Του Μιχάλη Παπαηλιάκη Γεωπόνου στη Διεύθυνση Αγροκτήματος του ΤΕΙ Κρήτης

1. Διακρατική Συνεργασία Leader + Εμπορευματοποίηση τοπικών προϊόντων Διημερίδα: Βιολογικά προϊόντα Άγιος Νικόλαος 6 & 7 Δεκεμβρίου 2007 Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΛΕΓΧΟΥ ΚΑΙ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ Του Μιχάλη Παπαηλιάκη Γεωπόνου στη Διεύθυνση Αγροκτήματος του ΤΕΙ Κρήτης Διδάσκοντος καθηγητή του Εργαστηρίου Γεωργικής Φαρμακολογίας του ΤΕΙ Κρήτης

2. Η Βιολογικήγεωργία είναι ο μοναδικός τρόπος παραγωγής, μεταποίησης και εμπορίας αγροτικών προϊόντων για τον οποίο υπάρχει νομοθετική ρύθμιση.

3. Ο Ευρωπαϊκός Κανονισμός 2092/91 περί βιολογικού τρόπου παραγωγής: Α. Ρυθμίζει τις διαδικασίες: Παραγωγής Μεταφοράς Αποθήκευσης Μεταποίησης Συσκευασίας Εισαγωγής – εξαγωγής και Εμπορίας των βιολογικών προϊόντων Β. Προβλέπει όλους εκείνους τους ελεγκτικούς μηχανισμούς και τις δικλείδες ασφαλείας οι οποίοι θα εγγυηθούν την «βιολογικότητα» των προϊόντων.

4. Σκοπός του Κανονισμού 2092/91 περί βιολογικού τρόπου παραγωγής • Προστασία του περιβάλλοντος • Προστασία των καταναλωτών • Προστασία των βιοκαλλιεργητών

5. Ο έλεγχος είναι μια σπονδυλωτή διαδικασία με σκοπό να διαφυλάξει την προέλευση, την ποιότητα και την επωνυμία των βιολογικών προϊόντων.

6. Αρχική επίσκεψη ελέγχου (Α.ε.ε.) • (ενημερωτικού και ελεγκτικού τύπου συνάντηση) • Α. Ενημέρωση: • Υποχρεώσεις – δικαιώματα του παραγωγού. • Απαιτούμενος χρόνος και προϋποθέσεις για την πιστοποίηση. • Χορηγούμενα πιστοποιητικά και νόμιμη χρήση αυτών. • Χορήγηση βιβλίων και ημερολογίων.

7. Β. Έλεγχος - καταγραφή • Προφίλ του παραγωγού. • Είδος της εκμετάλλευσης. Μηχανολογικού εξοπλισμού - Αποθηκευτικών χώρων. • Αγροτεμαχίων (έκταση, είδος καλλιέργειας, ιδιοκτησιακό καθεστώς). • Πρακτικών φυτοπροστασίας – λίπανσης – ζιζανιοκτονίας και άρδευσης των τριών τελευταίων χρόνων. • Πολλαπλασιαστικού υλικού (μη γενετικά τροποποιημένου). Γειτονικών καλλιεργειών και κινδύνων επιμόλυνσης. • Παραγωγής και παραγωγικού δυναμικού της εκμετάλλευσης.

8. Η Αρχική επίσκεψη ελέγχου, αποτελεί διαδικασία επίπονη, πολύωρη και καθοριστικής σημασίας για την πορεία και εξέλιξη του βιοκαλλιεργητή και της εκμετάλλευσής του.

9. Διαπιστώσεις – προβλήματα της Α.ε.ε. • Πολλά, μικρής έκτασης, αγροτεμάχια. • Δυσκολίες τεκμηρίωσης του ιδιοκτησιακού καθεστώτος. • Αναντιστοιχία μεταξύ τίτλων ιδιοκτησίας και πραγματικότητας. • Έλλειψη στοιχείων για το καλλιεργητικό ιστορικό της εκμετάλλευσης. • Κενά για τον Κανονισμό 2092/91. • Ανησυχία για τις υποχρεωτικές επαφές με τις κρατικές υπηρεσίες.

10. Ετήσιοι έλεγχοι (πραγματοποιούνται από 1-4 προγραμματισμένες ή αιφνιδιαστικές επισκέψεις ελέγχου) • Αγροτεμάχια (καλλιεργητικές πρακτικές, προβλήματα γονιμότητας του εδάφους, θρέψης, φυτοπροστασίας, αντιμετώπισης ζιζανίων, διαφύλαξης από επιμολύνσεις και εκτίμηση παραγωγής). • Αποθηκευτικοί χώροι– προϊόντα. • Έλεγχοςβιβλίων & ημερολογίων (εργασιών – εισροών, πωλήσεων κ.λ.π.) • Καταγραφή αποτελεσμάτων

11. Διαπιστώσεις – προβλήματα κατά τους ετήσιους ελέγχους • Ανταλλαγή πληροφοριών και εμπειριών μεταξύ βιοκαλλιεργητών. • Γρήγορη αφομοίωση των καλλιεργητικών πρακτικών. • Αδυναμία κατανόησης της σπουδαιότητας της τήρησης γραπτών στοιχείων. • Τάσεις για δημιουργία «ομαδικών» σχημάτων για προμήθεια εφοδίων και πώληση προϊόντων.

12. Πιστοποίηση παραγόμενων προϊόντων • Τα προϊόντα πρέπει να προέρχονται από αγροτεμάχια που πιστοποιημένα βιοκαλλιεργούνται, κατ’ ελάχιστο, για 12 μήνες. • Να έχει γίνει χημική ανάλυση για ανίχνευση απαγορευμένων ουσιών. • Να προκύπτουν απαλλαγμένα από αυτές.

13. ΓΕΩΠΟΝΟΣ - ΕΛΕΓΚΤΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΟΣ ΑΓΡΟΤΕΜΑΧΙΑ, ΑΠΟΘΗΚΕΣ, ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΠΙΤΗΡΗΣΗΣ - ΔΕΙΓΜΑ ΓΙΑ ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΟΣ ΦΟΡΕΑΣ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΕΛΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΠΑΡΑΓΩΓΟΥ ΧΟΡΗΓΗΣΗ; ΒΕΒΑΙΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΩΝ

14. Δειγματοληψίες – Χημικές αναλύσεις • Πριν τα προϊόντα κυκλοφορήσουν στην αγορά. • Σε όλα τα στάδια του παραγωγικού κύκλου. • Τα βιολογικά προϊόντα κυκλοφορούν στην αγορά χωρίς χημικά υπολείμματα.

15. Διαπιστώσεις – προβλήματα για τις χημικές αναλύσεις • Ο ετήσιος αριθμός χημικών αναλύσεων στα βιολογικά προϊόντα, ανέρχεται σε μερικές χιλιάδες (≈3.000) • Το σύνολο σχεδόν των βιολογικών προϊόντων αναλύονται, ετησίως, και προκύπτουν χωρίς χημικά υπολείμματα.

16. Συμπεράσματα ως προς τον έλεγχο και την πιστοποίηση • Η επιτυχία της πιστοποίησης των προϊόντων της βιοκαλλιέργειας εξαρτάται από: • Παραγωγό, ο οποίος πρέπει να εφαρμόζει τον Ε.Κ. 2092/91 • Γειτονικές καλλιέργειες • Συνεργεία δακοκτονίας • Φυτοϋγειονομικό ιστορικό της περιοχής

17. Σε περίπτωση ανίχνευσης απαγορευμένων από τον Κανονισμό ουσιών, τα προϊόντα δεν πιστοποιούνται και δεν διακινούνται ως βιολογικά.

18. Συμπερασματικά • Τα βιολογικά προϊόντα: • Διαφέρουν από τα προϊόντα ολοκληρωμένης διαχείρισης, τοπικά, παραδοσιακά κ.λ.π. • Παράγονται με διαδικασίες φιλικές προς το περιβάλλον όπως ορίζει ο 2092/91 περί βιολογικού τρόπου παραγωγής. • Συνοδεύονται πάντα από πιστοποιητικά κατά τη διάθεσή τους.