Η ΑΝΑΔΥΟΜΕΝΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ ΤΟΥ Ν.ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ ΜΕΓΑΛΩΝ ΥΠΟΔΟΜΩΝ

1. 1Ο ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΝΟΜΟΥ ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ ΑΝΚΑ - ΝΑ ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ – ΔΗΜΟΣ ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ - ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΚΑΡΔΙΤΣΑ 8-10 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2008 Η ΑΝΑΔΥΟΜΕΝΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ ΤΟΥ Ν.ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ ΜΕΓΑΛΩΝ ΥΠΟΔΟΜΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ, ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Εργαστήριο Υποδομών, Τεχνολογικής Πολιτικής και Ανάπτυξης Παντελής Σκάγιαννης, Αναπλ. Καθηγητής

2. Η ΑΝΑΔΥΟΜΕΝΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ ΤΟΥ Ν.ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ ΜΕΓΑΛΩΝ ΥΠΟΔΟΜΩΝΠαντ. Σκάγιαννης ΤΜΧΠΠΑ ΠΘ 1. ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ (ΘΕΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ) ΚΑΙ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΑ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ - 1 • Πληθυσμός : ~125 χιλ. με ελαφρά μείωση ο μόνιμος πληθ. ~2,4%, • 27ος σε πυκνότητα στη χώρα (αραιοκατοικημένος), • Κατά τα 2/3 αγροτικός νομός, • Το 1/3 διαμένει στην Καρδίτσα, • Άνω του 50% στην Καρδίτσα, Σοφάδες, Μουζάκι, Παλαμά, • Ο μεγαλύτερος δείκτης γήρανσης και εξάρτησης στη Θεσσαλία, • Ανερχόμενο μορφωτικό επίπεδο (στις σχολικές βαθμίδες), • Πιθανή ελαφρά άνοδος του ΑΕΠ, • Η υψηλότερη ανεργία στη Θεσσαλία (~13%), κυρίως νέοι με γνώσεις γυμνασίου-λυκείου.

3. Η ΑΝΑΔΥΟΜΕΝΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ ΤΟΥ Ν.ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ ΜΕΓΑΛΩΝ ΥΠΟΔΟΜΩΝΠαντ. Σκάγιαννης ΤΜΧΠΠΑ ΠΘ 2. ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΚΑΙ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΑ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ – 2 Τομείς Παραγωγής: Πρωτογενής: Νέα ΚΓΠ με στοιχεία περιβάλλοντος και ποιότητας. Υπολογίσιμα μεγέθη του αγροτικού κλήρου. 94% ετήσιες καλλιέργειες, μεγάλες αρδευόμενες εκτάσεις. Καλλιέργεια βαμβακιού, σκληρού σιταριού, μηδικής, κλπ. Δευτερογενής: κατασκευές (μεταλλικές) ξύλο-έπιπλο, τρόφιμα-ποτά (και εκκοκκιστήρια-αλευροβιομηχανίες). Πολλές, μικρές οικογενειακές βιοτεχνίες. Χαμηλή καινοτομικότητα, ανεκμετάλλευτη η βιομηχανική περιοχή. Θετική δημογραφία επιχειρήσεων. Εξαγωγικές επιχειρήσεις είναι 5 εκκοκκιστήρια, και 20 άλλες μεταποιητικές. Τριτογενής: (2001  61% του ΑΕΠ, και 42% της απασχόλησης) ανερχόμενος τουρισμός (~126.000 διανυκτ.).

4. Η ΑΝΑΔΥΟΜΕΝΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ ΤΟΥ Ν.ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ ΜΕΓΑΛΩΝ ΥΠΟΔΟΜΩΝΠαντ. Σκάγιαννης ΤΜΧΠΠΑ ΠΘ • Δυνατά σημεία: • ανερχόμενο μορφωτικό επίπεδο, • σημαντικό πολιτιστικό απόθεμα • φυσικός πλούτος, • μεγάλες καλλιέργειες • ανερχόμενος τουρισμός • 2. Αδύνατα σημεία: • ανεργία της νεολαίας, • βιομηχανική επίδοση και καινοτομικότητα, • μικρή εξωστρέφεια.

5. Η ΑΝΑΔΥΟΜΕΝΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ ΤΟΥ Ν.ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ ΜΕΓΑΛΩΝ ΥΠΟΔΟΜΩΝΠαντ. Σκάγιαννης ΤΜΧΠΠΑ ΠΘ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΑΝΚΑ (2006) 1. Επιχειρηματικότητα-απασχόληση 2. Άρση της απομόνωσης, ιδιαίτερα της οδικής 3. Τουρισμός 4. Γεωργία-ποιότητα-αγροτικό περιβάλλον 5. Ποιότητα ζωής-συγκράτηση ανθρώπινου δυναμικού 6. Προστασία φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος 7. Πολιτισμός 8. Εξωστρέφεια 9. Ελκυστικότητα ΟΛΟΙ ΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΙΣ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ ΕΜΜΕΣΑ Η ΑΜΕΣΑ

6. Η ΑΝΑΔΥΟΜΕΝΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ ΤΟΥ Ν.ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ ΜΕΓΑΛΩΝ ΥΠΟΔΟΜΩΝΠαντ. Σκάγιαννης ΤΜΧΠΠΑ ΠΘ ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΗΣ ΑΠΟΜΟΝΩΣΗΣ Κεντροβαρική θέση και τρέχοντα μειονεκτήματα α) βρίσκεται εκτός του διαδρόμου ανάπτυξης S (ΠΑΘΕ) ο οποίος συμπυκνώνει την πανάρχαια αιγαιοστρεφή ανάπτυξη του ελλαδικού χώρου από την αρχαιότητα. β) ακόμα και εάν το πρότυπο ανάπτυξης μετατραπεί σε σ ο νομός Καρδίτσας βρίσκεται εκτός αυτού. γ) η όποια σύνδεσή της με τη Δυτική Ελλάδα βρίσκεται ακόμη σε αναστολή (υπό το πρίσμα των πολύ μεγάλων έργων). δ) σε ευρωπαϊκό επίπεδο, βρίσκεται σε θέση προσβασιμότητας κάτω του μέσου όρου.

7. Προσβασιμότητα των Περιφερειών στην Ευρώπη Πηγή: ESPON, 2005

8. Η ΑΝΑΔΥΟΜΕΝΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ ΤΟΥ Ν.ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ ΜΕΓΑΛΩΝ ΥΠΟΔΟΜΩΝΠαντ. Σκάγιαννης ΤΜΧΠΠΑ ΠΘ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΕΞΟΔΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΠΟΜΟΝΩΣΗ α) έχει εγγύτητα στον αναπτυξιακό διάδρομο S. β) έχει μεγάλο τμήμα πεδινών εδαφών, όπου και η πόλη της Καρδίτσας, καθώς και οι βασικές μικρότερες κωμοπόλεις. γ) υπάρχει σαφής σχεδιασμός για σύνδεση με άλλους, ας τους ονομάσουμε, διαγώνιους άξονες που εν τέλει θα συνδέσουν τον νομό με το υπό εκκόλαψη σ. δ) διαθέτει σιδηροδρομική πρόσβαση η οποία όμως είναι περιορισμένη διότι αφ’ενός συγκροτείται από μονή γραμμή, αφ’ετέρου αποτελεί ένα είδος τερματικού κλάδου χωρίς σημαντικές διασυνδέσεις πέραν του σιδηροδρομικού ΠΑΘΕ.

9. Το σιδηροδρομικό δίκτυο της Ελλάδας το 2007 Πηγή: ΕΔΙΣΥ, 2006

10. Η ΑΝΑΔΥΟΜΕΝΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ ΤΟΥ Ν.ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ ΜΕΓΑΛΩΝ ΥΠΟΔΟΜΩΝΠαντ. Σκάγιαννης ΤΜΧΠΠΑ ΠΘ ΤΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΖΟΜΕΝΑ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΑ ΕΡΓΑ ΣΕ ΟΛΗ ΤΗ ΧΩΡΑ • Καλαμπάκα – Σιάτιστα – Κοζάνη και Καστοριά (και μελλοντικά Δυρράχιο Αλβανίας), συνολικού μήκους 160 χλμ. – εκπονούνται 10 μελέτες. • Καλαμπάκα – Ιωάννινα – Ηγουμενίτσα, συνολικού μήκους 160 χλμ. – εκπονούνται 8 μελέτες. • Ιωάννινα – Άρτα – Αγρίνιο – Μεσολόγγι και Σύνδεση με το λιμάνι Πλατυγιάλι μήκους 180χλμ. – ετοιμάζονται τα τεύχη προκήρυξης των μελετών Α΄φάσης. • Ρίο – Πάτρα – Πύργος – Καλαμάτα (προβλέπεται βελτίωση των χαρακτηριστικών του υφιστάμενου σιδηροδρομικού δικτύου με μετατροπή από μετρική γραμμή σε κανονική γραμμή). • Εξετάζεται η σύνδεση Ρίου – Αντιρρίου με υποθαλάσσια σήραγγα. • Μετατροπή της υφιστάμενης σιδηροδρομικής γραμμής στο τμήμα Παλαιοφάρσαλος- Αερινό, από μετρική γραμμή σε κανονική γραμμή. • Αναβάθμιση της γραμμής Βόλου – Λάρισας. • Νέα γραμμή Αερινό- Αλμυρός

11. Το Σιδηροδρομικό Δίκτυο της μετά την Ολοκλήρωση των Έργων Πηγή: Μουρουδέλης, 2007

12. Η ΑΝΑΔΥΟΜΕΝΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ ΤΟΥ Ν.ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ ΜΕΓΑΛΩΝ ΥΠΟΔΟΜΩΝΠαντ. Σκάγιαννης ΤΜΧΠΠΑ ΠΘ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΖΟΜΕΝΟ ΚΟΡΜΙΚΟ ΟΔΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ • Τα σημαντικότερα έργα που επηρεάζουν τον Ν.Καρδίτσας είναι τα παρακάτω: • Ε-65 και οι σχετικοί κλάδοι του. • 2. Ο οδικός άξονας Μουζάκι - Άρτα και ο άξονας Καρδίτσα-Καρπενήσι (στάδιο ολοκλήρωσης μελετών).

13. Υφιστάμενο και Σχεδιαζόμενο δίκτυο Αυτοκινητοδρόμων Πηγή: ΥΠΕΧΩΔΕ, 2007

14. Υφιστάμενο και Σχεδιαζόμενο δίκτυο Αυτοκινητοδρόμων Χάρτης υποβάθρου: ΥΠΕΧΩΔΕ, 2007

15. Από το S στο σ Χάρτης υποβάθρου: ΥΠΕΧΩΔΕ, 2007

16. International Airports -Hubs International Ports International Airports National Ports Container Ports Cargoand LCC Airports Εθνικοί και περιφερειακοί λιμένες και διεθνείς αερολιμένες Πηγή: ΥΠΕΧΩΔΕ, 2007

17. Τα αεροδρόμια στην Ελλάδα Πηγή: Skayannis, 2006

18. Η ΑΝΑΔΥΟΜΕΝΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ ΤΟΥ Ν.ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ ΜΕΓΑΛΩΝ ΥΠΟΔΟΜΩΝΠαντ. Σκάγιαννης ΤΜΧΠΠΑ ΠΘ Η ΑΝΑΔΥΟΜΕΝΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ - 1 Σχετική άρση απομόνωσης Αξιοποίηση πλεονεκτημάτων κεντρικής θέσης Πρόσβαση σε δύο λιμένες και ένα αεροδρόμιο με δρομολογημένες προοπτικές Πρόσβαση σε: Δυτική Μακεδονία Ήπειρο FYROM Δυτική Ευρώπη

19. Η ΑΝΑΔΥΟΜΕΝΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ ΤΟΥ Ν.ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ ΜΕΓΑΛΩΝ ΥΠΟΔΟΜΩΝΠαντ. Σκάγιαννης ΤΜΧΠΠΑ ΠΘ Η ΑΝΑΔΥΟΜΕΝΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ - 2 Προκύπτοντα πλεονεκτήματα από τις ταχείες προσβάσεις • εγκατάσταση επιχειρήσεων, • μετακίνηση για εργασία, • μετακίνηση στελεχών, • μεταφορά εμπορευμάτων, • μεταφορά ευαίσθητων προϊόντων, • τουρισμός, • γενική εξυπηρέτηση.

20. Η ΑΝΑΔΥΟΜΕΝΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ ΤΟΥ Ν.ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ ΜΕΓΑΛΩΝ ΥΠΟΔΟΜΩΝΠαντ. Σκάγιαννης ΤΜΧΠΠΑ ΠΘ Η ΑΝΑΔΥΟΜΕΝΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ - 3 Προκύπτουσες απειλές από τις ταχείες προσβάσεις • Φαινόμενα Σήραγγας • Φαινόμενα Απορρόφησης Προκύπτουσες ευκαιρίες από τις ταχείες προσβάσεις • Οικονομίες Δικτύου • Αναπτυξιακοί Διάδρομοι

21. Η ΑΝΑΔΥΟΜΕΝΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ ΤΟΥ Ν.ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ ΜΕΓΑΛΩΝ ΥΠΟΔΟΜΩΝΠαντ. Σκάγιαννης ΤΜΧΠΠΑ ΠΘ Η ΑΝΑΔΥΟΜΕΝΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ - 4 Πιθανά σενάρια για τον Νομό • Ο Ν.Καρδίτσας ως αγροτικό κέντρο, με την πόλη της Καρδίτσας ως τον «εγκέφαλο» της αγροτικής παραγωγής είτε με τη νέα είτε με την παλιά μορφή της ΚΑΠ • Ο Ν.Καρδίτσας ως επιστημονικός πόλος της πρωτογενούς παραγωγής • Ο Ν.Καρδίτσας ως μια βάση εκκίνησης για τον τουρισμό της Πίνδου • Ο Ν.Καρδίτσας ως πρότυπο βιώσιμου νομού • Ο Ν.Καρδίτσας ως χώρος που απορροφάται από τους οικονομικά ισχυρότερους γείτονές του • Ο Ν.Καρδίτσας ως μέρος μια ευρύτερης πολυκεντρικής αναπτυξιακής δυναμικής στη Θεσσαλία • Ο Ν.Καρδίτσας ως βαμβακαποθήκη της Ελλάδας • Ο Ν.Καρδίτσας ως Κέντρο Διερχομένων

22. Η ΑΝΑΔΥΟΜΕΝΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ ΤΟΥ Ν.ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ ΜΕΓΑΛΩΝ ΥΠΟΔΟΜΩΝΠαντ. Σκάγιαννης ΤΜΧΠΠΑ ΠΘ Η ΑΝΑΔΥΟΜΕΝΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ - 5 Το πιθανότερο σενάριο είναι συνθετικό (η αισιόδοξη πλευρά) Δυναμική ανάπτυξης στην κατεύθυνση του βιώσιμου νομού που θα βασίζεται στην επιχειρηματικότητα με έμφαση στην ποιοτική αγροτική δραστηριότητα και στην ανάπτυξης της γνώσης στους τομείς εξειδίκευσης, και στον τουρισμό. Ένταξη σε ένα Θεσσαλικό χώρο πολυκεντρικής ανάπτυξης μέσω της δημιουργίας του διπόλου Κάρδίτσας-Τρικάλων.

23. Δ.Μακεδ. -FYROM Θεσ/νικη - ΕΕ Ηγουμενίτσα -ΕΕ Λάρισα Τρίκαλα ΘΕΣΣΑΛΙΑ Βόλος Καρπενήσι Αθήνα-Λαμία Καρδίτσα Η ΑΝΑΔΥΟΜΕΝΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ ΤΟΥ Ν.ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ ΜΕΓΑΛΩΝ ΥΠΟΔΟΜΩΝΠαντ. Σκάγιαννης ΤΜΧΠΠΑ ΠΘ Άρτα

24. Η ΑΝΑΔΥΟΜΕΝΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ ΤΟΥ Ν.ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ ΜΕΓΑΛΩΝ ΥΠΟΔΟΜΩΝΠαντ. Σκάγιαννης ΤΜΧΠΠΑ ΠΘ σ Από το S στο νέο σ ανάπτυξης του Ελληνικού Χώρου Θεσ/νίκη Γιάννενα Ηγουμενίτσα Αλεξ/πολη ΚΑΡΔΙΤΣΑ Λάρισα-Βόλος Πάτρα Αθήνα

25. Η ΑΝΑΔΥΟΜΕΝΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ ΤΟΥ Ν.ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ ΜΕΓΑΛΩΝ ΥΠΟΔΟΜΩΝΠαντ. Σκάγιαννης ΤΜΧΠΠΑ ΠΘ Η ΑΝΑΔΥΟΜΕΝΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ - 6 Προϋποθέσεις λειτουργικότητας του σεναρίου • Δημιουργία καλών συμπληρωματικών τοπικών δικτύων για άρση των φαινομένων σήραγγας • Δυναμική τοπική ανάπτυξη για άρση των φαινομένων απορρόφησης Ένταξη στην κοινωνία και οικονομία της γνώσης

26. Η ΑΝΑΔΥΟΜΕΝΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ ΤΟΥ Ν.ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ ΜΕΓΑΛΩΝ ΥΠΟΔΟΜΩΝΠαντ. Σκάγιαννης ΤΜΧΠΠΑ ΠΘ Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας !!!