شود كه پيروي كردن از استانداردها باعث ايجاد نظم، اطمينان،ارتباطات بهتر،كاهش پراكندگي و همزباني مي شود. و در نتيجه زندگي راحتتري را براي جوامع به دنبال دارد و اثربخشي استفاده از كالا و خدمات را افزايش مي دهد. مثال مقررات راهنمايي و رانندگي،استانداردهاي مربوط به صنايع غذايي و نوشيدنيها،استانداردهاي مربوط به لوازم برقي،استانداردهاي خودرو،استانداردهاي مديريتي،استانداردهاي بازرسي كالاها و غيره.... شركت مشاوره مهندسي كيفيت پيمان صنعت

4. مفهوم استاندارد و انواع آن • به طوركلي مي توان استانداردها را در چهارگروه زير تقسيم بندي كرد: • استاندارهاي كارخانه اي يا شركتي يا صنعتي(Industrial standards) • استانداردهاي ملي (National standards) • استانداردهاي منطقه اي(Regional standards) • استانداردهاي بين المللي(International standards) شركت مشاوره مهندسي كيفيت پيمان صنعت

5. Industrial standards • اين نوع استانداردها ،استانداردهايي هستند كه با مشاركت كليه بخشهاي مختلف يك شركت يا يك واحد توليدي از قبيل بخشهاي طراحي،توليد ، كنترل كيفيت،بازرگاني،اداري مالي و غيره يا ائتلاف تعدادي از صنايع مشابه از جمله نيروگاهها،توزيع برق، خوروسازي،صنايع شوينده و غيره به منظور استاندارد كردن مواد اوليه،توليد،محصول،ارتباطات،روشهاي طراحي، اصطلاحات و واژه هاي كارخانه اي يا شركت تهيه و تدوين مي شوند. به طور مثال استاندارد QS-9000 استانداردي است كه سه كارخانه بزرگ اتومبيل سازي در آمريكا يعني جنرال موتورز(General motors)، كرايسلر(Chrysler) و فورد (Ford) كه به سه بزرگ معروفند در سال 1994 آنرا تدوين نموده و در سال 1995 آنراكامل نمودند.اين استاندارد به منظور بهبود كيفيت خودرو از طريق توجه به كيفيت شركتهاي تأمين كننده قطعات و لوازم براي شركتهاي خودروسازي تدوين شد. شركت مشاوره مهندسي كيفيت پيمان صنعت

6. National standard • اين نوع استانداردها ، استانداردهايي هستند كه : به منظور : ” حمايت از مصرف كنندگان داخلي“،“حفظ اعتبار كشورها در صادرات“، ”يكنواختي كالاها“،“كاهش تنوع در كيفيت“،“افزايش سطح تكنولوژي“ با توجه به : ”شرايط اقتصادي كشور“و“امكانات و دانش فني يك جامعه“ با نظر وصلاحديد : كليه دست اندكاران، صاحب نظران، متخصصان‌ مرتبط از جمله نمايندگان توليد كننده و مصرف كننده توسط موسسات استاندارد كشورها تهيه و تدوين مي شوند. شركت مشاوره مهندسي كيفيت پيمان صنعت

7. National standard • مجري و تدوين كننده استانداردهاي ملي در ايران موسسه استاندارد وتحقيقات صنعتي ايران مي باشد: “Institute of standard and Industrial Research of Iran-ISIRI” • از جمله موسسات استانداردملي ديگر كشورها به طور نمونه مي توان به موارد زير اشاره كرد : • انگليس (BSI) • آمريكا(ANSI) • ژاپن(JIS) • آلمان(DIN) • برزيل(ABNT) • كانادا(CSA) • هلند(NEN) • فرانسه(AFNOR) شركت مشاوره مهندسي كيفيت پيمان صنعت

8. Regional standards • استانداردهايي هستند كه توسط گروهي از كشورها كه داراي وجوه مشترك جغرافيايي هستند يا داراي مبادلات تجاري و صنعتي مي باشند،تدوين مي گردند. • اين استانداردها به منظور“سهولت مبادلات ”،“كاهش تشريفات“و“رعايت مشخصات و ويژگيهاي كيفي فرآورده يا محصول يا كالا يا خدمات” تدوين مي گردند. مثال استانداردهاي : • كميته اروپايي هماهنگي استاندارد (CEN) • كميته استاندارد كشورهاي آسياي جنوب شرقي • كميته استاندارد كشورهاي آفريقايي • كميته استاندارد كشورهاي عربي • كميته استاندارد كشورهاي اقيانوسيه • كميته استاندارد آمريكاي لاتين شركت مشاوره مهندسي كيفيت پيمان صنعت

9. International standards • اين استانداردها، استانداردهاي اصلي و عمده اي هستند كه توسط سازمانهاي بين المللي استانداردسازي، تهيه مي شوند. اين استانداردها توسط كميته هاي فني مختلف كه از كارشناسان كشورهاي عضو اين سازمانها تشكيل شده اند، ابتدا بصورت پيش نويس تهيه شده و پس از ارسال براي كليه كشورهاي عضو سازمان و گردآوري و تجزيه و تحليل نظرات اعلام شده، بصورت استانداردهاي بين المللي منتشر مي شوند.اين استانداردها در قراردادهاي بين المللي مابين كشورها مورد استفاده قرار مي گيرند. رعايت استانداردهاي جهاني در مورد محصول يا فرآيند يا خدمات مي توانند در مبادلات كالا يا خدمات بين كشورها، بعنوان يك نكته مثبت محسوب شوند و مصرف كنندگان، در ساير كشورها ،با رغبت بيشتري آنها را دريافت نمايند. مثال: از جمله استانداردهاي بين المللي ميتوان به استانداردهاي سري ISO9000و سريISO14000اشاره كرد. شركت مشاوره مهندسي كيفيت پيمان صنعت

10. International standards • تعدادي از موسسات استاندسازي بين المللي بشرح زير مي باشند : ISO: International organization for standardization IEC: International Electro technical Commission ITU: International Telecommunication union BIPM: International Bureau of weight and measures IFCC: International federation of clinical chemistry IUPAC: International union of pure and applied chemistry IUPAP: International union of pure and applied physics CEE: International Commission on rules for the approval of Electrical equipment OIML: International organization of legal metrology CISPR: International special Committee on radio interference شركت مشاوره مهندسي كيفيت پيمان صنعت

11. مزاياي به كارگيري استاندارهاي بين المللي از نگاههاي مختلف • مزاياي تجاري براي شركتها و عرضه كنندگان: گسترش وسيع پذيرش استانداردهاي بين المللي به اين معناست كه عرضه كنندگان مي توانند توسعه محصولات و خدمات خود را بر پايه مشخصاتي كه در بخش صنعتي و يا خدماتي ذيزبط مورد پذيرش گسترده و وسيع وهمگاني قرارگرفته اند، بنا نهند.و اين بدين معناست كه عرضه كنندگان استفاده كننده از استانداردهاي بين المللي براي رقابت در بازارهاي بيشتري در سطح دنيا آزادي عمل و انتخاب دارند. • مزايا براي مشتريان: وقتي محصولات و خدمات بر مبناي استانداردهاي بين المللي باشند در واقع يك سازگاري جهاني در تكنولوژيهاي مورد استفاده توسط عرضه كنندگان در سرتاسر دنيا بوجود مي آيد.كه اين موضوع موجب مي شود گزينه هاي انتخاب بيشتري براي مشتري مهيا گردد و در نتيجه مشتريان از مزاياي اثرات رقابت ميان عرضه كنندگان بهره مند مي شوند. شركت مشاوره مهندسي كيفيت پيمان صنعت

12. مزاياي به كارگيري استاندارهاي بين المللي از نگاه‌هاي مختلف • مزايا براي دولتها: استانداردهاي بين المللي مبناي علمي و تكنولوژيكي براي حمايت از مقررات زيست محيطي،ايمني،بهداشتي و ساير موارد براي دولتها فراهم مي كنند. • مزايا براي تجارتهاي رسمي بين دولتها: مذاكرات رسمي تجاري بين دولتها منجر به پديد آمدن بازارهاي تجاري جهاني و منطقه اي مي شود.در اين حالت استانداردهاي بين المللي يك“حوزه عمل يكنواخت و هم تراز“براي همه رقبا در تمام دنيا در آن بازارها ايجاد مي كنند. وجود اختلاف بين استانداردهاي ملي يا منطقه اي مي تواند ممانعت‌هاي فني براي تجارت پديدآورد و اين موضوع حتي وقتي كه توافقات سياسي نيز در اين خصوص صورت گرفته باشد هم وجود دارد.استانداردهاي بين المللي در واقع معنا و ترجمه فني توافقات تجاري و سياسي در عمل مي باشد. شركت مشاوره مهندسي كيفيت پيمان صنعت

13. مزاياي به كارگيري استاندارهاي بين المللي از نگاه‌هاي مختلف • مزايا براي كشورهاي در حال توسعه: استاندارهاي بين المللي كه ناشي از يك اجماع بين المللي است، يك منبع مهم براي شناخت و توسعه تكنولوژي است. استانداردهاي بين المللي از طريق تشريح و تعريف خصوصياتي كه از محصولات و خدمات براي برآورده كردن نيازهاي بازارهاي صادرات مورد انتظار است، مبنايي براي تصميم گيري صحيح در مورد سرمايه گذاري با توجه به منابع محدود ايجاد مي كند.وبنابراين ،اين موضوع باعث جلوگيري از اتلاف منابع در اينگونه كشورها مي شود. • مزايا براي مصرف كنندگان: تطابق بين محصولات و خدمات با استانداردهاي بين المللي ، اطمينان از كيفيت ، ايمني و قابليت اعتماد آنها را براي مصرف كننده فراهم مي كند. شركت مشاوره مهندسي كيفيت پيمان صنعت

14. مزاياي به كارگيري استاندارهاي بين المللي از نگاه‌هاي مختلف • مزايا براي تمام اشخاص: استانداردهاي بين المللي به كيفيت زندگي به طور عمومي از طريق اطمينان از ايمني ابزارها و تجهيزات مورد استفاده و همچنين حمل ونقل آنها كمك مي كند. • مزايا براي محيط زيست: استانداردهاي بين المللي مي توانند به تلاش در جهت نگهداري از كره زمين از طريق افزايش كيفيت خاك، آب وهوا و همچنين جلوگيري از انتشار گازها و تششعات كمك نمايد. شركت مشاوره مهندسي كيفيت پيمان صنعت

15. تاريخچه استانداردسازي در سطح بين الملل • 1906: تأسيس IEC جهت استانداردسازي در عرصه مهندسي برق و الكترونيك • 1926: تأسيس (International federation of the national standardizing Association-ISA) جهت استانداردسازي در عرصه هاي ديگر بخصوص مهندسي مكانيك • 1942: توقف فعاليتهاي ISA به دليل بروز جنگ جهاني دوم • 1946: اجلاس لندن با شركت نمايندگان 25 كشور دنيا دستور كار:”تأسيس سازمان بين المللي با هدف آسان سازي همكاريها و هماهنگي هاي بين المللي و واحد كردن استانداردهاي صنعتي و خدماتي“ • 1947(23فوريه): تأسيس سازمانISO • 1951: تدوين اولين استاندارد و انتشار آن توسط سازمان ISO با عنوان ”دماي مرجع استاندارد براي اندازه گيري طولهاي صنعتي“ شركت مشاوره مهندسي كيفيت پيمان صنعت

16. معرفي سازمان ISO– مأموريت • ISO يا سازمان بين المللي استانداردسازي ، يك پيمان وتوافق بين المللي مؤسسات استاندارد ملي (National standards bodies) بيش از 150كشور جهان است. • ISO در هر كشور يك نماينده دارد (موسسه استاندارد كشور). • مأموريت (Mission)ISO ترقي و توسعه دادن استانداردسازي و فعاليتهاي مرتبط به آن درجهان با ديدگاه تسهيل كردن مبادلات بين المللي كالا وخدمات وهمچنين توسعه همكاري در محيطهاي فكري،فناوري و فعاليتهاي اقتصادي است. ISO يك مؤسسه دولتي و وابسته به سازمان ملل متحد نيست. عليرغم اينكه اعضاي آن دولتي هستند. شركت مشاوره مهندسي كيفيت پيمان صنعت

17. معرفي سازمان ISO – دامنه شمول فعاليتها • دامنه شمول فعاليتهاي ISO محدود به برخي از شاخه هاي خاص نمي شود. اين فعاليتها همه فعاليتهاي فني به استثناي مهندسي برق و الكترونيك را كه جزو مسووليتهاي IEC است در بر مي گيرد.فعاليتهاي مربوط به فناوري اطلاعات به وسيله كميته(JTC1) كه مشترك بين ISO و IEC است ، انجام مي گردد. شركت مشاوره مهندسي كيفيت پيمان صنعت

18. معرفي سازمان ISO – وجه تسميهISO • ISO در حقيقت كلمه مشتق شده از ريشه يوناني آن يعني”ISOS” به معناي تساوي(equal) مي باشد. • ISO يك پيشوند است كه قبل از كلمات واقع مي شود مانند: • Isometric به معناي هم اندازه يا هم بُعد • Isonomy به معناي تساوي انسانها در مقابل قانون • استانداردسازي در سطح جهاني به معناي همسان كردن ويژگيها، مشخصات،شاخصها و معيارهاي پذيرش يك مقوله براي رسيدن به يك اشتراك زباني و مفهومي است. بنابراين كلمه ISO براي اين سازمان از وجه تسميه خوبي برخورداراست. توجه: نبايد تصورشودكه ISO مخفف كلمات سازمان بين المللي استانداردسازي در زبان انگليسي است.زيرا در آن صورت مخفف كلمات به شكل (International organization for standardization-IOS)خواهد شد.ضمن اينكه چون اين سازمان يك سازمان بين‌المللي است اين تعارض بوجود مي آيد كه چرا از مخفف كلمات ديگر زبانها از جمله فرانسه،آلماني و غيره... استفاده نشود. خلاصه اينكه ISO علامت مشخصه سازمان بين المللي استانداردسازي است. شركت مشاوره مهندسي كيفيت پيمان صنعت

19. معرفي سازمان ISO – مسووليتها • مقر اصلي سازمان ISO و دبيرخانه آن در ژنو سوئيس است كه مسووليت اصلي آن نظارت كلي بر امر استانداردسازي است. • كارهاي فني و استانداردسازي در سازمان ISO به طور خيلي زيادي غيرمتمركز ست.اين كارها در هرم زير انجام مي شود : • كميته فني اصلي(Technical Committee-TC) • كميته فني فرعي(Sub-Technical Committee-SC) • گروههاي كاري(Working Group-WG) • هر TC در مورد يك موضوع خاص كه به عنوان موضوعي براي استاندارسازي به تأئيد رسيده است ،فعاليت مي كند. • در اين كميته ها نمايندگان شايسته از صنعت،موسسات تحقيقاتي ، دولتمردان ،مصرف كنندگان ، سازمانهاي بين المللي از همه جهان گردآمده و به تجزيه و تحليل و حل مسائل استانداردسازي جهاني مي پردازند. ...... ...... شركت مشاوره مهندسي كيفيت پيمان صنعت

20. معرفي سازمان ISO – مسووليتها • مثال از TCها و موضوعات مرتبط به آنها : ISOTC01 : دنده پيچها ISOTC17 : فولاد ISOTC28 : فرآورده هاي نفتي و روان كننده ها ISOTC69 : كاربرد روشهاي آماري ISOTC91 : مواد اكتيو شونده ISOTC92 : ايمني دربرابر آتش سوزي ISOTC176 : مديريت و تضمين كيفيت ISOTC207 : مديريت زيست محيطي در هرم كميته هاي فني كه 225 كميته مي باشد يك كميته با عنوان JTC1 وجود دارد كه مشترك بينISO و IEC است و موضوع آن ” تكنولوژي اطلاعات “ مي باشد. شركت مشاوره مهندسي كيفيت پيمان صنعت

21. معرفي سازمان ISO – مسووليتها • هر TC داراي يك دبيرخانه است كه كارهاي فني و اداري در آن انجام مي گيرد. • هريك از اعضاي ISO كه به يك موضوع خاص علاقمند است مي تواند نمايندگي كميته فنيTC و اداره دبيرخانه آنرا بعهده گيرد.مثال: ISOTC91 : دبيرخانه در ايران و رئيس آن ISIRI مي باشد. ISOTC176 : دبيرخانه در كانادا و رئيس آن CSA مي باشد. • مسووليت تعيين و تأييد TC و رئيس آن بعهدهTechnical Management Board-TMBسازمان ISO مي باشد. • مسووليت تغيير رئيس و دبيرخانه TC بعهدهTMB مي باشد. • هر TC داراي اعضاي فعال (Participating member , p-member)و اعضايناظر (observer member , o-member) مي باشد. • اعضاي فعال در هر TC داراي حق رأي براي تأئيد استاندارد مي باشند.ولي اعضاي ناظر داراي حق رأي نمي باشند.ولي مي توانند در مورد استاندارد نظرات خود را ارائه دهند. • مثال : ISIRI در(مواد اكتيو شوينده) ISOTC91و(مديريت و تضمين كيفيت) ISOTC176 عضو فعال است. ودر(هواپيما و وسايل نقليه هوايي)ISOTC20 و (تكنولوژي كشتي سازي و دريا نوردي)ISOTC08 عضو ناظر است. شركت مشاوره مهندسي كيفيت پيمان صنعت

22. معرفي سازمان ISO – مسووليتها • هرTC داراي تعدادي SC و WG است كه هر كدام از آنها مسوول استانداردسازي در مورد يك يا چند آيتم از موضوع مرتبط به TC است و داراي دبيرخانه هاي جدا مي باشند و مسووليت آنها به يكي از اعضاي فعال در هر TC سپرده مي شود. مثال : ISO/TC176/SC1 مسوول تدوين استاندارهاي مربوط به مفاهيم و واژگان استانداردهاي سري9000 و موارد مرتبط به آن است كه مسوول آن (AFNOR) فرانسه مي باشد.كه در اين SC ، يكي از گروههاي كاري(WG1) مسوول تدوين استاندارد ISO9000:2000 است و مسوول آن BSI انگليس است. • علاوه بر اعضاي نامبرده شده كه رسماً در نمودار سازماني ، سازمان ISO قرار دارند، تعدادي از سازمانها نيز هستند كه با TCها در ارتباطند اين سازمانها (Liaisons organization ,L-organization) ناميده مي شوند.اين سازمانها ،سازمانهاي معتبري هستند كه در عرصه هاي استانداردسازي يا ساير عرصه ها در سطوح مختلف ملي، منطقه اي و بين المللي فعالند. اين ارتباط براي هماهنگ سازي فعاليت ها و كمكهاي متقابل فني، اجرايي و اداري مي باشد. مثال : يكي از سازمانهاي مرتبط به ISOTC176 سازمان EFQM مي باشد كه هدف اين ارتباط جلوگيري از هر گونه ناسازگاري بين مدلهاي تعالي و همچنين استانداردهاي تدوين شده ، مي باشد. شركت مشاوره مهندسي كيفيت پيمان صنعت

23. معرفي سازمان ISO – مراحل استانداردسازي شركت مشاوره مهندسي كيفيت پيمان صنعت

24. معرفي سازمان ISO – مراحل استانداردسازي • استانداردها معمولاً بين 5 تا 7 سال مورد بازنگري قرار مي گيرند. • همیشه بايد از آخرين ويرايش استاندارد استفاده نمود.معمولاً تاريخ آخرين ويرايش استاندارد كنار آن قيد مي گردد.مثلاً ISO9001:2000 ،ISO14001:1996 و.... • براي نشان دادن مراحل تدوين استاندارد از خلاصه حروف مندرج در جدول فوق استفاده مي گردد.بطور مثال ISO/CD14001:2003 و.... • استانداردهاي مشترک بين ISO ,IEC به شكل ISO/IEC نمايش داده مي شود.بطور مثالISO/IEC guide61 و.... • شماره گذاري استانداردها بر طبق استاندارد ISO3297:1998 انجام مي شود كه توسط ISOTC46/SC9 تدوين گرديده است و عنوان كامل آن بشرح زير است : ISO3297:1998 information and documentation-International standard serial Number(ISSN) • شماره گذاري کتابها بر طبق استاندارد ISO2108:1992 انجام مي شود و عنوان كامل آن بشرح زير است: ISO2108:1992 information and documentation-International standard Book Number(ISBN) شركت مشاوره مهندسي كيفيت پيمان صنعت

25. تاريخچه تدوين استانداردهاي سري9000 • هرچند از دهه 1950 وزارت دفاع آمريكا استانداردهايي تحت عنوان Military standardsرا تدوين نموده است كه بخشي از اين استانداردها،استانداردهاي مربوط به سيستم كيفيت بوده اند و همچنين بعد از آن نيز سازمان (North Atlantic Treaty organization)NATOاستانداردهايي تحت عنوان(Allied Quality Assurance publication)AQAP را تدوين كرده است.اما استانداردهاي مربوط به سيستمهاي كيفيت(مديريت و تضمين كيفيت) كه شهرت جهاني يافته اند به ترتيب تاريخ تدوين بشرح زير مي باشند: • آمريكا (يكپارچه كردن استاندارهاي قبلي به ترتيب زير): • 1963:MIL-I-45208A نيازمنديهاي سيستم بازرسي • 1963:MIL-Q-9858A نيازمنديهاي برنامه هاي كيفيت • 1963:MIL-C-45662 نيازمنديهاي سيستم كاليبراسيون • كانادا: • 1970: سري استانداردهايCSAZ299 مربوط به سيستمهاي كيفيت • امريكا: • 1979: ANSI/ASQCZ-1.15 راهنمايي عمومي براي سيستمهاي كيفيت • انگليس: • 1979: تدوين اولين نسخه BS5750 توسط موسسه استاندارد انگليس در ارتباط با نيازمنديهاي سيسستمهاي كيفيت • 1987: تدوين آخرين نسخه BS5750 توسط موسسه استاندارد انگليس شركت مشاوره مهندسي كيفيت پيمان صنعت

26. تاريخچه تدوين استانداردهاي سري9000 • نياز جهاني به وجود استانداردهايي در خصوص مديريت و تضمين كيفيت و همچنين پراكندگي استانداردها در اين زمينه سازمان ISO را بر آن داشت تادست به كار شود و به تدوين استانداردهايي در اين خصوص بپردازد : • 1979:تشكيل ISOTC176 با سرپرستي كشور كانادا توسط سازمان ISO • 1980:تشكيل اولين جلسه اين كميته • 1987:تدوين اولين سري از استانداردهاي سري 9000با عناوين ISO9004,ISO9003,ISO9002,ISO9001,ISO8402توسط سازمان ISO • 1994:ويرايش اول استانداردهاي ISO9004,ISO9003,ISO9002,ISO9001,ISO8402توسط سازمانISO • 2000:تدوين و انتشار ويرايش دوم (در حال حاضر آخرين ويرايش)استانداردهاي سري 9000 شاملISO9004,ISO9001,ISO9000 توسط سازمان ISO شركت مشاوره مهندسي كيفيت پيمان صنعت

27. معرفي كميته فني176(ISOTC176) • رياست كميته فني 176 بعهده كشور كانادا(CSA) مي باشد. • اين كميته فني داراي سه زير كميته(SC) بشرح زير مي باشد: SC1:Concept and terminology )فرانسهAFNOR ( با رياست SC2:Quality systems) انگليسBSI ( با رياست SC3:Supporting technology ) هلندNEN ( با رياست • تعدادP-member در ISOTC176 75 مي باشد (تا ژانويه2004). • تعدادO-member در ISOTC176 18 مي باشد (تا ژانويه2004). • تعدادL-organization در ISOTC176 35 مي باشد (تا ژانويه2004). • تعداد(working group-WG) در ISOTC176 15 مي باشد(تا ژانويه2004). شركت مشاوره مهندسي كيفيت پيمان صنعت

28. معرفي كميته فني176(ISOTC176) • مثال از P-member :استراليا(SAI) ،برزيل(ABNT)،كانادا(CSA)، انگليس(BSI)،آمريكا(ANSI)،مصر(EOS)،ايران(ISIRI)،چين(SAC)، ژاپن(JISC)، فرانسه(AFNOR)،عراق(COSQC)،آلمان(DIN)،سوئيس(SNV)،هلند(NEN) و.... • مثال از O-member :ارمنستان(SARM)،بوليوي(Bolivia)، قبرس(CYS)، اتيوپي(QSAE)،ايسلند(IST)،اوگاندا(UNBS)،بوسني و هرزه گوين(BASMP) ، هنگ كنگ(ITCHKSAR) ،ويتنام(TCVN) و.... شركت مشاوره مهندسي كيفيت پيمان صنعت

29. معرفي كميته فني176(ISOTC176) • مثال ازL-organization: • APO: Asian productivity organization • EFQM: European Foundation for Quality Management • IAF: International Accreditation Forum • IATF: International Automotive task Force • IEC: International Electro technical Commission • EOQ: European Organization for Quality • EC: European Commission • ITC: International Trade Center • IQNET: International Certification Network • IAEA: International Atomic Energy Agency • ASQC: American Society for Quality Cotrol شركت مشاوره مهندسي كيفيت پيمان صنعت

30. شركت مشاوره مهندسي كيفيت پيمان صنعت

31. تعريف كيفيت درجه(grade): رده يا رتبه تخصيص يافته به انواع الزامات و يا خواسته هاي مربوط به كيفيت در مورد محصولات، فرايندها يا سيستمها كه داراي استفاده عملي يكسان باشند.بطور مثال درجه بليط هواپيما و درجه هتل مندرج در راهنماي هتل الزام ويا خواسته(Requirement) : نياز يا انتظاري كه تصريح مي شود(stated) ، عموماً تلويحي‌مي‌باشد(implied) يا اجباري (obligatory) است . كيفيت(Quality): ميزاني كه مجموعه اي از ويژگيهاي ماهيتي، الزامات و يا خواسته ها را برآورده مي سازد. توجه: هنگام تعيين الزام و يا خواسته مربوط به كيفيت عموماً درجه مشخص مي شود. شركت مشاوره مهندسي كيفيت پيمان صنعت

32. تعريف كيفيت • گسترش مفهوم كيفيت در سازمان : • با توجه به تعريف بيان شده، مفهوم كيفيت بطور گسترده اي مي تواند در سازمان بكارگرفته شود. بطور مثال وقتي صحبت از كيفيت محصول به ميان مي آيد، تعريف كيفيت به شكل زير تغيير مي يابد : ”ميزاني كه مجموعه اي از ويژگيهاي ماهيتي، الزامات و يا خواسته هاي مربوط به محصول را بر آورده مي سازد.“ مثال : الزامات و يا خواسته هاي مربوط به خدمات حمل و نقل بار مي تواند شامل مواردي همچون حمل سالم و به موقع كالاها باشد كه توسط مشتري تصريح مي‌شود و ويژگيهاي خدمات حمل ونقل كه توانايي آنرا براي برآورده ساختن الزامات و يا خواسته‌هاي بيان شده مشخص مي‌كند مي‌تواند شامل زمان حمل ونقل بار ياسرعت حمل ونقل بار، ظرفيت حمل ونقل بار در واحد زمان، تن كيلومتر ، ميزان ايمني در حمل ونقل يا ميزان ريسك حمل و نقل و غيره باشد. • در صورتي كه بخواهيم مفهوم كيفيت را گسترش دهيم مي توانيم بسياري از مقوله ها را در نظر بگيريم بطور مثال : • كيفيت فرايندها و فعاليتها • كيفيت تجهيزات • كيفيت سيستمها و روشها • كيفيت كاركنان • كيفيت آموزش • كيفيت مدارك • ......... مقوله (item ,entity) : آنچه كه بتوان بطور جداگانه توصيف و بررسي كرد. شركت مشاوره مهندسي كيفيت پيمان صنعت

33. تعريف سيستم، سيستم مديريت و سيستم مديريت كيفيت شركت مشاوره مهندسي كيفيت پيمان صنعت

34. معرفي استانداردهاي سري 9000 • استاندارهاي سري 9000، استانداردهاي سيستم مديريت كيفيت هستند. وبدين منظور تهيه شده اند تا سازمانها را از هرنوع و در هر اندازه اي كه باشند، در استقرار و اجراي مؤثر سيستمهاي مديريت كيفيت ياري دهند. • چهار استاندارد اصلي مجموعه استانداردهاي سري 9000 شامل موارد زير مي شوند : شركت مشاوره مهندسي كيفيت پيمان صنعت

35. معرفي استاندارد ISO9000:2000 • هدف از تدوين اين استاندارد : • تشريح مباني سيستمهاي مديريت كيفيت • درك اصول هشتگانه مديريت كيفيت كه در استانداردهاي سري9000 بعنوان مبنا در نظر گرفته شده اند. • يكسان سازي اصطلاحات وواژگان به منظور درك صحيح استانداردهاي سري9000 وهمچنين جلوگيري از تفسيرهاي ناصحيح حين استفاده از آنها خلاصه اينكه : استانداردISO9000:2000 بعنوان مرجع اصلي براي بكارگيري ساير استانداردهاي سري9000 به كار مي رود. شركت مشاوره مهندسي كيفيت پيمان صنعت

36. معرفي استاندارد ISO9001:2000 • اين استاندارد الزامات يك سيستم مديريت كيفيت را نشان مي دهد. • الزامات سيستم مديريت كيفيت كه در اين استاندارد تعيين شده است، مكمل الزامات و يا خواسته هاي مشخص شده براي محصول هستند.بنابراين ،اين استاندارد بين الزامات سيستم مديريت كيفيت و الزامات ويا خواسته هاي مربوط به محصولات تمايز قايل است. • كليه الزامات اين استاندارد عمومي بوده و در تمام سازمانها از هر بخش صنعتي و يا اقتصادي و يا خدماتي بدون توجه به نوع، اندازه يا پيچيدگي و درجه محصول عرضه شده كاربرد دارد. • الزامات و يا خواسته هاي مربوط به محصولات مي توانند توسط مشتريان و يا توسط خود سازمان و يا پيش بيني خواسته هاي مشتري و يا به موجب مقررات و استانداردهاي اجباري تعيين گردند. • اين استاندارد ساختار غير تجويزي دارد و به سو.الات ”چه چيزي(What)“و“چرا(Why)“ پاسخ مي دهد و نه به سوال چگونه(How). بنابراين در استاندارد قصد برآن نيست كه يكساني در ساختار سيستمهاي مديريت كيفيت يا يكساني در مستندات بوجود آيد. چراكه طراحي و بكارگيري سيستم مديريت كيفيت در يك سازمان تحت تأثير نيازهاي در حال تغيير، اهداف ويژه آن، محصولات ارائه شده ، فرايندهاي بكارگرفته شده ، اندازه و ساختار سازمان قرار مي گيرد. • اين استاندارد مي تواند توسط طرفهاي درون سازماني و برون سازماني از جمله سازمانهاي گواهي دهنده و يا مشتري بر حسب موارد مشخص شده در قرارداد في مابين ، جهت ارزيابي توانايي سازمان در برآورده كردن خواسته هاي مشتري، الزامات مربوط به قوانين و مقررات و الزامات خود سازمان مورد استفاده قرار گيرد. شركت مشاوره مهندسي كيفيت پيمان صنعت

37. معرفي استاندارد ISO9004:2000 • اين استاندارد راهنمايي هايي در مورد سيستم مديريت كيفيت فراتر ازآنچه كه در استاندارد ISO9001:2000مشخص شده است، بخصوص در زمينه بهبود مداوم در عملكرد كلي با در نظر گرفتن اثربخشي (Effectiveness)و كارايي (Efficiency) ارائه مي دهد.در صورتي كه در استاندارد ISO9001:2000 فقط تأكيد بر بهبود مداوم اثر بخشي است. • در مقايسه با استاندارد ISO9001:2000 اين استاندارد علاوه بر هدف گذاري براي دستيابي به رضايت مشتري شامل دستيابي به رضايت ساير طرفهاي ذينفع (interested parties) نيز مي شود. • بكارگيري اين استاندارد بعنوان يك راهنما(guideline) براي سازمانهايي توصيه مي شود كه مديريت رده بالاي آنها (Top management) مي خواهند بسوي الزاماتي فراتر ار آنچه در استاندارد ISO9001آمده است حركت كنند و در پي دستيابي به بهبود مداوم عملكرد هستند. • استانداردهاي ISO9001 و ISO9004 بصورت يك زوج سازگار از استانداردهاي سيستم مديريت كيفيت تهيه شده اند و طراحي آنها به گونه اي است كه مكمل يكديگر باشند.اما هر كدام بصورت جداگانه تيز قابل استفاده هستند.اگرچه اين دو استاندارد داراي دامنه كاربرد متفاوتي مي باشند ولي داراي ساختارهاي مشابهي هستند تا به كاربرد آنها بصورت يك زوج سازگار كمك نمايد. • استاندارد ISO9004:2000 براي گواهي كردن يا موارد مبتني بر قرارداد در نظرگرفته نشده است. • اين استاندارد علاوه بر الزامات و راهنمايي هايي براي بهبود عملكرد، راهنمايي هايي براي خود ارزيابي نيز ارائه مي دهد كه در پنج سطح بلوغ عملكرد قابل اندازه گيري است. شركت مشاوره مهندسي كيفيت پيمان صنعت

38. معرفي استاندارد ISO19011:2002 • اين استاندارد راهنمايي هايي در خصوص اصول مميزي، مديريت برنامه هاي مميزي، نحوه هدايت مميزي هاي سيستم مديريت كيفيت و سيستم مديريت زيست محيطي و همچنين راهنماي هايي در خصوص نحوه احراز صلاحيت مميزان سيستمهاي مديريت زيست محيطي و كيفيت فراهم مي آورد. • اين استاندارد براي انواع مميزيهاي داخلي و خارجي سيستمهاي مديريت كيفيت و يا زيست محيطي براي همه سازمانها قابل كاربرد است. شركت مشاوره مهندسي كيفيت پيمان صنعت

39. معرفي استانداردهاي سري9000 راهنماها راهنماها قراردادي غيرقراردادي شركت مشاوره مهندسي كيفيت پيمان صنعت

40. معرفي استانداردهاي سري9000 شركت مشاوره مهندسي كيفيت پيمان صنعت

41. معرفي استانداردهاي سري9000 شركت مشاوره مهندسي كيفيت پيمان صنعت

42. معرفي استانداردهاي سري9000 شركت مشاوره مهندسي كيفيت پيمان صنعت

43. مباني-دلايل وجودي سيستمهاي مديريت كيفيت • تغيير نيازها و انتظارات مشتريان و نياز به پاسخگويي به آنها به منظور ارائه محصولاتي كه به طور يكنواخت خواسته هاي آنها را برآورده نمايد. • فشارهاي ناشي از رقابت و نياز به بروز بودن و پيشي گرفتن از رقبا • پيشرفتهاي علمي، فني و تكنولوژيكي ونياز به داشتن سيستمي كه خود را با اين پيشرفت‌ها همگام نمايد. • تغييرات قوانين و مقررات توسط مراجع قانوني ذيربط و نياز به پاسخگويي به آنها • وجود قوانين و مقررات در حمايت از مشتريان و مصزف كنندگان از جمله مسووليت در قبال محصول (product liability) و همچنين اقدامات جهت حمايت از مشتري (customer protection ACT)و نياز به پاسخگويي توسط سازمان به مشتري و متوليان قانونگذاري. شركت مشاوره مهندسي كيفيت پيمان صنعت

44. مباني-رويكرد سيستمهاي مديريت كيفيت • رويكرد ايجاد، اجرا، برقراري و بهبود سيستم مديريت كيفيت از مراحل متعددي شامل موارد زير تشكيل مي شود : • تعيين نيازها و انتظارات مشتري (ISO9001) وساير طرفهاي ذينفع (ISO9004) و تحليل آنها • تعيين خط مشي و اهداف كيفيت • تعيين فرايندها و مسووليتهاي ضروري جهت دستيابي به اهداف كيفيت • تعيين و فراهم آوردن منابع ضروري جهت دستيابي به اهداف كيفيت • ايجاد روشهايي براي اندازه گيري اثربخشي(ISO9001) و كارايي(ISO9004) هرفرآيند • به كاربردن نتايج اين اندازه گيريها جهت تعيين اثربخشي (ISO9001) و كارايي (ISO9004)هرفرآيند • تعيين طرقي جهت پيشگيري از عدم انطباقها و حذف علل آنها • ايجاد و بكارگيري فرايندي جهت بهبود مداوم سيستم مديريت كيفيت سازماني كه رويكرد فوق را مي پذبرد در مورد توانايي فرايندهاي خود و كيفيت محصولاتش اعتماد بوجود مي آورد و مبنايي براي بهبود مداوم فراهم مي سازد.اين موضوع مي تواند منجر به رضايت بيشتر مشتري و ساير طرفهاي ذينفع شده و باعث موفقيت سازمان گردد. شركت مشاوره مهندسي كيفيت پيمان صنعت

45. مباني-سيستمهاي مديريت كيفيت و ساير محورهاي سيستمهاي مديريت • سيستم مديريت كيفيت آن بخش از سيستم مديريت سازمان است كه بر دستيابي به نتايج از نظر اهداف كيفيت جهت تأمين نيازها، انتظارات و الزامات و يا خواسته هاي مشتري(ISO9001) و ساير طرفهاي ذينفع (ISO9004) بر حسب مورد تأكيد دارد. • اهداف كيفيت مكمل ساير اهداف سازمان از قبيل موارد مربوط به مديريت مالي، مديريت ريسكها، مديريت زيست محيطي، مديريت ايمني وبهداشت كار و... مي باشد. • بخشهاي مختلف سيستم مديريت يك سازمان را مي توان با سيستم مديريت كيفيت تلفيق كرد و با استفاده از عناصر مشترك به صورت يك سيستم مديريت واحد يا يكپارچه درآورد.كه اين امر باعث تسهيل طرح ريزي ، تخصيص منابع، تعيين اهداف تكميلي و ارزيابي اثربخشي كلي سازمان مي گردد. • ازجمله استانداردهايي كه مي توان آنها را با استانداردهاي سري9000 بصورت يك سيستم مديريت يكپارچه (Integrated Management system-IMS) در آورد مي توان به ISO14001:1996 مربوط به مديريت زيست محيطي و OHSAS18001:1999 مربوط به مديريت ايمني و بهداشت كار اشاره كرد. شركت مشاوره مهندسي كيفيت پيمان صنعت

46. مباني-رابطه بين سيستمهاي مديريت كيفيت و الگوهاي تعالي • رويكرد سيستمهاي مديريت كيفيت كه در مجموعه استانداردهاي سري9000 آمده است و رويكرد الگوهاي تعالي سازماني بطور مثال(EFQM) بر اصول مشتركي مبتني هستند.هردورويكرد : • سازمان را قادر مي سازد تا قوتها و ضعفهاي خود را شناسايي كند • شامل شرايطي براي ارزيابي نسبت به الگوهاي عمومي هستند. • پايه اي براي بهبود مداوم فراهم مي آورند. • شامل شرايطي براي شناسايي برون سازماني هستند. • اختلاف بين رويكرد سيستمهاي مديريت كيفيت در مجموعه استانداردهاي سري9000 با رويكرد الگوهاي تعالي از لحاظ دامنه كاربرد آنهاست.مجموعه استانداردهاي سري9000الزامات سيستمهاي مديريت كيفيت (ISO9001) و راهنمايي براي بهبود عملكرد (ISO9004) را ارائه مي‌دهند.ارزيابي سيستمهاي مديريت كيفيت برآورده شدن اين الزامات و سطح بلوغ آنها را مشخص مي‌كنند.الگوهاي تعالي سازماني شامل معيارهايي است كه ارزيابي مقايسه‌اي عملكرد سازماني را ممكن مي‌سازد و در مورد كليه فعاليتها و كليه طرفهاي ذينفع سازمان قابل اعمال است. شركت مشاوره مهندسي كيفيت پيمان صنعت

47. مزاياي استقرار سيستمهاي مديريت كيفيت • درون سازمان • بهبود مداوم فرايندها و بهره وري آنها • كاهش دوباره كاريها • كاهش هزينه ها و قيمت تمام شده و افزايش بهره وري كلي سازمان و در نتيجه افزايش سود • شفاف سازي مسووليتها و اختيارات و در نتيجه بهبود پاسخگويي در داخل سازمان و كاهش فشارهاي رواني كاركنان • بهبود فرايندهاي ارتباطي داخل سازمان بصورت عمودي و افقي در نتيجه كاهش تعارضات داخلي بين كاركنان وهمچنين مديريت و كاركنان و افزايش سرعت و دقت انتقال اطلاعات • تسهيم و گسترش دانش در داخل سازمان از طريق مستندسازي مؤثر • تخصيص و تسطيح درست منابع از طريق هدف گذاري مناسب و برنامه ريزي اثربخش براي دستيابي به اهداف و در نتيجه پيشگيري از اتلاف با توجه به محدوديت منابع • بيرون سازمان • افزايش رضايت و اعتماد مشتريان و كاهش شكايات آنان از طريق افزايش سطح كيفيت محصولات و همچنين ارتباطات مناسب با مشتريان • افزايش شهرت در بازار و سهم بازار رقابت از طريق افزايش قابليت رقابت • بهبود ارتباطات با متوليان قانونگذاري و كاهش تعارضات في مابين آنها و سازمان شركت مشاوره مهندسي كيفيت پيمان صنعت

48. مزاياي استقرار سيستمهاي مديريت كيفيت ميزان هزينه هاي كيفيت امكان كاهش هزينه ها بصورت بالقوه هزينه هاي مربوط به عدم انطباق • توجه : هزينه هاي پيشگيري افزايش مي يابد ولي هزينه هاي كنترل و عدم انطباقها كاهش مي يابد و در نتيجه مجموعاً پس از استقرار سيستم هزينه ها كاهش مي يابد. هزينه هاي مربوط به عدم انطباق هزينه هاي كنترل هزينه هاي كنترل هزينه هاي پيشگيري هزينه هاي پيشگيري قبل از استقرار سيستم پس از استقرار سيستم زمان شركت مشاوره مهندسي كيفيت پيمان صنعت

49. مراحل پياده سازي استاندارد ISO9001:2000 • تصميم گيري جدي و مصمم شدن مديران رده بالا براي بكارگيري استاندارد • انتخاب مشاور (در صورت نياز) • سازماندهي پروژه شامل تشكيل كميته راهبري ، كميته‌هاي اجرايي و گروههاي كاري • آموزش مديران رده بالا ،مديران مياني، كارشناسان و كليه كاركنان در چارچوب سازماندهي انجام شده • مطالعه اوليه سيستم و شناخت فواصل خالي (gap analysis) موجود بر مبناي استاندارد (ISO9001:2000) ،نيازهاي مشتري، نيازهاي خود سازمان و همچنين قوانين و مقررات مرتبط • طراحي سيستم با توجه به نيازهاي شناخته شده و فواصل خالي • اجراي سيستم بطور اثربخش • مميزي سيستم(داخلي)و رفع اشكالات موجود • بازنگري مديريت و ايجاد برنامه هاي بهبود با توجه به نتايج مميزي و ساير ارزيابي هاي انجام شده • درخواست از موسسه گواهي دهنده مورد نظر براي اعطاي گواهينامه (در صورت نياز)ومميزي شخص ثالث توسط موسسه گواهي دهنده موردنظر و اعطاي گواهينامه و ثبت سيستم توجه: ممكن است سازمان تصميم يگيرد قبل از مميزي نهايي براي ثبت سيستم، يك پيش مميزي توسط موسسه گواهي دهنده مورد نظر صورت پذيرد. اين موضوع اجباري نيست ولي براي آشنايي دقيقتر موسسه گواهي دهنده با سازمان متقاضي و همچنين ايجاد فرصت بهبود براي سازمان مفيد خواهد بود. شركت مشاوره مهندسي كيفيت پيمان صنعت

50. فرايند اعطاي گواهينامهISO9001:2000 مميزي ها /بازبيني هاي دوره اي صدور گواهينامه توصيه براي ثبت سيستم و تأئيد آن رفع عدم انطباق ها(در صورت نياز) مميزي ثبت سيستم پيش مميزي(در صورت نياز) بازنگري مستندات انعقاد قرارداد درخواست سازمان از موسسه گواهي دهنده /پيشنهاد موسسه گواهي دهنده/تأئيد پيشنهاد توسط سازمان توجه: گواهي نامه هاي صادره توسط موسسات گواهي دهنده سه سال اعتبار دارد كه در طول سه سال بازبيني هاي دوره اي طبق مقررات سازمان گواهي دهنده و همچنين مطابق قرارداد في مابين انجام مي پذيرد.پس از گذشت سه سال سازمان مي تواند گواهي نامه خود را تجديداعتبار نمايد. شركت مشاوره مهندسي كيفيت پيمان صنعت