440 likes | 585 Views
Yanılsamalar. Alper Açık / aacik@uos.de / Uni Osnabrück - IKW. Güzel şeyler. Octovio Ocampo‘nun Marlene Dietrich‘i. Nedir ?. Uyaranın fiziksel özellikleri ile algılanan özellikleri arasında fark olduğu durumlar Uyaranın algılanışının bağlam ile değişmesi
E N D
Yanılsamalar Alper Açık / aacik@uos.de / Uni Osnabrück - IKW
Güzelşeyler • OctovioOcampo‘nun Marlene Dietrich‘i
Nedir? • Uyaranınfizikselözellikleriilealgılananözellikleriarasındafarkolduğudurumlar • Uyaranınalgılanışınınbağlamiledeğişmesi • Uyaranınfizikselözelliklerininsabitkalmasınarağmen, algınındeğiştiğidurumlar
Busefertekmodalite • Algıyadairikifarklıgörüş • Dolaysız (direkt) algı, bkz. Gibson • Dolaylı (inşacı) algı, bkz. Gregery Beyindeneyimyaratıyor
Kısacadolaysızalgı • Bilgiışıkta (optikseri)! • Seri bizebelirlivedeğişmezbilgisağlıyor (texture gradient, optikakım …) • Neredeysehiçbilgiişlemeyok (it’s reception) Gibson
Nesneler atma, aletolarakkullanma, ayakparmağıniincitme avımısaklama Saklanma, tırmanma t
İnşacılık • Hem aşağıdanyukarıya (bottom-up), hem yukarıdanaşağıya (top-down) • Hissedilene ANLAM katmak • Helmholtz: „Bilinçsizçıkarsamalar“
İnşacılık • Algılanan, hisleringetirdiğibölükpörçükbilgiparçalarıilehafızanın, beklentilerinoluşturduğuhavuzdançıkartılanlardanmeydanagelenbirinşaattir
Yukarıdangelen „müstehcen“ Gelişim
Paravebüyüklük • Hipnoz • Busikkelerinboyunusöyle! • „Zenginsin“ ya da „fakirsin“
Bazıilginçgözlemler... • Değişkenuzunluk
Bazıilginçgözlemler... • Değişkenaçı
Bazıilginçgözlemler... • Açılar, açılar, açılar Yanlışderecetahmini Zöllner yanılsaması Hering yanılsaması
Birklasik • Müller-Lyeryanılsaması
Neden? • Gregery • Üçboyutludüşünmek
Doğalsahneler • Yapayuyaran.... • Doğaluyaran
Doğalsahneler • Görülenler, görülebileceklerinsadecebirkısmı
Görmeningeridönüşproblemi • Retinadakibellibirboyuttakibirtemsil / izdüşümsınırsızsayıdafizikselkaynakçeşididolayısıileolabilir.
Doğayadönüş • Bize GERÇEK 3 boyutlazım • Sahnelerin hem retinayanasıldüştüklerini, hem de gerçek 3 boyutluortamdanasılolduklarınıbilelim • Bizler, bu 3 boyutluortamadairevrim / hareket / etkileşimtarihlerimizsayesindefikirsahibiyiz
Hadibakalımçufçufluyoruz • Howe & purveshikayesi • Fotoğrafçekerken, üçboyutyapısını da ölçüyoruz • Lazer-menzilölçer • Retinalprojeksiyonvefizikselkaynakarasındakiistatistikselilişkileriölçüyoruz
Organizmadiyorki... • Benimgördüğümgeçmişte ne çıkmıştı? • Dışarıdakin ne sıklıktaigöründü?
Fikir • Algıolasılıksaldır • Öğrenmeveevrimtarihibizeuyaranlarınolasılıklarıkonusundafikirvermiştir • Tarihtenedinilenolasılıkdağılımlarıanlıkalgıyıbelirler • Çıkarsama: Algılanan, sadece o anda „hissedilen“ fizikselnicelikdeğil, aynızamandahareketeyönelikalgıtarihiniiçerir.
Ölçölçölç Kaynaklar: Howe & Purves, PNAS (2002; 2005(a-c)); Howe & Purves „PerceivingGeometry“
Fikir • Niceliklerlekarşılaşıldığindaalgınınniteliğinimutlakdeğerlerdeğil, algıtarihindenoluşturualdağılımbelirler • 7 • Tarih I: 1 2 2 3 4 4 5 7 10 11 • Tarih II: 5 6 7 8 8 10 12 13 17 20 • Algı I: 8 • Algı II: 3 fiziksel/yansıyan
Sıralama • 0 derecedebirçizgi, retinada 1cm kaplıyor • Altındakifizikselkaynaklarbugünekadar %60 buuzunluktanazınayolaçmış • 90 derecedebirçizgi, retinada 1cm kaplıyor • Altındakifizikselkaynaklarbugünekadar %63 buuzunluktanazınayolaçmış
WEIRDEST PEOPLE IN THE WORLD • Western, Educated, Industrialized, Rich and Democratic (WEIRD)