Het hostelprogramma in Utrecht Gedurfd, innovatief en … het werkt!

1. Het hostelprogramma in UtrechtGedurfd, innovatief en … het werkt! Jana Demuynck 1 BaSWa Academiejaar: 2011-2011

2. Inleiding • Tussen 2000 en 2010: 10 woonvoorzieningen met 7 x 24 uurbegeleiding. 2 tijdelijke en 8 permanente hostels. • Doel: • Mensonwaardige leven op straat beëindigen • Vermindering van overlast in het centrum • Doelgroep: 175 (verslaafde) daklozen • Einddoel: huisvesting in hostels • Principe: opvangen in het centrum, wonen in de wijken

3. Evaluatie • In 2010 algemene evaluatie uitgevoerd door GG&GD in samenwerking met UMC St Radboud WERKWIJZE • Gebruikte onderzoeken bij de evaluatie: • Cliëntonderzoek • 18 metingen van de leefbaarheid en veiligheid in de omgeving van de hostels • Onderzoek naar het functioneren van de beheergroepen • Onderzoeken naar de feitelijke daklozen en verslaafden in en om het centrum • Onderzoek naar profiel en functioneren, zorgaansluiting en ervaren baat van hostelbewoners • Daarnaast zijn documenten voor het Utrechtse college van B&W en de gemeenteraad bestudeerd.

4. resultaten AANTALLEN HOSTELS EN PLAATSEN • Huisvesting gerealiseerd voor 183 (verslaafde) daklozen • Zorgvuldigheidsvereisten aan de locatiekeuze: • Spreiding voorzieningen over de stad • Voorkomen van een stapeling van voorzieningen • Beheersbaarheid van overlast in de omgeving • Krijgen en behouden van draagval bij omwonenden

5. Ladder van uitvan en herstel http://www.utrecht.nl/images/Gggd/ggdinfo/publicaties/Rapport%20VMU%20Zorg%20voor%20Sociaal%20Kwetsbaren%20versie%20april%202010.pdf

6. resultaten GEZONDHEID EN FUNCTIONEREN VAN DE HOSTELBEWONERS • Geïnterviewde de hostelbewoners: • Gemiddelde leeftijd iets ouder dan 40 jaar • Mannelijke geslacht, ongehuwd • Laag opgeleid, hoge schulden, weinig inkomsten • Langdurig werkloos • Resultaat van hostels: • Halen bewoners uit isolement • Zorgen voor rust, dagstructuur en veiligheid • Krijgen kans op normaal leven • Druggebruik verminderd • Na huisvesting in hostel vervalt geleidelijk de noodzaak van dagelijks harddrugsgebruik als reactie op het straatleven  afname heroïne gebruik. • Grote afname van criminele activiteiten

7. resultaten GEZONDHEID EN FUNCTIONEREN VAN DE HOSTELBEWONERS • Mening van de bewoners: • Tevreden over de hostels • Moesten sterk wennen aan het verblijf in een hostel • Moeizaam leerproces • Worden zich bewust van psychische en lichamelijke problemen

8. resultaten OVERLAST • Mening van buurtbewoners achteraf: • Overlast bleef achterwege • Buurtbewoners kregen een positiever beeld van daklozen en verslaafden • Nauwelijks klachten Filmpje: hostel Tilburg • Politiegegevens: • Daling van drugsgerelateerde overlast met 40% in het centrum van Utrecht • Wel nog veel aanhoudingen

9. resultaten BEHEERGROEPEN • Post en de Zeeuw onderzochten het functioneren van de beheergroepen: • Beheergroepen spelen cruciale rol in het acceptatieproces van de hostels door omwonenden • Belangrijkste taken van de beheergroepen • Opkomen voor buurtbelangen • Bemiddelen tussen belangen van omwonenden, de gemeente, de zorgpartijen en de politie • Bewaken van gemaakte afspraken • Communiceren met de buurt • Succesfactoren: • Strategische goed gekozen locatie • Voldoende tijd in de beginfase om plannen door te spreken met omwonenden • Gesprekken vooraf tussen belanghebbenden • Goede en langs diverse kanalen verlopende communicatie met de buur • Optreden van college van B&W dat leiderschap toonde en eerlijk en open communicatie voerde

10. Conclusies en aanbevelingen OPGAVEN EN VERBETERPUNTEN VOOR DE TOEKOMST • Verschuiving van verwachtingen: lat wordt hoger gelegd • Vroegere hoofddoel: stabilisering van verslaafde daklozen en beheersing overlast • Hoofddoel anno 2009: mate waarin problematiek van dakloosheid en verslaving oplost. De ‘oplossingsvewachting’ blijkt vaak te hoog gegrepen • Winnen van vertrouwen van hostelbewoners door hulpverleners kost veel geld. Dit verklaart waarom er zo weinig hulp gevraagd en verleend wordt bij verslaving en psychische problemen • Veel hostelbewoners ondervinden problemen met het krijgen van aansluiting bij het bestaande aanbod aan dagbesteding. Ze willen wel maar kunnen het meestal niet goed volhouden.

11. Conclusies en aanbevelingen • Bijna 1/3 blijkt op jaarbasis slachtoffer van aan misdrijf • De schuldproblematiek van hostelbewoners blijkt hardnekkig en verdient continue aandacht • Restgroep van 80-100 daklozen, waarbij er naast psychische en verslavingsproblemen ook sprake kan zijn van somatische en gedragsproblemen en een zeker overmorgen om in grote(re) groepen te wonen • Het is blijvend nodig om aandacht te besteden aan leefbaarheid in de wijken, de veiligheid van de omwonenden en de ketensamenwerking in de zorg.

12. Conclusie hostel • Voor de meerderheid: eindstation • Voor een klein deel: is er meer haalbaar dan velen bij de start van het project BinnenPlaats voor mogelijk hielden

13. BEDANKT VOOR U AANDACHT!